برآمدن و افول قزلباشان در عصر صفویه
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
رامین یلفانی
1
(
دانشآموخته دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی شهر ری
)
کلید واژه: شاهان صفوی, غلامان گرجی, اقطاعات, جایگاه اقتصادی, قزلباشان,
چکیده مقاله :
قزلباشان که به صورت ایلات چندی در اوایل ظهور صفویه در آذربایجان ظهور کـرده وسپس به سرعت تقریباً در اکثر نقاط ایران پخش گردیدند در واقع پایههای نظـامی دولـت صـفویهبودند. اما پایههایی که بارها به مشکلاتی عدیده برای آن دولت نیز تبدیل میشد . ند قزلباشان کـه ازنظر فکری صوفیان شیعه به شمار میآمدند از همان ابتدای آن دولت به مبلغین متعصب تشیع اثنـیعشری تبدیل شده و از این جهـت شـاهان صـفوی بیـشترین منـافع اقتـصادی را در اختیـار آنهـاگذاردند و بدین ترتیب قزلباشان تبدیل به یکی از طبقات اجتماعی قدرتمند عصر صـفوی شـدند.شاه عباس اول به عنوان یکی از بزرگترین پادشاهان سلسله صفوی به علـت عـدم اعتمـاد بـه ایـنطبقه، قاطع ترین ضربه را به سران ها آن وارد کرده و این سیاست که یکـی از علـل سـقوط دولـتصفویه به شمار میآید، پس از او توسط شاهان بعدی صفوی نیز ادامه یافت.در این مقاله کوشش میشود تا با استفاده از منابع و مأخذ موثق به مسأله اوج و حضیضطبقه قزلباشان از منظر اقتصادی پرداخته شود.
Gizilbash rose as tribes at the beginning of Safavid rising in Azerbaijan then immediately dispersed in almost every region in Iran. They attained powerful social and economical positions , in fact they were Military bases of safavid government , but they also caused many problems for government . Gizilbash were mentally Shiite sofi became orthodoxy Shiite missionaries of twelvefolds , so Safavid kings made more economical benefits for them thus Gizilbash became one of the powerful social classes of Safavid era . Shah Abbas I , one of the greatest king of safavid dynasty hit the knockdown blow to their chiefs because of mistrust to this class ; this policy was one of the reasons of safavid government decline and followed by the next Safavid kings. Although the mentional reason is represented one of the reasons of Safavids decline so far in many books and articles but this topic hasn’t dealt with seperatly yet. In this article we try to deal with peak and decline of Gizilbash class economically with existing references.
