شیوه تأثیرپذیری سنایی غزنوی از قرآن، احادیث و اقوال

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

ماه نظری ¹ (عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج(استادیار))

تاریخ دریافت : 1393/12/29 تاریخ پذیرش : 1393/12/29 تاریخ انتشار : 1392/12/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

تجلی قرآن و حدیث در سروده‌های پارسی‌گویانِ سده‌های سوم و چهارم چندان گسترده نبود و دوران اولیه خود را می‌گذراند. مضامین ادبی در آن عصر، بیش‌تر بر محور مدح و ستایش، عشق، تغزل‌سرایی می‌چرخید تا این که بلوغ و تحول شعر فارسی با سنایی آغاز شد و بازتاب انوار آیات قرآنی، احادیث، معارف دینی، تفکرات عرفانی و معانی دلپذیر را با قداستی ژرف جایگزین ستایش‌های مبالغه‌آمیز گردانید. حکیم سنایی معارف، معانی و احکام دلپذیر آیات و احادیث را با بیانی شیوا به گوش دل و جان رساند. این حرمت و تبرک با استناد و استشهاد از آیات و احادیث در شعر فارسی گسترشی روزافرزون یافت تا سرانجام در سده هفتم و هشتم به ویژه در مثنوی مولانا به اوج خود رسید. در این مقاله بر آن هستیم که اثرپذیری واژگانی، گزاره‌ای، گزارشی، الهامی و بنیادی، تأویلی، تطبیقی، تصویری، چندسویه حدیث را در دیوان سنایی مورد بررسی قرار دهیم.

چکیده انگلیسی:

Expression Vhdys Quran in Persian poetry Guiana third and fourth centuries was so vast that he spent his early History and traditions. Literary Themes in the evening, mostly  on Vstaysh praise, love, lyricism lyricism spun centered until the maturity of Persian poetry Vthvl Senate began and reflected lights Quran, Hadith, religious, mystical thought Vmany pleasant, with deep sanctity replaced Stayshhay Myzgrdanyd overrated. Hakim Sanai education, meaning the Vahadys Dlpzyrayat Rules, stating she would listen to John's heart. citing the sanctity Vtbrk Vastshhad, Vahadys verses in Persian poetry in expanding Afrzvn Tasranjam eighth in the seventheen century, specially Maulana Drmsnvy peaked. In this paper, we work on flexible terms, statement, report, Vbnyady inspiration,basic and interpretation, adaptation, video, multi-sided hadith Drdyvan Anonymous, examined.

منابع و مأخذ:

قرآن مجید.

نهج الفصاحه.

نهج البلاغه.

ابن عربی. بی تا، فتوحات مکیه، ج2، بیروت: دار صادر.

تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد. 1366ش، غرر الحکم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.

حلبی، علی اصغر. 1385ش، تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات فارسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات اساطیر.

حنبل، احمد بن محمد. 1412ق، مسند احمد، چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

راستگو، محمد. 1376ش، تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت).

ری شهری، محمد. 1362ش، میزان الحکمه، 10مجلد، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

سنایی غزنوی، ابو المجد مجدود بن آدم. 1362ش، دیوان، به اهتمام مدرس رضوی، چاپ سوم، تهران: کتابخانه سنایی.

سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن ابن ابی بکر. بی تا، جامع الصغیر فی احادیث البشیر النذیر، چاپ چهارم، قاهره.

شیخ صدوق. 1364ش، التوحید، چاپ دوم، قم: انتشارات جامعه مدرسین.

طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن.1365ش، التهذیب، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

مجلسی، محمد باقر. 1403ق، بحار الانوار، بیروت: مؤسسه الوفاء.

مستملی بخاری، ابو ابراهیم اسماعیل بن محمد. 1366ش، شرح التعرف لمذهب التصوف، تعلیقات محمد روشن، چاپ اول، تهران: اساطیر.

 

مقالات

ایرانمنش، مریم. پاییز 1392، «بررسی نکته های قرآنی در عالم‌آرای نادری»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد جیرفت، دوره 4، شماره 13، صص 147-162.