-
دسترسی آزاد مقاله
1 - کاربست رویکرد چرخه حیات اجتماعی در ارزیابی پایداری اجتماعی (مورد مطالعه:پروژه منارید)
سارا حاجی علیانی فرحناز رستمی مصطفی احمدوند علی اصغر میرک زاده حسین آزادیمقدمه و هدف: م لزوم توجه به جنبه های اجتماعی ومفهوم پایداری اجتماعی در جریان ارزیابی پروژه های توسعه ای؛ یکی از مهمترین وکلیدی ترین ابزار در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها برای رشد و توسعه از سوی دولت ها محسوب میشود.مواد و روش: پارادایم کلی این پژوهش ترکیبی (آمیخته) ا چکیده کاملمقدمه و هدف: م لزوم توجه به جنبه های اجتماعی ومفهوم پایداری اجتماعی در جریان ارزیابی پروژه های توسعه ای؛ یکی از مهمترین وکلیدی ترین ابزار در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها برای رشد و توسعه از سوی دولت ها محسوب میشود.مواد و روش: پارادایم کلی این پژوهش ترکیبی (آمیخته) از نوع متوالی- اکتشافی (کیفی کمی) است. از نظر میزان کنترل متغیرها از نوع غیرآزمایشی و از لحاظ هدف جزء تحقیقات کاربردی- توسعه ای میباشد. در طرح متوالی اکتشافی نیز ابتدا فرآیند گردآوری و تحلیل داده-های کیفی انجام میشود و سپس این نتایج برای انجام قسمت کمی(پرسش نامه) استفاده میشود. نتایج: نتایج نشان داد که پایداری اجتماعی در محدوه ی زمانی اجرای پروژه ماکزیمم بود و از بین مولفه های پایداری اجتماعی مولفه ی مشارکت اجتماعی به عنوان نقاط مهم و اثرات بالا در پایداری اجتماعی مشخص گردید. نتیجه گیری: نشان داد هنگام طراحی یک پروژه توسعه ای، برنامه ریزان وسیاستگذاران باید بتوانند همیشه برنامه های مختلفی را هنگام طراحی واجرای یک پروژه توسعه ای درنظرگرفته وپس از فکر کردن در مورد پیامدهای احتمالی بهترین برنامه و فعالیت های اجرایی را برنامه ریزی کرده و به مرحله ی اجرا درآورند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی نقش مشارکت زیرحوضه های آبخیز در شدت سیل خیزی؛ مطالعه موردی: حوضه آبخیز حصارک
محمد مهدی حسین زاده کاظم نصرتی سپیده ایمنییکی از مهمترین اقدامات مورد نظر در پروژههای مدیریت سیلاب، بررسی میزان مشارکت زیرحوضههای مختلف یک آبخیز در تعیین مؤلفههای مختلف سیلاب خروجی از حوضه است. با توجه به نبود ایستگاههای هیدرومتری در محل خروجی تمام زیرحوضهها، تحقق هدف مذکور نیازمند شبیهسازی فرآیند بارش- ر چکیده کاملیکی از مهمترین اقدامات مورد نظر در پروژههای مدیریت سیلاب، بررسی میزان مشارکت زیرحوضههای مختلف یک آبخیز در تعیین مؤلفههای مختلف سیلاب خروجی از حوضه است. با توجه به نبود ایستگاههای هیدرومتری در محل خروجی تمام زیرحوضهها، تحقق هدف مذکور نیازمند شبیهسازی فرآیند بارش- رواناب در زیرحوضهها از طریق مدل های هیدرولوژیکی میباشد. از این رو برای اجرای برنامه های کنترل سیلاب در بالادست حوضه باید به سهم زیرحوضه ها در سیلاب توجه کرد و آنها را اولویتبندی نمود. در این پژوهش، ابتدا برای تعیین مشارکت زیرحوضهها در دبی سیلابی، حوضه حصارک به 3 زیرحوضه تقسیم گردید. سپس با اجرای مدل HEC- HMS، زیرحوضههای آبخیز حصارک از نظر سیلخیزی اولویتبندی شدند. هدف از این مطالعه برآورد ارتفاع رواناب و سیلاب خروجی در زیرحوضههای آبخیز حصارک میباشد. نتایج نشان داد، میزان مشارکت زیرحوضهها در دبی اوج کل حوضه صرفاً به یک عامل بستگی ندارد و اثرات متقابل عوامل تعیینکننده سهم مشارکت زیرحوضهها را در سیلخیزی تعیین میکند. با اجرای مدل HEC- HMS مشاهده شد، زیرحوضه تقاطع دو شاخه (S1) کمترین سهم و زیرحوضه چپ دره (S3) بیشترین سهم را در دبی اوج کل حوضه دارا است و در اولویت اول قرار میگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - امکان سنجی وقوع سیل در حوضه آبخیز لیلان چای (مراغه) به روش CN
محمد رضا ثروتی اکبر رستمی فاطمه خدادادیسیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقالیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه های آبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب و حداکثر دبی سیل، شنا چکیده کاملسیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقالیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه های آبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب و حداکثر دبی سیل، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیل خیزی، پهنه بندی مناطق براساس شدت پتانسیل سیل خیزی در حوضه آبخیز لیلان چای با استفاده از روش شماره منحنی CN پرداخته شد. برای این منظور ابتدا داده ها و اطلاعات مورد نیاز شامل آمار وضعیت اقلیم منطقه، تصاویر ماهواره ای جمع آوری و GIS گردید. با تلفیق این داده ها و اطلاعات، براساس روش SCS، نقشهCN حوضه، میزان نفوذ و مقدار رواناب تهیه شد. در نهایت با استفاده از مدل وزنی و با تلفیق نقشه های میزان بارندگی منطقه، گروههای هیدرولوژیک خاک، شیب، کاربری زمین و... نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی سالانه حوضه تهیه گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - مطالعه و برآورد کیفی فرسایش در رخساره های ژئومرفولوژی با روش FAO در حوضه آبخیز ناورود
طاهره فتح الله زاذه محمدرضا ثروتیفرسایش وکاهش حاصلخیزی خاک از جمله مسائلی است که دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست را با مشکلروبرو می سازد. مطالعه کمی وکیفی فرسایش در حوضه های آبخیزکشور و جلوگیری از به هدررفتن یکی از غنی ترین و با ارزشترین منابع طبیعی کشور یعنی خاک و مبارزه با این فرایند چکیده کاملفرسایش وکاهش حاصلخیزی خاک از جمله مسائلی است که دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست را با مشکلروبرو می سازد. مطالعه کمی وکیفی فرسایش در حوضه های آبخیزکشور و جلوگیری از به هدررفتن یکی از غنی ترین و با ارزشترین منابع طبیعی کشور یعنی خاک و مبارزه با این فرایند کمال اهمیت را دارد. هدف از این تحقیق بررسی انواع فرسایش، شدتفرسایش، تولید رسوب و عوامل موثر در این رابطه است در این خصوص ویژگی های فیزیوگرافی، توپوگرافی، اقلیمی، زمینشناسی، ژئومرفولوژی، خاک، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، خاک، فرسایش و تولید رسوب به طور کلی بررسی شد. این حوضهدارای مساحتی در حدود 265/46کیلومتر مربع است. بررسی شدت فرسایش و تولید رسوب در هر زیر حوضه با استفاده از روشتجربیFAO (کیفی) صورت گرفت. نتایج بدست آمده از به کار گیری روشFAOدر منطقه تحقیق نشان می دهد که ازکلمساحت حوضه آبخیز 0/002درصد سطح حوضه درکلاس فرسایش ال 10/592 درصداز سطح حوضه درکلاس فرسایش ااا 78/811 درصد از حوضه درکلاس فرسایش IV و 10/595درصد سطح حوضه درکلاس فرسایش Vمی باشد. از دلایل آن می توان به شیب زیاد و تغییرکاربری، تخریب جنگل ومراتع، جاده سازی و سازند حساس به فرسایش است. به طور کلی نتایج این بررسینشان می دهد که در هر زیر حوضه شیب مهمترین عامل فرسایش بوده و این مورد تقریبا در بیشتر زیرحوضه ها صادق است. عمدهترین عامل ایجاد فرسایش در حوضه تغییرکاربری و تخریب جنگل و مراتع و جاده سازی و شیب بسیارزیاد می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - انتخاب بهترین مکان برای احداث سد خاکی با استفاده از روش ELECTRE (مطالعه موردی: حوضه آبخیز شاهرود- بسطام)
امیرحسین حلبیان علیرضا عرب عامری محمود سلطانیانمدیریت بهینه منابع آب نیازمند کسب اطلاعات دقیق، از چگونگی شرایط حاکم بر منابع و پیشبینی وضعیت آینده است. یکیاز روشهای مدیریتی منابع آب استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره است. هدف از این پژوهش انتخاب بهترین مکاندر حوضه آبخیز شاهرود-بسطام به منظور احدث سدهای خاکی جهت چکیده کاملمدیریت بهینه منابع آب نیازمند کسب اطلاعات دقیق، از چگونگی شرایط حاکم بر منابع و پیشبینی وضعیت آینده است. یکیاز روشهای مدیریتی منابع آب استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره است. هدف از این پژوهش انتخاب بهترین مکاندر حوضه آبخیز شاهرود-بسطام به منظور احدث سدهای خاکی جهت توسعه پایدار منابع آب است. یافتهها و نتایج این تحقیقنشان میدهد که در روشELECTREبین هفت پهنه حاصله، پهنه های( 3،4،5 )با 4 بار تسلط و با 2 بار مغلوب شدن با( 2)امتیاز در رتبه اول قرار گرفتند و لذا مناسبترین پهنه جهت احداث سدهای خاکی هستند، در مقابل پهنه ( 1) با 6 بار مغلوبشدن و بدون تسلط با ( 6-) امتیاز در رتبه آخر قرار گرفت که جهت احداث سدهای خاکی مناسب نیست و پهنههای ( 2،6،7 ) بهترتیب با (1,2,2)بار تسلط و (5,4,4)بار مغلوب شدن با امتیازات (4-,2-,2-)به ترتیب در ردههای بعدی قرار گرفتندبنابراین پهنه های (7,6,2,1)به علت این که تعداد دفعات مغلوب شد نشان از تعداد مسلط شدنشان بیشتر بود و امتیاز منفیبه دست آوردند، باید حذف شوند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی تاثیر سازه های اصلاحی بر روی زمان تمرکز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز ایذه)
علی رضا جمشیدیان محمد حیدرنژاد مریم محمدزادهبرآورد زمان تمرکز، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات فیزیوگرافی و هیدرولوژی حوزههای آبخیز است . برآورد نسبتاً صحیح آن تأثیر زیادی در محاسبۀ پارامترهایهیدرولوژی، خصوصاً دبی اوج سیلاب دارد . احداث بندهای اصلاحی در حوضه های آبخیز منتهی به مناطق مسکونی از راهکارهای اجرایی جهت چکیده کاملبرآورد زمان تمرکز، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات فیزیوگرافی و هیدرولوژی حوزههای آبخیز است . برآورد نسبتاً صحیح آن تأثیر زیادی در محاسبۀ پارامترهایهیدرولوژی، خصوصاً دبی اوج سیلاب دارد . احداث بندهای اصلاحی در حوضه های آبخیز منتهی به مناطق مسکونی از راهکارهای اجرایی جهت تغییر در زمان تمرکز وکاهش شیب آبراهه ها شده که در کنترل سیل و کاهش دبی پیک سیلاب تاثیر بسزایی دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر عملیات مکانیکی بر رفتار هیدرولوژیحوضه براساس شاخص سیلاب صورت گرفته است. در این تحقیق با مطالعه منطقه و شرایط توپوگرافی و عملیات حفاظتی صورت گرفته، تغییرات زمان تمرکز و دبیسیلاب در فاصله سالهای قبل از سال 84 تا بعد از سال 89 از اجرای سازه های اصلاحی مورد مقایسه قرارگرفت. دوره بازگشت جهت محاسبات از 25 / 1 تا 100 سالانتخاب گردید در این زمینه پارامترهای تعداد وارتفاع بندها، گروه هیدرولوژیکی خاک، شیب آبراهه، زمان تمرکز، هیدرولوژی منطقه، مساحت حوضه در هر زیر حوزهاجرایی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد اجرای سازه های اصلاحی باعث افزایش زمان تمرکز درپارسل های I28, I13, I12, I10, I9, I8, I6, I4) ( به ترتیب بهمیزان 4 ، 74 / 8 ، 68 / 2 ، 43 / 1 ، 31 / 1 ، 01 / 2 ، 51 / 0 ، 78 / 11 درصد شده است. کمترین درصد افزایش زمان تمرکز مربوط به پارسل شماره I13 با مقدار کمتر از 1 % و بیشترین مقدار افزایش زمان تمرکز مربوط به I28 ، با مقدار 78 / 11 درصد می باشد. همچنین، در اثر احداث سازه های مذکور، زمان تمرکز در محل خروجی حوضه بین 26 / 0 تا 98 / 0 ساعت افزایش خواهد یافت پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تهیه نقشه قابلیت مرتع داری اراضی با استفاده از روش های ارزیابی چند معیاره با ریسک و جبران متفاوت (مطالعه موردی: زیر حوضه پلاسجان)
وحید راهداری علیرضا سفیانیان سعید پورمنافی حمید قیومی محمدی سعیده ملکیزمینه و هدف: مراتع، اکوسیستم مهم با کارکردهای متنوع در سرزمین هستند که در معرض تخریب قرار دارند. هدف از این تحیق، ارزیابی و تعیین مناطق با قابلیت، برای انجام فعالیت های مرتع داری زیر حوضه آبخیز پلاسجان می باشد. روش تحقیق: با انجام مرور منابع و به روش دلفی، معیارها، زیر چکیده کاملزمینه و هدف: مراتع، اکوسیستم مهم با کارکردهای متنوع در سرزمین هستند که در معرض تخریب قرار دارند. هدف از این تحیق، ارزیابی و تعیین مناطق با قابلیت، برای انجام فعالیت های مرتع داری زیر حوضه آبخیز پلاسجان می باشد. روش تحقیق: با انجام مرور منابع و به روش دلفی، معیارها، زیر معیارها و محدودیت های مطالعه، تعیین گردید. وزن معیارها به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) محاسبه و نقشه لایه ها با استفاده توابع متناسب فازی، استاندارد شدند. قابلیت مرتع داری منطقه با استفاده از ارزیابی چند معیاره (MCE) و با مدل های ترکیب خطی وزن دار (WLC) و میانگین گیری وزن دار مرتب شده (OWA) با ریسک و قابلیت جبران متوسط مشخص گردید. یافته ها: نقشه قابلیت مرتع داری اراضی در شش طبقه با قابلیت خیلی زیاد تا بدون قابلیت تهیه شد. در نقشه تهیه شده با استفاده از مدلWLC، 69249 و در مدل OWA، 54589 هکتار به مناطق با قابلیت خیلی زیاد مرتع داری تخصیص داده شد. مراتع کم تراکم در مدل WLC و OWA با 22981 و 19187 هکتار در طبقه با قابلیت خیلی زیاد، بیش ترین پتانسیل برای انجام فعالیت های مرتع داری موثر را دارند. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد مدل WLC به دلیل مقدار جبران بیش تر در مقایسه با مدل تعریف شده OWA سطح بیش تری از منطقه را به طبقات قابلیت زیاد و خیلی زیاد اختصاص داده است که با کارکرد اصلی برای ذخیره آب و دامداری، سازگار است. این تحقیق اهمیت معیارهایی مانند خصوصیات گیاهان مرتعی، شکل زمین و خاک را برای تعیین مناطق با قابلیت مرتع داری را نشان داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - شبیه سازی هیدرولوژیکی حوضه آبخیز طالقان با استفاده از مدل SWAT
مهسا آقاخانی تورج نصرآبادی علیرضا وفائی نژادزمینه و هدف: مدل سازی هیدرولوژیکی حوضه های آبخیز نقش مهی در مطالعه، توسعه و مدیریـت منابع آب دارد. با توجه به اهمـیـت حوضه آبخیز طالقان به عنوان تامین کننده بخش مهمی از منابع آب استان های البرز و تهران، در این پژوهش، شبیه سازی هیدرولوژیک آب های سطحی در این حوضه مورد م چکیده کاملزمینه و هدف: مدل سازی هیدرولوژیکی حوضه های آبخیز نقش مهی در مطالعه، توسعه و مدیریـت منابع آب دارد. با توجه به اهمـیـت حوضه آبخیز طالقان به عنوان تامین کننده بخش مهمی از منابع آب استان های البرز و تهران، در این پژوهش، شبیه سازی هیدرولوژیک آب های سطحی در این حوضه مورد مطالعه قرار گرفته است. روش بررسی: شبیه سازی هیدرولوژیکی با به کارگیری مدل نیمه توزیعی فیزیکی SWAT (Soil and Water Assessment Tool) انجام گرفت. هم چنین واسنجی و آنالیز حساسیت مدل با استفاده از الگوریتم SUFI-2 صورت پذیرفت. کارایی مدل با استفاده از شاخص های آماری نش- ساتکلیف (NS) و ضریب تعیین (R2) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: آنالیز حساسیت نشان داد که مدل نسبت به پارامترهای شماره منحنی (CN)، ضریب تبخیرخاک و ظرفیت آب قابل دسترس خاک دارای بیش ترین حساسیت می باشد. ضرایب NS و R2 در ایستگاه گلینک (خروجی حوضه) پس از کالیبراسیون به ترتیب برابر 84/0 و 87/0 و در صحت سنجی برابر 79/0 و 84/0 برآورد گردید. بحث و نتیجه گیری: نتـایج نشان دهنده دقت مناسـب شـبیه سازی حوضـه آبخیز مورد مطالعـه دارد. هم چنین نشـان داده شد که مدل قابلیت بالایی برای پیش بینی میزان رواناب ماهانه حوضه طالقان دارد. به کارگیری این مدل به دلیل کاهش هزینة عملیات میدانی بـه منظور اندازه گیری مولفه های مورد نیاز و به ویژه به دلیل کاهش زمان مورد نیاز برای تحلیل مسایل، جهت ارتقای سطح مدیریت منابع آب و حفظ محیط زیست کارآمد می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - پایش تغییرات پوشش اراضی با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز خوجین خلخال)
مهسا صفری پور داریوش ناصریزمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی و استفادة بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور می تواند ابزاری ض چکیده کاملزمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی و استفادة بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور می تواند ابزاری ضروری و ارزش مند جهت پایش تغییرات باشد. هدف از تحقیق حاضر، پایش تغییرات پوشش اراضی در حوضه آبخیز خوجین خلخال در جنوب استان اردبیل با تکنیک سنجش از دور می باشد. روش بررسی: ابتدا تصاویر ماهواره لندست مربوط به تیر ماه سال های 1365، 1380 و 1395 تهیه و پس از تصحیح هندسی و ارتفاعی، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده یا خوارزمیک حداکثر احتمال انجام پذیرفت. به منظور افزایش دقت طبقه بندی تصاویر نیز از شاخص NDVI، لایه مدل رقومی ارتفاعی و لایه شیب استفاده شد و دقت طبقه بندی نیز با شاخص کاپا و صحت کلی بررسی گردید. یافته ها: بر اساس نتایج در دوره اول (1380-1365) 36/22 درصد، در دوره دوم (1395-1380) 73/20 و در دوره آخر یعنی (1395-1365) 08/28 درصد از منطقه دچار تغییر کاربری شده است که در هر سه دوره، تبدیل کاربری مرتع به زراعت دیم بیش ترین تغییرات را دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده این امر است که علی رغم بالا بودن قدرت تصاویر لندست در تهیه نقشه کاربری اراضی، می توان با استفاده از شاخص ها و لایه های جانبی نظیر NDVI، ارتفاع و درصد شیب، قدرت تفکیک کاربری ها از یکدیگر را بهبود بخشید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - پایش تغییرات سی ساله پوشش اراضی با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز قره سو، اردبیل)
فرشته نامدار شهلا محمودی اباذر اسمعلی عوری ابراهیم پذیرازمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی جهت استفادة بهینه از آن و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی به شمار آید. از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور ابزاری ضروری چکیده کاملزمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی جهت استفادة بهینه از آن و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی به شمار آید. از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور ابزاری ضروری و ارزشمند جهت پایش تغییرات می باشد. هدف از تحقیق حاضر، پایش تغییرات پوشش اراضی در حوضه آبخیز قره سو در استان اردبیل با تکنیک سنجش از دور است. روش بررسی: دراین تحقیق تغییرات پوشش اراضی طی سی سال از سال 1365 الی 1395 مورد پایش قرار گرفت.ابتدا تصاویر ماهواره لندست مربوط به ماه جولای سال های 1985، 2000 و 2015 تهیه و پس از تصحیح هندسی و ارتفاعی، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده با متد حداکثر احتمال انجام پذیرفت. به منظور افزایش دقت طبقه بندی از شاخص NDVI، DEM و لایه شیب استفاده شد و دقت طبقه بندی با شاخص کاپا و صحت کلی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج در دوره اول (1380-1365) 43/20 درصد، در دوره دوم (1395-1380) 426/41 درصد و در سی سال (1395-1365) 99/27 درصد از منطقه دچار تغییر کاربری شده است که در هر سه دوره تغییرات کاربری زراعت دیم بیشترین مقدار را دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده این امر است که علیرغم بالا بودن قدرت تصاویر ماهواره لندست در تهیه نقشه کاربری اراضی، می توان با استفاده از شاخص ها و لایه های جانبی نظیر NDVI، ارتفاع و درصد شیب قدرت تفکیک کاربری ها از یکدیگر را بهبود بخشید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - شناسائی و ارزیابی مناطق مستعد ژئوتوریسم با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: محدوده قله دماوند درحوضه آبخیزهراز)
کوردوان هدایتی پور قربان وهاب زاده سید رمضان موسویپیشینه و هدفقله آتشفشانی دماوند، با دارا بودن مناظر بدیع و پدیده های ژئومورفولوژیکی مختص به خود، تنوع حیات وحش، پوشش گیاهی، و شرایط اقلیمی منحصر به فرد، یکی از مهمترین اماکن گردشگری استان مازندران به شمار می آید. بنابراین حفاظت از این ذخایر بی نظیر مخصوصاً پدیده ها چکیده کاملپیشینه و هدفقله آتشفشانی دماوند، با دارا بودن مناظر بدیع و پدیده های ژئومورفولوژیکی مختص به خود، تنوع حیات وحش، پوشش گیاهی، و شرایط اقلیمی منحصر به فرد، یکی از مهمترین اماکن گردشگری استان مازندران به شمار می آید. بنابراین حفاظت از این ذخایر بی نظیر مخصوصاً پدیده های زمین شناسی که حاصل میلیون ها سال تغییر و تحولات کره زمین در این منطقه است، بسیار ضروری است. برنامه ریزی جامع ملی و بین المللی بر اساس اصول توسعه پایدار، برای تداوم این میراث جهانی ضروری است. با بهره گیری از ابزار های ارزشمندی همچون سامانه اطلاعات جغرافیایی، می توان به منظور توسعه پایدار در منطقه به شناسایی مناطق مستعد توسعه ژئو توریسم پرداخت و سپس ارزیابی و مدیریت بهینه را بکار گرفت. علاوه بر ارزش های علمی، ژئومورفوسایت ها دارای ارزش های حفاظتی، فرهنگی، زیبایی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری می باشند. جهت مدیریت جامع حوضه های آبخیز، در نظر گرفتن همه جنبه های طبیعی و انسانی مؤثر در زمین گردشگری، جهت پتانسیل یابی الزامی است. در این مطالعه جهت تعیین پتانسیل مناطق مستعد ژئوتوریسم، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد.مواد و روش ها قله دماوند با ارتفاع 5672 متر، در شمال ایران واقع شده است. بلندترین قله در ایران و خاورمیانه، همچنین بلندترین قله آتشفشانی نیمه فعال آسیا می باشد. دماوند یک کوه آتشفشانی مطبق و نیمه فعال است که عمدتاً در دوران چهارم زمین شناسی موسوم به دوران کواترنری و دوره هولوسین تشکیل شده است. از دیدگاه تقسیمات کشوری، در شهرستان آمل استان مازندران قرار دارد. ارتفاع آن از سـطح دریا 5672 متر، متوسـط بارندگـی سـالانه 540 میلی متـر و به طـور عمـده به صـورت برف اسـت. اقلیم این بخش از حوضه براساس روش کوپن، اقلیم نیمه مرطوب و مطابق روش آمبرژه، نیمه مرطوب سرد است. جهت تعیین شاخص های مؤثر در پتانسیل یابی مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم، مطالعه معیارها به دو دسته معیارهای مؤثر و موانع محدود کننده توسعه، تقسیم بندی شده است. لایه های موانع توسعه شامل؛ حریم رودخانه ها و حریم جاده های اصلی، حریم جاده های فرعی و حریم جاده های بین روستایی است. لایه های مؤثر مورد مطالعه به همراه وزن نسبی حاصل از تحلیل پرسشنامه، جهت رویهم اندازی لایه ها با وزن مختص به هر لایه در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از تکمیل پرسشنامه توسط مخاطبان، جهت تعیین وزن نسبی، لایه های اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تشکیل گردید. در این مطالعه با استفاده از ابزار سامانه اطلاعات جغرافیایی همچنین روش تحلیل سلسله مراتبی وزن دهی معیارهای مؤثر مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم در شعاع 20 کیلومتری قله دماوند انجام گرفت.نتایج و بحث نرخ ناسازگاری مقایسه معیارها کمتر از 0.1 است، بنابراین نیازی به تجدید نظر در قضاوت ها وجود ندارد. با توجه به نتایج نهایی به دست آمده از روی هم اندازی لایه های مؤثر در توسعه ژئوتوریسم توسط تابع رویهم گذاری وزنی Weighted Overlay در نرم افزار GIS، گستره محدوده مورد مطالعه با وسعت 1256 کیلومتر مربع، پس از کسر محدوده های موانع، به پنج طبقه بسیارنامناسب، نامناسب، متوسط، مناسب و بسیار مناسب طبقه بندی شد. نتایج نشان داد مناطق در5 طبقه بسیار نامناسب (1.34 درصد) نامناسب (19.11 درصد) متوسط (56.44 درصد) مناسب (20.94 درصد) و بسیار مناسب (2.16 درصد) طبقه بندی گردید. در مرحله بعد پس از بازدید میدانی40 گزینه شناسایی گردید و از نظر اهمیت پتانسیل توسعه در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی تعداد 40 گزینه نشان می دهد که به ترتیب 25، 40 و 35 درصد گزینه ها دارای پتانسیل بسیار مناسب، مناسب و متوسط می باشند. نتایج نشان می دهد بیشتر مناطق مستعد در شرق و جنوب شرقی قله دماوند قرار دارند. این امر می تواند از تراکم امکانات مختلف اعم از روستا، شهر، جاده و رودخانه ها و غیره ناشی شود. مناطقی با جاذبه بالا بیشتر در شمال، مرکز تا جنوب شرقی منطقه حفاظت شده قرار دارند که دارای پوشش گیاهی و جنگلی، منابع آبی و ارزش های بالای ژئومورفولوژیکی هستند و مناطقی با جاذبه پایین، بیشتر در جنوب و غرب محدوده قرار دارند. بیشتر وسعت محدوده دارای پتانسیل متوسط به بالا است که این امر بیانگر پتانسیل خوب محدوده است.نتیجه گیری یکی از دلایل اصلی عدم یکپارچگی در شناخت و تعیین مناطق دارای پتانسیل های ژئوتوریسم، نبود معیار و شاخص های علمی جامع و مدون است. از آنجا که ژئوتوریسم، به عنوان یکی از زیرشاخه های گردشگری، روشی برای تبیین مفاهیم مختلف زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی است، از آن به عنوان یک صنعت در جهت ساخت و توسعه زمین شناسی اقتصادی می توان بهره برد. در این مطالعه جهت تعیین مناطق مستعد توسعه ژئوتوریسم با دیدگاه توسعه پایدار منطقه، معیار های مورد مطالعه با توجه به موجود بودن اطلاعات آنها استفاده گردید. این لایه ها شامل؛ زمین شناسی، فاصله از رودخانه ها، شهر، آبادی، جاده ها، ارتفاع منطقه، شیب و جهت شیب، بارندگی و دما به عنوان نقشه های مؤثر و نقشه های حریم جاده ها و رودخانه ها به عنوان لایه محدودیت در نظر گرفته شد. در مطالعات مختلف با توجه به موجود بودن اطلاعات هر لایه در منطقه مورد مطالعه و با توجه به هدف مورد مطالعه، لایه معیارهای مؤثر و موانع متفاوت است. پس از بازدید میدانی از منطقه و شناسایی 40 گزینه، نتایج حاصل از همپوشانی گزینه های شناسایی شده با نقشه نهایی پتانسیل محدوده نشان داد به ترتیب 35 درصد گزینه ها در مناطق با پتانسیل بسیار مناسب، 40 درصد گزینه ها در مناطق با پتانسیل مناسب و 25 درصد گزینه ها دارای پتانسیل متوسط توسعه می باشند. این روش جهت بهره برداری از منابع طبیعی و تهیه نقشه های رفاهی گردشگری نیز مورد استفاده می باشد و می تواند یک مرحله اساسی جهت توسعه پایدار مناطق مستعد انواع گردشگری با اهداف مختلف را فراهم نماید.http://dorl.net/dor/20.1001.1.26767082.1400.12.1.1.2 پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - نقش توزیع مکانی واحدهای هیدرولوژیکی حوضه بر تغییرات دبی اوج سیلاب با استفاده از مدل هیدرولوژیکیHEC-HMS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز صفارود)
مرتضی شاهدی غلامرضا نبی بیدهندیبا توجه به تغییرات عمده در کاربری زمین و همچنین تغییرات اقلیمی طی چند دهه اخیر مدیریت سیلاب از نقش عمده ای در مدیریت منابع آب برخوردار است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نقش توزیع مکانی واحدهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز صفارود بر تغییرات دبی اوج سیلاب با استفاده از مدل هیدرولو چکیده کاملبا توجه به تغییرات عمده در کاربری زمین و همچنین تغییرات اقلیمی طی چند دهه اخیر مدیریت سیلاب از نقش عمده ای در مدیریت منابع آب برخوردار است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نقش توزیع مکانی واحدهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز صفارود بر تغییرات دبی اوج سیلاب با استفاده از مدل هیدرولوژیکیHEC-HMS میباشد. برای این منظور ابتدا توزیع مکانی زیرحوضهها با استفاده از نقشه سطوح همپیمایش در سطح منطقه تعیین گردید. سپس با استفاده از نقشه سیلخیزی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS، رفتار زیرحوضههای واقع در هر سطح هم پیمایش براساس سیلاب طراحی با دوره بازگشت صد ساله مورد بررسی قرار گرفت. با حذف اثر هیدرولوژیکی زیرحوضههای یاد شده در هر سطح همپیمایش، هیدروگراف سیلاب خروجی شبیهسازی گردید. بررسی نتایج نشان میدهد زیرحوضه های سطح هم پیمایش 1 و 2 واقع در خروجی حوضه صفارود با شاخص 67/0 و 78/0 دارای کمترین تاثیر و در مقابل زیرحوضه های واقع در سطح 4 با شاخص 10/1 دارای بیشترین تاثیر بر دبی اوج سیلاب خروجی از حوضه میباشند. میزان تغییرات ایجاد شده در ناحیه میانی و مناطق بالاتر، ناشی از شکل حوضه در تلفیق با شدت سیلخیزی میباشد. با توجه به نتایج ذکر شده توصیه میگردد جهت کاهش هزینه های اجرایی کنترل سیلاب در حوضه آبخیز صفارود تمرکز عملیات اجرایی در مناطق اولویتبندی شده شامل زیرحوضه های بالاتر و همچنین میانی قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه آبخیز سد زاکین با استفاده از مدل Inedex overly maps و سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
سیروس حسن پور لیلا رحیلی خراسانیزمین لغزش می تواند یکی از عوامل موثر در ایجاد و انتقال رسوبات آبرفتی به سد زاکین در حوضه آبخیز زاکین در استان هرمزگان باشد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی مناطق لغزشی و تعیین پارامترهای موثر در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه بالادست سد زاکین به روش،مدل شاخص ترکیب وزنی می چکیده کاملزمین لغزش می تواند یکی از عوامل موثر در ایجاد و انتقال رسوبات آبرفتی به سد زاکین در حوضه آبخیز زاکین در استان هرمزگان باشد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی مناطق لغزشی و تعیین پارامترهای موثر در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه بالادست سد زاکین به روش،مدل شاخص ترکیب وزنی می باشد.در این تحقیق، ابتدا 9 عامل شامل نقشه شیب، جهت شیب، ارتفاع،لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از سد، فاصله از شبکه آبراهه، فاصله از گسل و میزان بارش منطقه به عنوان متغیرهای تاثیر گذار تعیین شدند. سپس لایه های اطلاعاتی این عوامل با استفاده از نرم افزارهای9,3 Arc GIS تهیه شده و وزن طبقات هر کدام از عوامل با مدل شاخص هم پوشانی نقشه Inedex overly map)) تعیین گردیدند. آنگاه با تلفیق نقشه لایه های اطلاعاتی هر یک از پارامترها در محیط نرم افزارGIS ، اقدام به تهیه نقشه نهایی پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه آبخیز مذکور در 5 طبقه ازحساسیت خیلی زیاد تا خیلی کم صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که عامل زمین شناسی منطقه به عنوان عامل اصلی و عوامل دیگری چون، فاصله از گسل < 500متر، شیب بین 25 تا 45 درصد، بارندگی بیش از >500میلی متر، فاصله از شبکه زهکشی0-50متر،کاربری اراضی لخت مارنی،ارتفاع بین 1400تا2000 متر،فاصله از سد 0-50متر، جهت شیب جنوبی به ترتیب درپراکندگی زمین لغزش های منطقه موثر می باشند. نواحی خیلی پرخطر و پرخطر اغلب در مجاورت مراتع با دامنه های پرشیب و مرتفع تا متوسط ارتفاع گرفته اند. تغییر کاربری اراضی و توپوگرافیکی ناشی از احداث سد، جابجایی مواد رسوبی و حمل و انتقال رسوبات آبرفتی سبب تشدید زمین لغزش های منطقه داشته اند. نتایج نشان می دهد که پهنه بندی خطر زمین لغزش در محیطGIS یعنی روی هم انداختن لایه ها و در نظرگرفتن اشتراک مکان های لغزش در نقشه های مختلف به عنوان عرصه های مستعد لغزش، ارزش واقعی لایه ها اطلاعاتی را نشان نمی دهد. در حالی که استفاده از مدل های مفهومی Multi class maps در کنار سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)علاوه بر خود لایه ها، واحدهای موجود در لایه نیز ارزش و وزن خواهند داشت. که سبب افزایش دقت در تعیین مکان های لغزش در نقشه می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - تهیهی نقشهی حساسیت به وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه از نوع پیشخور پس انتشار (BP)
سید رضا حسین زاده مسعود مینایی حمید نزاد سلیمانی مهوش نداف سنگانیبا توجه به تواناییهای شبکههای عصبی مصنوعی، کاربرد آنها در رشتههای مختلف مهندسی و علوم زمین گسترش قابل ملاحضهای داشته است. در این پژوهش برای پهنهبندی زمینلغزش در حوضه آبریز بار نیشابور از مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه از نوع پیشخور پس انتشار (BP) استفاده شد. ه چکیده کاملبا توجه به تواناییهای شبکههای عصبی مصنوعی، کاربرد آنها در رشتههای مختلف مهندسی و علوم زمین گسترش قابل ملاحضهای داشته است. در این پژوهش برای پهنهبندی زمینلغزش در حوضه آبریز بار نیشابور از مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه از نوع پیشخور پس انتشار (BP) استفاده شد. هدف نهایی از این پژوهش ارائه نقشه خطر زمینلغزش جهت ارزیابی وقوع آن با استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی میباشد. جهت ارزیابی شبکه عصبی ایجاد شده، دادههای 32 زمینلغزش اتفاق افتاده به سیستم ارائه گردید. این پایگاه داده شامل اطلاعات مربوط به شیب، جهت شیب، لیتولوژی، مدل ارتفاع رقومی (DEM)، نقشه همباران، فاصله از گسل و کاربری اراضی میباشد. این دادهها جهت تغذیه به شبکه عصبی ایجاد شده، بر اساس بزرگترین مقدار موجود هر داده در بانک اطلاعاتی بین صفر و یک نرمالیزه گردید. سپس دادههای نرمالیزه شده به یک شبکه عصبی پرسپترون سه لایه تغذیه شونده به جلو(Feed forward) با الگوریتم پس انتشار خطا (Back error propagation) تغذیه گردید. دادههای فوق ابتدا در شبکه آموزش دیده و سپس مورد آزمایش قرار گرفتند. ساختار نهایی شبکه دارای 7 نرون در لایه ورودی، 20 نرون در لایه میانی و یک نرون در لایه خروجی میباشد. در این بین 80 درصد اطلاعات برای آموزش و 20 درصد باقیمانده برای آزمایش در نظر گرفته شد. دقت شبکه در مرحله آزمایش 25/91 درصد برآورد گردید. خروجی بهدست آمده از شبکه عصبی با اختلاف 2/0 به پنج پهنه تقسیمبندی شد. بر اَساس این پهنهبندی 50/8، 52/11، 92/17، 45/39، 61/22 درصد از مساحت منطقه بهترتیب در کلاسهای خطر پایدار، کم خطر، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان داد که ساختار زمین شناسی تشکیل یافته از مارنهای خاکستری با میان لایههای آهکی(سازند دلیچای) و همچنین فعالیتهای تکتونکی گسلهای منطقه باعث شده که حوضه آبخیز بار از قابلیت بالایی در رخداد زمینلغزش برخوردار شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - قابلیتهای زیستمحیطی در توسعه پایدارنواحی روستایی حوضه های آبخیز حوضه آبخیز رامه استان سمنان
علیرضا استعلاجی مسعود مهدویدستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهره گیری از قابلیت های موجود در آن فضا می باشد. در این راستا شناخت، بررسی و تحلیل توانمندی های انسانی و طبیعی موج چکیده کاملدستیابی به وضعیت قابل قبولی از فرایند رشد، توسعه و تعالی در جوامع انسانی اعم از شهر و روستا نیازمند مهیا نمودن زمینه های برنامه ریزی بر پایه شناسایی محیط و بهره گیری از قابلیت های موجود در آن فضا می باشد. در این راستا شناخت، بررسی و تحلیل توانمندی های انسانی و طبیعی موجود در عرصه های روستایی کشور می تواند به عنوان زیربنا و اصلی مهم در روند توسعه پایدار این سکونتگاه های انسانی مطرح گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی قابلیتهای زیستمحیطی در توسعه پایدارنواحی روستایی درحوضه آبخیز رامه استان سمنان می باشد. بدین منظور پرسشنامه ای تدوین وبا استفاده ازفرمول کوکران،حجم نمونه نمونه به تعداد100 پرسشنامه ازسرپرستان خانوار و علاوه برآن بمنظور نظرسنجی ازمسئولین ذیربط به تعداد20 پرسشنامه تکمیل گردید.برای طبقه بندی وتجزیه وتحلیل داده ها واطلاعات ازنرم افزار SPSS، و جهت بررسی رابطه بین متغیرهاواولویت بندی آنها از مدل AHp < /span> استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است مهمترین قابلیتهای زیستمحیطی در توسعه پایدار نواحی روستایی در حوضه آبخیز، قابلیت کشت گیاهان دارویی در ناحیه مورد مطالعه می باشد و در این راستا این منطقه به لحاظ ویژگیهای محیطی دارای قابلیت بالایی جهت انجام و توسعه فعالیت های کشاورزی و عملکردهای اقتصادی– خدماتی وابسته به آن میباشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - Gabion a Stepped Spillway Dams Lasting Impact of Sediment and Flood control in Watershed Khayiz, Khuzestan, Iran
فرهاد سادات فرد امین بردبارThe Gabion dams are small structures that constructed for reduction of flow rate and streams gradient to inhibit erosion in streams. Constructing gabion dams in the Sub-basin causes changes in the concentration time and has a significant influence on runoff. Khayiz Su چکیده کاملThe Gabion dams are small structures that constructed for reduction of flow rate and streams gradient to inhibit erosion in streams. Constructing gabion dams in the Sub-basin causes changes in the concentration time and has a significant influence on runoff. Khayiz Sub-basin is located in the County of Iran's Khuzestan Province, is one of the very important basin. In this basin during the rainy season, floods cause erosion of the region and transfer of abundant sediments downstream. In this study, by studying the area and topographic conditions and protection operations, concentration time changes and retention coefficient, flood discharge before and after protection operations have been compared. Hence, the parameters of the number and height of dams, soil hydrological group, stream slope, concentration time, hydrology of the area and basin area, sedimentation volume of structures were investigated. It can be concluded that the construction of gabion dams alone cannot have a significant impact on runoff control and the simultaneous implementation of other watershed management operations such as biological and biomechanical operations is essential to achieve the objectives of the study. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - The effects of watershed management practices on runoff production using SCS model in Anbaranchay watershed
علی احمدآبادی پرستو غفورپور عنبرانWatershed management has different effects on the amount of runoff and sediment and alteration ofhydrological features in a watershed. In this study, the effects of watershed management on runoff was investigated in the Anbaranchaywatershed. For this purpose, the topogr چکیده کاملWatershed management has different effects on the amount of runoff and sediment and alteration ofhydrological features in a watershed. In this study, the effects of watershed management on runoff was investigated in the Anbaranchaywatershed. For this purpose, the topography data in format of a digital elevation model, land use, soil hydrological groups and watershed managemetrigeon,and also using Landsat satellite images (5 and 8) and the normalized difference vegetation index (NDVI) changes of land cover in two periods before and after the watershed managementwere used in order to calculate the rate of CN, andby usingthe SCS method, runoff production in the form of rasterdatais modeling.The results showed that watershed management increases rate of NDVI index and its caused the increasing of chlorophyll, as a result it reduces runoff production especially in upstream of watershedAnbaranchay.aslo, It increases the density of vegetation and CN rate of watershed. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - برآورد میزان فرسایش و تولید رسوب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل EPM (منطقه مورد مطالعه: حوضه آبخیز قمرود- الیگودرز)
عارفه علی محمدی علیرضا ایلدرمی میرمهرداد میرسنجرییکی از اساسیترین مسائلی که باعث فرسایش خاک در ایران شده است مشکلات مدیریت و کنترل فرسایش و رسوب حوضههای آبخیز کشور، فقدان دادههای آماری جهت برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب است. بدین منظور ضروری است از روشهای تجربی استفاده شود. به همین دلیل این تحقیق با هدف برآورد می چکیده کاملیکی از اساسیترین مسائلی که باعث فرسایش خاک در ایران شده است مشکلات مدیریت و کنترل فرسایش و رسوب حوضههای آبخیز کشور، فقدان دادههای آماری جهت برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب است. بدین منظور ضروری است از روشهای تجربی استفاده شود. به همین دلیل این تحقیق با هدف برآورد میزان شدت فرسایش و رسوب تولیدی در حوضه قمرود- الیگودرز با استفاده از مدل تجربی EPM و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است تا به توان، فرسایش خاک را کنترل کرد و یا آن را به حداقل برساند. ابتدا در این تحقیق دادههای مورد نیاز از طریق منابع کتابخانهای و میدانی، نقشههای موجود، آمار ایستگاههای هواشناسی تأمین شد. بعد از وارد کردن نقشهها در محیط نرمافزاری ARCGIS سپس لایههای مورد نیاز رقومی شدند و با استفاده از جداول استاندارد ارائه شده در مدل EPM، امتیازات متناسب با حوضه آبخیز استخراج و با تلفیق لایههای مذکور با توجه به روابط ارائه شده در مدل EPM، نقشه پهنهبندی شدت فرسایش در خوضه آبخیز قمرود- الیگودرز محاسبه شد. نتایج نشان داد با روش EPM میزان فرسایش ویژه 24/529 متر مکعب در کیلومتر در سال و میزان فرسایش کل حوضه نیز m3/yea65 /9257 برآورد شده است و از نظر شدت فرسایش حوضه مورد مطالعه با توجه با روش EPM در کلاس فرسایش خیلی شدید (V) قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - پیش بینی تغییرات برخی متغیرهای اقلیمی حوضه آبخیز دره رود ارس طی دهه های آتی با استفاده از مدلهای تغییر
ابراهیم فتائی علی عزیزی سیدتقی سید صفویان علی اکبر ایمانی اکرم اوجاقی حبیب فرهادیتغییرات اقلیمی یکی از ویژگیهای طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی، از جمله بارندگی و دما حاصل می شود. میزان انتشار گازهای گلخانه ای در دهه های اخیر به طور قابل ملاحظه ای افزایش داشته است. با توجه به اینکه افزایش ای چکیده کاملتغییرات اقلیمی یکی از ویژگیهای طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی، از جمله بارندگی و دما حاصل می شود. میزان انتشار گازهای گلخانه ای در دهه های اخیر به طور قابل ملاحظه ای افزایش داشته است. با توجه به اینکه افزایش این گازها در اتمسفر زمین؛ باعث تغییر درمتغیرهای اقلیمی کره زمین گردیده است لذا ضرورت دارد این تغییرات شبیه سازی شده و تغییرات احتمالی آینده مورد پیش بینی قرار گیرند تا اقدامات لازم در برنامه ریزی های محیطی مورد توجه واقع شود. در این مطالعه با استفاده از تکنیک ریزمقیاس نمایی آماری، مدل های GCM تحت سناریوی انتشار گاز های گلخانه ای (A1B,A2,B1) برای دوره زمانی 2039-2011 با استفاده از مدل آماری LARSE-WG داده های روزانه دما، بارش و تابش ریز مقیاس گردیدند و نتایج آن بر روی ایستگاه های سینوپتیک حوضه آبخیز دره رود از زیر حوضه های رودخانه ارس در شمال غربی ایران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تغییراتی در پارامترهای اقلیمی دما و بارش در طی دوره مورد مطالعه بوجود خواهد آمد. به طوری که میانگین دما در بین ایستگاه های مورد مطالعه بین 31/0 تا 69/3 درجه سانتی گراد افزایش خواهد داشت و میزان بارش نیز 2/8 تا 5/21 درصد افزایش خواهد یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - بررسی کانی های رسی حوضه آبخیز کردان منطقه ساوچلاغ
پرویز انصاری رادمنطقه مورد مطالعه دارای وسعتی بالغ بر 360کیلومترمربع است. برای مطالعه کانیهای رسی منطقه از سطح مخروطافکنه رودخانهکردان نمونهبرداری شده است. نمونهها براساس دیفراکتومتری اشعه ایکس مورد آزمایش قرار گرفتـه و نتـایج آن عبـارت اسـت از:کانیهای رسی غالب در منطقه کلریت و ایلیت م چکیده کاملمنطقه مورد مطالعه دارای وسعتی بالغ بر 360کیلومترمربع است. برای مطالعه کانیهای رسی منطقه از سطح مخروطافکنه رودخانهکردان نمونهبرداری شده است. نمونهها براساس دیفراکتومتری اشعه ایکس مورد آزمایش قرار گرفتـه و نتـایج آن عبـارت اسـت از:کانیهای رسی غالب در منطقه کلریت و ایلیت میباشد. این کلریت از تخریب توفهای سبز حاصل شده که منـشا وراثتـی دارد وبا آنچه در سنگها و توده اصلی بالادست وجود دارد اختلافی ندارد. به طرف پایین دست حوضه به دلیل تجزیـه از میـزان کلریـتکاسته شده و بر مقدار ایلیت افزوده میشود که این امر به نحوی نقش هوازدگی را نشان میدهد. به طوری که در نمونه ) ( B1میزانکلریت 65درصد و در نمونه ) ( SM2به 41/4درصد کاهش مییابد ، مقدار ایلیت از 35درصد بـه 58/6درصـد افـزایش یافتـهاست. در این حوضه مونت موریونیت به مقدار کم وجود دارد. یونهای آهن و منیزیم فراوان و پتاسیم کم میباشـد و آب و هـوایحکمفرما بر ناحیه از نوع خشک تا نیمه خشک بوده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - توسعه شهری و ویژگیهای خشکسالی هیدرولوژیک کوتاه و میانمدت در حوضه سامیان استان اردبیل
سعید راثی نظامی هادی ایزدی فرد رئوف مصطفی زاده حسن خاوریانخشکسالی هیدرولوژیک از عوامل متعددی تاثیر میپذیرد و برای کمینمودن آن از شاخص SDI استتفاده میشود. هدف این پژوهش ارزیابی توسعه شهری با تصاویر ماهوارهای در فاصله سالهای 1992 و 2016 و ارزیابی خشکسالی هیدرولوژیک در محدود حوزه سامیان اردبیل استفاده شده است. بررسی تصا چکیده کاملخشکسالی هیدرولوژیک از عوامل متعددی تاثیر میپذیرد و برای کمینمودن آن از شاخص SDI استتفاده میشود. هدف این پژوهش ارزیابی توسعه شهری با تصاویر ماهوارهای در فاصله سالهای 1992 و 2016 و ارزیابی خشکسالی هیدرولوژیک در محدود حوزه سامیان اردبیل استفاده شده است. بررسی تصاویر ماهوارهای نشان داد که کاربریهای اراضی کشاورزی و مسکونی افزایش یافته است. بررسی شاخص SDI یک ماهه در همه ایستگاهها نشاندهنده افزایش خشکسالی در دورههای مختلف است. بیشترین تعداد ماههای خشک مربوط به دوره آخر (1387-1396) ایستگاه سامیان است. بیشترین افزایش تعداد ماههای خشک مربوط به ایستگاه گیلانده است که از 1 ماه در دوره اول به 66 ماه در دوره آخر رسیده است. تعداد ماههای خشک ایستگاه سامیان در دوره اول مطالعاتی (1369-1378) از 19 ماه به 80 ماه در دوره مطالعاتی آخر افزایش یافته است. بررسی شاخص SDI سه ماهه در همه ایستگاهها بهجز ایستگاه آتشگاه نشاندهنده افزایش خشکسالی هیدرولوژیک در دورههای مختلف است. بیشترین افزایش تعداد سه ماههای خشک مربوط به ایستگاه گیلانده است که از صفر در دوره اول به 36 در دوره آخر رسیده است. بهرغم افزایش مقدار بارندگی در طول دوره و وجود ماههای ترسالی اقلیمی همچنین افزایش نسبی دمای در منطقه و با توجه به افزایش کاربری کشاورزی و مناطق مسکونی که باعث افزایش برداشت از آبهای سطحی شده است، تعداد ماههای خشک در منطقه افزایش پیدا کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - امکان سنجی وقوع سیل در حوضه آبخیز لیلان چای (مراغه) به روش CN
محمدرضا ثروتی اکبر رستمی فاطمه خدادادیسیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. درایران به دلیل وسعت زیاد، اقلیم های متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه هایآبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب روانابو حداکثر دبی سیل، شنا چکیده کاملسیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. درایران به دلیل وسعت زیاد، اقلیم های متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه هایآبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب روانابو حداکثر دبی سیل، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیلخیزی، پهنه بندی مناطق براساسشدت پتانسیل سیلخیزی در حوضه آبخیز لیلان چای با استفاده از روش شماره منحنی CNپرداخته شد. برای این منظور ابتدا دادهها و اطلاعات مورد نیاز شامل آمار وضعیت اقلیم منقهه،تصاویر ماهوارهای جمعآوری و GIS شد. با تلفیق این دادهها و اطلاعات، براساس روش SCS ،نهشه CN حوضه، میزان نفوذ و مهدار رواناب تهیه گردید. در نهایت با استفاده از مدل وزنی و باتلفیق نهشه های میزان بارندگی منقهه، گروههای هیدرولوژیک خاک، شیب، کاربری زمین و ...نهشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی سالانه حوضه تهیه شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - پهنه بندی زمین لغزش در حوضه آبخیز خانیان تنکابن با استفاده از مدل ارزش اطلاعاتیWinf
صدرالدین متولیبخش عمده ای از سرزمین ایران را مناطق کوهستانی فرا گرفته است.یکی از مخاطراتی که همواره این مناطق را تهدید میکند ناپایداری های دامنه ای است . مخاطره آمیزترین این ناپایداریها پدیده زمین لغزش می باشد که سالیانه خسارت های زیادی را ایجاد می کند.در این راستا این پژوهش با هدف ج چکیده کاملبخش عمده ای از سرزمین ایران را مناطق کوهستانی فرا گرفته است.یکی از مخاطراتی که همواره این مناطق را تهدید میکند ناپایداری های دامنه ای است . مخاطره آمیزترین این ناپایداریها پدیده زمین لغزش می باشد که سالیانه خسارت های زیادی را ایجاد می کند.در این راستا این پژوهش با هدف جلوگیری وکاهش خسارات مالی و جانی،حفظ و حراست از منابع طبیعی روستای خانیان در حوضه سه هزار تنکابن صورت گرفته است. روش این پژهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی است.در ابتدا با بررسی منابع پژوهشی مرتبط با موضوع برخی از مهمترین عوامل مؤثر در رخداد این پدیده مانند طبقات ارتفاعی ،شیب، جهت شیب ، کاربری اراضی ، اقلیم، شبکه هیدروگرافی و زمین شناسی منطقه در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شدند،همچنین خاک محدوده لغزشی موردآزمایشاتی چون تعیین میزان آهک،شوری خاک،میزان اسیدیته،نوع کانی های رسی،نوع بافت خاک،آزمایش برش مستقیم و حدود آتربرگ قرار گرفت.جهت پهنه بندی زمینلغزش و تجزیه و تحلیل آن روش ارزش اطلاعاتی و وزن دهی به عوامل مختلف طبیعی و انسانی مورداستفاده قرار گرفت.نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که علاوه بر عوامل طبیعی، مهم ترین عامل در وقوع پدیده زمین لغزش در منطقه عامل انسانی و برداشت بی رویه از محدوده لغزشی مورد نظر می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - پهنه بندی خطر زمین لغزش های کم عمق با استفاده از روش های آماری دو متغیره و GIS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز گلندرود
علی گیلانی پور صدرالدین متولیامروزه زمین لغزشها بعنوان یک تهدید برای اکوسیستم های خشکی و ساکنان موجود در آن مبدل شده است که در منطقه مورد مطالعه بطور محسوسی مشاهده می شود. هدف از تحقیق حاضر دستیابی به مهمترین علل وقوع زمین لغزش های کم عمق در ارتفاعات شمالی البرز (شهرستان نور) است. ابتدا نقاط لغزشی چکیده کاملامروزه زمین لغزشها بعنوان یک تهدید برای اکوسیستم های خشکی و ساکنان موجود در آن مبدل شده است که در منطقه مورد مطالعه بطور محسوسی مشاهده می شود. هدف از تحقیق حاضر دستیابی به مهمترین علل وقوع زمین لغزش های کم عمق در ارتفاعات شمالی البرز (شهرستان نور) است. ابتدا نقاط لغزشی با استفاده بازدیدهای میدانی مشخص و متعاقب آن نقشه پراکنش زمین لغزش منطقه تهیه گردید. سپس هر یک از عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه در 15 لایه اطلاعاتی شامل عوامل ژئومورفولوژیک و عوامل خاکی در محیط نرم افزار Arc GIS9.3 رقومی گردید. جهت تهیه نقشه حساسیت زمین لغزش از 3 مدل شاخص لغزش، نسبت فراوانی و فاکتور اطمینان استفاده گردید. به منظور ارزیابی مدل از روش منحنی ROC استفاده شد. نتایج بررسی عوامل ایجاد لغزش های کم عمق در این منطقه نشان داد عوامل مربوط به هیدرولوژی خاک نظیر رطوبت خاک، نفوذپذیری خاک و بافت خاک، بیشترین ارتباط را در وقوع این نوع لغزش ها دارند. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که نقشه پهنه بندی زمین لغزش با مدل نسبت فراوانی دارای بیشترین دقت و صحت در منطقه مورد مطالعه بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - مدلسازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز رودشور)
ابوذر پرهیزکاری غلامرضا یاوری ابوالفضل محمودی غلامرضا بخشی خانیکیهدف این مقاله مدلسازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی در حوضه آبخیز رودشور با استفاده از مجموعه داده های پانل (سری زمانی) مربوط به متغیر اقلیمی بارش طی 1395-1365 و مقطعی سال پایه 95-1394 میباشد. برای دستیابی به نتایج کاربردی، مدلسازی با تلفیق دو بخش بیوفیزیک چکیده کاملهدف این مقاله مدلسازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی در حوضه آبخیز رودشور با استفاده از مجموعه داده های پانل (سری زمانی) مربوط به متغیر اقلیمی بارش طی 1395-1365 و مقطعی سال پایه 95-1394 میباشد. برای دستیابی به نتایج کاربردی، مدلسازی با تلفیق دو بخش بیوفیزیکی و اقتصادی تحت سناریوهای آزمایش ملایم، متوسط و شدید با استفاده از نرمافزار گمز صورت گرفت. نتایج نشان داد الگوی رفتاری متغیر اقلیمی بارش در حوضه آبخیز رودشور پس از سال 1380 با روندی کاهشی همراه بوده و با تغییر اقلیم ناشی از کاهش بارش تحت سناریوهای ملایم تا شدید، منابع آب منطقه 75/5 تا 8/13 درصد، تولیدات کشاورزی 60/3 تا 54/8 درصد و سود ناخالص کشاورزان 71/2 تا 04/8 درصد کاهش مییابد؛ اما، ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب آبیاری نسبت به سال پایه 13/5 تا 7/12 درصد افزایش مییابد. برای حفاظت از منابع آب این حوضه، تعیین مجدد نرخ آب بها براساس برابری، آیش گذاری اراضی و تجهیز سیستمهای نوین آبیاری پیشنهاد می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - بررسی ارتباط بین عوامل ژئومورفولوژیکی با توزیع فضایی جمعیت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
صمد شادفربررسی الگوی توزیع جمعیت در سطح حوضه های آبخیز بعنوان یکی از فاکتورها و عوامل اصلی تولید، حائز اهمیت خاص و درخور توجهی عمیق است. اگر تخریب منابع آب وخاک را نتیجه روابط نامناسب انسان با طبیعت بدانیم ابعاد کمی آن در چار چوب الگوی توزیع جمعیتی و ابعاد کیفی آن (نیروی انسانی) چکیده کاملبررسی الگوی توزیع جمعیت در سطح حوضه های آبخیز بعنوان یکی از فاکتورها و عوامل اصلی تولید، حائز اهمیت خاص و درخور توجهی عمیق است. اگر تخریب منابع آب وخاک را نتیجه روابط نامناسب انسان با طبیعت بدانیم ابعاد کمی آن در چار چوب الگوی توزیع جمعیتی و ابعاد کیفی آن (نیروی انسانی) در قالب رفتار های اجتماعی- فرهنگی تأثیر بسزایی درتخریب منابع و بروز فرسایش و رسوب دارد. در این تحقیق روستاهای واقع در دهستان سخت سر از شهرستان رامسر جهت انجام تحقیق انتخاب گردید. در ابتدا تعدادی از عوامل ژئومورفولوژیکی موثر بر توزیع جمعیت مانند شیب، ارتفاع، گسلها، بارش و کاربری اراضی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و مطالعات میدانی مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد روستا و میزان جمعیت هر یک از آنها از سالنامه های آماری مرکز آمار ایران(1385) استخراج گردید. در مرحله بعد به بررسی ارتباط بین هر یک از عوامل موثر بر توزیع جمعیت با تعداد جمعیت پرداخته شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که حدود 81/ 75 درصد جمعیت در طبقه ارتفاعی کمتر از 1000 متر زندگی می کنند. در طبقات ارتفاعی بیش از 2000 متر جمعیتی زندگی نمی کنند. حدود 76 درصد جمعیت در شیب کمتر از 40 درصد و تقریبا تمامی جمعیت در کاربری های کشاورزی و جنگل و در طبقات بارش بیش از 900 میلیمتر استقرار یافته اند. از سوی دیگر نتایج نشان داد که روستاهای واقع در اطراف گسلها با جمعیتی بالغ بر 1568 نفر (حدود 77 درصد) عمدتاً درروی خط گسل و یا درشعاع حداکثر سه کیلومتری آن قرارگرفته اند. پرونده مقاله