بررسی تغییرات بار میکربی شیر خام و عوامل مرتبط با آن از محل دوشش تا ایستگاه جمع آوری شیر در منطقه اسفراین

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

عبداله جمشیدی ¹ , رضا وکیلی ² , حسام الدین سیفی ³ , جواد حاجی زاده ⁴

1 - دانشیار گروه آموزشی بهداشت مواد غذایی وآبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کاشمر، استادیار گروه آموزشی علوم دامی، کاشمر، ایران.
3 - استاد گروه آموزشی علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
4 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کاشمر، دانش آموخته علوم دامی، کاشمر، ایران

تاریخ دریافت : 1391/03/28 تاریخ پذیرش : 1392/04/26 تاریخ انتشار : 1391/09/01

کلید واژه: شیرخام, شمارش کلی باکتریایی, اسفراین, عوامل مرتبط,

چکیده مقاله :

شیر خام یکی از فساد پذیرترین غذاهایی است که پس از دوشش در معرض آلودگی های محیطی قرار می گیرد. در این بررسی با هدف بررسی نقش عوامل مختلف در افزایش بار میکربی شیر، از شیر خام تولیدی یکصد گاوداری اطراف شهرستان اسفراین به صورت تصادفی در اواسط فصول بهار، تابستان و پاییز1389 نمونه برداری گردید. نمونه های شیر در سه مرحله: بلافاصله پس از دوشش، هنگام خروج از دامداری و هنگام تحویل به ایستگاه جمع آوری شیر خام اخذ گردید. نمونه ها از نظر شمارش کلی باکتریایی مورد آزمایش قرار گرفت. جهت تعیین ارتباط بین شمارش کلی باکتریایی با فاکتورهایی که احتمالاً در تغییر آن موثر می باشند پرسش‌نامه ای طراحی گردید. آنالیز آماری با استفاده از روش رگرسیون لوجستیک (Logistic regression) و روند genmod به‌وسیله نرم افزارآماری SAS انجام شد. به طور کلی در این بررسی عوامل مؤثر در حفظ زنجیره سرما، پیشگیری‌کننده از ورم پستان، عوامل مؤثر در بهداشت ظروف و تجهیزات؛ سن و نژاد و نیز عوامل غیرمستقیم نظیر سطح سواد دامداران و فاصله دامداری از مرکز جمع آوری، رابطه معنی داری (05/0(p< با افزایش بار میکربی شیر نشان دادند. با توجه به نتایج این بررسی، جهت کاهش بار میکروبی شیر، حفظ زنجیره سرما، ضدعفونی سرپستانک‌ها پس از دوشش، رعایت بهداشت ظروف و تجهیزات و نیز تجدید نظر در کیفیت آموزش بهداشت دامداران توصیه می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

   Raw milk is among the highly perishable foods which are subjected to various environmental contaminations following milking. In this study, the factors influencing bacterial load of bulk-milk were investigated. For this purpose, 100 samples were obtained from dairy farms around Esferayen during spring, summer and autumn of 2009. The samples were taken in three stages: after milking, before transportation from dairy farm, and before delivering to milk-collection-center. The samples were analyzed for total bacteria count (TBC). To determine the factors which could influence the TBC of raw milk, a questionnaire sheet where designed. Statistical analysis were performed by means of logistic regression (genmod procedure), using SAS software (version 8.2). According to the results of this study, maintaining cold chain throughout the transportation and storage of raw milk, prevention of mastitis, cleaning and sanitizing of containers and equipments, age and breed of dairy cattle as well as indirect factors such as education level of dairy farmers, distance to milk-collection-center had significant effects (P<0.05) on microbial count of bulk-tank-milk. It was concluded that to reduce bacterial in raw milk, it is crucial to maintain cold-chain throughout milking process, wash teats with sanitizers, improve the hygienic condition of the milking utensils as well as to improve the overall quality of personnel education.

منابع و مأخذ:

• Bramley, A.J. (1992). Milk hygiene and machine milking in Machine Milking and Lactation. A. J. Bramley, F.H. Dodd, G.A. Mein, and J.A. Bramley, ed. Insight Books, Huntington, VT, pp. 373-398


• Bramley, A.J. and McKinnon, C.H. (1990). The microbiology of raw milk. In: Robinson, R.K., (Ed.), Dairy Microbiology. 2^nd Edition. Vol.1. Elsevier Appllied Science, New York, pp. 163-208.


• Chambers, J.V. (2002). The microbiology of raw milk. In: Robinson, R.K. (Editor.), Dairy Microbiology. 3^rd Edition. Wiley-Interscience Inc, pp. 39-90.


• Galton, D.M., Peterson, L.G and Merrill, W.G. (1988). Evaluation of udder preparations on intramammary infections. Journal of Dairy Science, 71: 1417-1421.


• Gehringer, G. (1980). Multiplication of bacteria during farm storage. In: Factors influencing the bacteriological quality of raw milk. International Dairy Federation Bulletin, Document 120.


• Griffiths, M.W., Phillips, J.D. and Muir, D.D. (1987). Effect of low-temperature storage on the bacteriological quality of raw milk. Food Microbiology, 4: 285-291.


• Hogan, J.S., Smith, K.L., Hoblet, K.H., Todhunter, D.A., Schoenberger, P.S., Hueston, W.D., Pritchard, D.E., Bowman, G.L., Heider, L.E., Brockett, B.L. and Conrad, H.R. (1989). Bacterial counts in bedding materials used on nine commercial dairies. Journal of Dairy Science, 72:250-258.


• Hully, S.B., Cumming, S.R., Browner, W.S., Grady, D. and Newman, T.B. (2007). Designing Clinical Research. 3^rd Edition. Lippincott Williams and Wilkins, pp. 85-91.


• Jayarao, B.M. and Wolfgang, D.R. (2003). Bulk tank milk analysis. A useful tool for improving milk quality and flock udder health. Veterinary Clinics of North America: Food Animal Practice, 19: 75-92.


• Olson, J.C.Jr., and Mocquat, G. (1980). Milk and Milk Products. In: Microbial Ecology of Foods. Vol. 2. Silliker, J.H., Elliott, R.P. Baird-Parker, A.C., Bryan, F.L., Christion, J.H., Clark. D.S., Olson, J.C. and Roberts, T.A. (Editors). Academic Press, New York, NY, pp. 470.


• Phuektes, P., Browning, G.F., Anderson, G. and Mansell, P.D. (2003). Multiplex polymerase chain reaction as a mastitis-screening test for Staphylococcus aureus, Streptococcus agalactae, Streptococcus dysgalactiae and Streptococcus uberis in bulk tank milk. Journal of Dairy Science, 70: 149-155.


• Tolle, A. (1980). The micro flora of the udder. p4. In Factors Influencing the Bacteriological Quality of Raw Milk. International Dairy Federation Bulletin, Document 120.


• U.S. Department of health and human services, public health service, Food and Drug Administration. Grade A Pasteurized milk ordinance (1997). PHS/FDA publication No. 299. http://vm.cfsan.fda.gov/~earlp-nci.html.


• Wesen, D.P. and Schultz, L.H. (1970). Effectiveness of a Post-milking Teat Dip in Preventing New Udder Infections. Journal of Dairy Science, 53: 1391-1403.


• Zadoks, R.N., Gonzalez, R.N., Boor, K.J and Schukken, Y.H. (2004). Mastitis causing streptococci are important contributor to bacterial count in raw bulk tank milk. Journal of Food Protection, 67: 2644-2650.


• Zehner, M.M., Farnsworth, R.J., Appleman, R.D., Larntz, K. and Springer, J.A. (1986). Growth of environmental mastitis pathogens in various bedding materials. Journal of Dairy Science, 69:1932.


• Vanderzant, C. and Splittstoesse, D.F. (1992). Compendium of Methods for the Microbiological Examination of foods. 3rd Edition, American Public Health Association, pp. 57-59.