قصۀ چلگیس یکی از قصههای مشهور و زبانزد در ادبیات عامیانه است. در روایتهای گوناگون این قصه، عناصر مشترکی مانند توصیف شخصیّت چلگیس با مشخصههای تکرارشونده، بنمایۀ نبرد قهرمان با اژدها، سرزمینهای بیآب و قحطیزده، وجهی نمادین و اساطیری به قصه میدهد. هدف این پژوهش د چکیده کامل
قصۀ چلگیس یکی از قصههای مشهور و زبانزد در ادبیات عامیانه است. در روایتهای گوناگون این قصه، عناصر مشترکی مانند توصیف شخصیّت چلگیس با مشخصههای تکرارشونده، بنمایۀ نبرد قهرمان با اژدها، سرزمینهای بیآب و قحطیزده، وجهی نمادین و اساطیری به قصه میدهد. هدف این پژوهش دریافت نقش و جایگاه زن در جامعه با روش تحلیلی ـ توصیفی، در روایتهای گوناگون قصۀ چلگیس در مجموعه فرهنگ افسانههای مردم ایران با توجه به ژرفساخت اساطیری قصه میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد با توجه به پیشینۀ مادرسالاری و پرستش ایزدبانوان در ایران، شخصیّت چلگیس میتواند تجسمی از ایزدبانو آناهیتا، ایزدبانوی آب در باور و اساطیر ایرانی باشد. همچنین همنشینی بنمایههای اساطیری مرتبط با کنش شخصیت اصلی زن و مرد در ساختار پیوسته قصه، بیانگر برجستهسازی کنشها و قدرت مردانه، تفویض خویشکاری زنانه به مردان، انفعال شخصیّت زن و تثبیت جایگاه زن به عنوان یک همسر مطیع است. با این رویکرد قصة چلگیس فضایی در حال گذار از افول باورهای مادرسالاری و شکلگیری جامعهای پدرسالار را ترسیم میکند.
پرونده مقاله