نظربازی از بنمایههای پربسامد ادبیات عاشقانه و عارفانه است که در آثار بسیاری از بزرگان ادب فارسی، بازتاب قابلتوجهی دارد. نظربازی نزد عارفان، بیانگر نوعی تجربۀ عرفانی است تجربهای که عارف در عشق و عرفان به جایی میرسد که به هرچه مینگرد، خدا و جلوههای او را میبیند و چکیده کامل
نظربازی از بنمایههای پربسامد ادبیات عاشقانه و عارفانه است که در آثار بسیاری از بزرگان ادب فارسی، بازتاب قابلتوجهی دارد. نظربازی نزد عارفان، بیانگر نوعی تجربۀ عرفانی است تجربهای که عارف در عشق و عرفان به جایی میرسد که به هرچه مینگرد، خدا و جلوههای او را میبیند و با آنها نظربازی میکند. از جملۀ این عارفان، خواجوی کرمانی و شاه نعمتالله ولی است که نظربازی در اشعار آنها، قابل تقسیم به نظربازی عرفانی و زمینی است. هدف از این جستار، مقایسه و تبیین تشابه و تفاوت مفهوم نظربازی در دیدگاه این دو شاعر است که با روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی این موضوع پرداخته شده است. حاصل پژوهش حاکی از آن است که شاه نعمتالله ولی با نظر به چهرۀ زیبارویان، تصویری از زیبایی خداوند را مینگرد و نظر او مبنای جسمی ندارد، اما خواجوی کرمانی، اساس و فلسفۀ بهرهمندی انسان از نعمت بینایی را نظربازی و دیدن معشوق مجازی میداند به گونهای که بخش اعظمی از ابیات مربوط به نظربازی او، خطاب به معشوق زمینی است.
پرونده مقاله