نظریة ساختارگرایی یکی از مؤثرترین نظریههای قرن بیستم است که در همة حوزههای علوم انسانی حضوری فعّال داشته و در تحلیلها شیوهای پرطرفدار بوده است. هدف غایی در این نوع نقد دستیافتن به جنبههای زبانشناختی اثر ادبی است؛ زیرا تحلیل زبانی متون ادبی به همراه آنچه از موسیق چکیده کامل
نظریة ساختارگرایی یکی از مؤثرترین نظریههای قرن بیستم است که در همة حوزههای علوم انسانی حضوری فعّال داشته و در تحلیلها شیوهای پرطرفدار بوده است. هدف غایی در این نوع نقد دستیافتن به جنبههای زبانشناختی اثر ادبی است؛ زیرا تحلیل زبانی متون ادبی به همراه آنچه از موسیقی درونی و بیرونی در آن به ودیعه نهاده شده است، همراه با تأثیر آن بر ساختار کلی متون، بیتردید مخاطب را در فهم اثر یاری میرساند و موسیقی نثر را هنری میکند. در میان آثار ادبی، نوع سنتی آن بهسبب پیچیدگیهای معنایی، بیشتر از نوشتههای معاصر به این نوع بررسی نیاز دارد. نسخة خطی مراسلات عاشق و معشوق ستمگر یکی از آثار ادبی دورة قاجار است. در این پژوهش کوشش شده است ساختار و روابط متقابل عناصر موجود در این نسخه از سه حوزة محتوا، تکنیک زبانی و شکل بررسی شود تا از این راه بتوان به لایههای پنهان الگوهای ذهنی نویسنده دست یافت. این پژوهش در یک مقدمه و سه گفتار، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی فراهم آمده است و ضمن معرفی نسخه و تحلیل ساختاری آن، فرم مناسب، تکنیک زبانی زیبا و محتوای پربار این اثر را مینمایاند. نتیجة بررسیهای بهعملآمده بیانگر آن است که این اثر، زبانی ادبی دارد و سجع و تشبیه در کنار سایر آرایههای ادبی در ساختار متن پررنگ است. قالب اثر نامهنگاری است و به همین سبب جملات خبری با لحن عاطفی، مهمترین نمودهای زبان غنایی این اثر به شمار میرود؛ قلم مؤلف نیز ازلحاظ شیوایی و روانی عبارات و ترکیبسازیها توجهبرانگیز است.
پرونده مقاله
تلاش برای احیای آثار مکتوب گذشته، امری ضروری است؛ زیرا حفظ فرهنگ و ادب هر جامعه در گرو حفظ آثاری است که در پویایی و استحکام فرهنگ آن جامعه، سهم داشتهاند. باب ترسل و انشاء را میتوان یکی از انواع مهم نثر ادبی دانست که در تاریخ ادب زبان و ادب پارسی، سابقهای طولانی د چکیده کامل
تلاش برای احیای آثار مکتوب گذشته، امری ضروری است؛ زیرا حفظ فرهنگ و ادب هر جامعه در گرو حفظ آثاری است که در پویایی و استحکام فرهنگ آن جامعه، سهم داشتهاند. باب ترسل و انشاء را میتوان یکی از انواع مهم نثر ادبی دانست که در تاریخ ادب زبان و ادب پارسی، سابقهای طولانی دارد. نسخۀ خطی بدایع الانشاء نمونۀ شاخص و برجستهای از این فن شریف است که به قلم مولانا یوسفی هروی (940ق) با نثری فنی و مصنوع نوشته شده است. این اثر، مجموعهای از ترسلات است که با 378 شماره از یکدیگر تفکیک شده و مؤلف آن را بهقصد تعلیمِ فنِ ترسل و انشاء برحسب طبقات مردم، در سه قسم نوشته است. هدف این پژوهش، معرفی، توصیف و تحلیل ساختاری نسخه، بیان ویژگیهای زبانی، ارزشهای ادبی، دینی و تاریخی است. از بدایع الانشاء حدود هفده نسخۀ خطی در کتابخانههای ایران موجود است. در این پژوهش، استنساخ و معرفی کتاب بر اساس قدیمیترین و کاملترین نسخه، که متعلق به کتابخانۀ ملک است، انجام گرفته است.
پرونده مقاله
عشق، وصف حال عاشق و توصیف سیمای معشوق از زبان عاشقی راستین، سه مؤلفة اساسی ادبیات غنایی است که شاعران و نویسندگان از دیرباز کوشیدهاند با زبانی ادبی و لحنی غنایی نگرشهای خود را بیان و سیمای مطلوبی از این سه محور ترسیم کنند. فن ترسل در شناساندن این مضامین سهگانه و سیر چکیده کامل
عشق، وصف حال عاشق و توصیف سیمای معشوق از زبان عاشقی راستین، سه مؤلفة اساسی ادبیات غنایی است که شاعران و نویسندگان از دیرباز کوشیدهاند با زبانی ادبی و لحنی غنایی نگرشهای خود را بیان و سیمای مطلوبی از این سه محور ترسیم کنند. فن ترسل در شناساندن این مضامین سهگانه و سیر تحوّلات فرهنگی، ادبی و زبانی آن در ادوار تاریخی نقش مهمی دارند؛ زیرا از یکسو این فن، سیر تحولّات فرهنگی ادبی و زبانی را در ادوار تاریخی بازمینمایاند و ازسوی دیگر، یک سبک نوشتاری ارتباطی در بازشناساندن احوالات، حالات و آلام درونیِ ادبیات ملّتهاست. مراسلات عاشق و معشوق ستمگر (309 ق.) یکی از مراسلات دورة قاجاری است که با سی و یک نامة عاشقانه و با زبانی ادبی و غنایی تحریر شده و سخن عشق، بنمایة اصلی آن است. در این پژوهش، با روش تحلیل محتوا در یک مقدمه و دو گفتار آشکار میشود که رمز ماناییِ متونی مانند مراسلاتِ عاشق و معشوقِ ستمگر، تنها توصیف کلیشهای از زیبایی ِظاهری معشوق نیست؛ بلکه عاشق و معشوق با اوصافی چندلایه و متضاد در تلاشاَند تا در گذر از وادیِ عشق، خود را به جوهرة صفاتِ نیکِ انسانی و فضایل اخلاقی بیارایند و در این راه، آزادی، آرامش و پند و اندرزهای معشوق در جوابیهها همچون چراغِ راه عاشق است.
پرونده مقاله