-
مقاله
1 - بررسی تطبیقی جاودانگی در دنیای اساطیری سپهری و البیاتیمطالعات ادبیات تطبیقی , شماره 1 , سال 16 , بهار 1401انسان، از آغاز پیدایش برای درک و رسیدن به جاودانگی، تلاشهای بسیاری کرده است تا بر این خواسته فطری خود دست یازد. میل انسان به جاودانگی در قالب های مختلف هم چون اسطوره ها و ادبیات متجلی شده است به طوری که، آنان اولین دشمنان خود را دیوان و اهریمنان می پنداشته اند که مانع چکیده کاملانسان، از آغاز پیدایش برای درک و رسیدن به جاودانگی، تلاشهای بسیاری کرده است تا بر این خواسته فطری خود دست یازد. میل انسان به جاودانگی در قالب های مختلف هم چون اسطوره ها و ادبیات متجلی شده است به طوری که، آنان اولین دشمنان خود را دیوان و اهریمنان می پنداشته اند که مانع آنان در رسیدن به جاودانگی است.از آنجاکه یکی از جنبه های مهم اهریمن و قوای او، مرگ آفرینی است؛ از این رو، تلاش برای راندن اهریمن، به نوعی، با مرگ گریزی و دست یافتن به زندگی ابدی، پیوند می خورد. شعرای ملیت های مختلف، جلوه هایی مانا از امتزاج اسطوره جاودانگی و شعر بر بیکران عرصه ادب آفریده اند که در این مقال، سهراب سپهری و عبدالوهاب البیاتی را برگزیدیم تا نظاره گر اشتراکات ذهنی و ذوقی این دو شاعر با دو ملیت متفاوت در این حوزه باشیم.خلود و مرگ گریزی در دو شاعر مذکور، مشترکا با توسل به عشق، طبیعت و فرازمانی و مکانی بودن متجلی می شود که تبیین آن، عمده مبحث این نوشتار خواهد بود. پرونده مقاله -
مقاله
2 - واکاوی فرآیند هویت و توسعه در تاریخ بیهقی و کلیله و دمنهمطالعات ادبیات تطبیقی , شماره 1 , سال 16 , بهار 1401درک کامل و عمیق آثار ادبی منوط به بررسی هر یک از آنها از جنبههای مختلف است. تاریخ بیهقی ازآنجاییکه حاوی پیامهایی در حوزهی تاریخ، حکمت و سیاست است پیش از هر چیزی غالباً از منظر اوضاع اجتماعی و جریانات حکومتی و سیاسی موردبررسی و پژوهش قرارگرفته است اما این کتاب غیر ا چکیده کاملدرک کامل و عمیق آثار ادبی منوط به بررسی هر یک از آنها از جنبههای مختلف است. تاریخ بیهقی ازآنجاییکه حاوی پیامهایی در حوزهی تاریخ، حکمت و سیاست است پیش از هر چیزی غالباً از منظر اوضاع اجتماعی و جریانات حکومتی و سیاسی موردبررسی و پژوهش قرارگرفته است اما این کتاب غیر از مؤلفههای مربوط به سیاست، حکومت و تاریخ، طیف وسیعی از موضوعاتی را که غالباً دارای هویتی جدا از تاریخ و سیاست مُدن هستند شامل میشود.در این مقاله، با تعمق در روایـت تـاریخی بیهقـی بـا بهرهگیری از گفتمـان فرکلاف به دنبال دستیابی بـه واکاوی فرآیند هویت و توسعه مؤلف هستیم و در ورای زبـان مولف، نگرشی که شالوده اصلی هویت و توسعه اوست جستجومی کنیم.همچنین کتاب کلیله و دمنه از آنجایی که حاوی پیام هایی در حوزه ی تاریخ، حکمت و سیاست است پیش از هر چیزی غالباً از منظر اوضاع اجتماعی و جریانات حکومتی و سیاسی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است و با تمامی قدرو ارزشی که می توان برای تحقیقات به عمل آمده قائل شد بایستی توجّه داشت که مفاهیمی از قبیل توصیه به رعایت اخلاق، توسعه ی اقتصادی، مفاهیم اعتقادی و مذهبی و .. از نظرها دور مانده است. کلمات کلیدی: تاریخ بیهقی،کلیله و دمنه،ادبیات بینا رشته ای، هویت ایرانی- اسلامی، توسعهی ایرانی- اسلامی پرونده مقاله -
مقاله
3 - بررسی تطبیقی استعارههای مفهومی حوزه خشم در رمانهای «شوهر آهوخانم» و «هرگز رهایم مکن»مطالعات ادبیات تطبیقی , شماره 5 , سال 12 , زمستان 1397استعاره مفهومی مهمترین دستاورد زبانشناسی نوین است که در آن مفاهیم انتزاعی و مجرد به طور عینی و تجربی مفهومسازی میشوند. نظریه استعاره مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون در کتابی به نام استعارههایی که باور داریم مطرح شد. بر اساس این نظریه، استعاره مفهومی امری تصوری چکیده کاملاستعاره مفهومی مهمترین دستاورد زبانشناسی نوین است که در آن مفاهیم انتزاعی و مجرد به طور عینی و تجربی مفهومسازی میشوند. نظریه استعاره مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون در کتابی به نام استعارههایی که باور داریم مطرح شد. بر اساس این نظریه، استعاره مفهومی امری تصوری و ذهنی است که در زبان به صورت استعاری تجلی مییابد. بیشتر مطالعهها در مورد استعاره مفهومی منحصر به گفتار و نوشتار است در صورتی که استعارههای عواطف میتواند به گسترش الگوی استعاره مفهومی کمک کند. پژوهش حاضر به بررسی استعارههای مفهومی حوزه خشم در رمان شوهر آهو خانم افغانی و رمان هرگز رهایم مکن ایشی گورو(برنده جایزه نوبل ادبی 2017) میپردازد. دادههای این تحقیق از عبارات و اصطلاحات مربوط به خشم در این دو رمان استخراج گردیدند. در این جستار بر آنایم تا با بررسی قسمتهایی که در آنها مفهوم خشم در قالب استعاره مفهومی مطرح است، پر بسامدترین نگاشتهای استعاری و حوزههای مبدأ را تبیین کنیم. پرونده مقاله -
مقاله
4 - تطبیق تیپشناسی شخصیتهای داستانی هدایت و داستایفسکی با تأکید بر طبقهبندی انیه گراممطالعات ادبیات تطبیقی , شماره 1 , سال 15 , بهار 1400پژوهش حاضر با هدف بررسی تیپ شناسی شخصیتهای داستانی هدایت و داستایفسکی با تأکید بر طبقه بندی نُه گانه اینه گرام است؛ که عبارتاند از: تیپهای کمال طلب، کمک گرا، موفق و بازیگر، رمانتیک محزون، مشاهده گر و فکور، وفاجو و وفاخو، خوشگذران، رئیس و میانجی؛ و هر کدام دارای ویژگی چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف بررسی تیپ شناسی شخصیتهای داستانی هدایت و داستایفسکی با تأکید بر طبقه بندی نُه گانه اینه گرام است؛ که عبارتاند از: تیپهای کمال طلب، کمک گرا، موفق و بازیگر، رمانتیک محزون، مشاهده گر و فکور، وفاجو و وفاخو، خوشگذران، رئیس و میانجی؛ و هر کدام دارای ویژگی های خاصی می باشند. در این نوشتار، پنج داستان هدایت و یک رمان داستایفسکی بررسی می گردد. نظریه اینه گرام ساختاری است که به بررسی نُه شخصیت اصلی انسان و روابط پیچیده درون آن می پردازد. این روش که از سوی پژوهشگران و روان شناسان آمریکایی مورد مطالعه و بررسی علمی و تجربی واقع شده است، ساختاری است که آن را پژوهشگری یونانی- روسی به نام ایوانویچ گوردجیف ترسیم کرده است و نتیجه پژوهش های او درباره فرهنگ، ادیان و فلسفه های اسطوره ای عرفانی است. روش پژوهش، توصیفی است و دادهها با توجه به تکنیک تحلیل محتوا، به شیوه کتابخانه ای و سندکاوی بررسی شده است. پرونده مقاله -
مقاله
5 - بررسی تطبیقی آرمانشهر از منظر ملک الشعراء بهار و هاینریش بُلمطالعات ادبیات تطبیقی , شماره 2 , سال 13 , تابستان 1398شاعران و نویسندگان به عنوان اعضای جامعه، در تمامی مکانها و در همه روزگاران دیدگاههای خود را درباره اوضاع جامعه خود ابراز کردهاند. در این میان، ملک الشعراء بهار و هاینریش بل از دو کشور ایران و آلمان به عنوان مطرح کنندگان دیدگاههای سیاسی و اجتماعی خود به قصد انتقاد چکیده کاملشاعران و نویسندگان به عنوان اعضای جامعه، در تمامی مکانها و در همه روزگاران دیدگاههای خود را درباره اوضاع جامعه خود ابراز کردهاند. در این میان، ملک الشعراء بهار و هاینریش بل از دو کشور ایران و آلمان به عنوان مطرح کنندگان دیدگاههای سیاسی و اجتماعی خود به قصد انتقاد از وضعیت موجود و آشکار ساختن نارساییها و نارواییهای جامعه خویش، انسانها را به بازآفرینی ذهنی جامعه رهنمون ساختهاند. در این تحقیق سعی شده است با بررسی شاخصههای آرمانشهر و بیان تعاریف و مفاهیم، این موضوع را در اشعار ارزشمند ملک الشعراء بهار و داستان های هاینریش بل مورد بررسی قرار داده و دیدگاههای این دو را در این خصوص تبیین نماییم و با تکیه بر تعاریفی از شاخصههای آرمانشهر نشان دهیم که شاخصههای آرمانی ملک الشعراء بهار و هاینریش بل جنبه جهانی داشته و پیامی آرمانی برای انسان امروزی به شمار میآید. پرونده مقاله -
مقاله
6 - استعارههای مفهومی در طبقه بندی جدید در رمانهای علی محمد افغانی و کازوئو ایشی گورومطالعات ادبیات تطبیقی , شماره 1 , سال 13 , بهار 1398زبانشناسان استعارهها را یکی از ابزار شکلدهنده ساختار شناختی انسان میدانند که در نحوه درک انسان از واقعیت و شیوه مفهوم سازی نقش مهمی را بر عهده دارند. بررسی استعاره مفهومی بر طبق طبقه بندی لیکاف و جانسون در طبقات استعارههای جهتی، هستی شناختی و ساختاری موجب دشواریها چکیده کاملزبانشناسان استعارهها را یکی از ابزار شکلدهنده ساختار شناختی انسان میدانند که در نحوه درک انسان از واقعیت و شیوه مفهوم سازی نقش مهمی را بر عهده دارند. بررسی استعاره مفهومی بر طبق طبقه بندی لیکاف و جانسون در طبقات استعارههای جهتی، هستی شناختی و ساختاری موجب دشواریهایی میشود، زیرا مواقعی وجود دارد که یک اسم نگاشت هم در طبقه استعارههای ساختاری و هم در طبقه استعارههای هستی شناختی واقع میشود. این مسأله نگارنده مقاله را بر آن داشت تا با استناد به مقاله تحلیل استعارههای مفهومی در طبقه بندی جدید با تأکید بر نمونههایی از زبان فارسی و اسپانیایی و بررسی شواهدی از رمانهای افغانی و ایشی گورو(برنده جایزه نوبل ادبی، 2017)، اسم نگاشتها را در یک طبقه بندی جدید قرار دهد. در این پژوهش تغییراتی در طبقه بندی استعارههای مفهومی صورت گرفت در قالب این طبقهبندی شواهد در سه طبقه دیگر عینی به ذهنی، ذهنی به ذهنی و عینی به عینی معرفی شدهاند. پرونده مقاله -
مقاله
7 - بررسی استعارۀ مفهومی شرم در داستان های علی محمد افغانی (مورد مطالعه: شوهر آهو خانم و بافته های رنج)تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) , شماره 4 , سال 14 , پاییز 1401نظریۀ استعارۀ مفهومی، برگرفته از زبان شناسی شناختی نوعی ابزار مفهومی در جهت کشف معنای متن در حوزۀ عواطف و احساسات است که در درک مفاهیم انتزاعی، نقش مهمی را ایفا می کند. در این مقاله یکی از کاربردهای استعاره مفهومی در حوزۀ شرم، در دو داستان شوهر آهو خانم و بافته های رن چکیده کاملنظریۀ استعارۀ مفهومی، برگرفته از زبان شناسی شناختی نوعی ابزار مفهومی در جهت کشف معنای متن در حوزۀ عواطف و احساسات است که در درک مفاهیم انتزاعی، نقش مهمی را ایفا می کند. در این مقاله یکی از کاربردهای استعاره مفهومی در حوزۀ شرم، در دو داستان شوهر آهو خانم و بافته های رنج علی محمد افغانی به روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. شرم از عواطفی است که بشر در طول تاریخ همواره آن را تجربه کرده است و با بررسی استعارۀ مفهومی آن تفاوت و شباهت فرهنگ ها در اظهار آن به دست می آید، در دو اثر افغانی در حدود 57 مورد استعارۀ مفهومی مربوط به شرم یافت شد، که اغلب با استعاره های جهانی شرم ـ که توسط کووچش ارائه شده ـ مطابق است، براساس حوزۀ مبدأ 12 اسم نگاشت، با فرآیند های جهتی، جانورانگاری، طبیعت انگاری، سیال انگاری، انسان انگاری و جسم انگاری در استعاره سازی دو داستان آمده است. از اقسام سه گانۀ استعارۀ مفهومی: 10 مورد استعارۀ جهتی، 3 مورد استعارۀ هستی شناختی و 44 مورد آن استعارۀ ساختاری است. به لحاظ مبدأ پربسامدترین حوزۀ آن آتش است که به صورت خوشه ای با گرما، گلگون شدن، آب شدن، عرق کردن آمده است. پرونده مقاله -
مقاله
8 - بررسی اشعار شفیعیکدکنی بر اساس نظریۀ زیباییشناسی انتقادی مکتب فرانکفورتتفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) , شماره 2 , سال 15 , تابستان 1402ادبیات معاصر فارسی از نظر بینش عمیق اجتماعی و سیاسی و وسعت دید انسانی و اهداف مردمی، که در گذشته ادبی ایران کمتر امکان بروز یافته بود بی مانند است. شاعران و نویسندگان این دوره همگام با دیگر افراد جامعه، مظاهر زشت اجتماع را به باد انتقاد می گرفتند و ادبیات که پیش از ای چکیده کاملادبیات معاصر فارسی از نظر بینش عمیق اجتماعی و سیاسی و وسعت دید انسانی و اهداف مردمی، که در گذشته ادبی ایران کمتر امکان بروز یافته بود بی مانند است. شاعران و نویسندگان این دوره همگام با دیگر افراد جامعه، مظاهر زشت اجتماع را به باد انتقاد می گرفتند و ادبیات که پیش از این به سبب ترتیب نظام اجتماعی نمی توانست از حکومت ها انتقاد به سزایی بکند در این دوره چون سلاحی برای کسب آزادی و ابزاری برای بیان انتقادهای سیاسی و اجتماعی به کار آمد. محمدرضا شفیعی کدکنی (م. سرشک) از شاعران برجسته معاصر محسوب می گردد. او شعر نیمایی را با گونه ای تعهد اجتماعی و نگرش انتقادی درآمیخت. موضوع اجتماعی انتقاد با ظهور مکتب فرانکفورت شکلی منسجم تر و علمی تر یافته است. هدف پژوهش حاضر بررسی اشعار شفیعی کدکنی بر اساس نظریۀ زیبایی شناسی انتقادی مکتب فرانکفورت است. نوع نگاه شفیعی به کیفیت پیوند هنر با اجتماع حاوی رویکردی انتقادی است. رویکردی که به تعبیر متفکران فرانکفورت در هنر اصیل مدرن به خوبی قابل مشاهده است. مطابق با این دیدگاه، هنر مدرن بی آنکه به تصویر گر واقعیت های اجتماعی فروکاسته شود و در دام تفنن جویی مفرط بیفتد به صورتی غیرمستقیم به نفی وضعیت حاضر می پردازد. نتایج نشان می دهد که در شعر شفیعی مناسبات انتقادی هنر با جامعه به شکلی عالی نمایان می شود، انتقاد با استفاده از شگردهای خاصی چون طبیعت گرایی، نمادپردازی، قالب های خاص انتقادی و... در شعر او نمایان است. علاوه بر این مضامین انتقادی در بافت شعری، امکان جالبی در حوزۀ نقد سیاسی و اجتماعی در اختیار او نهاده است. پرونده مقاله -
مقاله
9 - واکاوی نگرش والد سالارانه مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی براساس نظریات اریک برنتفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) , شماره 4 , سال 15 , زمستان 1402طبق نظریه اریک برن هر فرد دارای مجموعه ای از الگوهای رفتاری خاصی است که معرف حالت روانی اوست، اما ممکن است همین فرد در حالت روانی متفاوت، الگوهای رفتاری دیگری را بروز دهد که غالبا متناقص با رفتار قبلی اوست، و این سبب پیدایش نظریه حالات من شده است. اریک برن بنیان گذار چکیده کاملطبق نظریه اریک برن هر فرد دارای مجموعه ای از الگوهای رفتاری خاصی است که معرف حالت روانی اوست، اما ممکن است همین فرد در حالت روانی متفاوت، الگوهای رفتاری دیگری را بروز دهد که غالبا متناقص با رفتار قبلی اوست، و این سبب پیدایش نظریه حالات من شده است. اریک برن بنیان گذار تحلیل رفتار متقابل حالات من را به سه بخش والد، بالغ و کودک تقسیم می کند. طبق نظریه اریک برن والد یکی از سه حالت شخصیت انسان است که انسان آن ها را از والدین، یا الگوهای قدرت فرامی گیرند. والد به دو صورت والد حمایتگر مهربان و والد کنترل کننده مستبد ظاهر می شود. که هر کدام از آن ها به دو جنبه مثبت و منفی تقسیم می شوند. این پژوهش با شیوه توصیفی-تحلیلی با استناد به تاریخ بیهقی و نظریات اریک برن و رویکرد میان رشته ای مولفه هایی چون ابعاد سه گانه شخصیت، انواع والد و مصادیق آن را در شخصیت امیر مسعود غزنوی مورد تحلیل قرار می دهد. در این بررسی معلوم می شود که مسعود غزنوی در موقعیت های مختلف چگونه عمل می کند و به چه روشی (من) والد خود را در قالب اعمال خود آشکار می نماید و این رفتار ریشه در چه تنش روحی و روانی وی قرار دارد. از بررسی نتایج این پژوهش چنین استنباط می شود که امیر مسعود در بیشتر مواقع بالغ خود را حذف و از حالت والد مستبد خود تصمیم گیری می کند و رویکردهایی از جمله اظهار قدرت، تهدید و ارعاب و استبداد را ایجاد می کند. پرونده مقاله -
مقاله
10 - بررسی مفاهیم انسانشناسی فرهنگی در داستان رکسانا اثر م. مؤدبپورتفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) , شماره 5 , سال 9 , زمستان 1396انسانشناسی فرهنگی یکی از شاخههای انسانشناسی است که مانع از فراموشی باورها و رسوم گروههای انسانی میشود. فولکلور به مجموعهای از دانستنیها، باورها و رفتارهای مراسمی اطلاق میشود که در بین تودة مردم سینه به سینه به ارث رسیده و در واقع مجموعه آداب و رسوم، عقاید، افسان چکیده کاملانسانشناسی فرهنگی یکی از شاخههای انسانشناسی است که مانع از فراموشی باورها و رسوم گروههای انسانی میشود. فولکلور به مجموعهای از دانستنیها، باورها و رفتارهای مراسمی اطلاق میشود که در بین تودة مردم سینه به سینه به ارث رسیده و در واقع مجموعه آداب و رسوم، عقاید، افسانهها و رفتارهایی چون شیوههای لباس پوشیدن و غیره در شمار فولکلور به شمار میرود. مؤدبپور یکی از نویسندگان معاصر است که با جمعآوری فرهنگ عامه از طریق نوشتار در حفظ آن کوشیده است. آنچه در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده بررسی مقولاتی است که نشاندهنده بخشهای گوناگون فرهنگ عامه است و مؤدبپور در نگارش داستان رکسانا از آن بهره گرفته است. پژوهش حاضر بیانگر آن است که: امروزه رشد و توسعه تکنولوژی و تأثیرات فراوان آن سبب تغییر بخشهایی از فرهنگ جامعه نظیر شیوههای سخن گفتن و فراموشی بخشهایی از فولکلور مانند آداب و رسوم شده است بنابراین انسانشناسان و نویسندگان تلاش میکنند با جمعآوری فرهنگ عامه در جوامع خود در حفظ آنها کوشا باشند. و کتابهای مؤدبپور چون روایتگر زندگی واقعی افراد است، در آنها به وفور به عقاید رایج در میان عامه مردم اشاره شده است. پرونده مقاله -
مقاله
11 - تاملی بر اخلاق مراقبت در مکتب تربیتی سعدیتفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) , شماره 2 , سال 9 , تابستان 1396سعدی در عرصة نظم و نثر جزو کسانی است که به بُعد اخلاق توجه ویژه ای داشته است. مضمون بوستان سعدی، که اولین اثر مدون وی و جزو شاهکارهای بی رقیب شعر فارسی است، اخلاق و تربیت و سیاست و اجتماعیات می باشد که در ده باب گردآوری شده است. گلستان نیز گرچه هشت باب مختلف و یک مقدمه چکیده کاملسعدی در عرصة نظم و نثر جزو کسانی است که به بُعد اخلاق توجه ویژه ای داشته است. مضمون بوستان سعدی، که اولین اثر مدون وی و جزو شاهکارهای بی رقیب شعر فارسی است، اخلاق و تربیت و سیاست و اجتماعیات می باشد که در ده باب گردآوری شده است. گلستان نیز گرچه هشت باب مختلف و یک مقدمه دارد اما، مضمون اصلی تمام باب های آن اخلاق است و نکته برجسته این آثار حکایاتی است که همه، انسان بااخلاق را با زبانی نرم و دلنشین برای مخاطب می شناساند. سعدی توانسته است اثری کاملاً شخصی در بهترین سنت رساله های اخلاقی فارسی پدید آورد. نکته حایز اهمیتی که در مداقه این آثار به دست می آید، عبارت است از نقش موثر توام عقل و احساس در اجرای اصول اخلاقی در جامعه که بیانگر هدف غایی سعدی می باشد چراکه، هدف او شناساندن اصول اخلاقی برای مردم نیست بلکه، جاری ساختن اخلاق متعهدانه در روح تک تک افراد جامعه می باشد که برای نیل به این مقصود اخلاق سنتی و اخلاق مراقبت در کنار هم و با هدایتگری نبوغ حکیم نواندیش ایفای نقش می کنند. در این مقال سعی بر آن است روش کاربرد توام عقل و عاطفه را از دیدگاه تربیتی سعدی واخلاق مراقبت را عیان تر طرح نماییم. پرونده مقاله -
مقاله
12 - اصول مدیریت زمان و آسیب شناسی آن در دیوان اعتصامیتفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) , شماره 5 , سال 10 , زمستان 1397مسئله زمان پیوسته ذهن و دل ، حاضر و غایب ، و دیروز و امروز انسان را به خود مشغول کرده است. حقیقتی است که با وجود انسان پیوند یافته است و انسان همیشه خود را در چنبره ی آن مییابد ، گویا انسان اسیرِ زمان است و راهی برای برون رفت از این اسارت ندارد. بهره گیری از زندگی و رسی چکیده کاملمسئله زمان پیوسته ذهن و دل ، حاضر و غایب ، و دیروز و امروز انسان را به خود مشغول کرده است. حقیقتی است که با وجود انسان پیوند یافته است و انسان همیشه خود را در چنبره ی آن مییابد ، گویا انسان اسیرِ زمان است و راهی برای برون رفت از این اسارت ندارد. بهره گیری از زندگی و رسیدن به موفّقیّت از جمله اهداف اساسی انسان ها است. یکی از مهم ترین گام ها در این راستا تسلّط بر زمان و مدیریت صحیح آن میباشد. در این دیدگاه افراد به تعیین و الویت بندی اهداف، تصمیم گیری و برنامه ریزی عملیاتی شایسته توصیه شده و نیز از سستی، شتابزدگی و هرگونه اقدامیکه انجام به موقع و شایسته امور را تهدید می کند، باز داشته شده اند. پروین در این بررسی به بازتابی از وقت و ارزش زمان که بیانگر ارزش وجودی هستی است اشاره ای میکند و یافته ها نشان میدهد در باورها ، انسان ها به سوی کمال تا رسیدن به اصل ، با گذر از آفندهای روزگار( تلف کردن وقت) طی طریق می کنند. نتیجه اینکه کسی ارزش وقت را بداند ارزش عمر را دانسته است. آنچه در این مقاله بازیابی و بررسی میشود روش بهینه از زمان و عوامل آسیب رسان در دیوان پروین است که مضمون اشعار پروین بر گذرا بودن عمر و غنیمت شمردن لحظه و زیستن حال تأکید دارد و همین امر ، میزان اهمّیّت این موضوع و ضرورت بررسی آن را نشان میدهد. تحقیق با کنکاش در منابع مکتوب با شیوه ی پژوهشی توصیفی انجام شده است. پرونده مقاله -
مقاله
13 - بررسی مقایسه ای کارکرد آرکائیسم در حوزهی زبان اشعار فروغ فرخ زاد و پروین اعتصامیتفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) , شماره 4 , سال 9 , پاییز 1396آرکائیسم، نوعی هنجارگریزی و انحراف از زبان معمول و نُرم و به کار بردن واژگان منسوخ یا شیوه ی نحوی مهجور و غیر متداول زبان امروزی است، درک اصطلاح مزبور نیازمند تأمل در زبان و تحولات آن است. تحول در زبان، در طول زمان امری طبیعی است که بعضی واژگان در ساختار زبان وارد شده و چکیده کاملآرکائیسم، نوعی هنجارگریزی و انحراف از زبان معمول و نُرم و به کار بردن واژگان منسوخ یا شیوه ی نحوی مهجور و غیر متداول زبان امروزی است، درک اصطلاح مزبور نیازمند تأمل در زبان و تحولات آن است. تحول در زبان، در طول زمان امری طبیعی است که بعضی واژگان در ساختار زبان وارد شده و بعضی از آن ها از این چرخه خارج می شوند در این مقاله اشعار دو شاعر معاصر پروین اعتصامی و فروغ فرخ زاد به شیوهی کتابخانه ای بررسیشده است. پیوند پروین اعتصامی با سبک خراسانی و عراقی باعث شد که باستانگرایی به صورت متنوع و چشمگیر در اشعارش مشهود باشد و شاید استواری و فخامت شعری پروین اعتصامی، پیوستگی اشعار او به ادبیات کهن و غنی کشورمان باشد؛ اما باستان گرایی در اشعار فروغ فرخ زاد هم عصر شاعر با توجه به نوگرا بودن شاعر و نزدیکی زبان او به گفتار امروزی و کاربرد واژگان امروزی،در اشعار او چشمگیر نبوده و شاید در بعضی مواقع باعث آسیب پذیری زبان نرم فروغ شده است. در این مقاله دوازده شعر از دفتر اسیر فروغ و ده قصیده از اشعار پروین مورد بررسی تطبیقی قرارگرفته است؛ و نشان دادهشده است که فروغ در استفاده از انواع قیدهای مختص و مشترک و تتابع اضافات و کاربرد تنسیق الصفات به طریق قدما رفته است. پروین نیز در استفاده از واژگان کهن، تخفیف های آوایی، کاربرد فعل ها به صورت باستانی و از لحاظ نحوی استفاده ی حروف به جای هم از این روش بهره برده است. اهمیت آرکائیسم در استفاده از تجربههای کهن و ادامه ی مرده ریگ هنر قدیم در هنر امروز است. پرونده مقاله -
مقاله
14 - عاطفهگرایی در مکتب اخلاق مولوی با محوریت اخلاق مراقبتعرفان اسلامی , شماره 4 , سال 16 , پاییز 1398هر بار که در اقیانوس عمیق اندیشۀ مولوی غور میکنیم، وجهی نو در مقابل دیدگانمان ظاهر میشود که گویی اولین باری است که با چنین تفکری آشنا میشویم اما، این بار تحیر، افزونتر است چراکه، مکتب اخلاقی جدیدی که با نام اخلاق مراقبت، در قرن نوزده و بیست میلادی با پیشر فتهای روا چکیده کاملهر بار که در اقیانوس عمیق اندیشۀ مولوی غور میکنیم، وجهی نو در مقابل دیدگانمان ظاهر میشود که گویی اولین باری است که با چنین تفکری آشنا میشویم اما، این بار تحیر، افزونتر است چراکه، مکتب اخلاقی جدیدی که با نام اخلاق مراقبت، در قرن نوزده و بیست میلادی با پیشر فتهای روانشناختی و روان کاوی انسان در اروپا مطرح است، مولوی قرنها قبل بدان دست یافته و موشکافانه و البته جامعتر آن را طرح مینماید و همین یک نکته برای توجیه اعجازآمیز بودن مکتب اخلاقی وی، که هنوز هم سرمشق آموزههای اخلاقی است، کفایت میکند. یکی از رهیافتهای اخلاق مراقبت[1]، عاطفهگرایی است که در این مقال، نحوۀ طرح آن در آثار مولوی، با برجسته سازی این نکته که عاطفهگرایی اخلاقی مولوی با خدا آغاز و به خدا میانجامد، مورد تعمق قرار گرفته حال آن که، مبنای عاطفه در مکتب اخلاقی غربی، بر عاطفۀ مخلوق متکی است، جای تامل دارد. [1]. Ethics of care. پرونده مقاله -
مقاله
15 - بازی»های «پدریان» و «پسریان» در تاریخ بیهقی براساس نظریة «بازیهای» اریک برن»زبان و ادب فارسی واحد سنندج , شماره 2 , سال 12 , تابستان 1399ادبیات و هنر وظایفی دارد که اگر آن وظیفه را انجام دهد، مفهومی کارآمد پیدا می-کند و آن عبارت است از تحلیل رفتار انسان و اجتماع و نشان دادن راهکارهای مثبت به سوی جذب زیباییها. از این منظر، ضرورت تحقیق در ادبیات بین رشتهای بیشازبیش احساس میشود. اریک برن بنیانگذار تحل چکیده کاملادبیات و هنر وظایفی دارد که اگر آن وظیفه را انجام دهد، مفهومی کارآمد پیدا می-کند و آن عبارت است از تحلیل رفتار انسان و اجتماع و نشان دادن راهکارهای مثبت به سوی جذب زیباییها. از این منظر، ضرورت تحقیق در ادبیات بین رشتهای بیشازبیش احساس میشود. اریک برن بنیانگذار تحلیل رفتار متقابل بازی را روانشناسی روابط انسانی معرفی می کند و در نظریه بازیها از کتمان خشم را به تمبرخشم با اصطلاح نام میبرد که داد و ستدهای روانی در طول زندگی انسانها منبعث از این نظریه است. این پژوهشبازیهای پدریان و پسریان را در تاریخ بیهقی براساس نظریة بازیهای اریک برن به شیوه توصیفی – تحلیلی کاویده است. یافتهها نشان میدهد که افشای انگیزههای بازیگران، نقش مهم بازیها در شناسایی شخصیتها است. بیش از نیمی از انگیزه های پنهان شخصیت ها برای شروع یک رابطه، داشتن هدف انتقام جویانه و تبهکارانه است و افراد بیشتر در نقش های قربانی و آزارگر و در بسامد کمی به صورت ناجی ظاهر می شوند. پرونده مقاله -
مقاله
16 - بررسی مفاهیم انسانشناسی زبان در داستان «رکسانا»زبان و ادب فارسی واحد سنندج , شماره 4 , سال 12 , پاییز 1399زبان، سامانه مرتب و منظمی است که در هر شرایطی میتوان از آن بهره برد و انسان را قادر میسازد تا علاقهها، عقاید و ادراکش را با نشانهها توجیه کند. زبان در جامعه دارای کارکردهای متفاوتی است که این کارکردها بستگی به نوع جامعه دارد. همه مسائل مربوط به زبان و فرهنگ در شاخه چکیده کاملزبان، سامانه مرتب و منظمی است که در هر شرایطی میتوان از آن بهره برد و انسان را قادر میسازد تا علاقهها، عقاید و ادراکش را با نشانهها توجیه کند. زبان در جامعه دارای کارکردهای متفاوتی است که این کارکردها بستگی به نوع جامعه دارد. همه مسائل مربوط به زبان و فرهنگ در شاخه بزرگ و جدیدی به نام انسانشناسی زبان که از انسانشناسی، زبانشناسی توصیفی و زبانشناسی تاریخی سرچشمه گرفته، مورد بررسی قرار میگیرد. انسانشناسی زبان به رابطة زبان با جامعه، فرهنگ و رفتار انسان میپردازد و تطور زبان را مورد مطالعه و پژوهش قرار میدهد. در این مقاله تلاش شده است تا آن دسته از مقولاتی که در حوزه انسانشناسی زبان قرار میگیرد و مؤدبپور در نگارش داستان رکسانا از آنها بهره گرفته، مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش حاضر بیانگر آن است که: در نگارش این داستان به سبب لحن محاورهای نویسنده در دیالوگنویسی کلمات تابو و اصطلاحات خویشاوندی به صورت نابرابر مورد استفاده قرار گرفته و از لهجههای اجتماعی استفاده نشده که نمودار نیز مؤید همین مطلب است. کلمات تابو در این داستان در دو موقعیت عصبیت و پرخاشگری و طنزگونه به کار رفته است. پرونده مقاله -
مقاله
17 - نقد تطبیقی طبقهبندی استعارههای مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون با طبقهبندی جدید با شواهدی از آثار افغانی و ایشی گوروزبان و ادب فارسی واحد سنندج , شماره 1 , سال 14 , بهار 1401پژوهش حاضر به نقد و بررسی دیدگاه معاصر استعاره در برابر طبقهبندی جدید آن میپردازد. نظریهی معاصر استعاره که توسط لیکاف و جانسون(1980)، به طور نظاممند مطرح شد مطالعهی استعاره را به استعارهی مفهومی که هستهی اصلی زبانشناسی شناختی است، تبدیل کرد که فرایندهای تفکر و ت چکیده کاملپژوهش حاضر به نقد و بررسی دیدگاه معاصر استعاره در برابر طبقهبندی جدید آن میپردازد. نظریهی معاصر استعاره که توسط لیکاف و جانسون(1980)، به طور نظاممند مطرح شد مطالعهی استعاره را به استعارهی مفهومی که هستهی اصلی زبانشناسی شناختی است، تبدیل کرد که فرایندهای تفکر و تجربهی انسان را در بر میگیرد. اخیراً به دلیل عدم دستهبندی اسم نگاشتها در برخی موارد، طبقهبندی جدیدی توسط افراشی و حسامی(1392)، مطرح گردید که بر اساس آن، طبقههای ساختاری و هستیشناختی در سه طبقهی جدید عینی به ذهنی با زیر طبقات آن، ذهنی به ذهنی و عینی به عینی معرفی گردید. هدف از پژوهش حاضر، نقد و بررسی دو دیدگاه استعارهی مفهومی و بیان وجوه اشتراک و افتراق آن ها با ذکر شواهدی از افغانی و ایشیگورو است. روش پژوهش تحلیلی-توصیفی است. یافتههای تحقیق نشان داد با وجود این که کاربست طبقهبندی لیکاف و جانسون، بنیان بسیاری از پژوهشهای امروزی است، در مواردی پاسخگوی کافی در طبقهبندی استعارهها نیست. از این رو کارایی طبقهبندی جدید در این پژوهش با ذکر شواهدی از افغانی و ایشیگورو مورد تأیید است. پرونده مقاله -
مقاله
18 - جامعهشناسی ادبیات غنایی در منظومهی «لیلی و مجنون» نظامی گنجوی با تکیه برآراء لوکاچ، بوردیو و آدورنوزبان و ادب فارسی واحد سنندج , شماره 4 , سال 15 , پاییز 1402منظومهی لیلی و مجنون در میان داستانهای غنایی فارسی اهمیت ویژهای دارد. بررسی آن برپایۀ گونههای متنوع نقد، دارای اهمیت است یکی از گونههای مهم نقد، نقد جامعهشناختی و نظریهمحور است، این پژوهش، اثر پیشگفت را بر پایۀ نظریات دانشوران جامعهشناسی با تأکید بر آرای جو چکیده کاملمنظومهی لیلی و مجنون در میان داستانهای غنایی فارسی اهمیت ویژهای دارد. بررسی آن برپایۀ گونههای متنوع نقد، دارای اهمیت است یکی از گونههای مهم نقد، نقد جامعهشناختی و نظریهمحور است، این پژوهش، اثر پیشگفت را بر پایۀ نظریات دانشوران جامعهشناسی با تأکید بر آرای جورج لوکاچ، پییر بوردیو و تئودور آدورنو مورد بررسی قرار داده است. مسئله آن تحلیل درونمایۀ غنایی اثر بر اساس ذهنیات، عینیات، دگرگونیهای اجتماعی، خصلتهای جمعی، نظریههای کنش، تمایز فرهنگی و سرمایههای چهارگانه است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است از این طریق، چیستی و چرایی جلوه-های جامعهشناختیِ ادبیات غنایی، ویژگیهای غنایی و جغرافیای فرهنگی اثر یادشده به صورت مجزا و سنجشی با یکدیگر، ماهیت ادبیات غنایی مولود این اثر، نوع زیستمندی و بستر کنشهای غناییِ همگون و متضاد شخصیتهای داستانها، آبشخور فرهنگی، تمایزات فرهنگی جامعۀ حقیقی و جامعۀ درونی داستان، بازکاوی و یافتههای نوینی حاصل شد، یافتهها نشان میدهد: پدیدارهای داستان تکساختی نیستند به عینیات، جهانبینی، ذهنیات شاعر و ایدئولوژی گروههای اجتماعی عصر پیدایش منظومه که خود را در قالب داستان نشان دادهاند مرتبطاند. خلق این منظومهی غنایی نتیجۀ تقاضا، اشتیاق و خصلتهای جمعی جامعۀ عصر پیدایش است و بین میزان و چگونگی کاربست سرمایههای شخصیتهای اصلی با میزان کامیابی و ناکامی آنها رابطۀ همبستگی وجود دارد. پرونده مقاله -
مقاله
19 - واکاوی «کهتری و مکانیسمهای جبرانِ» شخصیتِ «معصومه» در رمان «سهم من» با تکیه بر روانشناسی آدلریجستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی) , شماره 4 , سال 4 , پاییز 1399آلفرد آدلر بنیان گذار روان شناسی فردی و یکی از نخستین منتقدانِ برجسته نظریه پسیکانالیز و آفریننده یک حرکت مکتبی به موازات آن است . آدلر انسان را موجود اجتماعی تعریف می کند از دید آدلر مسائل روان شناسی با ترجمه مسئله ارتباط بین انسان ها قابل حل می باشد. احساس حقارت و عقد چکیده کاملآلفرد آدلر بنیان گذار روان شناسی فردی و یکی از نخستین منتقدانِ برجسته نظریه پسیکانالیز و آفریننده یک حرکت مکتبی به موازات آن است . آدلر انسان را موجود اجتماعی تعریف می کند از دید آدلر مسائل روان شناسی با ترجمه مسئله ارتباط بین انسان ها قابل حل می باشد. احساس حقارت و عقده حقارت دو اصطلاح مشهور روان شناسی فردی است. آدلر احساس حقارت را نیرویی می داند که به انسان عنایت شده است تا بدین وسیله رو به جوانب مثبت زندگی حرکت کند و رشد و تکامل یابد از سوی دیگر تاکید کرده است که شرایط نامساعد محیطی می تواند این احساس حقارت را به عقده حقارت منتهی کند. آدلر مفهوم جبران کاذب را در قلمرو روان شناسی برجسته ساخته که فرد برای تعادل بخشی روان خود از آن بهره می جوید. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به نقد روانکاوانه رمان سهم من پرداخته می شود و نگارنده با توجه به نظریه آدلر برای تبیین سبک زندگی، به علل پیدایی عقده حقارت و مکانیسم های جبران شخصیت اصلی رمان معصومه خواهد پرداخت. یافته های پژوهش نشان می دهد محیط از عوامل اصلی به وجود آمدن عقده حقارت، در شخصیت اصلی بوده است که از شرایط محیطی نامساعد خانواده و رفتار دیالکتیک مادر و پدر با فرزندان نشات گرفته است بر این اساس احساس حقارت در وی شدت گرفته و پیدایش صورت عصبی در معصومه اشکال گوناگون عدم تعادل روانی را به وجود آورده است؛ لذا، برای تعادل بخشی تخیلی روان گسسته خود، جبران کاذب را در پیش گرفته که به بروز مشکلات عدیده در وی منتهی شده است پرونده مقاله -
مقاله
20 - بررسی روانکاوانه «نیاز مهرطلبانه» و تفاوت آن با «عشق سالم» در رمان «سهم من» بر اساس نظریه کارن هورنایمطالعات زبان و ادبیات غنایی , شماره 2 , سال 10 , تابستان 1399نقد روانکاوانه نقدی نو در میان نقدهای بینارشتهای محسوب میشود. در این نقد پژوهشگر یا منتقد میکوشد تا زوایای پنهانی، تعارضهای رفتاری و نشانههای روانی موجود در شخصیت مورد نظر را در یک اثر ادبی بکاود تا بدین وسیله شخصیت مورد نظر در متن برای تحلیل مهیا شود. کارن هورنای، چکیده کاملنقد روانکاوانه نقدی نو در میان نقدهای بینارشتهای محسوب میشود. در این نقد پژوهشگر یا منتقد میکوشد تا زوایای پنهانی، تعارضهای رفتاری و نشانههای روانی موجود در شخصیت مورد نظر را در یک اثر ادبی بکاود تا بدین وسیله شخصیت مورد نظر در متن برای تحلیل مهیا شود. کارن هورنای، پدیده عشق را به سه نوع طبیعی، روانرنجورانه و خودانگیخته تقسیم میکند و میان ماهیت بیاختیاری و خودانگیختگی، تمیز قائل میشود. هورنای در نیاز روانرنجویانه به عشق بر نظریهی لیبیدوی فروید خرده میگیرد وبه اعتقاد هورنای، هسته اصلی این نیاز از اضطراب بنیادی تشکیل می-شود، اضطرابی که زاییدهی احساس یاس و تنهایی در جهانی متخاصم است، اضطراب بنیادی به اشکال گوناگون متجلی میشود و روانرنجور سعی میکند از احساساتش بگریزد. مقاله پیش رو مبتنی بر رویکرد تحلیلی روانکاوانه، تلاش خواهد کرد تا وجه تمایز بین موضوعِ عشق سالم و نیازِ مهرطلبانه، را با توجه به نظریه کارن هورنای در شخصیت اصلی رمان سهم من تببین نماید. آنچه از بازخوانی شخصیت معصومه در رمان منعکس شده است عشقی که او نسبت به اطرافیانش دارد عشق سالمی نیست بلکه عشقی است روان رنجورانه، که از نیاز مهرطلبانه معصومه منبعث شده است. پرونده مقاله -
مقاله
21 - آسیب شناسی روانی (آلودگی و طرد) و تحلیل رفتار فردی وزیران دربار غزنوی در تاریخ بیهقی براساس نظریّه اریک برنبهارستان سخن , شماره 2 , سال 19 , تابستان 1401آسیب شناسی روانی، مطالعه ناهنجاری ها و اختلالات روانی است که بر اثر هیجان و اضطراب شدید در انسان در دو سطح میان فردی و درون فردی به وجود می آید. ارتباط میان فردی نوعی نیرویِ انگیزشیِ مهّم و اساسی برای سازگاری است و مشخّصه آن نداشتن حالت دفاعی، داشتن صمیمیت و رضایت است ه چکیده کاملآسیب شناسی روانی، مطالعه ناهنجاری ها و اختلالات روانی است که بر اثر هیجان و اضطراب شدید در انسان در دو سطح میان فردی و درون فردی به وجود می آید. ارتباط میان فردی نوعی نیرویِ انگیزشیِ مهّم و اساسی برای سازگاری است و مشخّصه آن نداشتن حالت دفاعی، داشتن صمیمیت و رضایت است هرچه بیشتر انسان بتواند بین تمایل درونی خود و انتظار جامعه تعادل برقرار کند سازگارتر است و نقض در ارتباط و ناهماهنگی شناختی و تعارض های تبادلی تأثیر نامطلوب بر عملکرد و امنیت اطرافیان میگذارد. اریک برن تحلیل رفتار متقابل شخصیّت انسان را به سه بخش کودک، والد و بالغ تقسیم میکند. به اعتقاد او اگر میان این سه حالت تعادل برقرار گردد، فرد از نظر شخصیّتی سالم است اما گاهی مرز میان این حالات دچار شکنندگی شده و با یکدیگر تداخل پیدا می کند و محتوای آن با هم تخلیط میشود که مانع کار کرد بهنجار فرد می شود. برن این حالات را (آلودگی و طرد) نام گذاری کرده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، وزیران دربار غزنوی را با توجّه به دو مؤلّفة ذکر شده مورد تحلیل قرار داده و به بررسی انحراف یا کج رفتاری روابط بین فردی و واکنش های متقابل آن ها و در سطح درون فردی به مشکلات ساختاری آنان میپردازد، یافته های تحقیق نشانگر این است که بیشترِ روابطِ تنش زا، همراه با خشم، پریشانی و قتل، ریشه در الگوی افکار ناکارآمد دارند و رویکردی چون روان پریشی یا بیوجدانی را به وجود میآورد. پرونده مقاله -
مقاله
22 - بررسی اهداف تعلیمی بازنویسیهای مثنوی مولوی در کتابهای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با تکیه بر نظریّة فلسفه برای کودکان (فبک)بهارستان سخن , شماره 1 , سال 20 , بهار 1402نظریّة فلسفه برای کودکان لیپمن با نام اختصاری فبک (p4c) یک الگوی آموزش تفکّر انتقادی در تعلیم و تربیت کودکان است که اهدافش توجه به تفکّر انتقادی است و در آن تأکید شده است کودکان در محیط مدرسه و هرگونه کلاس آموزشی به اندیشیدن بپردازند. داستان های بازنویسی شده از متون کهن چکیده کاملنظریّة فلسفه برای کودکان لیپمن با نام اختصاری فبک (p4c) یک الگوی آموزش تفکّر انتقادی در تعلیم و تربیت کودکان است که اهدافش توجه به تفکّر انتقادی است و در آن تأکید شده است کودکان در محیط مدرسه و هرگونه کلاس آموزشی به اندیشیدن بپردازند. داستان های بازنویسی شده از متون کهن، یک شیوه آموزشی برای مخاطب کودک و نوجوان می تواند باشد که اهداف لیپمن در آن اجرا شود. بسیاری از حکایت های مثنوی برای کودکان و نوجوانان بازنویسی و بازآفرینی شده است که به واسطه اهداف تعلیمی مولوی در جهت آموزش و پرورش کودک و رشد تفکّر انتقادی، نقش بسزایی دارد. در اصل حکایت ها بن مایه فلسفی وجود دارد، عنصر استدلال، گفتگو، چالش برانگیزی، پرسشگری در آنها در حد مطلوب است و می توانند برای برنامۀ فبک منابع قابل استفاده ای باشند، مقایسه بازنویسی ها با اصل حکایت و هدف مولوی نشان می دهد در مواردی به دلیل عدم درک محتوایی، عدم توجّه به زبان مناسب مخاطب، تغییر محتوا و عدم توجه به پیام مولوی، صرفاً جنبة سرگرمی یافته و از اهداف آموزشی دور شده اند، بنابراین تفکّر انتقادی برای کودک ایجاد نکرده است. لذا پیشنهاد می شود، با خوانش دوباره همراه با مربی، با یک اجتماع پژوهشی متون بازنویسی در جهت آموزش فلسفه برای کودکان بازسازی شوند. در این نوشتار 12 کتاب که از حکایت های مولوی که برای گروه سنی د در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بازنویسی شده است با توجّه به مؤلّفه های فبک بررسی گردیده است به موازات آن ساختار زبانی، محتوایی بازنویسی ها تحلیل شده است. پرونده مقاله -
مقاله
23 - بررسی تطبیقی استعارههای مفهومی حوزۀ «رنگ» در آثار علی محمّد افغانی و کازوئو ایشی گوروبهارستان سخن , شماره 5 , سال 17 , زمستان 1399چکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسۀ استعارههای مفهومی حوزۀ رنگ در آثار افغانی و ایشی گورو (برندۀ جایزۀ نوبل ادبی 2017)، معرّفی حوزههای مقصد، تعیین بسامد اسم نگاشتها و توصیف شباهتها و تفاوتهای استعاری حوزۀ رنگ در آثار دو نویسنده نوشته شده است. روش پژوهش توصیفی چکیده کاملچکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسۀ استعارههای مفهومی حوزۀ رنگ در آثار افغانی و ایشی گورو (برندۀ جایزۀ نوبل ادبی 2017)، معرّفی حوزههای مقصد، تعیین بسامد اسم نگاشتها و توصیف شباهتها و تفاوتهای استعاری حوزۀ رنگ در آثار دو نویسنده نوشته شده است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است و دادههای پژوهش بر پایۀ رویکرد معناشناسی شناختی در چهارچوب باورهای نظری لیکاف و جانسون (1980) در آثار فوق مورد تحلیل قرار گرفته است. تحلیل 48 نمونة استعارۀ مفهومی رنگ با حوزههای مقصد ایده، بخت، بیماری، ترس، خشم، زیبایی، شادی، شرم، عشق، غم و هوس این نتیجه را به دست می دهد که بسامد اسم نگاشت شرم رنگ است، در آثار هر دو نویسنده بیشتر است. شباهتها عمدتاً ناشی از فعالیّتها، تجربهها و عقاید مشابه هر دو نویسنده در کاربرد رنگ است و تفاوتها مربوط به وجود زمینههای فرهنگی عقیدتی مختلف، بافت اجتماعی و محیط جغرافیایی متفاوت دو نویسنده میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
24 - بررسی داستان «زوج مفلس» درکلیّات بیدل دهلوی از منظر حقوق شهروندیبهارستان سخن , شماره 1 , سال 15 , بهار 1397چکیده ادبیّات فارسی اقیانوس کران ناپیدای در علوم و فنون گوناگون و مجموعه ای از ذخایر و منابع فکری و فرهنگی هر ملّتی به حساب می آید. شاعران هم به عنوان فرهیختگان هر جامعه، همواره در آثار خود سعی در انعکاس مسایل مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حقوقی بوده اند. بیدل دهلوی چکیده کاملچکیده ادبیّات فارسی اقیانوس کران ناپیدای در علوم و فنون گوناگون و مجموعه ای از ذخایر و منابع فکری و فرهنگی هر ملّتی به حساب می آید. شاعران هم به عنوان فرهیختگان هر جامعه، همواره در آثار خود سعی در انعکاس مسایل مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حقوقی بوده اند. بیدل دهلوی که یکی از شخصیّتهای ادبی و از بزرگان سبک هندی است، با خلق شاهکارهایی منحصر به فرد، بر تارک ادب فارسی و عرفان میدرخشد. در این جستار برآنیم که داستان زوج مفلس وی را که در کلیّاتش نقل شده، از منظر علم حقوق مورد بررسی قرار دهیم. در این داستان، از طرفی مباحث مربوط با علم حقوق از قبیل: عدالت کیفری، ادلّة اثبات دعوی و اجرای حکم بیان شـده و از سوی دیگر مباحث جامعهشناسی و چالش های اجتماعی و دینی، به دلیل قرار گرفتن حکومت صفوی در متن یک حکومت کاملاً مذهبی و دینی، که ضـرورت بررسـی آن را از این منظر تشدید می کند. نویسندگان جستار با طرح مصداق های جرم با شریعت اسلامی، دو هدف مهمّ را از این جستار دنبال می کنند: اوّل آنکه به اهمّیّت پژوهش های تطبیقی و نگاه به دنیای ادبیّات از دریچة علم حقوق بپردازند، دوّم آنکه، نگاه به جامعه ای کنند که در آن با پایمال کردن حقوق شهروندانِ طبقة پایینِ جامعه و عدم توجّه به مبانی اسلامی، موجبات آسیب اجتماعی، به دلیل این که در درون خود حکومت به این پدیده به دیده اغماض نگریسته شده ولی در جامعه باعث هـرج ومرج، رواج ظلم و بی عدالتی گردیده و در نهایت موجبات نزول عذاب الهی را فراهم می سازند. پرونده مقاله -
مقاله
25 - بررسی جامعه شناختی رمان «طوبی و معنای شب» اثر شهرنوش پارسیپوربهارستان سخن , شماره 4 , سال 16 , پاییز 1398چکیده به طورکلّی، داستان نویسان معاصر زن ایرانی، دو مسأله را همواره در رمان های اجتماعی خود مدّ نظر قرار دادهاند: نخست مسأله چالشهای هویّتی و بحرانهایی که فرد در یک جامعه سنّتی رو به گذار در حال طی کردن آنها است و دوم استفاده از تکنیکها و ادبیّات و فرمهای جدید ر چکیده کاملچکیده به طورکلّی، داستان نویسان معاصر زن ایرانی، دو مسأله را همواره در رمان های اجتماعی خود مدّ نظر قرار دادهاند: نخست مسأله چالشهای هویّتی و بحرانهایی که فرد در یک جامعه سنّتی رو به گذار در حال طی کردن آنها است و دوم استفاده از تکنیکها و ادبیّات و فرمهای جدید روایت برای خلق اثری به غایت پیچیده و کاملاً ادبی. از زمان انتشار رمانِ سووشونِ سیمین دانشور، رمان نویسان معاصر زن ایرانی، با خلق قهرمانان زن و حتّی گاه یک ضدّ قهرمان در رمان، تمام بحرانهای سنّتی رمان ایران را به چالش کشیدند. بحرانهایی که معمولاً خبر از جامعۀ آشوب زدۀ نویسنده میدهد. در این میان، از جمله نویسندگانی که از سویی به بحرانهای اجتماعی و از سوی دیگر به شیوۀ رئالیسم جادویی توجّه دارند میتوان شهرنوش پارسی پور را نام برد که با وجود این که بیشتر آثارش غیرقابل انتشار در ایران هستند، امّا خوانندگان خود را به خوبی در میان قشر کتابخوان طبقة متوسّطه پیدا کرده است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی سعی شده است تا با محور قرار دادن شورش علیه بحرانها و خلأهای اجتماعی، نکات جامعه شناسی در این رمان بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد. پرونده مقاله -
مقاله
26 - بررسی مقایسهای رابطة عشق و نخبگی در اشعار مولانا و شاملوبهارستان سخن , شماره 4 , سال 17 , پاییز 1399چکیده این تحقیق مواجهه ای ادبی و جامعه شناختی با یکی از مهمّ ترین مضامین شعر ایران در ادوار گذشته و امروز است. در این پژوهش سعی بر آن است که سیر تحوّل عشق و رابطه آن با نخبگی با تأکید بر اشعار مولانا و شاملو بررسی شود. در این پژوهش کتاب خانه ای، نظریّات حضرت مولانا ب چکیده کاملچکیده این تحقیق مواجهه ای ادبی و جامعه شناختی با یکی از مهمّ ترین مضامین شعر ایران در ادوار گذشته و امروز است. در این پژوهش سعی بر آن است که سیر تحوّل عشق و رابطه آن با نخبگی با تأکید بر اشعار مولانا و شاملو بررسی شود. در این پژوهش کتاب خانه ای، نظریّات حضرت مولانا با شاعر نام آور معاصر ایران (شاملو) بررسی و مقایسه شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که مفهوم عشق و نخبگی در شعر کلاسیک و شعر معاصر، تنها لفظی مشترک است و کاربرد مفاهیم عشق در هر یک از آن ها محتوای متفاوتی را منعکس می کند. مؤلّفه های عشق و نخبگی در اشعار مولانا شامل، تکامل عشق در انسان نخبه، قدرت ماورایی عشق و تأثیر آن بر نخبگی، وحدت آفرینی عشق، توکّل انسان نخبه به عشق خدا و در اشعار شاملو شامل، شادی و شعف عشق در انسان نخبه، صداقت انسان نخبه در عشق، ایمان و عشق انسان نخبه و ... می باشد. نتایجی که از این پژوهش به دست آمده تحوّل نگرش در توصیف عشق و نخبگی است که همزمان با تغییر عواطف، تجلّی عشق و نوع معشوق تغییر می کند. پرونده مقاله -
مقاله
27 - فرهنگ و تمدّن در اشعار صائب تبریزیبهارستان سخن , شماره 2 , سال 15 , تابستان 1397چکیدهفرهنگ و تمدّن در اشعار شاعران که یکی از درون مایههای ادبی است، از دیرباز نه تنها در ادب فارسی، بلکه در ادبیّات اکثر ملل، بازتابی گسترده داشته و به عنوان منبع و مرجعی مستند برای محقّقان و پژوهشگران تاریخ و فرهنگ و تمدّن هر ملّتی به شمار میرود. در این میان صائب تبر چکیده کاملچکیدهفرهنگ و تمدّن در اشعار شاعران که یکی از درون مایههای ادبی است، از دیرباز نه تنها در ادب فارسی، بلکه در ادبیّات اکثر ملل، بازتابی گسترده داشته و به عنوان منبع و مرجعی مستند برای محقّقان و پژوهشگران تاریخ و فرهنگ و تمدّن هر ملّتی به شمار میرود. در این میان صائب تبریزی شاعری است که قابلیّت بررسی و پژوهشی جامع از هر نظر به ویژه جامعه شناسی و مردم شناسی، در حیطه شناخت فرهنگ دوره و به تبع آن فرهنگ و تمدّن مردم ایران در روزگار صفویّه را دارد. بازتاب فرهنگ قرآنی در دیوان صائب جایگاه ویژهای دارد و تأثّر شاعر از آیات قرآنی، تأثّری آگاهانه، همراه با برداشتی عمیق است. امّا اشعار وی از باورهای عامیانه به لحاظ ویژگی واقعگرایی سبک صائب و به تبع آن، سبک دوره، خالی نیست. باورهای عامیانهای نظیر؛ وارد شدن زنبور در خانه کسی (نشان از آمدن مهمان)، نحسی عدد سیزده، شکستن آینه، پرش چشم (اختلاج)، شومی جغد، نعل در آتش افکندن و طلسم، اعتقاد به فال و... . صائب به ارزشهای اخلاقی و اجتماعی پایبند بوده است. آنچه از اشعار وی برمیآید، این است که او شاعری صلحطلب، قانع، اهل مدارا، به دور از ضعیفکشی و تکبّر و غرور است و حفظ آبرو را لازم میشمارد و شاه زمان را از شرابخواری به سوی توبه میخواند. پرونده مقاله -
مقاله
28 - معرّفی نسخة خطّی دیوان «میرزا تقی بن زکی صاحب علی آبادی»بهارستان سخن , شماره 2 , سال 17 , تابستان 1399چکیده میرزا محمّدتقی علی آبادی مازندرانی، فرزند میرزا زکی، یکی از گویندگان و شاعران در نیمه دوم قرن سیزدهم به شمار میرود. اصل وی از علی آباد مازندران و در شعر و شاعری ید طولانی داشته است. ابتدا به ملالی تخلّص میکرد ولی بعداً تخلّص اش را به صاحب تغییر داد و به همین چکیده کاملچکیده میرزا محمّدتقی علی آبادی مازندرانی، فرزند میرزا زکی، یکی از گویندگان و شاعران در نیمه دوم قرن سیزدهم به شمار میرود. اصل وی از علی آباد مازندران و در شعر و شاعری ید طولانی داشته است. ابتدا به ملالی تخلّص میکرد ولی بعداً تخلّص اش را به صاحب تغییر داد و به همین جهت به صاحب دیوان نیز اشتهار دارد. دیوان شعرى وی شامل قصائد، قطعات، غزلیّات، رباعیّات و مثنویّات میبا شد که حدود 5300 بیت و موضوع آن اغلب در مدح فتحعلی شاه، محمّد شاه قاجار، در نعت حضرت علی، پیامبر است. دیوان صاحب علی آبادی، دارای اشعار بسیار فاخر ادبی و پخته، و وزنی آهنگین است که تاکنون مجال نشر، تصحیح و تحلیل نیافته است. از اشعار وی ابیات اندکی در کتب تذکره و تراجم در ذیل حالاتش نقل گردیده، امّا دیوان اشعارش تا به حال چاپ نشده و چند نسخة خطّی از آن موجود است . لذا مقاله حاضر با هدف شناساندن این اثر ارزشمند، بر پایة نسخة خطّی موجود در کتابخانه مجلس با شمارة 1008 و مقابلة آن با پنج نسخة دیگر پرداخته است. نسخة مذکور بنا به دلایلی چون سلامت، کامل بودن، خوانا بودن و در کلّ اکمل و نسبتاً اقدم بودن به عنوان نسخة اساس قرار گرفت. پرونده مقاله -
مقاله
29 - واکاوی رمان «شوهر آهو خانم» براساس نظریّة یادگیری شناختی_ اجتماعی آلبرت بندورابهارستان سخن , شماره 4 , سال 18 , پاییز 1400چکیده از آن جایی که بررسی نظرات متفکّران نظریّه پرداز در حوزة یادگیری و استخراج دلالت های آن می تواند راهنمای پژوهشگران و علاقه مندان قرار گیرد، بر این اساس کانون اصلی توجّه پژوهش حاضر بر بررسی نظریّة شناختی– اجتماعی آلبرت بندورا و استخراج منطقی دلالت های آن در چکیده کاملچکیده از آن جایی که بررسی نظرات متفکّران نظریّه پرداز در حوزة یادگیری و استخراج دلالت های آن می تواند راهنمای پژوهشگران و علاقه مندان قرار گیرد، بر این اساس کانون اصلی توجّه پژوهش حاضر بر بررسی نظریّة شناختی– اجتماعی آلبرت بندورا و استخراج منطقی دلالت های آن در رمان شوهر آهو خانم، نوشتة علی محمّد افغانی قرار گرفته است. همچنین از دلایلی که در این مقاله، این نظریّه برای بررسی انتخاب شده، وسعت مبنای نظری بندورا در حوزة اجتماعی، شناختی و گستردگی کاربرد آن در حوزه یادگیری است. سوال این پژوهش عبارت است از: کدام مؤلّفه های نظریّة شناختی – اجتماعی آلبرت بندورا در رمان شوهر آهو خانم مشهود است؟ روش مورد استفاده در این مقاله، توصیفی– تحلیلی است. از یافته های پژوهش حاضر تشریح مواردی چون یادگیری مشاهده ای، و مؤلّفه های آن مانند: توجّه، یادداری، بازآفرینی و انگیزش است. که براساس این مؤلّفه ها به بررسی و تحلیل رمان شوهر آهو خانم پرداخته شده است. که تمامی این شاخصه ها به تفصیل، توضیح داده شده است. پرونده مقاله