فهرس المقالات مجید توسلی رکن آبادی


  • المقاله

    1 - درآمدی بر پیکره بندی نابرابری با تاکید بر نهادهای اقتصادی و سیاسی در بستر توسعه: ارائه یک مدل مفهومی
    مطالعات توسعه اجتماعی ایران , العدد 5 , السنة 11 , زمستان 1397
    برای شناخت نابرابری لازم است قبل از ارزیابی شاخص‌های مختلف آن، مبانی نظری مکتبی که در آن نابرابری تعریف شده است، ارزیابی گردد. رویکردهای بازارگرا و جامعه‌گرا هرکدام به نحوی نابرابری و علل آن را تبیین می‌کند. گروهی آن را اجتناب ناپذیر و از عوارض رشد اقتصادی دانسته و گروه أکثر
    برای شناخت نابرابری لازم است قبل از ارزیابی شاخص‌های مختلف آن، مبانی نظری مکتبی که در آن نابرابری تعریف شده است، ارزیابی گردد. رویکردهای بازارگرا و جامعه‌گرا هرکدام به نحوی نابرابری و علل آن را تبیین می‌کند. گروهی آن را اجتناب ناپذیر و از عوارض رشد اقتصادی دانسته و گروهی آن را نتیجه‌ی سیاست‌گذاری‌های دولت‌ می‌دانند. این مقاله سعی می‌کند با تلفیقی از مبانی نظری در رهیافت اقتصاد نهادگرای جدید به عنوان رهیافتی میان رشته‌ای، مدلی برای تحلیل پیکره‌بندی نابرابری در کشورهای دارای "نظام دسترسی محدود" با استفاده از مفاهیم استخراج شده از نظریه‌های مکتب نهادگرایی ارائه دهد. این مدل نشان می‌دهد نهادهای غیر رسمی اقتصادی در کنار نهادهای اقتصادی قانونی که متولی بازتوزیع منابع هستند، به شکلی غیر قانونی موجب انباشت ثروت در گروه‌های فرادست شده و به عنوان ابزاری توسط نهادهای سیاسی غیر رسمی، برای توزیع رانت وفاداری به توده استفاده می‌شوند. مجموع این عوامل به پیکره‌بندی از نابرابری منجر می‌شود که در آن متقابلا نابرابری بر شکل‌دهی و دوام نهادهای نابرابرساز تاثیر می‌گذارد و این چرخه دایما تکرار می‌شود. روش تحقیق کیفی است و استخراج مفاهیم از از نظریه‌هایی صورت گرفته‌است که مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و روش‌شناختی یکسان داشته‌اند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    2 - طبقه متوسط جدید و گذار به دموکراسی در جمهوری اسلامی ایران
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 2 , السنة 7 , تابستان 1399
    هدف پژوهش حاضر تشریح نقش طبقه متوسط جدید در فرایند گذار به دموکراسی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود. در این راستا، سوال اصلی پژوهش این بود که گسترش طبقه متوسط جدید چه تاثیری در روند گذار به دموکراسی در ایران دارد؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و یافته‌ها أکثر
    هدف پژوهش حاضر تشریح نقش طبقه متوسط جدید در فرایند گذار به دموکراسی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود. در این راستا، سوال اصلی پژوهش این بود که گسترش طبقه متوسط جدید چه تاثیری در روند گذار به دموکراسی در ایران دارد؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و یافته‌ها نشان داد، نوسازی اقتصادی و اجتماعی گسترده بعد از جنگ عراق و ایران، باعث افزایش جمعیت جوان و رشد اقشار تحصیل‌کرده دانشگاهی و گسترش طبقه متوسط جدید در ایران شد که نقش مهمی در پیدایش زمینه‌های مساعد درونی برای گذار به دموکراسی دارند. خواست‌های سیاسی و اقتصادی این طبقه، در مقابل ساختار کشور که توان پاسخگویی به این خواست‌ها را نداشت، تبدیل به نیرویی گردید که موجب بی‌ثباتی‌هایی در دهه‌های اخیر شده است. توسعه‌خواهی طبقه متوسط جدید چالش‌هایی را برای نظام سیاسی کشور همراه آورده که حرکت به سمت دموکراسی را محتمل نموده است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    3 - پس‌ران‌های گذار به دموکراسی در جمهوری اسلامی ایران در دهه پنجم
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 1 , السنة 9 , بهار 1401
    هدف ‌پژوهش حاضر ‌بررسی ‌مهم‌ترین ‌پس‌ران‌های گذار به مردم‌سالاری در جمهوری اسلامی ایران در دهه پنجم با رویکرد آینده‌پژوهانه است. در تحقیق حاضر از میان روش‌های مختلف آینده‌پژوهی، روش تحلیل روند برگزیده شده و در روش ‌تحلیل ‌از ‌رویکرد ‌کیفی ‌استفاده‌ گردید. جامعه آماری پژ أکثر
    هدف ‌پژوهش حاضر ‌بررسی ‌مهم‌ترین ‌پس‌ران‌های گذار به مردم‌سالاری در جمهوری اسلامی ایران در دهه پنجم با رویکرد آینده‌پژوهانه است. در تحقیق حاضر از میان روش‌های مختلف آینده‌پژوهی، روش تحلیل روند برگزیده شده و در روش ‌تحلیل ‌از ‌رویکرد ‌کیفی ‌استفاده‌ گردید. جامعه آماری پژوهش نیز گزیده‌ای از خبرگان دانشگاهی صاحب‌نظر در موضوع گذار سیاسی هستند ‌که ‌با نمونه‌گیری متوالی نظری به تعیین حجم نمونه پرداخته شد. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده که با انجام 16 مصاحبه به اشباع نظری رسید. نتایج نشان داد که عواملی چون انسجام ساختاری و ارزشی بین نخبگان حاکم، جامعه مدنی ضعیف، فقدان پیش‌نیازهای اقتصادی و دولت رانتیر از جمله مهم‌ترین پس‌ران‌های گذار مسالمت‌آمیز به مردم‌سالاری و تحکیم آن در دهه پنجم انقلاب خواهد بود. این پس‌ران‌های مردم‌سالاری در ایران دهه پنجم انقلاب، خصلتی اجتماعی و ساختاری دارد که با تأثیری انباشتی بر یکدیگر و نیز بر ساختار سیاسی، روند پیشروی مسالمت‌آمیز به سوی مردم‌سالاری و تحکیم آن را کند کرده و باعث شده تا گذار به مردم‌سالاری در دهه پنجم انقلاب با سرعت مورد انتظار پیش نرود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    4 - سازوکار عملیاتی برای توزیع منصفانه و ثمربخش فرصت‌ها در روند توسعه: با تمرکز بر اصل 44
    سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق) , العدد 4 , السنة 6 , پاییز 1398
    هدف پژوهش حاضر بررسی و ارائه سازوکارهای مناسب جهت اجرای ثمربخش سیاست خصوصی‌سازی در راستای توزیع منصفانه و ثمربخش فرصت‌ها و منابع است. روش تحقیق کیفی و توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد، در کشورهایی با ضعف نهادهای کارآمد مانند ایران، خصوصی‌سازی از طریق واگذاری بنگاه‌ه أکثر
    هدف پژوهش حاضر بررسی و ارائه سازوکارهای مناسب جهت اجرای ثمربخش سیاست خصوصی‌سازی در راستای توزیع منصفانه و ثمربخش فرصت‌ها و منابع است. روش تحقیق کیفی و توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد، در کشورهایی با ضعف نهادهای کارآمد مانند ایران، خصوصی‌سازی از طریق واگذاری بنگاه‌ها، در جهتی مخالف با اهداف قانون اساسی درباره محقق ساختن عدالت اقتصادی پیش رفته و باعث تخصیص ناعادلانه منابع بین اقشار مختلف شده است. به نظر می‌رسد خصوصی‌سازی تدریجی از طریق بهبود فضای کسب و کار، تقویت بخش تعاونی و واگذاری بخشی از بنگاه‌های دولتی به شرکت‌های بزرگ تعاونی و سهامدار شدن اقشار فرودست در این بخش، در دراز مدت از تجمع ثروت در دست عده‌ی کمی جلوگیری کرده و با افزایش مشارکت مردم، منجر به رشد طبیعی بخش خصوصی شده و عدالت اقتصادی با ثباتی را محقق می‌گرداند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    5 - «شکاف حاکمیتی» در جمهوری اسلامی ایران و بازتاب در سیاست‌های منطقه‌ای آن
    سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی , العدد 5 , السنة 1 , زمستان 1401
    شکاف حاکمیتی، از مهم‌ترین آسیب‌های سیاسی است که می‌تواند در یک نظام سیاسی به وجود بیاید. این شکاف‌ها بر اثر عدم وجود یک توافق کلان بر سر منابع قدرت و چگونگی توزیع آن به وجود می‌آید و برآمده از ناتوانی نخبگان سیاسی در ارائۀ درکی درست از این مسائل است. از این رو هنگامی که أکثر
    شکاف حاکمیتی، از مهم‌ترین آسیب‌های سیاسی است که می‌تواند در یک نظام سیاسی به وجود بیاید. این شکاف‌ها بر اثر عدم وجود یک توافق کلان بر سر منابع قدرت و چگونگی توزیع آن به وجود می‌آید و برآمده از ناتوانی نخبگان سیاسی در ارائۀ درکی درست از این مسائل است. از این رو هنگامی که نظامی با این آسیب مواجه است در عرصه‌های مختلف، چه داخلی و چه خارجی، دچار اشکالات عمده می‌شود. در جمهوری اسلامی، با وجود ابرگفتمان انقلاب اسلامی در سال‌هایی نسبتاً طولانی، میان نخبگان سیاسی اجماعی در زمینه‌های مختلف وجود نداشته یا بسیار کم رنگ بوده است و همین موجب ایجاد خرده گفتمان‌های گوناگونی شده است. این خرده گفتمان‌ها در تضاد با یک‌دیگر راه را بر سیاست‌گذاری درست بسته و موجبات تشتت در سیاست‌های داخلی و خارجی را ایجاد کرده است. مقالۀ حاضر با روش گفتمان، ضمن اشاره به این خرده گفتمان‌ها به دنبال درک نتایج این شکاف حاکمیتی در سیاست‌های ایران در منطقه و جهان اسلام است با این فرضیه که: شکاف حاکمیتی در جمهوری اسلامی ایران، موجب کاهش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه و این موضوع موجب تضعیف جایگاه کشورهای اسلامی همسو و تقویت رقبا می‌شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    6 - جریان‌شناسی گفتمان‌های هویتی؛ با تأکید منازعات معنایی و تحوّلات اجتماعی در ایران
    سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی , العدد 8 , السنة 2 , زمستان 1402
    خارج شدن یک گفتمان از نظم گفتمانی خود و ورود آن به نظم گفتمانی سیاسی، به واسطه تحریک شدن آن توسط یکی از گفتمان‌های فعال در نظم گفتمانی سیاسی صورت می‌پذیرد. منظور از تحریک شدن، آن است که این گفتمانِ غیرفعال، در نظم گفتمانی سیاسی در رابطه-ای غیریت‌سازانه با گفتمانِ حاکم ق أکثر
    خارج شدن یک گفتمان از نظم گفتمانی خود و ورود آن به نظم گفتمانی سیاسی، به واسطه تحریک شدن آن توسط یکی از گفتمان‌های فعال در نظم گفتمانی سیاسی صورت می‌پذیرد. منظور از تحریک شدن، آن است که این گفتمانِ غیرفعال، در نظم گفتمانی سیاسی در رابطه-ای غیریت‌سازانه با گفتمانِ حاکم قرار می‌گیرد و گفتمانِ حاکم سعی می‌کند با طردِ آن، هویت پیدا کند. از فردای انقلاب مشروطه تا امروز روایت‌های مختلف و متضادی از تحول مفهوم هویت ارائه می‌شود، در این میان، شاهد گسترش گروه‌های هویت‌پایه در قالب کنش‌گران و کارگزاران منفرد (سوژه کنشگر)، انجمن‌ها، فرقه‌ها، نحله‌ها و اشکال مختلف ملی‌گرایی و احساس تعلق مذهبی، فرهنگی، قومی و سیاسی هستیم. در این پژوهش رویکرد و درکی از سیاست در قالبِ الگوی تحول گفتمانی ارائه می‌شود که بنا بر آن، تحولات جامعه‌شناسی و نظم‌های جدید در جامعه و آزادکردنِ توانایی‌های سوژه که از طریق تأسیس هویت‌های ازپیش‌معیّن و روابط اجتماعی کاملاً عینی که سرکوب شده‌اند. امکان ظهور می‌یابد. : متأثّر از اهمّیت یافتنِ ایده‌های محوری در زمینۀ تحقّقِ حقوق فردی و مدنی، و نیز محوریت‌یابیِ اندیشه‌های نو و انتقادی در خصوصِ آزادی و حق انتخابِ شهروندان، شاهد افزایش بیش از پیشِ عطفِ نظر به فردیّت‌یابی شهروندان و سوژگی [فردی] آن‌ها می‌باشیم . تفاصيل المقالة

  • المقاله

    7 - پیش بینی سلامت روان زنان شاغل در دستگاههای اجرایی سیاسی و غیرسیاسی براساس طرحواره نقش جنسیتی
    زن و مطالعات خانواده , العدد 1 , السنة 15 , بهار 1401
    مقدمه: اشتغال زنان در مشاغلی با کلیشه های جنسیتی مردانه، علاوه بر نقش های متعدد اجتماعی به دلیل عدم تناسب با طرحواره های نقش جنسیتی زنانه با اضطراب مضاعفی در زنان همراه می باشد که می تواند سلامت روان آنها را به مخاطره اندازد.روش کار: این مطالعه توصیفی – همبستگی در أکثر
    مقدمه: اشتغال زنان در مشاغلی با کلیشه های جنسیتی مردانه، علاوه بر نقش های متعدد اجتماعی به دلیل عدم تناسب با طرحواره های نقش جنسیتی زنانه با اضطراب مضاعفی در زنان همراه می باشد که می تواند سلامت روان آنها را به مخاطره اندازد.روش کار: این مطالعه توصیفی – همبستگی در سال 98-1397 بر روی 494 نفر از زنان شاغل در دستگاههای اجرایی سیاسی (114 نفر) و غیرسیاسی (380 نفر) در شهر مشهد به ترتیب به روش سرشماری و روش نمونه گیری طبقه ای خوشه ای و تصادفی انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه طرحواره نقش جنسیتی بم و پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه به روش گام به گام آنالیز شدند.نتایج: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که در گروه زنان شاغل در دستگاههای اجرایی سیاسی بین میانگین نمره طرحواره نقش جنسیتی مطلوبیت اجتماعی و زیرمقیاس اضطراب و بی خوابی ارتباط مستقیم معناداری وجود داشت (04/0 = p و 19/0 = r). ولی، در گروه زنان شاغل در دستگاههای اجرایی غیرسیاسی بین میانگین نمره طرحواره نقش جنسیتی مردانه و زیرمقیاس اختلال در کارکرد اجتماعی ارتباط معکوس معناداری وجود داشت (001/0 = p و 24/0 - = r). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که ویژگی های مطلوبیت اجتماعی بیشتر در زنان شاغل در دستگاههای اجرایی سیاسی با اضطراب و بی خوابی بیشتری همراه بوده است. در حالیکه، ویژگی های مردانه بیشتر در زنان شاغل در دستگاههای اجرایی غیرسیاسی با اختلال کارکرد اجتماعی کمتری همراه بود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    8 - ضرورت ها و موانع در روابط ج. ا. ایران و ترکمنستان
    مطالعات سیاسی , العدد 2 , السنة 14 , تابستان 1401
    کشور ترکمنستان بر اساس اصل سیاست همسایگی و داشتن مرز مشترک، برای دستگاه سیاست خارجی ج. ا. ایران حائز اهمیت است. در این راستا این سوال مطرح می شود که آیا ج. ا. ایران در بهره گیری از ظرفیت های سیاست همسایگی خود نسبت به ترکمنستان موفق بوده است؟ فرضیه این مقاله این است که ب أکثر
    کشور ترکمنستان بر اساس اصل سیاست همسایگی و داشتن مرز مشترک، برای دستگاه سیاست خارجی ج. ا. ایران حائز اهمیت است. در این راستا این سوال مطرح می شود که آیا ج. ا. ایران در بهره گیری از ظرفیت های سیاست همسایگی خود نسبت به ترکمنستان موفق بوده است؟ فرضیه این مقاله این است که با توجه به ویژگی های خاص همسایگی ترکمنستان برای ایران، از این فرصت و ظرفیت، ج. ا. ایران می توانست بهره بیشتری ببرد اما مواردی چون؛ نفوذ و تأثیرگذاری بازیگران منطقه ای و بین المللی به خصوص آمریکا و همچنین ساختارهای سیاسی و اقتصادی ترکمنستان، و فقدان استراتژی بلندمدت ج. ا. ایران نسبت به این کشور مانع از امکان بهره برداری بهتر از پتانسیل موجود شده است. اساساً یکی از شروط و مبانی اصلی در سیاست همسایگی، رضایت همسایه‌ها از یکدیگر و از ارکان اصلی آن حفظ و برقراری ثبات در روابط و هم چنین شناسایی همه قابلیت های موجود در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و فرهنگی است که این اصل چندان در روابط دو کشور به رغم ابراز تمایل و نیازهای متقابل دو کشور برقرار نبوده است. از این رو، ج. ا. ایران بایستی در راستای بسط تعاملات دوجانبه در تمامی ابعاد شناسایی شده بکوشد و در همکاری های منطقه ای اقدامات موثر کارساز اتخاذ کند. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی معتبر تهیه و تدوین شده است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    9 - تحلیل گفتمان دولت ستیزی در تجربه جمهوری کردستان(مهاباد 25-1324)
    مطالعات سیاسی , العدد 2 , السنة 13 , تابستان 1400
    اعلام جمهوری کردستان در مهاباد در سال 1324بعد از اینکه در جریان جنگ جهانی دوم، روسها از ترک خاک ایران سرباز زدند، یک رویداد مهم آن دوران، و موثر بر تحولات کشور بود و برای آینده نیز بار معنایی ایجاد کرد. روزنامه ی کردستان، زبان حال جمهوری و ارگان حزب دمکرات کردستان ایران أکثر
    اعلام جمهوری کردستان در مهاباد در سال 1324بعد از اینکه در جریان جنگ جهانی دوم، روسها از ترک خاک ایران سرباز زدند، یک رویداد مهم آن دوران، و موثر بر تحولات کشور بود و برای آینده نیز بار معنایی ایجاد کرد. روزنامه ی کردستان، زبان حال جمهوری و ارگان حزب دمکرات کردستان ایران به رهبری قاضی محمد و از منابع ارزشمند بررسی، تحلیل و نقد رویدادهای این دوره است. مقاله بر اساس روش کیفی و بر مبنای الگوی تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، با بررسی مقالات منتشره در روزنامه کردستان، به تحلیل گفتمان دولت ستیز در تجربه جمهوری کردستان می پردازد. سوال اصلی این است که آیا گفتمان سیاسی دولت ستیز در جمهوری کردستان شکل گرفت؟ بر اساس نتایج بدست آمده، جمهوری کردستان، بخشی از نتایج استبداد حاکم بر ایران در دوران قاجاریه و پهلوی است. گفتمان اصلی جمهوری، آزادی و دمکراسی و بعد از آن، خواست خاص گرایانه ناسیونالیستی کرد بود که در کسب خودمختاری با اختیارات مشخص قانونی و در چهارچوب سیاسی دولت ایران مطرح شده است. لذا، جهت گیری جمهوری کردستان، دولت ستیزانه نبوده است، بلکه استبداد و مقابله با آن، محور فکری جمهوری بوده که خواستی عام گرایانه است و در راستای جنبش اجتماعی مردم ایران علیه استبداد سیاسی حاکم بر ایران بوده است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    10 - نفوذ داعش در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر امنیت ملی ج. ا. ایران
    مطالعات سیاسی , العدد 4 , السنة 14 , پاییز 1400
    این مقاله به بررسی خطر نفوذ داعش در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران می پردازد. دولت‌های فرومانده و دولت‌های شکننده در آسیای مرکزی توانایی ایجاد رفاه، امنیت، آموزش و آگاهی‌های لازم را برای مردم خود ندارند؛ درنتیجه، شرایط برای گرایش مردم این مناطق به افراط‌گرایی أکثر
    این مقاله به بررسی خطر نفوذ داعش در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران می پردازد. دولت‌های فرومانده و دولت‌های شکننده در آسیای مرکزی توانایی ایجاد رفاه، امنیت، آموزش و آگاهی‌های لازم را برای مردم خود ندارند؛ درنتیجه، شرایط برای گرایش مردم این مناطق به افراط‌گرایی فراهم می‌شود. در راستای خطر وجود و افزایش افراط‌گرایی تکفیری در مرزهای غربی ایران (عراق و سوریه)، خطر رشد این جریان در مرزهای شرقی، آسیای مرکزی و قفقاز جدی است. به‌رغم وجود برتری ژئوپلتیک روسیه و ایران و همکاری این دو کشور برای جلوگیری از تلاش و موفقیت این جریانات در این مناطق، درصورت متصل شدن این جریان افراط‌گرایی در دو سوی مرزهای ایران به یکدیگر، امنیت ملی ایران از سه جهت عمده با خطر و چالشی جدی مواجه خواهد شد: نخست، ازلحاظ گسترده شدن ناامنی در طول مرزهای شمالی، شرقی و غربی ایران به‌تبع گسترش افراط‌گرایی؛ دوم، استفاده ابزاری بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از جریان‌های افراط‌گرای تکفیری در راستای رقابت استراتژیک؛ و سوم، حادتر شدن مسئله افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران. ازاین‌رو، تمرکز بر همگرایی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌تواند مهم‌ترین استراتژی ایران برای مقابله با این پدیده باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    11 - پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها و اهمیت سیاسی آن در عهد قاجاریه
    مطالعات سیاسی , العدد 4 , السنة 11 , پاییز 1397
    پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. بدون شناخت از مواضع این دو جریان امکان شناخت دقیق از تحولات قرون نوزده و بیست ایران امکان پذیر نیست. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، پاسخگویی به أکثر
    پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. بدون شناخت از مواضع این دو جریان امکان شناخت دقیق از تحولات قرون نوزده و بیست ایران امکان پذیر نیست. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، پاسخگویی به این سؤال است که منازعه مکتب اصولی و اخباری چه پیامدهای فکری و سیاسی برای جامعه امامیه داشته است. چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر این دیدگاه است که قرائت از دین و منابع دینی در دوره‌های مختلف شکل گرفته و این امر موجب پیدایش گرایش‌های مذهبی مختلفی در درون جامعه شیعی شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که بدون پیروزی اصولیون بر اخباریون، علما نمی‌توانستند در ایران قرون نوزده و بیست چنین نقش گسترده‌ای پیدا کنند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    12 - ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ: روﯾﮑﺮدﻫﺎ و اﻟﺰاﻣﺎت
    مطالعات سیاسی , العدد 4 , السنة 4 , پاییز 1391
    ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ دﯾﮕﺮ، ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ داﺷﺘﻪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻠﻘﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ و ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺒﻨﺎﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ دو دﺳﺘﻪ از ﺗﻠﻘﯽ از، ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﺎر وﯾﮋه آن اراﯾﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺒﻨﺎﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ از ﻃﺮﻓﺪاران ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ أکثر
    ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ دﯾﮕﺮ، ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ داﺷﺘﻪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻠﻘﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ و ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺒﻨﺎﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ دو دﺳﺘﻪ از ﺗﻠﻘﯽ از، ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﺎر وﯾﮋه آن اراﯾﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺒﻨﺎﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ از ﻃﺮﻓﺪاران ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮ و ﭘﺮﺷﻤﺎرﺗﺮی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﮐﻠﯽ ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل ﮔﺮا و اﺟﺘﻤﺎع ﮔﺮا ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎی اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت آن را، ﻋﺎم و ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ را اﻣﺮی ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ زﻣﯿﻨﻪ ای اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺘﻦ ﻫﺎی ﻣﻌﻨﺎدار ﻓﺮﻫﻨﮓ او ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺪاﻧﯿﻢ، ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﻨﺪه ﻋﻠﺖ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻨﺎزﻋﺎت ﻣﻌﺎﺻﺮ در اﯾﻦ ﺣﻮزه از ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﻪ درﯾﺎﻓﺘﯽ از ﻣﺎﻫﯿﺖ، ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ اﺳﺖ. ﻫﺮ ﺗﺒﯿﯿﻨﯽ از ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻓﻠﺴﻔﻪ را در درون ﺧﻮد ﻣﻀﻤﺮ دارد و ﻣﺤﻘﻘﺎن اﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﻔﻄﻦ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﻌﻘﻮﻟﯿﺖ در ﻫﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﺤﻮری دارد و ﻧﻘﺪ اﺳﺎﺳﯽ از ﯾﮏ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﻌﻘﻮﻟﯿﺖ آن ﻣﻌﻄﻮف ﺑﺎﺷﺪ تفاصيل المقالة

  • المقاله

    13 - بازنمایی جنبش‌های اجتماعی زنان در فیلم های سینمایی (حق رأی، سرزمین شمالی، فرشته‌های آرواره آهنین، داستان رزا پارکس) از دهه (2016-1920) باروش نشانه شناسی چارلز سندرس پیرس
    تغییرات اجتماعی - فرهنگی , العدد 80 , السنة 21 , بهار 1403
    در این مقاله به موضوع بازنمایی جنبش‌های اجتماعی زنان در فیلم‌های سینمایی حق رأی، سرزمین شمالی، فرشته‌های آرواره آهنین، داستان رزا پارکس از دهه (2016-1920) ، پرداخته می‌شود. جنبش زنان، جنبشی سازمان یافته برای دستیابی به حقوق زنان وایدئولوژی برای دگرگونی جامعه است که هدف أکثر
    در این مقاله به موضوع بازنمایی جنبش‌های اجتماعی زنان در فیلم‌های سینمایی حق رأی، سرزمین شمالی، فرشته‌های آرواره آهنین، داستان رزا پارکس از دهه (2016-1920) ، پرداخته می‌شود. جنبش زنان، جنبشی سازمان یافته برای دستیابی به حقوق زنان وایدئولوژی برای دگرگونی جامعه است که هدف آن رویای دفع انواع تبعیض وستم نژادی می باشد.در این مقاله نویسنده با بررسی چهار فیلم سینمایی با روش کیفی و با بهره‌گیری از رویکرد نشانه‌شناسی چارلز سندرس پیرس و با نظریه کنش جمعی چارلز تیلی و نظریه‌های بنیادی فمینیسم می‌خواهد به این تحلیل برسد که فیلم‌های سینمایی تا چه حد در بازنمایی جنبش‌های اجتماعی زنان موثر خواهد بود. به نظر می‌رسد که فیلم‌های سینمایی نقش پررنگی در بیان و بازنمایی جنبش‌های اجتماعی زنان در جامعه دارند. یافته‌های تحقیق حاکی از آن بودند که معناهایی که در فیلم‌ها بازنمایی شده‌اند شامل: نفی وضع موجود وهویت ما محور، داشتن برنامه و رفتار جمعی سازمان یافته، مشخص بودن اهداف، داشتن ایدئولوژی، تعهدو الزام، مخالفت با رفتارهای خشونت‌آمیز، جنبش رادیکال، ارزشمندی، تعهّد، وحدت بوده است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    14 - نوع شناسی چالش‌های تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران
    مطالعات میان فرهنگی , العدد 4 , السنة 13 , پاییز 1397
    پژوهش حاضر باهدف نوع شناسی چالش‌های تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری کلیه متخصصان موضوعی بودند که از میان 396 نفر به عنوان حجم نمونه به صورت در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق أکثر
    پژوهش حاضر باهدف نوع شناسی چالش‌های تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری کلیه متخصصان موضوعی بودند که از میان 396 نفر به عنوان حجم نمونه به صورت در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته 40 گویه ای بر اساس مصاحبه با نخبگان بود. پایایی ابزار از طریق آلفای کرونباخ بالاتر از 0.7 انجام گرفت. روایی محتوایی از طریق ضریبCVR تائید شد. برای تجزیه ‌و تحلیل اطلاعات پژوهش و تعمیم نتایج از روش تحلیل خوشه‌ای با ضابطه اطلاعات آکائیکه (AIC) به عنوان معیار ارزیابی خوشه‌بندی استفاده شد. نتایج نشان داد با سیزده مرحله چرخش سه خوشه (141 نفره)، (191 نفره) و (64 نفره) شامل 7 بعد عدم اجماع و انسجام سیاسی، فقدان مدیریت یکپارچه، هویت سیاسی، ضعف عملکرد سیاسی، نزاع سیاسی رقیب، عدم‌حمایت سیاسی و نگرش سیاسی متمایز شدند. گروه اول عوامل هویت سیاسی، گروه دوم ضعف عملکرد سیاسی و گروه سوم عدم‌حمایت سیاسی را مهم‌ترین مانع تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران دانستند. در گروه هویت طلبان مؤلفه تقویت مؤلفه‌های هویت غربی در سیاست‌گذاری، در گروه عملکرد طلبان، سیاست‌گذاری فرهنگی از بالا به پائین و در گروه حمایت‌طلبان تمایل به مقاومت از طریق مناسک در بین جامعه مهم‌ترین مانع در تحقق اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی معرفی شد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    15 - ظرفیت‌های فرهنگی پارادیپلماسی فرامرزی کشورهای حوزه ایران فرهنگی
    مطالعات میان فرهنگی , العدد 1 , السنة 15 , بهار 1399
    امروزه کنشگران فروملی خواهان فعالیت‌های بیشتر فرهنگی در عرصه ارتباطات برون مرزی می‌باشند. این فعالیت تحت عنوان پارادیپلماسی در چارچوب برخی قوانین، منجر به افزایش قدرت ملی یک کشور و حکومت می‌شود، از جهت اهمیت فرهنگ در دنیای حاضر و کارکردهای آن، در این مقاله بر آنیم تا با أکثر
    امروزه کنشگران فروملی خواهان فعالیت‌های بیشتر فرهنگی در عرصه ارتباطات برون مرزی می‌باشند. این فعالیت تحت عنوان پارادیپلماسی در چارچوب برخی قوانین، منجر به افزایش قدرت ملی یک کشور و حکومت می‌شود، از جهت اهمیت فرهنگ در دنیای حاضر و کارکردهای آن، در این مقاله بر آنیم تا با ذکر ظرفیت‌های کشورهای حوزه ایران فرهنگی به نظریه جدید پارادیپلماسی فرامرزی فرهنگی بپردازیم و نشان دهیم که چه ظرفیت‌هایی از جهت برقراری پارادیپلماسی فرامرزی فرهنگی مابین ایران و کشورهای مورد بررسی وجود دارد. طبق بررسی‌انجام شده یافته‌های پژوهش بر وجود ظرفیت‌های فرهنگی مختلف اعم از زبان، قومیت، دین، هویت، معماری، ادبیات و مشاهیر و آداب و رسوم تاکید دارد. لذا مساله مقاله آن است که چه ظرفیت‌های فرهنگی مشترکی مابین کشورهای حوزه ایران فرهنگی هنوز وجود دارد؟ در پاسخ فرضیه مقاله بر این استوار است که زمینه‌های مختلف فرهنگی اعم از زبان، قومیت، دین، تا معماری و هنر و زمینه‌های علمی مختلف برای ارتباطات فرامرزی پارادیپلماتیک فرهنگی وجود دارد قابل ذکر است که این مقاله برگرفته از رساله می‌باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    16 - فرهنگ سیاسی، فردیت و بازتولید اقتدارگرایی در ایران
    علوم سیاسی , العدد 5 , السنة 12 , زمستان 1395
    اقتدارگرایی در ایران سابقه ای طولانی دارد. از زمانی که نخستین امپراتوری های باستانی و ساخت سیاسی در ایران شکل گرفت اقتدارگرایی نیز متولد شد. در تمام طول سده های گذشته نیز ساخت سیاسی اقتدارگرا ایرانیان را همراهی کرده و ویژگی کمابیش ثابت نظام های سیاسی در این سرزمین بوده أکثر
    اقتدارگرایی در ایران سابقه ای طولانی دارد. از زمانی که نخستین امپراتوری های باستانی و ساخت سیاسی در ایران شکل گرفت اقتدارگرایی نیز متولد شد. در تمام طول سده های گذشته نیز ساخت سیاسی اقتدارگرا ایرانیان را همراهی کرده و ویژگی کمابیش ثابت نظام های سیاسی در این سرزمین بوده است. اما سوال اینجاست که چرا اقتدارگرایی در طول سده های متمادی به رغم تغییرات تاریخی و گذشت زمان با برخی تغییرات ظاهری کماکان ریشه های عمیق خود را در ایران حفظ کرده و در قالب شبه اقتدارگرایی تداوم یافته است؟ فرضیه نوشتار پیش رو این است که با وجود تاثیر عوامل گوناگون، فرهنگ سیاسی را باید مهم ترین عامل بازتولید اقتدارگرایی در ایران دانست. عاملی که موجب شده تا اقتدارگرایی و نظام های سیاسی اقتدارگرا و شبه اقتدارگرا از سده های گذشته با ایرانیان و حیات سیاسی آنان همراه باشد. از میان مولفه های فرهنگ سیاسی به مواردی بیشتر و به بعضی از آنها کمتر پرداخته شده است. در این نوشتار سعی بر این است که از میان مولفه های متعدد عمدتاً بر روی عامل ضعف فردیت در جامعه ی ایرانی و علل آن به ویژه ساخت اقتدارگرایانه ی خانواده ی ایرانی و آموزه های مذهبی پایدار در تداوم اقتدارگرایی تمرکز شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    17 - جامعه شناسی مالی و نسبت دولت و جامعه در ایران معاصر
    پژوهش اجتماعی , العدد 2 , السنة 14 , تابستان 1401
    تلاش‌های فراوانی برای توضیح دلایل و مبانی شکل‌گیری ساخت و ماهیت قدرت دولت صورت گرفته است. البته دلایل تکوین چنین ماهیتی با توجه به مبانی قضاوت ساخت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی منجر به اختلاف دیدگاه‌هایی در این خصوص گردیده است که در اغلب موارد برای توضیح و توصیف وضع موجود ا أکثر
    تلاش‌های فراوانی برای توضیح دلایل و مبانی شکل‌گیری ساخت و ماهیت قدرت دولت صورت گرفته است. البته دلایل تکوین چنین ماهیتی با توجه به مبانی قضاوت ساخت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی منجر به اختلاف دیدگاه‌هایی در این خصوص گردیده است که در اغلب موارد برای توضیح و توصیف وضع موجود از اتقان لازم برخوردار نیستند. در تاریخ معاصر ایران دولت به‌خاطر ماهیت مستقل و فراطبقاتی اش هم از بابت خاستگاه و هم از نظر ماهیت و همچنین عملکرد، اساس متفاوتی با جوامع اروپایی دارد. با توجه به تحولات سیاسی- اجتماعی ایران معاصر، بخصوص از تاریخ دستیابی به درآمدهای نفتی، دولت در ایران به‌عنوان قدرتی برتر از طبقات در تطور خاص خود تکامل یافت. به تعبیری دیگر استقلال دولت نه در وضعیت رقابت نیروهای اجتماعی و توازن طبقاتی بلکه در بستری از ضعف طبقات و گروه‌های اجتماعی، امکان بروز و فعالیت یافت. در این شرایط نظریات مختلفی در بررسی ساخت دولت در ایران و نسبتش با جامعه شکل گرفته است. در این مقاله در صدد است تا با نگاهی بر مهم ترین نظرات این حوزه به برخی ناکارآمدی های نظری آنها بپردازیم و استدلال کنیم که رهیافت جامعه شناسی مالی بهتر می تواند به تبیین روابط دولت و جامعه در ایران معاصر بپردازد. تفاصيل المقالة