در سده اخیر کما بیش بین ایران و غرب چالشی فرهنگی وجود داشته است و پس از انقلاب اسلامی این مسأله در قالب نوعی غیریتسازی، به وضوح، زمینهساز نوعی تنش گفتمانی بوده است؛ به نحوی که در امتداد این چالش، در درون ایران نیز گفتمان سکولار در برابر گفتمان اسلامی، قرارگرفته ا چکیده کامل
در سده اخیر کما بیش بین ایران و غرب چالشی فرهنگی وجود داشته است و پس از انقلاب اسلامی این مسأله در قالب نوعی غیریتسازی، به وضوح، زمینهساز نوعی تنش گفتمانی بوده است؛ به نحوی که در امتداد این چالش، در درون ایران نیز گفتمان سکولار در برابر گفتمان اسلامی، قرارگرفته است. متأثر از این تقابل، عرصه هنر و به ویژه سینما نیز شاهد صفآرایی دو گفتمان فوق بوده است. تفکر تکخطی رویکرد سکولار به جهان، زمینهساز شکلگیری گفتمان روشن فکری در امتداد جریان فیلم فارسی میشود. این گفتمان با توجه به مبانی جهان سکولار، تلاش دارد تعریف و عناصر جدیدی را ارائه کند. در این مقاله تلاش میشود عناصر مرکزی و پیرامونی سینمای روشن فکری، تبیین شود. سپس با روش جدید نشانهشناسی گفتمانی که تلفیقی از روش تحلیل گفتمان فرکلاف و روش نشانهشناسی است، به تحلیل فیلم سینمایی خانهای روی آب که نمایندهای مناسب برای گفتمان سینمای روشن فکری است پرداخته شود. طبق یافتههای این تحقیق، عنصر مرکزی این گفتمان، اصالت دادن به غرب است و عناصر پیرامونی آن، شامل اصالت فرم، سیاهنمایی و ناامیدی، سوبژکتویسم، عدم توجه به احساسات فطری مخاطب، نگاه کارکردی به دین، عدم توجه به مذهب و نسبیگرایی میباشد.
پرونده مقاله