نیما همچون بودلر با دیدی نو و بافتی تازه، به شعر معاصر رنگی بدیع بخشید. ساختمان شعر او دارای وحدت است. از هنجارهای رمانتیسم، آگاهانه فاصله می‌گیرند و با تصاویری واقع‌گرایانه، نمادین و سوررئالیسمی، پرده از زشتی‌ها برمی‌دارند و دگرگونی‌های اجتماعی، صنعتی، و گمشدگی انسان آنان را آزرده خاطرکرده است. محوری‌ترین ویژگی این گونه اشعار بر اساس هنجارگریزی، ابهام و در نهایت شکستن قواعد و سنت‌های دست‌وپاگیر است زیرا عصر مکانیزاسیون و صنعت مدرن همه مرزهای اخلاقی، طبیعی، سنتی و ادبی را در هم شکسته است. حتی مفهوم عشق در دیدگاه مدرنیسم‌ها تغییر کرده و بودلر و نیما با بیان رمزآمیز در سوگ عشق نشسته‌اند. کاربرد رمزگرایی در اشعار معاصر، بیش‌تر نمود عصیان هنرمندان در برابر مکاتب واقع‌گرایی بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی بر آن‌ایم تا تحول اشعار بودلر و نیما را در نوآوری و سیر به سوی رئالیسم و انعکاس جهان مدرن بیان کنیم. زیرا در مقایسه اشعار بودلر و نیما تا به حال تحقیق علمی صورت نگرفته است. پرونده مقاله

تجلی قرآن و حدیث در سروده‌های پارسی‌گویانِ سده‌های سوم و چهارم چندان گسترده نبود و دوران اولیه خود را می‌گذراند. مضامین ادبی در آن عصر، بیش‌تر بر محور مدح و ستایش، عشق، تغزل‌سرایی می‌چرخید تا این که بلوغ و تحول شعر فارسی با سنایی آغاز شد و بازتاب انوار آیات قرآنی، احادیث، معارف دینی، تفکرات عرفانی و معانی دلپذیر را با قداستی ژرف جایگزین ستایش‌های مبالغه‌آمیز گردانید. حکیم سنایی معارف، معانی و احکام دلپذیر آیات و احادیث را با بیانی شیوا به گوش دل و جان رساند. این حرمت و تبرک با استناد و استشهاد از آیات و احادیث در شعر فارسی گسترشی روزافرزون یافت تا سرانجام در سده هفتم و هشتم به ویژه در مثنوی مولانا به اوج خود رسید. در این مقاله بر آن هستیم که اثرپذیری واژگانی، گزاره‌ای، گزارشی، الهامی و بنیادی، تأویلی، تطبیقی، تصویری، چندسویه حدیث را در دیوان سنایی مورد بررسی قرار دهیم. پرونده مقاله

نگارگری های عارفانه مولوی در مثنوی معنوی و سنایی در حدیقه؛ در بیان چشمۀ جوشان معرفت، از کیمیای آیات، در سیر تبدیلی واژگان، اشعاری آسمانی با معنویتی روحانی آفریده اند تا جان تشنه مشتاقان را سیراب کند. تأویل یکی از مهم ترین اصطلاحات در حوزۀ علوم قرآنی و معارف عرفانی است. طبع توانای شاعران، با غور در ژرف ساخت آیات وعبارات قرآنی و تأویل آیات، توام با ذوق شهودی، باعث شده است تا از لایه های آشکار و همگانی آیه، فراتر رفته و پیام ها و معانی ثانویه ای نغز را که از چشم ظاهربینان مغفول مانده است، از عمق دریای آیات، با مهارتی بی نظیر صید کنند تا از این رهگذر، تعالیم خویش را قوام بخشند. اهمیت این مسئله در اشعار سنایی و مولوی دارای جایگاه والایی است و شعر جولانگاه نظریات عرفانی – اعتقادی آنان است که با بسامد بالایی از تأویل آیات و احادیث بهره برده اند. با توجه به تأثیر پذیری مولوی از حکیم سنایی، در تأویل آیات، اهمیت پژوهش ضرورت می یابد. این مقاله با شیوۀ توصیفی – تحلیلی با بهره گیری از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است تا اشتراک نظریات آنان با یکدیگر در تأویل آیات، سنجیده و بررسی شود. پرونده مقاله

تصاویر گروتسکی در اشعار شمس لنگرودی با توجه به تحولات اجتماعی و فردی دوران زندگیش قابل تاًمل است. وی همواره از وقایع و حوادث پیرامونی خود متأثر بوده است. شمس لنگرودی ناملایمات و تلخی ها را در قالب اشعار خود و با بهره گیری از ابزار و جنبه های گروتسک برای مخاطبان آثارش به تصویر می کشد.تا قبل از انتشار کتاب گروتسک در ادبیات به سال 1957 میلادی توسط ولفگانگ کایزر، گروتسک فقط نوعی کمدی خشن شناخته می شد. اما کایزر و میخاییل باختین باعث شناساندن ابعاد و جنبه های دیگرگروتسک، از قبیل کمدی و وحشت توأم، ناموزونی، ناهماهنگی و اغراق و زیاده روی گروتسک به ادبیات شدند. در این پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای سعی برآن است، ضمن بررسی اشعار گروتسکی شمس لنگرودی دریابیم که کدام یک از جنبه های گروتسکی در اشعار وی نمود بیشتری دارد؟ با توجه به شناختی که از شخصیت شمس داریم، انتظار می رود که جنبة کمدی توام با وحشت در اشعارش فراوانی بیشتری داشته باشد. نتیجه پژوهش اما از درصد بیشتر جنبۀ ناموزونی اشعار شمس نسبت به سایر ممیزه های گروتسکی حکایت دارد. پرونده مقاله

معنی ترانه و تصنیف، نوع اجرا و تاریخچۀ شکل گیریِ آن‌ها، از مباحثی است که ذهن بسیاری از محققان را به خود مشغول داشته است. بعضی، هر دو مقوله را یکی می‌کنند و به انواع خواندن‌ها، ترانه می‌گویند، در حالی‌که در شیوۀ اجرا، فرق بسیار است. و یا از دیدگاه بعضی از محققان و شاعران دو بیتی، رباعی، قطعه و شاید غزل کوتاه را، نیز، ترانه می‌نامند و از دیدگاه آن‌ها تنها قالبِ کوتاهِ ترانه است که آن‌را، از قصیده، مثنوی، غزل و دیگر قالب‌های شعری جدا می‌کند، حتی مرحوم ملک‌الشعرای بهار، که خود پایه‌گذار علم سبک‌شناسی است، تصنیف را نوعی از اشعار هجایی محلی که قبل از اسلام در ایران رایج بوده، دانسته‌اند و فرق زیادی بین شعر و تصنیف قائل نشده‌اند و هر شعری را خاصه در مزاحفات بحر هزج و رجز، به جای تصنیف به کار برده‌اند و از سوی دیگر ترانه ‌را پایین‌تر از شعر و غزل قرارداده‌ و صاحبان فن، نیز، کمتر به ضبط آن‌ها مبادرت نموده‌اند؛ در حالی‌که وجود فهلویات نشان می‌دهد که قدمت ترانه، از شعر بیشتر است. در این مقاله، با بررسی مشخصاتِ ترانه و تصنیف، ضمن این‌که معنیِ درستی از این دو مقوله، ارائه می‌شود، بیان می‌داریم که ترانه و تصنیف، از لحاظ خوانِش تفاوت بسیاری دارند. ترانه بر پایه‌ی احساساتِ درونیی خواننده، شاد یا غمگین و به‌طور یک‌نواخت، اما تصنیف در چارچوب خاص و اصول اساسی خوانده می‌شود و باید شروع، میانه و فرودِ مناسب داشته باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی(کتابخانه‌ای) انجام گرفته است پرونده مقاله

ادبیّات متعالی، جلوه‌ای از بیان هنری است. تصویرهای بلاغی و توصیفات هنری در آفرینش جلوه‌های زیبا‌شناسی متون ادبی و نمایشی، نقش سازنده و تأثیرگذاری دارند. طومار شیخ ‌شرزین، از نمونه‌ آثار فاخر هنری معاصر است که کارگردان و نویسندۀ صاحب ‌سبک و خوش‌فکر، بهرام بیضایی با خلّاقیّت‌های ذهنی و بلاغت‌های تصویری، آن را به زبان شاعرانه و در قالب فیلم‌نامه به نگارش درآورده است. در این پژوهش، نقش مهم و مؤثّر تصویرهای مجازی و عناصر برجسته‌ساز زبان ادبی در شکل‌گیری زبان تصویری، هنری و صحنه‌‌های نمایشی اثر با روش توصیفی ـ تحلیلی به شیوۀ متن‌پژوهشی و بر مبنای سبک‌شناسی ادبی انجام شده است. کاربرد تصویرهای مجازی در انواع تصویر‌های تشبیهی، استعاری، کنایی، تمثیلی، پارادوکسی، حس‌آمیزی، وارونگی (عکس) و طعن‌گونگی (آیرونی) در التذاذ روحی، اقناع حظّ زیباشناسی و القای مفاهیم ارزشی فیلم‌نامه سهم عمده‌ای داشته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که فیلم‌نامۀ طومار شیخ‌ شرزین از بن‌مایه‌های ارزشمند فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی، گونه‌های مختلف تصویرهای مجازی و صحنه‌های زیبای نمایشی برخوردار است و با شاخص چندلایگی زبان هنری در حفظ و تداوم فرهنگ اصیل ایرانی، زبان و ادب فارسی و جلوه‌های زیباشناسی ادبیّات نمایشی، جایگاه ارزشمندی یافته است. پرونده مقاله

شعر سلمان در حوزۀ شعر ارزشی و انقلابی قابل بررسی است. او گونه ای خاص از شعر مذهبی را با بن مایه های اجتماعی و انسانی ارائه داده است. درونمایه های اشعارش بیشتر مفاهیم دوران انقلاب، جنگ، حماسه، شهادت ،مقاومت، انفاق، مفاهیم دینی چون انتظار، عاشورا، ولادت و وفات معصومین و... را دربرمی گیرد. باوجود تأکید هراتی بر حضور معنا و اندیشه، تا حدی توجه وی به تصویرسازی، جاندارپنداری، واج آرایی نیز حائز اهمیت است و باید گفت تصویر در خدمت مضمون و اندیشة شاعرانه اوست. در اشعار بلندش اصل ساختمان شعر و ارتباط موضوعی به وضوع دیده می شود.تنوع ساختار اشعار سلمان معلول خلاقیت های شاعرانه اوست .با این وصف گاهی به غیر شاعرانه هایی برمی خوریم که حاصل ستیز شاعر با دست آوردهای مدرنیته ای می باشد که اصالت و اعتقادات انسان را مورد هجوم قرار داده است . اعتراض او به بی عدالتی و عدم تعادل است. شعر سلمان، سرشار از عشق، ایمان، خلوص، دین باوری، دفاع از ایران اسلامی است که ارزش های بی بدیل هویت انسانی را نشان می دهد. مسئله این است که حساسیت های شاعر به کدامیک از انگیزه های بیرونی اوج می گیرد. زیرا در شعر که پرورده ترین نوع کلام است عناصر تصویر، ناسنجیده و تصادفی در کنار یکدیگر نمی نشیند. برجسته سازی و تبین تمامی عناصر، یعنی منطق تصویری شعر، روابط هنری و معناشناسی، در فهم شعر خواننده را یاری می دهد. پس مطالب پیش رو به بررسی این قواعد پرداخته است. پرونده مقاله

جامعه شناسی ادبیات، بررسی متون ادبی، از نگاه جامعه شناختی است که رابطۀ بین ادبیات و عناصر اجتماعی را نشان می دهد. در واقع این نوع تحلیل به بررسی تأثیر متقابل ادبیات و جامعه بر همدیگر می پردازد. خوانشِ متفاوت اثر ادبی، فرآیندی است دو سویه بین نویسنده و خواننده. اهمیت آن از آنجایی است که سنّت های ادبی در پی مطلق گرایی معنا هستند، نگاهی تک بعدی که انسان مُدرن، آن را برنمی تابد و به نوعی خواننده را دچار بی میلی می کند. اما نقد بر پایۀ جامعه شناسی به عنوان یک تحلیل جدید، باعث پیوند ذهن خواننده با ابعاد مختلف زیبایی شناسی متن می گردد. برای این منظور رُمان دل کور اسماعیل فصیح که دوران مختلف پرالتهاب تاریخ ایران از جمله سال های حکومت پهلوی و انقلاب مشروطه را در برمی گیرد، مورد نقد جامعه شناختی قرار گرفته تا ارتباط ادبیات با محیط و طبقات اجتماعی آن عصر را نشان دهد. در این پژوهش، ابتدا به تشریح نظریات نقد جامعه شناسی ادبیات و دسته بندی مؤلفه های جامعه شناسانه از دیدگاه گلدمن، لوکاچ، باختین و اسکارپیت پرداخته شده سپس این مؤلفه ها در بافت جامعۀ موردِ نظرِ نویسنده پیاده شدند تا بتوانیم نوع زندگی مردم، طبقات اجتماعی مختلف به خصوص قشر مستضعف و پایین جامعه، مشاغل آنها، جایگاه اجتماعی زنان و محرومیت هایشان ، مباحث تاریخی، زیرساخت های اجتماعی، نبود بهداشت، شیوع بیماری ها و قحطی، استفاده از طب سنتی به جای درمان های به روز، آسیب های اجتماعی، فقر، فحشا، تجاوز، خشونت، رباخواری، اسیدپاشی، باورهای مذهبی،باورهای عامیانه، خرافات آن عصر و ... را بهتر درک کنیم. لازم به ذکر است این تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی انجام پذیرفته است. پرونده مقاله

ارزش هر داستان در پیوند بین دو رویۀ سطح و ساختار است. بنابراین، شناخت ساختار روایی داستان و توصیف و تشریح شخصیت های داستانی، یکی از مهم ترین نکته ها در بحث از متون ادبی شناخته شده است. شخصیت از عناصر کلیدی هر روایت است با اعمال و گفتار خود نقش آفرینی می کند. گرماس، ازجمله صاحب نظرانی است که در بررسی شخصیت های داستان، الگوهای کنشی را طراحی کرده است. مقالۀ حاضر، به شیوۀ تحلیلی – توصیفی، به بررسی شخصیت در رمان سلحشور اثر عبدالحسین صنعتی زاده می پردازد. نتایج حاصل از بازتاب الگوی گرماس بر این اثر داستانی، حاکی از آن است که این الگوی کنشی کاملا در این رمان قابل تطبیق است. این رمان تاریخی دارای شخصیت های متعددی است که می توان آن ها را طبق الگوی کنشی گرماس، با عناوین کنش یار، کنشگر، ضد کنشگر، کنش گزار و کنش پذیر طبقه بندی کرد و هدف را مبنای این طبقه بندی قرار داد. پرونده مقاله

سهراب با توجه به پیشرفت های تکنولوژی در چند دهه اخیر و از خود بیگانگی انسان،دیدی عمیق نسبت به مسائل جهانی دارد .اشعارش بیانگر معضلات وتناقضات عجیب وغریب در جهان پیشرفته ی معاصر است . با ایجاد تقارن ، زمین و فرازمین،گذشته و حال را چنان به تصویر کشیده است که در ذهن جستجوگر وتعالی طلبش، اهمیت با گذشته است .آن چنان، بیدار و همه‌جانبه، تعالی‌جوست که نیازی به اغراق ندارد زیرا از صافی تعقل جزیی‌نگری می گذرد تا پیام خود را با شگفتی هرچه تمامتر ابراز نماید .ﺩﺭﻭﻥﮔﺮﺍﻳﻲ ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺷﻌﺮ ﺍﻭ ﺩﺍﻧﺴﺖ؛ که ﻣﻠﻬﻢ ﺍﺯ ﺩﻭ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﻭ ﺭﻣﺎﻧﺘﻴﺴﻢ اندیشه ی اوست که درنهایت سیر به تعالی را انتظار می کشد. مسئله این است که آیا سهراب در سروده هایش ،بیشتر به مفید بودن اشعارش می اندیشد ،یا شگفتی انگیزی آن؟هدف سهراب (فرضیه)، ازبه کارگیری تصویرهای پیچیده ، برای خلق شگفتی ،تعالی ،القای عاطفی وهیجانات روحی است تا خود وخواننده را به ماورای دیگری سوق دهد . اهمیت موضوعبررسی شباهت تعالی گرایی چند جانبه ی سهراب با نظریه های ،لونگینوس1 ، بورگ2 و کانت 3می باشد .به معنی دقیق تر، سهراب به عشق عرفانی بی حدو مرز ،بدون شکل وقالب با عمقی اعجاب انگیز می اندیشد . پرونده مقاله

کثر الحدیث فی الأدب وفی أنواع الفنون عن الحب ورکنیه "المحب والمحبوب" حیث یبقی الهدف فیه الوصول من الأنا إلی ماوراء الأنا وتوجد فی أشعار حافظ الشیرازی أمارات الإنطوائیة والرغبة فی البحث عن المفاهیم الغامضة والحیثیات الخفیفة التی تتناسب مع الفکر الرمزی المقدس. إنه یضع نصب عینیه اللاوعی الجماعی الذی یسبق التاریخ الشخصی مثله فی ذلک مثل یونغ ، إذ إن حافظاً یحاول خلق مصالحة بین الإنسان والقدر. تتمکن أبعاد الإنسان المتنوعة من التجلی عبر أشعار حافظ وتستوعب الذاکرة الجماعیة کمستودع للذکریات التاریخیة فی اللاوعی وبذلک تتجلی أزلیة الحب وأسبقیته علی الکون فی أشعاره المطالبة بالتلازم والعلاقة الأبدیة بین الرجل والمرأة إذ یبحث کل واحد منهما عن نصفه الآخر حائراً بین الآنیما والآنیموس ولا یتوقف هذا السعی والبحث حتی الوصال. یفترض هذا المقال أن حافظ الشیرازی یبحث عن محبوب مثالی "الآنیما" فی الرؤیا والخیال وفی ظواهر کاللیل والماء والنبات والریح وفی وجه مفعم بالأسرار أو الشیخ الباطنی وذلک بالإضافة إلی بحثه عن المحبوب الأرضی والأدبی والصوفی. وتتجلی الآنیما فی کل آن علی شکل جمیع القوی المولّدة فی الطبیعة حتی تدفعه من الأنا الواعیة إلی عالم اللاوعی أو بالأحری إلی ذاته. پرونده مقاله

عرفا برای اقناع مخاطبان یا برای بیان و انتقال مفاهیم عرفانی خویش، از ابزارهای زبانی و ادبی مختلفی بهــره برده اند، که یکی از شیوه های تاثیر گذار و همراه کردن مخاطبان ، بهره گیری از تمثیل است. از سوی دیگر اغلب شعرا برای تحکیم بخشیدن به سخنان خویش، ازآیات قرآنی،احادیث و سخنان بزرگان دینی غفلت نورزیده اند . سنایی به عنوان نخستین کسی که به طور رسمی عرفان را وارد شعر فارسی کرد، با مقبولیت قرآن و حدیث نزد مسلمانان، هر جا که لازم می بیند در موضوعات دینی و اخلاقی برای اثبات گفتار خویش و اقناع و تایید مخاطب خود، به آیات و احادیث متوسل می شود. و از این طریق به راحتی کلام خود را برای مخاطب قابل پذیرش می سازد. وی در داستان های تمثیلی با بهره گیری از احادیث به مفاهیمی چون، حرص وآز و اجتناب از دنیا دوستی ، رزق و روزی، صفا و اخلاص، نقص دنیا، فی سلوک الطریق الاخره، اندر چشم نگاه داشتن، پرداخته است. این جستار، با روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. ضرورت این تحقیق ایجاب می کند که به چند پرسش بنیادین از جمله، جایگاه تمثیل در ادبیات عرفانی، و اینکه سنایی تا چه حد ازشیوه تمثیلی در انتقال و ادراک مفاهیم انتزاعی موفق بوده -است؟ پاسخ داده شود. پرونده مقاله

بهره گیری از تمثیل، از دیرزمان یکی از شیوه‌های مؤثر در بیان مسائل تعلیمی بوده است زیرا درنگرش اندیشمندان اخلاقگرا، والاترین خویشکاری د ر ادبیات، انسان سازی است. به همین منظور نویسندگان و ادیبان، برای ادراک مطالب پیچیده یا نفوذ کلام خویش از تمثیل بهره برده و از این طریق، مقصود خویش را به مخاطب منتقل نموده و او را به اندیشه واداشته‌اند. مسئله مهم این است که تعلیمات عارفانه وزاهدانه در قالب تمثیل بخش اعظم منظومه های عرفانی اشعار حکیم سنایی را دربر می‌گیرد که مآخذ اغلب تمثیلات وی، آیات، احادیث، زندگی واقوال پیامبران و معصومین، تفکرات صوفیانه یا اسطوره می باشد. دراین مقاله که رویکردی توصیفی - تحلیلی دارد و با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای صورت گرفته، به بررسی حکایت‌های تمثیلی حدیقه الحقیقه، با تکیه بر آیات قرآنی، پرداخته شده است، با این هدف که جایگاه تمثیل وکاربرد آن در اشعار سنایی با استناد به آیاتِ قرآنی چگونه درک و فهم مطالب مهم دینی و مسائل اجتماعی امکان پذیر شده است؟ داستان‌های تمثیلی حدیقه سنایی، به ضرورت اموری چون زکات و بخشش، دنیادوستی، تهذیب نفس، غیبت و غیره، پرداخته و تأثیر این نوع مفاهیم را درحیات دنیوی و اخروی، با بیان حکایاتی شیرین مطرح کرده و به نفوذ و غنای کلام خویش افزوده است. پرونده مقاله

کوری رمان تمثیلی اثر ژوژه ساراماگو پرتغالی، نخستین بار در سال 1995(م) منتشر شد. در اینرمان، مشبه به از اهریمنِ کوری که حیوانیت درون را حاکم ساخته، سخن گفته‌است. با چشمانی به ظاهر سالم بدون بصیرت با هاله‌ای سفیدرنگ وهستی به تاراج رفته، که هرلحظه انسان را در مردابی متعفن فرود می برد انتقاد می کند. این داستان سرشار از تمثیلی رؤیاگونه با طنزی تلخ وگزنده است که زندگی یکنواخت وبی افق را برجسته نموده است. ساراماگو، کابوسی هولناک را باز می‌آفریند که جامعه‌ی پیشرفته وصنعتی با تمام امکانات، کرامت انسانی را فراموش کرده وبه دوران بربریت بازگشته است. عصری که رشته الفت و تعهد از هم گسیخته است زیرا انسان عزت خویش را پاس نمی‌دارد و احترام هم نوع را به وادی فراموشی سپرده و دروغگویی جای حقیقت جمعی را گرفته است. اهمیت این رمان به خاطر فضای غنی داستانی است که امکان بررسی مضامین وپیام نویسنده را از زوایای مختلف میسر می سازد که با شیوه توصیفی – تحلیلی بررسی شده است. مسئله: آیانویسنده به جهل ونادانی به عنوان مرضی مسری در میان انسان‌ها می‌نگرد؟فرضیه: این رمان تمثیلی آینه‌ای از زندگی امروزی بشری است که باترس و وحشت اوج می‌گیرد وکوری تمثیلی از جهل و نادانی است، وقتی که ارزش‌های زندگی وکرامت انسانی را نا دیده می‌گیریم، ااساس گمراهی و انحراف را برای خود و جامعه مهیا می‌سازیم. پرونده مقاله

ادبیات عرفانی دارای جایگاه خاصی است، بخصوص مثنوی معنوی شباهت به معجزه‌ای والا در هنر و ادبیات دارد. مولانا با بیانی زیبا وبه کارگیری تمثیل با شگردهای گوناگون درقالب تشبیه، استعاره، تلمیح، کهن الگوها و ... به تبین مفاهیم عرفانی وحدت وجود در مباحثی چون فنای ذات، صفات وفنای فی الله، با اهداف گوناگونی به نوعی به استدلال مفاهیم وحدت پرداخته است، تا ذهن را ازحکمی در مورد چیزی، به حکمی در مورد چیزی دیگر، به دلیل مشابهتی که میان آن دو مقوله خلق می کند، سیر دهد. وی معتقد است که این خاصیت صور و قالب های مادی وج سمانی است که مانع دیدن حقیقت می‌شوند زیرا در ماورای آنان چیزی جز وحدت وجود ندارد. تنها راه رسیدن به حقیقت وجودی جز از راه ِخود فراموشی و استغراق در حق دست نخواهد داد. مولوی، برای اثبات وحدت گوهر ارواح، از انواع تمثیلات تشبیهی چون سایه های کنگره در مقال نورکه مانع تابش نور حقیقت است گفتگو می کند. در نهایت به نظر مولوی مثنوی دکان وحدت است و هرچه غیر از خدا است ظاهری و ساختگی می‌داند. پرونده مقاله

در علوم انسانی سعادت فردی متمایز از جامعه فرض نمی شود و مهار خویِ سرکش، با تفسیرِ مفهوم انسانیّت و کرامت و عدالت اجتماعی، با گذر از فردیّت و استقرار در جوامع بشری، قابل توجیه است. یکی از اهداف مهمّ ادبیات، کمک به انسان و کمال گرایی است. تا در این راستا، خود را بهتر بشناسد و از طریق خودشناسی به خدا شناسی برسد. به همین دلیل مبارزه با پستی ها، پرورش روحِ عفت، غرور، شهامت، خلاقیّت، شاد باشی و نشاط بخشی و اشتیاق برای تعلیم و تعلّم در لابلای آثار ادبی موج می زند. با توجه به نقش بسیار حساس و ارزندة علوم انسانی به طور عام و ادبیّات به طور خاص، زمینه های پژوهش وبررسی را، در ادبیّات، فراهم می سازد تا بسیاری از مشکلات زندگی فردی - اجتماعی انسان ها را حل نماید. فرایند تعلیم و تربیت ملل مختلف، در مقایسة بین فرهنگی حائز اهمیّت است. به همین منظور خودرا بی نیاز از بررسی تعلیم و تربیت ایران باستان، دوران استیلای عرب بر ایران، و اهداف نظامیه ها و ... نمی دانیم. پرونده مقاله

شناخت خداوند بلندمرتبه ، به دو صورت ممکن می شود: شناختی که از راه وصول علم است وشناختی که ازراه وصول ِحال است، چنان که حاصل سیروسلوک عارف درمشرب شیخ محمودشبستری، معرفت، فنای درحق است.معرفت به حق، عاری شدن ازصفات بشری است تازمانی که حضورفرد درمیان است، بنده درحجاب خودی باقی می ماند.معرفت ، براساس آگاهی وتغییرسطح آگاهی بشری است زیرا تا تن در دیگِ محنت وابتلای آتش ریاضت گداخته نگردد به کمال ومعرفت دست نمی یابد. انسان زمانی مُدرک حق وجهان هستی می شودکه صاحب مقام شده وبه مسأله استبطان وبینندگی، دست یافته باشد.زمانی که سالک ازخود پرستی فارغ نشود، خداپرست نمی گردد.اول قدم بایدبنده بود تا باریاضت وعنایت الهی آزادی یابد. زیرا هدف ازمعرفت ِسالک، جهت وصال نیازبه زمان وادوات مادی دارد چون برای سیر به کمال، دل ِآدمی به روزگار نیازمند است. اسباب وادوات یا مُلکی(آن چه مربوط به قالب وظاهر)اندویا ملکوتی(هرچه تعلق به باطن دارد چون:حضور، خشوع، محبت، شوق و..). اهمیت موضوع دراین عبارت خلاصه می شود که آیا عرفا در مورد معرفت دارای آرای یکسانند یاخیر؟ این مقاله با شیوه توصیفی – تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.مسأله این است که آیا ریاضت وسیر وسلوک به تنهایی منجر به معرفت می‌شود ؟یا عنایت باید شامل عارف گردد؟ همچنین آیا معرفت دارای مراتبی است ؟ آیا عارف می‌تواند ذات الهی را آن چنان که هست ادراک کند؟ پرونده مقاله

در نزد عارفان نهایت محبت، غلیان دل در اشتیاق لقای محبوب است که موجب محو محب می‌شود زیرا اساس احوال عالیه و کمال‌جویی بر محبت است. محبت در نظر مولانا مراتبی دارد: محبت عام و محبت خاص. به اعتقاد وی نور ایمان و یقین از محبت سرچشمه می‌گیرد و چون آتشی وجود را پالایش می‌دهد، زیرا خلق آدمی با مِهر الهی آمیخته شده است. محبت پیوندی بین محب و محبوب ایجاد می‌کند و باعث کشش و جذبه می‌گردد به حدی که بین آن دو تفاوتی دیده نمی‌شود. مولوی روح محمدی را مظهر محبت دانسته است و معتقد است که رقایق محبت به حسب احوال محبان و استعدادشان تعیّن می‌یابد و ارتباط عمیقی با ایمان، ذکر، تلوین، تمکین، اتصال و... دارد تادرطی مراحل و مقامات و مراحل، بین حق تعالی و طالب (نیست هست نما) حایلی باقی نماند. مسأله این است که آیا محبت می‌تواند آغازگر فیضان باشد؟ و رقایق محبت، با چه اموری ارتباط تنگا تنگی دارد؟ تا محب بتواند در سیرالی‌الله توفیق یابد. در این مقاله همّ براین است تا لطایف این ارتباطات از دیدگاه مولانا از طریق توصیفی- تحلیلی بیان شود. پرونده مقاله

بررسی تطبیقی تنوع کارکردهای متناقض نما در اشعار شمس لنگرودی با نظریه بلگرامیتیمور کرمی 1 ماه نظری2چکیدهمتناقض نما یا پارادوکس از فنی‌ترین صنایع ادبی است، که از تجمیع دو عنصر متضاد در یک موضوع پدید آمده‌ و به خلق معنی جدیدی می انجامد. متناقض نما به سه دسته لفظی(ترکیبی)، دستوری و محتوایی (تحلیلی) دسته بندی می‌شود. آنچه مغفول مانده است، بررسی رابطه بین دو سوی متناقض نما است.متناقض نمایی در اشعارشمس لنگرودی، به ‌مدد قدرت خلاقة خیال وی به شیوه‌های گوناگونی بیان شده است. بیان فرا زبانی وی، غیرممکن ها را مجال حضور داده تا بتواند به انتقال مفاهیم و بیان مسائل اجتماعی –فرهنگی بپردازد. این تحقیق که با شیوه توصیفی‌– تحلیلی با بهره گیری از منابع کتابخانه‌ای ، با تطبیق نظریة غلامعلی آزاد بلگرامی ( شاعر و پژوهشگر هندی قرن یازده هجری) در دسته بندی روابط علت و معلولی دو سوی پارادوکس صورت گرفته است. پرسش اساسی این است. 1- آیا طرفین پارادوکس های بکار برده در اشعار شمس لنگرودی، از یازده گونه رابطه مد نظر بلگرامی برخورداراست؟ 2- کدام نوع از پارادوکس ها در اشعار شمس لنگرودی کاربرد بیشتری دارد؟کلید واژه ها: متناقض نما، پارادوکس، بلگرامی، شمس لنگرودی---------------------------------------------------------1- ‌‌دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، ,واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. karami.eng@gmail.com 2- دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. (نویسنده مسئول) nazari113@yahoo.com پرونده مقاله

چکیدهیکی از عوامل مهم و مؤثربرای به تصویر کشیدن ماهیّت و کیفیّت هستی و جوامع بشری‌، وصف است. نویسنده به مدد تجربیّات و ذوق خود برای مجسّم‌کردن و تصویرآفرینی می‌تواند از وصف سود ببرد. عنصر برجسته در داستان سمک‌، تصویرگرایی و کاربرد زبان مجازی است که کاتب ارّجانی وقایع و تجربیات حسّی وآموخته های خویش را با زبان و بیان توصیفی دستوری یا هنری ـ ادبی مناسب به کار برده و اشخاص یا اشیا و به طور کلّی عوامل درگیر در ماجرای داستان را با بیانی تصویری‌، به گونه‌ای معرفی کرده است که می‌توان آن را داستان ترسیمی ـ تصویری دانست. زیرا در نظام روایی‌، بیشتر دارای نشانه‌های دیداری است. در سیر بیان داستان که دارای جنبه‌های فرهنگی ـ اجتماعی است، علاوه‌بر توصیف طبقات گوناگون دربارۀ شیوۀ زندگی، دغدغه‌ها، مسایل و اتفاقات‌، کنش‌ها و‌ رخدادهای غیر واقعی (رئالیسم جادویی) نیز روبه‌رو هستیم.در این مقاله نقش وصف‌ها؛ در ادامۀ روایت و عینیَت بخشیدن به ماجرای داستان بررسیشده و عوامل مؤثر هنری در تصویرگرایی این داستان‌، باروش توصیفی ـ تحلیلی برجسته‌نمایی گردیده است. پرونده مقاله

رئالیسم جادویی به عنوان یک مکتب ادبی از زیر مجموعه‌های مکتب رئالیسم بوده و مؤلّفه‌‌های این نوع ادبی را در درون خود دارد. در رئالیسم جادویی واقعیّت و خیال همراه با عناصری چون اسطوره، باورهای شگفت‌انگیز و امور توجیه‌ناپذیر چنان در کنارهم قرار می‌گیرد که تشخیص و جداسازی آن از یکدیگر دشوار و به گونه‌ای ناممکن است. در این مقاله ابتدا مهم‌ّترین مؤلّفه‌‌های رئالیسم جادویی بیان وسپس با روش توصیفی و تحلیلی در قصّه‌های هزار و یک شب مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که وجود مواردی چون همراهی خیال و واقعیّت، اسطوره و نماد و همچنین سحر و جادو سبب شده است که برخی قصّه‌های هزار و یک شب خصوصیّات این مکتب ادبی را در درون خود داشته باشند. پرونده مقاله