فهرست مقالات غلام

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - کنکاوی در منابع تأمین غلام و کنیز در عصر قاجار
  غلام حسین زرگری نژاد نرگس علیپور
  غلامان و کنیزان در عصر قاجار در ایران از نژادها و قومیت های مختلفی چون آفریقایی، قفقازی (ارمنی،گرجی و چرکس)، ترکمن، بلوچ، کرد و حتی فارس بودند. معمولا اسارت در جنگ ها و تهاجمات ناگهانیمنبع اصلی تأمین غلام و کنیز، به ویژه از میان ترکان و اهالی منطقه قفقاز و ماورای آن بود چکیده کامل

  غلامان و کنیزان در عصر قاجار در ایران از نژادها و قومیت های مختلفی چون آفریقایی، قفقازی (ارمنی،گرجی و چرکس)، ترکمن، بلوچ، کرد و حتی فارس بودند. معمولا اسارت در جنگ ها و تهاجمات ناگهانیمنبع اصلی تأمین غلام و کنیز، به ویژه از میان ترکان و اهالی منطقه قفقاز و ماورای آن بوده است. باسلب حاکمیت ایران بر منطقه قفقاز توسط روس ها، ورود غلامان و کنیزان از آنجا به ایران بسیار کاهشیافت و در مقابل، ورود غلام و کنیز آفریقایی از طریق جنوب ایران افزایش چشمگیر یافت. این جریانبا وجود قراردادهای منع برده فروشی و نظارت جدی کشتی های ضد برده فروشی نیروی دریایی انگلیسدر خلیج فارس، تا اواسط قرن 14 ادامه پیدا کرد. مقاله حاضر پس از مشخص کردن مراکز و منابعاصلی تأمین غلام و کنیز، به بررسی و تشریح چگونگی این جریان در مناطق مزبور پرداخته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - توانمند سازی و ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی با تاکید بر عوامل اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی مطالعه موردی: محله غلام تپه بزی شهرستان آزادشهر
  زهرا شریفی نیا محمد رضا نورا مهدی سندگل
  مقاله حاضر، به بررسی اسکان غیر رسمی و شکل گیری آن در شهر آزادشهر ( محله غلام تپه)، پرداخته است. بررسی متغیرهای لازم مندرج در41 پرسش نامه که از 187 نفرسرپرستان خانوارساکن به دست آمده است، استد لال می کند که علت شکل گیری این پدیده در محله غلام تپه، مهاجرت، مشکلات اقتصادی، چکیده کامل

  مقاله حاضر، به بررسی اسکان غیر رسمی و شکل گیری آن در شهر آزادشهر ( محله غلام تپه)، پرداخته است. بررسی متغیرهای لازم مندرج در41 پرسش نامه که از 187 نفرسرپرستان خانوارساکن به دست آمده است، استد لال می کند که علت شکل گیری این پدیده در محله غلام تپه، مهاجرت، مشکلات اقتصادی، فقدان مدیریت واحد در زمینه این مشکلات درحیطه مسائل مهاجرتی و اسکان اولیه مناسب آن ها بوده است. در تحلیل داده ها که از روش تحلیل عاملی با بهره گیری از نرم افزار SPSS انجام شده است، شاخص های اجتماعی و اقتصادی در اولویت اول و دوم، شاخص های بهداشتی - زیست محیطی و کالبدی - فیزیکی در اولویت سوم و چهارم و شا خص های خدماتی و مدیریتی در اولویت پنجم و ششم ساماندهی و توانمند سازی محله غلام تپه بارگذاری گردیده است. در پایان، متناسب با یافته های پژوهش راهبرد های مناسب ارائه گردیده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - حکایت «میوه خوردن غلام نزد پادشاه» در ادب عربی و فارسی بررسی آبشخور‌ها و تحلیل عناصر داستانی آن
  سید محمدرضا ابن الرسول مریم کلانتری سمیه حسنعلیان
  داستان میوه خوردن غلامی نزد خواجه‌اش از جمله داستان‌های تعلیمی است که در ادبیات عربی و فارسی صورت‌‌هایی از نثر و نظم آن یافت می‌شود. قدیم‌ترین مأخذ این روایت مربوط به ادبیات عربی در کتاب الإمتاع والمؤانسة از ابوحیان توحیدی (قرن چهارم) است. پس از آن نمونه‌های نثر و نظم ع چکیده کامل

  داستان میوه خوردن غلامی نزد خواجه‌اش از جمله داستان‌های تعلیمی است که در ادبیات عربی و فارسی صورت‌‌هایی از نثر و نظم آن یافت می‌شود. قدیم‌ترین مأخذ این روایت مربوط به ادبیات عربی در کتاب الإمتاع والمؤانسة از ابوحیان توحیدی (قرن چهارم) است. پس از آن نمونه‌های نثر و نظم عربی و فارسی تا پایان قرن نُه آن‌ را ذکر کرده‌اند. مولانا و عطار نیز در ادبیات فارسی خلاقانه به بازآفرینی منظوم این روایت پرداخته‌اند. این داستان که با دو روایت مختلف ذکر شده است به یک نتیجه‌گیری اخلاقی یکسانی که عبارت است از امانت‌داری و تعهد منتهی می‌شود. بدین رو بررسی آبشخورهای این حکایت، نه تنها آیندگان را با تجریبات اقوام گوناگون آشنا می‌کند بلکه به حفظ و ضبط فرهنگ و تاریخ پیشینیان نیز می‌پردازد. در این پژوهش ضمن مأخذیابی و مقایسه منابع عربی و فارسی روایت، به بررسی عناصر داستانی آن از جمله درون‌مایه، پیرنگ، شخصیت، گفت و گو، زاویه دید و صحنه می‌پردازیم و مشخص می‌کنیم مآخذ منظوم فارسی تا چه اندازه به مأخذ قدیم عربی شباهت دارند. از مهم‌ترین نتایج این بررسی که براساس شیوه قیاسی تطبیقی به انجام رسیده، این است که مضمون حکایت در همه مآخذ عربی و فارسی یکسان است و حکایات منظوم فارسی با الهام‌گیری از منابع کهن، مضمونی یکسان را با ساختاری متفاوت به نظم کشیده‌اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی و رمان عزاداران بیل
  محمدعلی آتش‌سودا اعظم توللی
  این مقاله به بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی نوشته گابریل گارسیا مارکز و عزاداران بیل نوشته غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. در آثاری که به این سبک نوشته می‌شوند ترکیب واقعیت و رؤیا به صورتی انجام می‌گیرد که گویی این دو جزء جدانشدنی هستند. در این دو اثر، طبق شاخص‌ه چکیده کامل

  این مقاله به بررسی تطبیقی رمان صد سال تنهایی نوشته گابریل گارسیا مارکز و عزاداران بیل نوشته غلامحسین ساعدی اختصاص دارد. در آثاری که به این سبک نوشته می‌شوند ترکیب واقعیت و رؤیا به صورتی انجام می‌گیرد که گویی این دو جزء جدانشدنی هستند. در این دو اثر، طبق شاخص‌های رئالیسم جادویی مشکلات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دو کشور ایران و کلمبیا با توجه به اسطوره‌ها و باورهای بومی، خرافه گرایی و نوعی هراس ناشناخته در مواجهه با مدرنیسم توصیف شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - بررسی تطبیقی تأثیر حماسههای دینی فارسی بر مناجاتنامة کردی غلام رضاخان ارکوازی
  اختر سلطانی ظاهر سارایی نرجس توحیدی فر
  در این مقاله سعی شده است تأثیر حماسه‌های دینی فارسی بر اشعار کردی غلام رضاخان ارکوازی ـ شاعر بزرگ کردی‌سرای شیعی ایلامی ـ از نظر تطبیقی بررسی موارد مقتبس و ملهم از حماسه‌های دینی در شعر او نشان داده شده است. از آنجا که کردهای شیعه‌مذهب، بخش اعظمی از چکیده کامل

  در این مقاله سعی شده است تأثیر حماسه‌های دینی فارسی بر اشعار کردی غلام رضاخان ارکوازی ـ شاعر بزرگ کردی‌سرای شیعی ایلامی ـ از نظر تطبیقی بررسی موارد مقتبس و ملهم از حماسه‌های دینی در شعر او نشان داده شده است. از آنجا که کردهای شیعه‌مذهب، بخش اعظمی از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند و در روند شکل‌گیری مذهب تشیع نقش داشته‌اند، بررسی تطبیقی این نوع ادبی در زبان فارسی و زبان کردی جنوبی (زبان کردهای شیعه ‌مذهب) حائز اهمیت است؛ چراکه می‌تواند به شناخت زمینه‌های مذهبی و فرهنگی و ملی و طبعاً حرکت به‌سوی همگرایی افزون‌تر منجر شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - مطالعه تطبیقی رئالیسم جادویی در آثار ساعدی و مارکز
  آرش مشفقی الهام علوی ایلخچی
  در این مقاله بر آن بوده ایم که عناصر رئالیسم جادویی را در آثار غلامحسین ساعدی و گابریل گارسیا مارکز بررسی نموده و شیوه بکارگیری این عناصر را در آثار این دو نویسنده به صورت تطبیقی بررسی نماییم. ساعدی یکی از مشاهیر ادبیات معاصر ایران در زمینع داستان نویسی می‌باشد. گابریل چکیده کامل

  در این مقاله بر آن بوده ایم که عناصر رئالیسم جادویی را در آثار غلامحسین ساعدی و گابریل گارسیا مارکز بررسی نموده و شیوه بکارگیری این عناصر را در آثار این دو نویسنده به صورت تطبیقی بررسی نماییم. ساعدی یکی از مشاهیر ادبیات معاصر ایران در زمینع داستان نویسی می‌باشد. گابریل گارسیا مارکز نیز شخصی است که اسم او با رئالیسم جادویی گره خورده است و پیشگام این نوع ادبی محسوب می‌شود. این دو نویسنده در بکارگیری عناصر این سبک آثار مشابهی از خود به جا گذاشته‌اند، هر دو را می‌توان در نوشته‌هایشان کابوس‌زده، تلخ و مرگ‌اندیش یافت، به همان اندازه هم می‌توان آن دو را طنزاندیش و پوچ‌گرا دید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - رواية "المدفعية" الريفية لغلام حسين ساعدي مقارنة أدبية نقدية في ضوء "ما بعد الاستعمار"
  مسعود محمّدي خانقاه سيد إبراهيم آرمن سید بابک فرزانه
  10.30495/cls.2022.1950171.1356
  الأدب الإقليمي والريفي هو فرع من فروع الأدب، له مكانة خاصة في شرح الخصائص الطبيعية والبشرية لمنطقة معينة في كل من الأدبين العربي والفارسي. "غلام حسين ساعدي" كاتب إيراني له مؤلفات يمكن دراستها في مجال الأدب الإقليمي. يتناول أدب ما بعد الاستعمار باعتباره أحد مناهج الأدب ا چکیده کامل

  الأدب الإقليمي والريفي هو فرع من فروع الأدب، له مكانة خاصة في شرح الخصائص الطبيعية والبشرية لمنطقة معينة في كل من الأدبين العربي والفارسي. "غلام حسين ساعدي" كاتب إيراني له مؤلفات يمكن دراستها في مجال الأدب الإقليمي. يتناول أدب ما بعد الاستعمار باعتباره أحد مناهج الأدب المقارن، أحد أهم المؤثرات وتبعات الاستعمار في الأعمال الأدبية. قام هذا البحث بتحليل رواية "المدفعية" الريفية للكاتب ساعدي ودراسة جوانبها المختلفة، معتمداً على أسس أدب ما بعد الاستعمار النظرية. من إنجازات البحث الحالي تناول صورة شبه شاملة لمؤثرات الاستعمار وحضور العناصر الأجنبية على نوع الحياة والهوية الوطنية لمنطقة معينة قدّمها الكاتب في الرواية، ولكن على الرغم من ذلك، إلا أن هناك جوانب مختلفة مثل "التعقيد في شخصيات القصة وخلق العنصر المناهض، وعلاقة القارئ بالشخصية الرئيسة للقصة والغموض في التعرّف على الشخصية الحقيقية (ملا هاشم)، والخوف من الأحداث، وغيرها ما زالت تحتاج لمزيد من الدراسة النقدية.في قصة "المدفعية" لساعدي، هناك سمات وخصائص إيجابية ومفيدة مثل: الاهتمام بعنصر المقاومة والوحدة ضدّ القهر والاستبداد، إدانة الجشع ونهب الثروات، انتقاد الأوضاع الاجتماعية و.. يمكن رؤيتها بوضوح، لكن الدراسة الحالية ركّزت على معظم نقاط الضعف والسلبيات في الرواية مثل: تحوّل الشخصية المهمّة والرئيسة للقصة، ومواجهة الشخصية الرئيسة لمشاكل في النمو والتطوّر، و.. حيث يتمثّل التركيز بشكل أكبر بدراسة نقدية أكثر دقة تتناول عمل الكاتب ساعدي بشكلٍ مختلف ونظرة متميّزة دون أن تمسّ بقيمته ومكانته الأدبية پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - الأدیب الأردنی یوسف حسین بکار ودوره فی إرساء أواصر التعاون الأدبی المثمر بین العربیة والفارسیة
  إسماعیل نادری
  إن أحد أهم القضایا فی الأدب المقارن هو وجود العلاقة الأدبیة والثقافیة والتاریخیة بین الشعوب. وقد أجری الباحثون دراسات عدیدة لدراسة العلاقة بین الأدبین الفارسی والعربی. لقد وفد کثیر من الباحثین العرب البارزین إلی إیران لدراسة اللغة الفارسیة والثقافة الإیرانیة. ومن بین هؤ چکیده کامل

  إن أحد أهم القضایا فی الأدب المقارن هو وجود العلاقة الأدبیة والثقافیة والتاریخیة بین الشعوب. وقد أجری الباحثون دراسات عدیدة لدراسة العلاقة بین الأدبین الفارسی والعربی. لقد وفد کثیر من الباحثین العرب البارزین إلی إیران لدراسة اللغة الفارسیة والثقافة الإیرانیة. ومن بین هؤلاء یلمع اسم الأدیب الأردنی الأستاذ یوسف حسین بکار الذی أقام فی إیران لمدة ثمانی سنوات وتعرف عن کثب علی الأستاذ المرحوم غلام حسین یوسفی مما أدی إلی أن یستقی من معین الأدب الفارسی الصافی. لقد ألف الأستاذ یوسف حسین بکار کتبا عدة فی مجال اللغة الفارسیة وآدابها وقد تمکن من إظهار التأثیر المتبادل بین الأدبین الفارسی والعربی وهذا ما تناوله هذا المقال بالبحث والدراسة. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - تجلّی اشعار حافظ در دیوانِ غلام
  محمد کاظم کهدویی
  تالپوریان بین سال‌های 1700 تا 1782 م. در سند حکمرانی کردند و زبان دربار آنان، فارسی بود. یکی از شاعران آن خاندان غلام‌محمدخان لغاری بود که خانواده‌اش علاقه‌ای خاص به شعر و فرهنگ و زبان فارسی داشت. وی فرزند علی محمد خان (1250-1162 هجری) بود و فارسی و عربی را نزد پدر خود چکیده کامل

  تالپوریان بین سال‌های 1700 تا 1782 م. در سند حکمرانی کردند و زبان دربار آنان، فارسی بود. یکی از شاعران آن خاندان غلام‌محمدخان لغاری بود که خانواده‌اش علاقه‌ای خاص به شعر و فرهنگ و زبان فارسی داشت. وی فرزند علی محمد خان (1250-1162 هجری) بود و فارسی و عربی را نزد پدر خود آموخت. غلام محمدخان ابتدا به عنوان مشاور، فرماندهی با آوازه بود. وی در سال 1279 هجری درگذشت. غلام در سرودن شعر فارسی تسلط کامل داشت و در شعر بیشتر از شیوه و غزل‌های حافظ شیرازی پیروی می‌کرد. نگارنده در این نوشته کوشیده است تا غزل‌هایی که غلام‌محمد، آشکارا به اقتفای حافظ سروده است، بیان کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - اندیشه‌های عرفانی گهلوی در شرح محبت‌نامه جامی
  فاطمه پهلوان شمسی شهرزاد نیازی مریم بلوری
  شرح محبت‌نامه جامی اثر محمدبن غلام بن محمدگهلوی، از نویسندگان شبه قارة هند در اوایل قرن سیزدهم هجری است. اگرچه از آثار دست‌دوم فارسی است اما به دلیل داشتن دانش و اطلاعات عرفانی حائز اهمیت است. در شرح محبت‌نامه جامی، جوهر و روح تعلیم صوفیه انعکاس دارد. آنچه از این نسخه ا چکیده کامل

  شرح محبت‌نامه جامی اثر محمدبن غلام بن محمدگهلوی، از نویسندگان شبه قارة هند در اوایل قرن سیزدهم هجری است. اگرچه از آثار دست‌دوم فارسی است اما به دلیل داشتن دانش و اطلاعات عرفانی حائز اهمیت است. در شرح محبت‌نامه جامی، جوهر و روح تعلیم صوفیه انعکاس دارد. آنچه از این نسخه استنباط می‌شود شارح محبت‌نامه نه‌تنها مردم را به انزواطلبی و دوری از اجتماع و مدنیّت ترغیب نکرده است بلکه به‌عکس در ساماندهی حیات بشری و حدومرز حضور مدنّی انسان‌ها در جامعۀ انسانی توجه داشته است. او افقی وسیع‌تر به نام خدمت و شفقت بر خلق پیش روی آدمیان می‌گشاید. افکار گهلوی از جامی نشأت گرفته است. او در مقدمۀ شرح محبت‌نامه بیان می‌کند که دل سراپردۀ عشق است و آن دلی که از عشق بی‌بهره است جسمی بی حیات است و جهان و هرچه در اوست از نفحۀ عشق آفریده‌شده است. این پژوهش با هدف تبیین جایگاه و تأکید بر اهمیت شناخت شرح محبت‌نامه جامی در ادب فارسی، نخست به معرفی کوتاهی از این اثر و موضوع آن پرداخته، سپس به جستجوی اندیشه‌های عرفانی و اجتماعی محمدبن غلام گهلوی و بازیابی این اندیشه‌ها در عرصه‌ها و حوزه‌های گوناگون می‌پردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - رئالیسم جادویی در داستان های غلامرضا رضایی
  حسین خسروی آزیتا قولی گله امیر حسین همتی
  تخیل،نیمه پنهان واقعیت یعنی حقیقت را بازمی‌نماید و بن‌مایه‌ای است که خالق دنیای شگفت ادبیات است و به آن امکان می‌دهد تا با بازآفرینی واقعیات، درک بهتر آن را از خلال تصویرگری خلاق فراهم آورد. مناطق بدوی جنوب در داستان‌های اقلیمی، جلوه‌هایی از ترس و تنهایی وهمناک را متصور چکیده کامل

  تخیل،نیمه پنهان واقعیت یعنی حقیقت را بازمی‌نماید و بن‌مایه‌ای است که خالق دنیای شگفت ادبیات است و به آن امکان می‌دهد تا با بازآفرینی واقعیات، درک بهتر آن را از خلال تصویرگری خلاق فراهم آورد. مناطق بدوی جنوب در داستان‌های اقلیمی، جلوه‌هایی از ترس و تنهایی وهمناک را متصور می‌سازند. باورهای عجیب و غریب، فقر اقتصادی و فرهنگی مردم در مناطق دورافتاده و طبیعی که خشن و ترسناک است، رئالیسم جادویی را در آثار برخی نویسندگان رقم زده است. در این شیوه الگوهای واقع‌گرایی با خیال، وهم و عناصر سحرآمیز درهم می‌آمیزد. در این آمیزش در داستان‌های رضایی ترکیبی به وجود آمده است که خصوصیتی مستقل و جداگانه دارد و رویا و واقعیت چنان به هم جوش خورده‌اند که خیالی بودن این وقایع جنبه‌ای واقعی پیدا می‌کند.در چند اثر غلامرضا رضایی به داستان‌هایی برمی‌خوریم که وهم و حقیقت باهم درآمیخته به طوری که خواننده توالی زمان را جابه جا می‌یابد؛ اما همین خصوصیت، کیفیتی تازه و بدیع به وجود آورده است. در این مقاله، بازتاب رئالیسم جادویی در مجموعه داستان‌های رضایی مورد بررسی قرار گرفته است. ازویژگی‌های مهم داستان‌های رضایی می-توان: وهم و خیال‌پردازی، اعتقاد به باورهای عجیب، واگویی افسانه‌های بازمانده پشینیان، باورناپذیری رویدادها، ترس ناگهانی و هیجان، را نام برد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - تحلیل بینامتنی در داستان‌های عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی با تأکید برگفتگومندی و چندصدایی باختینی
  نعمت منصوری بدریه قوامی رضا برزویی جمال ادهمی
  10.30495/farsij.2022.1963241.1636
  پژوهش حاضر به بررسی بینامتنیت در داستان‌های عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی بر اساس نظریه میخاییل باختین می‌پردازد. آنچه امروز از آن به عنوان بینامتنیت یاد می شود اصطلاحی است که می‌توان آن را گفتمان میان متون نامید. بینامتنیت مطالعه‌ی گفتمان متن‌ها در آثار چکیده کامل

  پژوهش حاضر به بررسی بینامتنیت در داستان‌های عزاداران بیل و تاتار خندان اثر غلامحسین ساعدی بر اساس نظریه میخاییل باختین می‌پردازد. آنچه امروز از آن به عنوان بینامتنیت یاد می شود اصطلاحی است که می‌توان آن را گفتمان میان متون نامید. بینامتنیت مطالعه‌ی گفتمان متن‌ها در آثار ادبی و فرهنگی جهان است‌. تا قبل از نظریات فردینان دوسوسور همه به مستقل بودن متن‌ها معتقد بودند، ولی نظریات سوسور از اعتبار این نظریه‌ها کاست. بر اساس این نظریه باختین معتقد است که متون و گویندگان آن‌ها آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه‌های فکری و ادبی یکدیگر بهره می‌برند. نویسندگان این مقاله برآنند که با شیوه تحلیل محتوا و با هدف شناخت بیشتر آثار این نویسنده بر اساس نظریه باختین و با روش کتابخانه‌ای این دو اثر را مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار دهند؛ یافته‌های پژوهش نشان می دهد که نویسنده تحت تأثیر قرآن و عقاید اسلامی قرار گرفته است و هم‌چنین در خلال داستان‌ها به بعضی از باورهای عامیانه اشاره کرده است. نمود ضرب‌المثل و اسطوره، کنایه و آوردن بخشی از دعا و مناجات از شاخص‌های دیگر این آثار است. ساعدی گاه به داستان‌های دیگر در لابه‌لای آثارش اشاره کرده است و در عزاداران بیل ازلحاظ محتوا و درون‌مایه تحت تأثیر بوف کور صادق هدایت و مسخ کافکا قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - عشق و اختیار از دیدگاه غلامحسین ابراهیمی دینانی
  علی حسینی مهشاد  صیدی پور
  اختیار را در تعریف، برگزیدن آزادی و رجحان دادن چیزی بر چیزی و عشق را حد افراط دوست داشتن بیان کرده‌اند. متکلمان در روزگار صحابه به مناظره درباره اختیار پرداخته که حاصل آن تشکیل دو فرقه قدریه و جبریه بوده است، اولین نظریه‌پرداز شخصی به نام معبد بن عبدالله جهنی بصری که مت چکیده کامل

  اختیار را در تعریف، برگزیدن آزادی و رجحان دادن چیزی بر چیزی و عشق را حد افراط دوست داشتن بیان کرده‌اند. متکلمان در روزگار صحابه به مناظره درباره اختیار پرداخته که حاصل آن تشکیل دو فرقه قدریه و جبریه بوده است، اولین نظریه‌پرداز شخصی به نام معبد بن عبدالله جهنی بصری که متأثر از سوسن نصرانی بوده دانسته‌اند و گروهی سرمنشأ مباحث اختیار را علی (ع) برشمرده‌اند. گفتگو از عشق نیز از قدیم میان شعرا و عرفا و بزرگان مطرح بوده است. رابعه العدویه یکی از زنان سرشناس در طریقت و عرفان آغازگر حدیث محبت و عشق دانسته شده است. انسان مظهر تام خداوند و مختار است پس به ذات اختیار را دارا است، از دیدگاه دکتر دینانی اختیار شامل نوعی آگاهی است که راه رسیدن به کمال خواهد بود و این کمال هدف انسان به‌حساب آمده است. عشق یک جذبه نیرومند میان عاشق و معشوق به وجود آورده که توانایی انصراف را از عاشق خواهد گرفت اما همین خصوصیت دارای ادراک و آگاهی خواهد بود. باید گفت که رسیدن به مقام عشق بدون برداشتن دو گام اساسی یعنی معرفت و محبت امکان‌پذیر نبوده و نیز باید دانست قهاریت عشق اختیار را نابود نخواهد ساخت و حاصل آن‌که میان عشق و اختیار تعارضی نبوده بلکه عشق زیبایی‌های اختیار را نمایان خواهد کرد. مقاله حاضر رابطه عشق و اختیار را از دیدگاه غلامحسین ابراهیمی دینانی با هدف آشنایی با عقاید این فیلسوف معاصر و دیدگاه کلامی، عرفانی و فلسفی با روش تحلیلی از طریق منابع کتابخانه‌ای مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - شهر هخامنشی دهانه غلامان، رتبه‌بندی و طبقات اجتماعی آن
  علیرضا هژبری نوبری حسنعلی عرب نادره نور قاسمی
  فرایندهای گوناگونی در مقیاس و ابعادی متفاوت باعث توسعه جوامع انسانی شده، ساختار آنها را دچار تغییر و دگرگونی نموده است. طبقات اجتماعی که زاییده و پرورده این جوامع است، باعث پیچیدگی الگوهای زیستی آن‌ها گشته که تفسیر داده‌های مکشوفه از آن‌ها دانش ما را در رابطه با این جوا چکیده کامل

  فرایندهای گوناگونی در مقیاس و ابعادی متفاوت باعث توسعه جوامع انسانی شده، ساختار آنها را دچار تغییر و دگرگونی نموده است. طبقات اجتماعی که زاییده و پرورده این جوامع است، باعث پیچیدگی الگوهای زیستی آن‌ها گشته که تفسیر داده‌های مکشوفه از آن‌ها دانش ما را در رابطه با این جوامع (در این پژوهش جوامع باستانی) تشکیل می‌دهد. هدف از این پژوهش، توجه به مدارک باستان‌شناختی با رویکردی اجتماعی است. بر این اساس تلاش کردیم تا ساختار اجتماعی - رتبه نقش و جایگاه اجتماعی - محوطه دهانه غلامان را با تفسیر و سنجش نمودهای رفتاری آن‌ها که امروزه به‌عنوان نهشته‌های باستانی درآمده‌اند، در چارچوبی از الگوهای اجتماعی بررسی نماییم. در این مقاله، دسته‌بندی جوامع، گوناگونی آنها، چگونگی تفسیر داده‌های باستان‌شناختی از بعد نظری اجتماعی و رهیافت‌های گوناگون مورد استفاده در رتبه‌بندی جوامع مطرح شده و با معرفی داده‌های باستان‌شناختی دهانه غلامان و در کنار هم قراردادن مدارک و نظریات موجود، تحلیلی از نظام اجتماعی محوطه به انجام رسیده و سعی شده تا گروه‌ها، رتبه‌ها و طبقات مختلف این محوطه را با استفاده از تشخیص راهبردهای اقتصادی هویت بخشیده، چیدمان ساختارها را در ارتباط مستقیم با طبقات اجتماعی یافته و دو محله مجزا در شهر مشخص گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - معرفی لیوان‌های بومی محوطه هخامنشی دهانه غلامان
  زهره زهبری رضا مهرآفرین سید رسول موسوی حاجی
  شهر دهانه غلامان از مهمترین محوطه‌های کاوش شده از دوره هخامنشی در جنوب شرق ایران است. این محوطه در سال ۱۹۶۰ میلادی توسط امبرتو شراتو شناسایی شد. دهانه غلامان طی دو دوره مورد کاوش قرار گرفته است. دوره اول سالهای ۱۹۶۲-۱۹۶۵ میلادی توسط هیأت ایتالیایی به سرپرستی امبرتو شرات چکیده کامل

  شهر دهانه غلامان از مهمترین محوطه‌های کاوش شده از دوره هخامنشی در جنوب شرق ایران است. این محوطه در سال ۱۹۶۰ میلادی توسط امبرتو شراتو شناسایی شد. دهانه غلامان طی دو دوره مورد کاوش قرار گرفته است. دوره اول سالهای ۱۹۶۲-۱۹۶۵ میلادی توسط هیأت ایتالیایی به سرپرستی امبرتو شراتو، دوره دوم مربوط به سالهای ۱۳۷۹-۱۳۸۴ شمسی است که توسط هیأت ایرانی به سرپرستی سیدمنصور سیدسجادی مورد کاوش قرار گرفت. همچنین، مطالعات اخیر آرکئوژئوفیزیک توسط کوروش محمدخانی از دیگر فعالیت‌های باستان‌شناختی در این محوطه است. سفال تنها یافته منقول ارزشمند محوطه دهانه غلامان طی کاوش‌های یاد شده است. بنابراین، مطالعه این داده بسیار مهم در شناخت صنعت و سنت سفالگری دوره هخامنشی در منطقه جنوب شرق بسیار سودمند خواهد بود. یکی از گونه‌های گزارش شده در این محوطه لیوان‌های دهانه غلامان است. نوشتار حاضر بر مبنای نتایج بدست آمده از تحلیل‌های آماری و مطالعه متغیرهای کمی ۴۱۲ قطعه لیوان تدوین شده است. برای نیل به این مقصود تک تک لیوانها از جنبه متغیرهای گوناگون مطالعه و ثبت شده اند. تحلیل آماری ویژگی‌های فنی و تکنیکی آنها نشان می‌دهد که این ظروف با معیارهای مشخص و برای منظوری خاص در دهانه غلامان تولید می‌شدند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - برآمدن و افول قزلباشان در عصر صفویه
  دکتر رامین یلفانی
  قزلباشان که به صورت ایلات چندی در اوایل ظهور صفویه در آذربایجان ظهور کـرده وسپس به سرعت تقریبًاً در اکثر نقاط ایران پخش گردیدند در واقع پایه های نظـامی دولـت صـفویهبودند. اما پایههایی که بارها به مشکلاتی عدیده برای آن دولت نیز تبدیل می شدند .قزلباشان کـه ازنظر فکری صوفی چکیده کامل

  قزلباشان که به صورت ایلات چندی در اوایل ظهور صفویه در آذربایجان ظهور کـرده وسپس به سرعت تقریبًاً در اکثر نقاط ایران پخش گردیدند در واقع پایه های نظـامی دولـت صـفویهبودند. اما پایههایی که بارها به مشکلاتی عدیده برای آن دولت نیز تبدیل می شدند .قزلباشان کـه ازنظر فکری صوفیان شیعه به شمار میآمدند از همان ابتدای آن دولت به مبلغین متعصب تشیع اثنـیعشری تبدیل شده و از این جهـت شـاهان صـفوی بیـشترین منـافع اقتـصادی را در اختیـار آن هـاگذاردند و بدین ترتیب قزلباشان تبدیل به یکی از طبقات اجتماعی قدرتمند عصر صـفوی شـدند . شاه عباس اول به عنوان یکی از بزرگترین پادشاهان سلسله صفوی به علـت عـدم اعتمـاد بـه ایـنطبقه، قاطع ترین ضربه را به سران آنها وارد کرده و این سیاست که یکـی از علـل سـقوط دولـتصفویه به شمار می آید، پس از او توسط شاهان بعدی صفوی نیز ادامه یافت. در این مقاله کوشش میشود تا با استفاده از منابع و مأخذ موثق به مسأله اوج و حضیض طبقه قزلباشان از منظر اقتصادی پرداخته شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - نگاهی به یک نامجای کهن ، زرنگ (سیستان )
  مهدی کیخایی محمدتقی فاضلی
  در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با چکیده کامل

  در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با تکیه بر منابع مکتوب باقیمانده از سیاحان، تاریخنگاران و جغرافیا نویسان ، موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مراکز مورد بحث در منطقه یعنی زرین/زرنگ/ زرنج را در دوران تاریخی بررسی نماییم. در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با تکیه بر منابع مکتوب باقیمانده از سیاحان، تاریخنگاران و جغرافیا نویسان ، موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مراکز مورد بحث در منطقه یعنی زرین/زرنگ/ زرنج را در دوران تاریخی بررسی نماییم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  18 - نگاهی بر ویژگی‌های برجسته عهد غزنوی
  ابوالحسن مبین
  سلسله غزنوی در قرن چهارم هجری / دهم میلادی دولت قدرتمندی را در خراسان بزرگ و نواحی مرکزی ایران تشکیل دادند و از این طریق به شهرت جهانی رسیدند. آنها با رسیدن به حکومت ، وراث تمدن و فرهنگ با سابقه و درخشانی شدند که در این سرزمین باستانی بر اساس رسوم وسنت‌های اسلامی و ایرا چکیده کامل

  سلسله غزنوی در قرن چهارم هجری / دهم میلادی دولت قدرتمندی را در خراسان بزرگ و نواحی مرکزی ایران تشکیل دادند و از این طریق به شهرت جهانی رسیدند. آنها با رسیدن به حکومت ، وراث تمدن و فرهنگ با سابقه و درخشانی شدند که در این سرزمین باستانی بر اساس رسوم وسنت‌های اسلامی و ایرانی وجودداشت. سلاطین غزنوی نیز از آنجایی که در قلمروی ایران و تحت حکومت سامانیان پرورش یافته بودند، شدیداً تحت تأثیر فرهنگ ایرانی و اسلامی قرار گرفتند. در مقاله حاضر، شاخصه‌ها یبرجسته این دوره نظیر اوضاع فرهنگی، ادبی و هنری ، تشکیلات و سازمانهای اداری و نظامی و اوضاع اجتماعی آن مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  19 - نگاهی به یک نامجای کهن ؛ زَرَنگ (سیستان)
  مهدی کیخایی محمدتقی فاضلی
  سیستان در طی تاریخ و به تناوب با نام های گوناگونی چونسکستان، سیستان، نیمروز و نامهای دیگری خوانده شده و جدا از نقشی که در تدوین تاریخ مذهبی ایران پیش از اسلام داشته در دوران اسلامی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ند چکیده کامل

  سیستان در طی تاریخ و به تناوب با نام های گوناگونی چونسکستان، سیستان، نیمروز و نامهای دیگری خوانده شده و جدا از نقشی که در تدوین تاریخ مذهبی ایران پیش از اسلام داشته در دوران اسلامی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه به هیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با تکیه بر منابع مکتوب باقیمانده از سیاحان، تاریخنگاران و جغرافیا نویسان ، موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مراکز مورد بحث در منطقه یعنی زرین/زرنگ/ زرنج را در دوران تاریخی بررسی نماییم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  20 - برآمدن و افول قزلباشان در عصر صفویه
  رامین یلفانی
  قزلباشان که به صورت ایلات چندی در اوایل ظهور صفویه در آذربایجان ظهور کـرده وسپس به سرعت تقریباً در اکثر نقاط ایران پخش گردیدند در واقع پایههای نظـامی دولـت صـفویهبودند. اما پایههایی که بارها به مشکلاتی عدیده برای آن دولت نیز تبدیل میشد . ند قزلباشان کـه ازنظر فکری صوفیا چکیده کامل

  قزلباشان که به صورت ایلات چندی در اوایل ظهور صفویه در آذربایجان ظهور کـرده وسپس به سرعت تقریباً در اکثر نقاط ایران پخش گردیدند در واقع پایههای نظـامی دولـت صـفویهبودند. اما پایههایی که بارها به مشکلاتی عدیده برای آن دولت نیز تبدیل میشد . ند قزلباشان کـه ازنظر فکری صوفیان شیعه به شمار میآمدند از همان ابتدای آن دولت به مبلغین متعصب تشیع اثنـیعشری تبدیل شده و از این جهـت شـاهان صـفوی بیـشترین منـافع اقتـصادی را در اختیـار آنهـاگذاردند و بدین ترتیب قزلباشان تبدیل به یکی از طبقات اجتماعی قدرتمند عصر صـفوی شـدند.شاه عباس اول به عنوان یکی از بزرگترین پادشاهان سلسله صفوی به علـت عـدم اعتمـاد بـه ایـنطبقه، قاطع ترین ضربه را به سران ها آن وارد کرده و این سیاست که یکـی از علـل سـقوط دولـتصفویه به شمار میآید، پس از او توسط شاهان بعدی صفوی نیز ادامه یافت.در این مقاله کوشش میشود تا با استفاده از منابع و مأخذ موثق به مسأله اوج و حضیضطبقه قزلباشان از منظر اقتصادی پرداخته شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  21 - بررسی و تحلیل جایگاه غلام در ساختار سیاسی و اجتماعی حکومت صفویه
  علیرضا مسلمی فیض اله بوشاسب گوشه شکوه السادات اعرابی هاشمی
  جایگاه حکومت صفویه در پیشرفت معماری ، هنر، امور نظامی و امنیت بر کسی پوشیده نیست. نکته مهم در این پیشرفت ها این است که غلامان تا چه اندازه در این پیشرفت ها سهیم بودند. منظور از غلام در این پژوهش غلامان خاصه سلطنت در دوره صفویه هستند که بوسیله آنها صفویان قدرت خود را مست چکیده کامل

  جایگاه حکومت صفویه در پیشرفت معماری ، هنر، امور نظامی و امنیت بر کسی پوشیده نیست. نکته مهم در این پیشرفت ها این است که غلامان تا چه اندازه در این پیشرفت ها سهیم بودند. منظور از غلام در این پژوهش غلامان خاصه سلطنت در دوره صفویه هستند که بوسیله آنها صفویان قدرت خود را مستحکم نمودند. انها بردگانی بودند که در تاریخ نگاری عصر صفوی معمولا به مسیحیان نو مسلمان اطلاق می شد که شاه دوست خوانده می شدند. الگوی ارباب- غلام که در دوره شاه طهماسب اول شروع شد در دوره شاه عباس اول کارامدترین ابزار برای حفظ قدرت سلطنت در برابر شیوه حکومت طایفه ای گردید. شاه عباس برای اینکه در ساختار طایفه ای شکاف ایجاد کند غلامان را تحت حمایت خود قرار داد ودر عوض از انها خواستار وفاداری بی قید وشرط گردید . سوال پژوهش این است که غلامان در ساختار سباسی، اجتماعی، معماری، هنر و تجارت صفویه چه نقشی ایفا نمودند و فرضیه این است که با توجه به این که نیروی غلامان به دلیل اخلاص به صفویان مورد توجه پادشاه صفوی بودند همواره در کار تامین امنیت و گسترش معماری، هنر و تجارت تلاش زیادی می کردند. این نوشتار با توجه به منابع موجود به صورت کتابخانه ای به بررسی نقش غلامان در حکومت صفوی می پردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  22 - عملکرد مدارس جامعه تعلیمات اسلامی درشهر اصفهان
  دکتر علی رضا ابطحی فروشانی کیمیا کشتی آرا
  چکیده با روی کار آمدن سلسله پهلوی و در زمان سلطنت رضا شاه ،برقراری امنیت و تشکیل دولت مقتدرمرکزی در ایران در رأس امورقرار گرفت و تمرکزگرایی روح حاکم بر اقداماتی بود که در جهت استقرار نظم در ایران نوین انجام گرفت. این خط مشی در عرصه های فرهنگی بویژه در آموزش و پرورش چکیده کامل

  چکیده با روی کار آمدن سلسله پهلوی و در زمان سلطنت رضا شاه ،برقراری امنیت و تشکیل دولت مقتدرمرکزی در ایران در رأس امورقرار گرفت و تمرکزگرایی روح حاکم بر اقداماتی بود که در جهت استقرار نظم در ایران نوین انجام گرفت. این خط مشی در عرصه های فرهنگی بویژه در آموزش و پرورش نیز نمود داشت و این نهاد مهم تحت نظارت دولت فعالیت می کرد و برنامه های آموزشی همانند سایر برنامه ها اهداف خاص دنبال شده از الگوی غربی را پیروی می کرد . زمینه رشد و شکوفایی نهضت های فرهنگی پس از سقوط رضا شاه فراهم و فعالیت نیروهای مذهبی در جهت اسلامی کردن نظام تعلیم و تربیت آغازشد. تأسیس مدارس جامعه تعلیمات اسلامی یکی از نشانه های شروع این حرکت بود ،مدارسی که با همت عباسعلی اسلامی در تهران شروع به کار کرد و با هدایت روحانیون و حمایت بازاریان معتقد و متنفذ در سراسر کشور گسترش یافت. در شهر اصفهان با کوشش شیخ غلام رضا فیروزیان شعبه هایی از این مدارس تأسیس شد و خیلی زود توانست با ارائه برنامه های آموزشی دینی در کنار مطالب درسی نظر خانواده های متدین اصفهانی را به خود جلب کند و مورد حمایت روحانیون بزرگی مانند آیت الله خادمی قرار گیرد و تا هنگام به اجرا گذاشتن سیاست ملی کردن کلیه مدارس توسط دولت به فعالیت خود ادامه دهد . در تمام مدت فعالیت این مدارس، عملکرد اعضاء آن از نظر نیروهای امنیتی ساواک دور نماندو چهره های شاخص و فعالی مانند شیخ غلام رضا فیروزیان بارها زندانی شدند . در این پژوهش تلاش شده چگونگی تأسیس و عملکرد این مدارس در شهر اصفهان با تکیه بر اسناد و مدارک موجود و با روش توصیفی –تحلیلی ، به عنوان گوشه ای از مبارزات فرهنگی در زمان پهلوی دوم از جانب روحانیون مورد بررسی قرار گیرد. واژگان کلیدی : اصفهان - پهلوی دوم - مدارس جامعه تعلیمات اسلامی - عباسعلی اسلامی - شیخ غلام رضا فیروزیان پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  23 - بررسی تحلیلی سرعت روایت در رمان غریبه در شهر غلامحسین ساعدی براساس نظریه روایت شناسی ژرار ژنت
  صدیقه کبری صدقیانی حمیدرضا فرضی ناصر دشت پیما
  یکی از عناصرمؤثر در ساختار روایت، عنصر زمان است. در بیشتر روایت‌ها، زمان روایت در مقابل زمان واقعی قرار می‌گیرد و ویژگی روایت کلامی در آن است که زمان به عنوان عنصر اساسی و شاخص بازنمایی حوادث داستان به شمار می‌رود. در میان روایت‌شناسان، ژرار ژنت نظریه‌‌پرداز ساختارگرای چکیده کامل

  یکی از عناصرمؤثر در ساختار روایت، عنصر زمان است. در بیشتر روایت‌ها، زمان روایت در مقابل زمان واقعی قرار می‌گیرد و ویژگی روایت کلامی در آن است که زمان به عنوان عنصر اساسی و شاخص بازنمایی حوادث داستان به شمار می‌رود. در میان روایت‌شناسان، ژرار ژنت نظریه‌‌پرداز ساختارگرای فرانسوی جامع‌ترین مباحث را در باب مؤلفه‌های زمان و عوامل مؤثر بر سرعت روایت مطرح کرده است. با توجه به این نکته در پژوهش پیش‌رو، با استفاده از نظریه‌ زمان در روایت ژنت به بررسی این مفهوم و عوامل مؤثر در افزایش یا کاهش سرعت روایت در رمان غریبه در شهر ساعدی با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی پرداخته شده است. نتایج این پژوهش، بیانگر این است که در بخش‌های مختلف غریبه در شهر به نسبت حجم اختصاص یافته به متن در مقابل زمان رخداد و کاربرد بیشتر عوامل کاهش دهنده سرعت روایی، رمان دارای شتاب منفی و سرعت روایت کند است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  24 - تحلیلی بر رویکرد سبکی نسخۀ خطی شرح محبت‌نامۀ جامی
  فاطمه پهلوان شمسی شهرزاد نیازی مریم بلوری
  زبان فارسی و فرهنگ ایران همواره مشتاقانی در جهان داشته است و کشورهای دیگر از جمله شبه‌قارۀ هند از این زبان و فرهنگ تأثیر پذیرفته‌اند. نسخۀ خطی شرح محبت‌نامه که شرح و تفسیر یوسف و زلیخای جامی است، توسط محمد بن غلام بن محمد گهلوی در قرن سیزدهم هجری در هند نوشته شده است. د چکیده کامل

  زبان فارسی و فرهنگ ایران همواره مشتاقانی در جهان داشته است و کشورهای دیگر از جمله شبه‌قارۀ هند از این زبان و فرهنگ تأثیر پذیرفته‌اند. نسخۀ خطی شرح محبت‌نامه که شرح و تفسیر یوسف و زلیخای جامی است، توسط محمد بن غلام بن محمد گهلوی در قرن سیزدهم هجری در هند نوشته شده است. در این مقاله کوشش شد تا افزون بر معرفی نسخۀ خطی شرح محبت‌نامه، با رویکرد بررسی سبک‌شناختی متون، به این پرسش کلیدی پاسخ داده شود. این اثر از نظر سبکی چه ارزش‌هایی دارد که آن را شایستۀ توجه بیشتر می‌کند؟ نگارنده پس از تصحیح نسخه‌ای از شرح محبت‌نامه، برای شناساندن هرچه بیشتر این شارح پارسی‌گوی، به بررسی سبک‌شناسانۀ این اثر در سه سطح زبانی، ادبی، و محتوایی پرداخته است. بررسی این نسخه نشان‌دهندۀ آن است که گهلوی، بر زبان فارسی تسلط قابل توجهی دارد و پیامد آن ترکیب‌سازی‌های بسیار و برجسته در شرح مثنوی یوسف و زلیخا جامی و استفادۀ فراوان از آرایه‌های ادبی (کنایه، تشبیه، استعاره و جناس...) است. این اثر، آیات و احادیث بسیاری را در خود جمع کرده است و همچنین شارح اشعار پرشماری را از شاعران پارسی‌گوی دیگر برای تبیین دقیق‌تر شرح ابیات مثنوی یوسف و زلیخا بیان کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  25 - تحلیل اسطوره‌شناختی درام گاو اثر غلامحسین ساعدی، با تکیه بر جایگاه کهن‌الگویی گاو در اساطیر ایرانی
  صدرالدین طاهری
  در اندیشة فرهنگ‌های جانمندانگار، جانور برگزیده، نمایندة نیرویی ازلی است که برای کفارة گناهان یا برکت‌بخشی باید قربانی گردد. گاه انسان برگزیده و جانور برگزیده در قربانگاه جانشین یکدیگر می‌گردند. این قربانیِ جانشین، در ادیان ابراهیمی اغلب شتر یا گوسفند است، اما نگاهی به ا چکیده کامل

  در اندیشة فرهنگ‌های جانمندانگار، جانور برگزیده، نمایندة نیرویی ازلی است که برای کفارة گناهان یا برکت‌بخشی باید قربانی گردد. گاه انسان برگزیده و جانور برگزیده در قربانگاه جانشین یکدیگر می‌گردند. این قربانیِ جانشین، در ادیان ابراهیمی اغلب شتر یا گوسفند است، اما نگاهی به انگاره‌های مرتبت با گاو در باورهای پیش از اسلام ایران، آشکار می‌سازد که قربانی برگزیده برای ایرانیان باستان گاو بوده است که در سیمایی کهن‌الگویی با قربانی شدن خود سبب برکت یافتن طبیعت می‌گردد. هدف این پژوهش تاریخی با روش توصیفی ـ تحلیلی و توسعه‌ای که داده‌های کیفی آن به ‌شیوة اسنادی گردآوری شده‌اند، پی‌جویی ریشه‌های اساطیری درام گاو اثر غلامحسین ساعدی با رویکرد اسطوره‌شناسی تطبیقی است. نتیجه پژوهش آشکار می‌سازد که کنشگران اساطیری این روایت عبارتند از: شمن (مش‌اسلام)، راهبه‌ها (ننه خانم و ننه فاطمه)، قوای اهریمنی (راهزنان پوروسی)، قربانی جانوری (گاو)، و قربانی انسانی (مش‌حسن). پس از مرگ گاو، مش‌حسن جانشین او می‌گردد و در نهایت او نیز دچار مرگی همسان گاو می‌شود تا مرز میان دو قربانی انسانی و جانوری از میان برداشته شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  26 - غلامحسین ساعدی و جایگاه او در سینمای ایران
  مهناز محمدی محمد کلهر فرشته سادات اتفاق فر
  غلامحسین ساعدی(1364-1314ش) پیرو نویسندگانی چون صادق هدایت، بزرگ علوی و جلال آل احمد به دنبال کمال یابی اجتماعی بود و با تمام وجود، مصائب و سختی های جامعه را حس نموده و در بازپرداخت آن ها در داستان ها با چیرگی بسیار عمل می کرد. او در شمار نسل نویسندگان صد سالۀ اخیر و درص چکیده کامل

  غلامحسین ساعدی(1364-1314ش) پیرو نویسندگانی چون صادق هدایت، بزرگ علوی و جلال آل احمد به دنبال کمال یابی اجتماعی بود و با تمام وجود، مصائب و سختی های جامعه را حس نموده و در بازپرداخت آن ها در داستان ها با چیرگی بسیار عمل می کرد. او در شمار نسل نویسندگان صد سالۀ اخیر و درصدر قصه نویسان دهۀ چهل بود. داستان های آن دهه، بازتاب شکست های روحی روشنفکران، پس از کودتای 28 مرداد 1332 ش. است و این مضمون در بسیاری از نوشته های او دیده می شود. از مهم ترین ویژگی های آن دوره، سانسورِ حاکم بر فضای نوشتن داستان و شعر بود که باعث شد گروهی از نویسندگان به نمایشنامه نویسی روی آوردند و از وجه نمادین آن، برای بیان مقاصد و مطالب خود بهره گیرند. ساعدی نیز از جملۀ این نویسندگان بود که در ادبیات نمایشی ایران در شمار نویسندگان موفق قرار دارد. موضوع و درون مایۀ نمایش نامه های او مطابق شرایط سیاسی حاکم بر دهۀ چهل، افشاگرانه و مسائلی هم چون استبداد و ظلم، آزادی فرمایشی، قانون اصلاحات ارضی و تقابل فقرمردم با جریان مدرنیزاسیون را به صراحت یا به تمسخر و طنز بیان کرده است. سه فیلم مطرح سینمای روشنفکری سال های قبل از انقلاب اسلامی؛ گاو، دایرۀ مینا و آرامش در حضور دیگران، از داستان های ساعدی برگرفته شده اند، این پژوهش برآن است، ضمن واکاوی آثارساعدی، تأثیر آثار او را بر سینمای ایران آن دوره، مورد مداقه قرار دهد تا نقش و جایگاه وی در سینمای روشنفکری سال های قبل از انقلاب، آشکار گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  27 - مطالعه مظاهر دگردیسی در آثار غلامحسین ساعدی بر مبنای نظریه بیش‌متنیتِ ژراژ ژنت
  الهه فیضی مقدم محمد عارف محمدرضا شریف زاده
  هدف این مقاله، خوانش بیش‌متنی مظاهر دگردیسی در آثار غلامحسین ساعدی بر مبنای نظریه ژراژ ژنت است. بیش‌متنیت یکی از اقسام پنج‌گانه ترامتنیت ژنتی‌ست که به اقتباس، برگرفتگی و تأثیر متن پیشین بر متن پسین می‌پردازد. این نظریه شامل دو دسته کلی، همانگونگی (تقلید) و تراگونگی (تغی چکیده کامل

  هدف این مقاله، خوانش بیش‌متنی مظاهر دگردیسی در آثار غلامحسین ساعدی بر مبنای نظریه ژراژ ژنت است. بیش‌متنیت یکی از اقسام پنج‌گانه ترامتنیت ژنتی‌ست که به اقتباس، برگرفتگی و تأثیر متن پیشین بر متن پسین می‌پردازد. این نظریه شامل دو دسته کلی، همانگونگی (تقلید) و تراگونگی (تغییر و دگرگونگی) است. دگردیسی از مهم‌ترین عوامل شگفت‌آور در اساطیر، قصص عامیانه و افسانه‌ها است. در این فرآیند تغییراتی به‌طور ناگهانی یا تدریجی در ظاهر و گاه در باطن موجودات شکل گرفته و آنها از صورتی به صورت دیگر تبدیل می‌شوند و به پیکری نو با کنش‌های متفاوت دست می‌یابند. همچنین گاهی در ساختار ترکیبی جلوه یافته و به‌صورت مخلوقاتی مرکب از انسان، حیوان، گیاه و جماد نمایان می‌گردند. ادبیات خاستگاه و سرچشمه حضور این مظاهر است و در طی زمان بر یکدیگر تأثیرات دوسویه و متقابل داشته‌اند. ‌این اثرگذاری و اثرپذیری بزنگاهی است که می‌توان با رویکرد بیش‌متنی به آن پرداخت، به‌ویژه در ادبیات معاصر ایران که در این زمینه کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مظاهر دگردیسی در سیزده داستان، یک رمان، شش نمایشنامه و سه فیلمنامه غلامحسین ساعدی حضور دارند. در این مقاله با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی این مظاهر در سه گروه دگردیسی به‌طور جداگانه مشخص و طبقه‌بندی گردیده و براساس تحلیل محتوای کیفی ارزیابی شده است. در نهایت با استناد به چارچوب نظری بیش‌متنیت میزان تأثیرپذیری مظاهر مورد بحث در آثار ساعدی از ادبیات کهن و افسانه‌های عامیانه مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که غلامحسین ساعدی این مظاهر را گاهی با تأثیر مستقیم و گاهی به‌طور غیرمستقیم از ادبیات باستانی، روایات مذهبی و باورها و افسانه‌های عامیانه (پیش‌متن) در آثار داستانی و نمایشی خود (بیش‌متن) استفاده نموده است، اما در اغلب موارد از خلاقیت و تخیل خود برای خلق آنها و در جهت پیش‌برد فضای داستان بهره برده است. پرونده مقاله