در این مقاله به بررسی تطبیقی جلوههای میهندوستی در سرودههای خیرالدین زرکلی و احمد شوقی پرداختهایم. روش تحقیق، کتابخانهای بوده و نوع آن، تحلیلی-توصیفی است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اگرچه این دو شاعر همواره در اشعار خویش به موضوع میهندوستی توجه ویژه نشان دادهاند، أکثر
در این مقاله به بررسی تطبیقی جلوههای میهندوستی در سرودههای خیرالدین زرکلی و احمد شوقی پرداختهایم. روش تحقیق، کتابخانهای بوده و نوع آن، تحلیلی-توصیفی است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اگرچه این دو شاعر همواره در اشعار خویش به موضوع میهندوستی توجه ویژه نشان دادهاند، اما بسامد مضامین مرتبط با میهن-دوستی در اشعار زرکلی بیشتر از اشعار شوقی است. علاوه بر این، شوقی به موضوع فلسطین واکنشی نشان نداده است. البته در کنار این تفاوتها، اشتراکات زیادی در زمینهی توجه دو شاعر به موضوع میهندوستی وجود دارد. زرکلی در کل دوران زندگی خویش به موضوع میهندوستی توجه نشان داده اما شوقی تا زمانی که در دربار بود، به موضوعات سیاسی چندان حسّاس نبود و در مراحل بعدی زندگی خویش به طور فزاینده به موضوع میهندوستی و مضامین مرتبط با آن توجه و علاقه نشان داده است. زرکلی بیش از شوقی به وطن خویش عشق میورزد و این موضوع با توجه به بازتاب چشمگیر موضوع غم غربت در اشعار زرکلی، قابل استناد و استنباط است. هر دو شاعر تنها راه رستگاری ملّتها را اتحّاد ملی و منطقهای میدانند. البته زرکلی به موضوع فلسطین توجه ویژه نشان داده اما شوقی به این موضوع چندذان نپرداخته است.
تفاصيل المقالة
علامه اقبال لاهوری شاعر فارسی زبان هنددی و امیرالشدارا شوقی شاعرعرب زبان مصری، هر یک در دوره زندگانی خود از سرشناس تدرین شداعرانکشورشان به شمار می آمدند. شرایط اجتماعی و سیاسی تقریبا مشابه حاکم برجماه هند و مصر در قرن نوزدهم، باعث به وجود آمدن اندیشه هدای مشترکدر ذهن و أکثر
علامه اقبال لاهوری شاعر فارسی زبان هنددی و امیرالشدارا شوقی شاعرعرب زبان مصری، هر یک در دوره زندگانی خود از سرشناس تدرین شداعرانکشورشان به شمار می آمدند. شرایط اجتماعی و سیاسی تقریبا مشابه حاکم برجماه هند و مصر در قرن نوزدهم، باعث به وجود آمدن اندیشه هدای مشترکدر ذهن و زبان این دو شاعر وطن پرست گردیده است.در این مقاله سعی ما بر این بوده اسدت، بدا بررسدی شدرایط اجتماعی وسیاسی حاکم بر جاماه هند و مصر، به بررسدی اندیشده هدای مشترک این دوشاعر بپردازیم. مهمترین منابع در تهیه این مقالده دیدوان شار اقبدال و شوقیمی باشد و آنچه بیان شده است، تنها به استناد شعر آنان می باشد.
تفاصيل المقالة
این مقاله پژوهشی در مورد دیدگاه های سیاسی محمد تقی بهار (1330-1265 ش) و احمد شوقی (1932-1868 م) . دو شاعر برجسته ادبیات فارسی عربی در دوره معاصر است . این دو شاعر به بیان تحولات دنیای پس از انقلاب صنعتی به زبان هنر پرداختند. در این مقاله دیدگاه های سیاسی آنان در سه بخش أکثر
این مقاله پژوهشی در مورد دیدگاه های سیاسی محمد تقی بهار (1330-1265 ش) و احمد شوقی (1932-1868 م) . دو شاعر برجسته ادبیات فارسی عربی در دوره معاصر است . این دو شاعر به بیان تحولات دنیای پس از انقلاب صنعتی به زبان هنر پرداختند. در این مقاله دیدگاه های سیاسی آنان در سه بخش استعمار ؛ آزادی و جنگ تنظیم و مورد بررسی قرار گرفته و در پایان وجوه تشابه و اختلاف دیدگاه های هر کدام و شیوه های تبیین موضوع بیان گردیده است.
تفاصيل المقالة
تأثیر و تأثّر شاعران از مضامین و اسالیب یکدیگر در ادبیات جهان امری است شایع که ادبیات عرب نیز از آن مستثنی نیست. سینیه بحتری همواره مورد توجه ادبا و شعرا بوده است. در این میان احمد شوقی شاعر معاصر در اسلوب و مضمون از وی پیروی کرده است و عبدالله عمر بلخیر نیز از هر دو شا أکثر
تأثیر و تأثّر شاعران از مضامین و اسالیب یکدیگر در ادبیات جهان امری است شایع که ادبیات عرب نیز از آن مستثنی نیست. سینیه بحتری همواره مورد توجه ادبا و شعرا بوده است. در این میان احمد شوقی شاعر معاصر در اسلوب و مضمون از وی پیروی کرده است و عبدالله عمر بلخیر نیز از هر دو شاعر پیش از خود تأسّی جسته و سینیه‌ای زیبا از خود به یادگار گذاشته است. بی‌شک بحث و بررسی جنبه‌های گوناگون سینیه شوقی و بلخیر امری است لازم. برخی از سؤالاتی که این پژوهش در صدد یافتن پاسخی برای آن‌هاست: هنر این دو شاعر در باب موسیقی به چه صورت نمود یافته است؟ تناسب محتوا با وزن، بسامد واژگان و افزایندگان موسیقایی در این آثار به چه صورت است؟
تفاصيل المقالة
یکی از شاخههای ادبیات تطبیقی بررسی تصویر ادبی(Imageologi) ملّت و سرزمینی در ادبیات ملّتی دیگر است. احمد شوقی، ادیب معاصر، نمایشنامهای منظوم به نام قمبیز(کمبوجیه) پادشاه ایرانی سروده و در آن تصویری از ایرانیان را خلق کرده است که پرداختن بدان از منظر ادبیات تطبیقی اهمیت أکثر
یکی از شاخههای ادبیات تطبیقی بررسی تصویر ادبی(Imageologi) ملّت و سرزمینی در ادبیات ملّتی دیگر است. احمد شوقی، ادیب معاصر، نمایشنامهای منظوم به نام قمبیز(کمبوجیه) پادشاه ایرانی سروده و در آن تصویری از ایرانیان را خلق کرده است که پرداختن بدان از منظر ادبیات تطبیقی اهمیت بسزائی دارد و خواننده میتواند تصوّر دیگران را از تاریخ و فرهنگ باستانی کشورمان درک کند. گرچه هدف اصلی این پژوهش نشان دادن تصویر ایرانیان در این نمایشنامه است؛ اما در این راستا به جنبه فنی شخصیت و شخصیتپردازی در جهت نشاندادن تصویری از شخصیتهای ایرانی نیز اشاره شده است.
تفاصيل المقالة
حماسی و اجتماعی بودن مضامین شوقی در برابر فردی و غزلگونه بودن مدایح رهی، سادگی و روانی شعر احمد شوقی در برابر بهرهگیری از صنایع ادبی و پیچیدگی الفاظ در شعر رهی معیری، سیر منطقی و جامعیت شعر شوقی و پردازش جنبههای مختلف زندگی پیامبر در برابر انتخاب یک موضوع محدود در ش أکثر
حماسی و اجتماعی بودن مضامین شوقی در برابر فردی و غزلگونه بودن مدایح رهی، سادگی و روانی شعر احمد شوقی در برابر بهرهگیری از صنایع ادبی و پیچیدگی الفاظ در شعر رهی معیری، سیر منطقی و جامعیت شعر شوقی و پردازش جنبههای مختلف زندگی پیامبر در برابر انتخاب یک موضوع محدود در شعر رهی همچنین پرداختن به خصوصیات اخلاقی پیامبر در شعر شوقی در برابر توصیفات ظاهری رهی از حضرت از ویژگیهای بارز تفاوت در دو مدح است. اگرچه واقعگرایی، ارادت قلبی و پرهیز از تکسب و تصویرگری زیبا در هر دو مشترک و از نوع نگاه و ایدئولوژی آنها نشأت گرفته است. از مضامین قابل توجه در شعر شوقی توسل به اهل بیت است که در شعر رهی با وجود آنکه در محیط شیعی پرورش یافته است ملاحظه نمیشود.
تفاصيل المقالة
ناصر خسرو و احمد شوقی اگرچه هم از نظر زمان و هم از نظر مکان زندگی، بسیار از هم دورند و به دو فرهنگ و تمدن و دو زمان متفاوت تعلق دارند، لیک در پرداخت و بیان برخی مضامین؛ دیدگاههایی شبیه به هم دارند.
در این جستار، تلاش می کنیم به بررسی تطبیقی دیدگاه این دو شاعر درباره رو أکثر
ناصر خسرو و احمد شوقی اگرچه هم از نظر زمان و هم از نظر مکان زندگی، بسیار از هم دورند و به دو فرهنگ و تمدن و دو زمان متفاوت تعلق دارند، لیک در پرداخت و بیان برخی مضامین؛ دیدگاههایی شبیه به هم دارند.
در این جستار، تلاش می کنیم به بررسی تطبیقی دیدگاه این دو شاعر درباره روزگار، خرد و جهل بپردازیم.
تفاصيل المقالة
ژان دویی لافونتن شاعر و نویسنده فرانسوی یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای ادبی جهان در عصر خویش و پس از آن به شمار میرود. منتقدان و پژوهشگران آثار ادبی، وی را یکی از بزرگترین فابلنویسهای جهان میدانند، که اهداف تعلیمی - تربیتی آثار او نظر بسیاری از ادیبان نام آشنای جها أکثر
ژان دویی لافونتن شاعر و نویسنده فرانسوی یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای ادبی جهان در عصر خویش و پس از آن به شمار میرود. منتقدان و پژوهشگران آثار ادبی، وی را یکی از بزرگترین فابلنویسهای جهان میدانند، که اهداف تعلیمی - تربیتی آثار او نظر بسیاری از ادیبان نام آشنای جهان را به خود جلب کرده است. شوقی شاعر اخلاقمدار ادبیات عرب صاحب آثار تربیتی - تعلیمی است که از لحاظ ادبی سرچشمه درخشانی از آثار پر معنای ادبیات عرب به شمار میآیند. دیوان شوقی شامل فابلهایی است که شوقی آنها را به هدف تعلیم افراد جامعه، اشاعه اخلاقیات، میهنپرستی و حفظ ارزشها و اعتراض به اوضاع سیاسی حاکم بر عصر سروده است. در این مقاله به بررسی فابلهای دو ادیب نامی و بزرگ و میزان تأثیرپذیری شوقی از ادیب فرانسوی لافونتن میپردازیم. این جستار بر اساس بررسی برخی آثار لافونتن و شوقی که میتوان در آن نمونههایی از تأثیرپذیری ادیب مصری از لافونتن را دریافت به عمل آمده است.
تفاصيل المقالة
نوشتار حاضر به موضوعاتی در زمینه مسیحیت همچون القاب و صفات بارز حضرت عیسی علیه السلام، ولادت و معجزات آن حضرت، پرداخته است. همچنین مسأله به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(ع) و عروج ایشان و اناجیل معتبر در میان مسیحیان که از کانونیترین مسائل آیین مسیحیت به شمار میآید، مورد ب أکثر
نوشتار حاضر به موضوعاتی در زمینه مسیحیت همچون القاب و صفات بارز حضرت عیسی علیه السلام، ولادت و معجزات آن حضرت، پرداخته است. همچنین مسأله به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(ع) و عروج ایشان و اناجیل معتبر در میان مسیحیان که از کانونیترین مسائل آیین مسیحیت به شمار میآید، مورد بحث واقع شده است. تفرقه در مسیحیت، اصحاب عیسی(ع) و مراتب روحانیت مسیحی از دیگر مطالب مورد گفتوگو در این مقاله است. این پژوهش بر آن است که هر یک از مضامین مورد بحث در اشعار شوقی را با تأکید بر آیات قرآن کریم، مورد بررسی قرار دهد و در صورت لزوم مقایسه ای با متون مسیحی و اسلامی انجام دهد و نحوه اثرپذیری شاعر از آن متون را بیان کند.
تفاصيل المقالة
یتجاوب شوقی مع المعانی الاسلامیة السامیة التی تجیش بها قلوب المسلمین نحو خاتم المرسلین فلا تفوته مناسبة إلا یذکر فیها سیرته(ص) مشیدا بفضائله الکریمة وشمائله الرفیعة، متضرعا ملتمسا شفاعته(ص) مستشفیا به لتفریج کروب الأمة الاسلامیة وموجها لها لتتخذ منه القدوة والاسوة حتی ت أکثر
یتجاوب شوقی مع المعانی الاسلامیة السامیة التی تجیش بها قلوب المسلمین نحو خاتم المرسلین فلا تفوته مناسبة إلا یذکر فیها سیرته(ص) مشیدا بفضائله الکریمة وشمائله الرفیعة، متضرعا ملتمسا شفاعته(ص) مستشفیا به لتفریج کروب الأمة الاسلامیة وموجها لها لتتخذ منه القدوة والاسوة حتی تستعید مجدها و تسترجعها فیها المجید. فإن شعره المجسد للعقیدة الاسلامیة ومعرفة الدقیقة للدین الاسلامی یلقی لنا الضوء علی حقیقة عقیدة الشاعر، ونحن إذا دققنا النظر فی شعر أحمد شوقی لا نجد فیه شیئاً یشیر إلی مروقة بل ولاء تام للاسلام والمسلمین؛ و له فی أشعاره الاسلامیة ثلاث قصائد فی مدح النبی هی النهج البردة والهمزة النبویة وأما الثالثة فهی ذکری المولد تبیّن اعتزاز شوقی الشدید بإسلامه فی حیاته وأیضا فی شعره، وهذه القصائد خیر بیان علی مدی وعی شوقی بدور الاسلام فی حیاته، ونحن بصدد علی دراستها التحلیلیة فی هذه المقالة.
تفاصيل المقالة
اشتهر أحمد شوقی بأمیر الشعراء، وهو من أشهر شعراء العصر الأخیر. إنه لم یکن شاعراً لنفسه، وحیاته الخاصة بل کان دائماً شاعراً لغیره.لم یترک شوقی غرضاً من أغراض الشعر، إلا وطرق بابه، وخاض غماره. وهو إن لم یکن شاعراً عالمیاً، فإنه شاعر الشرق، ومن أعظم أرکان النهضة التی وجهت أکثر
اشتهر أحمد شوقی بأمیر الشعراء، وهو من أشهر شعراء العصر الأخیر. إنه لم یکن شاعراً لنفسه، وحیاته الخاصة بل کان دائماً شاعراً لغیره.لم یترک شوقی غرضاً من أغراض الشعر، إلا وطرق بابه، وخاض غماره. وهو إن لم یکن شاعراً عالمیاً، فإنه شاعر الشرق، ومن أعظم أرکان النهضة التی وجهت الشعر العربی نحوالقیم الخالدة. تبین هذه الدراسة الاجتماعیات، والأخلاق، والحکم التی جمعت فی دیوانه القیم. عندما نراجع دیوانه نری أنه ینشرُ فی الحقل الاجتماعی آراء حکمیة، ومواعظ أخلاقیة. وفی بعض الأحیان، یورد الشاعر توجیهاته وحکمه، ممزوجةً بالوعظ والإرشاد. وقد جعل شوقی، الأخلاق منارة للدین، وهدیاً للمؤمنین، وبها فوز الناس أجمعین.
تفاصيل المقالة
یعتبر أحمد شوقی(1868- 1932م) من أبرز شعراء مصر فی العصر الحدیث. له مکانة شعریة مرموقة بین الشعراء، حتی لقّب بأمیر الشعراء. إنّ القرآن الکریم هو المعین الثری الذی یستمتع شوقی منه فی إنشاد شعره. عندما نعالج أشعاره فنری أن القرآن الکریم یسیطر بصورة واضحة علی خیال شوقی ویست أکثر
یعتبر أحمد شوقی(1868- 1932م) من أبرز شعراء مصر فی العصر الحدیث. له مکانة شعریة مرموقة بین الشعراء، حتی لقّب بأمیر الشعراء. إنّ القرآن الکریم هو المعین الثری الذی یستمتع شوقی منه فی إنشاد شعره. عندما نعالج أشعاره فنری أن القرآن الکریم یسیطر بصورة واضحة علی خیال شوقی ویستمد منه ألفاظه وصوره ومعانیه فی جمیع أغراضه. القیامة ومشاهدها إحدی المباحث القرآنیة التی نراها فی طیّات شعره.
تفاصيل المقالة
التجدید هو اهتمام الشاعر بذکر روح شواهد العصر وفهمها فهما ذاتیا ووجدانیا، وینبغی علی کل شاعر وفنّان أن یصرف جهده لتفهّم روح عصره والتعبیر عنه. إنّ الکلاسیکیین الجدد إضافة إلی کونهم مقلّدین، قد وطدوا أقدامهم فی سبیل التجدید الشعری، فقوام المدرسة الکلاسیکیة الجدیدة یکون ت أکثر
التجدید هو اهتمام الشاعر بذکر روح شواهد العصر وفهمها فهما ذاتیا ووجدانیا، وینبغی علی کل شاعر وفنّان أن یصرف جهده لتفهّم روح عصره والتعبیر عنه. إنّ الکلاسیکیین الجدد إضافة إلی کونهم مقلّدین، قد وطدوا أقدامهم فی سبیل التجدید الشعری، فقوام المدرسة الکلاسیکیة الجدیدة یکون تقلیدا فی الشکل أو الإطار، وتجدیدا فی المحتوی أو المضمون. هذه المقالة تبحث عن المضامین التجدیدیة المشترکة فی أشعار النیوکلاسیکیین استنادا بأشعار مندوبَین بلامنازعَین لهذین المذهبین، أی: أحمد شوقی، فی الأدب العربی ومحمد تقی بهار، فی الأدب الفارسی.
وجدنا فی الدراسات الموجودة بین هذین المذهبین اشتراکات کثیرة فی المضامین الشعریة الجدیدة، وهذا الأمر یحکی عن وجود التشابهات الثقافیة والاجتماعیة والسیاسیة بین الفرس والعرب.
تفاصيل المقالة
در میان شاعران ایرانی، فحول و بزرگانی داریم، که به خلق آثار ارزشمندی همچون گویشها و لهجههای محلّی خود پرداختهاند. میرزا شوقی را باید از جملهی این سخنوران دانست، که به رغم جایگاه ویژه اش در نزد اهالی بهبهان و کهگیلویه، در پهنهی ادب فارسی چندان شناخته نیست. در این مق أکثر
در میان شاعران ایرانی، فحول و بزرگانی داریم، که به خلق آثار ارزشمندی همچون گویشها و لهجههای محلّی خود پرداختهاند. میرزا شوقی را باید از جملهی این سخنوران دانست، که به رغم جایگاه ویژه اش در نزد اهالی بهبهان و کهگیلویه، در پهنهی ادب فارسی چندان شناخته نیست. در این مقاله تلاش گردیده، تا در حد توان به شرح حال، آثار و طرز سخنوری این شاعر پرداخته شود. گفتنی است که آنچه انگیزهی نگارش این مقاله را فراهم آورده است، علاوه بر اهمیّت جایگاه این شاعر در گویش بهبهانی و لری، مسألهی پیش آهنگی وی در تلاش برای سرودن نخستین نمونههای شعر در قالبهای تازه است، که تا کنون مورد غفلت بوده است. برای رعایت اختصار به شرحی کوتاه در این باره پرداخته و پژوهشهای تکمیلی را به عهدهی ادیبان ارجمند گذاشته میشود.
تفاصيل المقالة
از آنجا که عشق مفهومی انتزاعی دارد؛ عارفان برای تبیین و توصیف آن از عناصر حسی و ملموس بهره برده و برای آن از زبان استعاره، استفاده کردهاند. هرچند موضوع عشق در همۀ دورانها و زمانها مورد توجّه شاعران و نویسندگان بوده است؛ اما در سبک عراقی به لحاظ اهمیّت و اعتبار آثاری أکثر
از آنجا که عشق مفهومی انتزاعی دارد؛ عارفان برای تبیین و توصیف آن از عناصر حسی و ملموس بهره برده و برای آن از زبان استعاره، استفاده کردهاند. هرچند موضوع عشق در همۀ دورانها و زمانها مورد توجّه شاعران و نویسندگان بوده است؛ اما در سبک عراقی به لحاظ اهمیّت و اعتبار آثاری که دربارۀ عشق نوشته و سروده شده؛ برجستگی بیشتری دارد. یکی از دیوانهای معروف و مشهور قرن هفتم، کلیّات شمس تبریزی اثر مولانا جلالالدین محمد بلخی است. این اثر به لحاظ زبانی، بیشتر شاعرانه و استعاری میباشد و از حیث معنا عرفانی است. مولانا در کلیّات شمس با توجّه به فرهنگ و ایدئولوژیهای حاکم بر جامعۀ آن عصر، دریافتی خاص از عشق دارد. همچنین این دیوان، دارای بنیان منسجمی است که حاصل شبکههای استعاری شکل گرفته برپایۀ یک یا چند استعارۀ اصلی مشترک یا فردی در آنها است. این پژوهش که به شیوه توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانهای تنظیم شده درصدد آن است تا به بررسی نظامهای استعاری عشق در کلیّات شمس تبریزی بر اساس نظریۀ استعاره شناختی بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که استعارههای معشوقی در این اثر در واقع نشاندهندۀ اینهمانی میان معشوق و خدا و سه نگاشتِ استعاری عشق خدا است، خدا معشوق است، خدا عشق است، میباشد.
تفاصيل المقالة
ادبیات متعهد حوزههای گوناگونی را در برمیگیرد. پرداختن به مسایل اجتماعی و سیاسی جامعه از مهمترین رویکردهای این نوع ادبیات است. در عصر مشروطه در جامعۀ ایران و مصر اوضاع اجتماعی و سیاسی مشابهی شکل گرفته بود. مسائلی که استقلال و هویت چنین کشورهایی را دستخوش تعرّض بیگانگ أکثر
ادبیات متعهد حوزههای گوناگونی را در برمیگیرد. پرداختن به مسایل اجتماعی و سیاسی جامعه از مهمترین رویکردهای این نوع ادبیات است. در عصر مشروطه در جامعۀ ایران و مصر اوضاع اجتماعی و سیاسی مشابهی شکل گرفته بود. مسائلی که استقلال و هویت چنین کشورهایی را دستخوش تعرّض بیگانگان قرار میداد و در نتیجه با خطر جدّی روبهرو می-ساخت؛ بنابراین شاعران اجتماعی در تب و تاب چنین اوضاع متلاطمی وارد شدند و مهمترین همّ آنان پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی شد. در این پژوهش که به شیوة توصیفی- تحلیلی انجام شده، مضامین اجتماعی- سیاسی در اشعار ادیبالممالک و احمد شوقی، بر اساس مکتب تطبیقی آمریکا استخراج و بررسی شده است. یافتههای پژوهش حکایت از آن دارد که مضامینی از قبیل وطنپرستی، یادکرد آزادگان و پهلوانان وطنی، ترغیب به وحدت و همبستگی، انزجار از بیگانگان و انتقاد از نابسامانیهای اجتماعی در شعر این دو شاعر، کاربرد گستردهای داشتهاست با این تفاوت که ادیب الممالک، مسایل جزئی اجتماعی را هم در شعر خود وارد کرده است؛ حال آنکه احمد شوقی غالبا مسایل کلانتر را مطرح نموده است. هر دو شاعر وطنی، در ابتدا نسبت به نهضت مشروطه دیدگاهی مثبت دارند؛ اما با ورود نابههنجاریها به ساختار نهضت، مسیر خود را تغییر داده و از آن شکوه سرمیدهند. اصلاحطلبی و لزوم عملکرد مثبت طبقات گوناگون اجتماع و اهل سیاست از مهمترین راهکارهایی است که این دو شاعر برای نیل به پیروزی ملی، پیشنهاد میکنند.واژگان کلیدی: ادبیات تطبیقی، نهضت مشروطه، وطن پرستی، ادیبالممالک، احمد شوقی.
تفاصيل المقالة
ناسیونالیسم ازجمله مفاهیمی است که به دنبال آشنایی با تمدّن غرب در اوایل قرن نوزدهم، وارد ادبیات سیاسی ایران و کشورهای عربی شد و سبب ظهور شاعرانی گردید که مهم ترین مضامین شعری آن ها، اشعار وطنی و مهم ترین دغدغه شان، مبارزه با نیروهای مستبد داخلی و خارجی بود که استقلال و أکثر
ناسیونالیسم ازجمله مفاهیمی است که به دنبال آشنایی با تمدّن غرب در اوایل قرن نوزدهم، وارد ادبیات سیاسی ایران و کشورهای عربی شد و سبب ظهور شاعرانی گردید که مهم ترین مضامین شعری آن ها، اشعار وطنی و مهم ترین دغدغه شان، مبارزه با نیروهای مستبد داخلی و خارجی بود که استقلال و آزادی کشورشان را به مخاطره می افکندند. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی جلوه های گوناگون ناسیونالیسم ایرانی و عربی در دوران نهضت عربی و مشروطة ایران در اشعار احمد شوقی و سیّداشرف الدّین حسینی، با یافتن نقاط تلاقی اندیشة این دو شاعر در عرصة ناسیونالیسم، از خلال اشعار و اندیشه های آن ها به تطبیق این رویکرد به مثابة یکی از رهیافت های فکری عصر حاضر بپردازد. درنهایت با بررسی تطبیقی اشعار این دو شاعر این نتایج به دست آمد که میهن دوستی و عشق به وطن از جلوه های بارز اندیشة ناسیونالیستی آن هاست تا جایی که بازتاب این وطن دوستی در اشعار ایشان آنچنان گسترده است که به عنصری سبک ساز و تعیین کننده در سطحِ محتوایی و زبانی شعر هر دو شاعر تبدیلشده است.
تفاصيل المقالة
ادبیات تطبیقی در تاریخ ادبیات عربی و فارسی از دیرباز ریشه دوانیده است. تأثیر ادب عربی بر ادب فارسی به ویژه در مدایح نبوی، بر هیچ پژوهشگر ادبی، پوشیده نیست. ستایش پیامبر بزرگوار اسلام (ص) میراثی از عاطفه و تفکّر دینی مشترک بین ادیبان اسلامی است. شعر فارسی با تأسّی از شعر أکثر
ادبیات تطبیقی در تاریخ ادبیات عربی و فارسی از دیرباز ریشه دوانیده است. تأثیر ادب عربی بر ادب فارسی به ویژه در مدایح نبوی، بر هیچ پژوهشگر ادبی، پوشیده نیست. ستایش پیامبر بزرگوار اسلام (ص) میراثی از عاطفه و تفکّر دینی مشترک بین ادیبان اسلامی است. شعر فارسی با تأسّی از شعر عربی در قالب ها و اوزان و بحور شعری، افق های نوینی رو به دنیای ادب گشود که در این میان بحرهای فراهیدی پایه های اوّلیۀ این گشایش و ابتکار بود. تأثیر و تأثّر میان دو ادب عربی و فارسی متقابل است. در مقایسۀ اشعار احمد شوقی و بدیل خاقانی در محور مدایح نبوی، مضامین مشترکی همچون: میلاد، اخلاق و خلقت پیامبر(ص)مقام و منزلت یاران و خاندان پیامبر(ص)، حوض کوثر، معجزات و تأثیرپذیری از قرآن و حدیث نبوی و توجه به عیسی پیامبر مرسل قابل مقایسه و تطبیق است. با این تفاوت که خاقانی هرچند دارای مسلک صوفیانه نیست، ولی در خلق معانی و به کارگیری لغات متنوّع ادبیات صوفیانه تبحّر خاصی دارد و اغلب توصیفهایش کوتاه و خلاصه است، اما شوقی در غالب موارد به شکلی ساده و روشن و مفصل در مدایح نبوی خود به بیان مطلب می پردازد. پژوهش حاضر با رویکردی تطبیقی مکتب فرانسوی و با روش توصیفی - تحلیلی به مقایسۀ اشعار شوقی و خاقانی با تکیه بر مدایح نبوی آنان می پردازد، تا در خلال آن وجوه اشتراک و گاهی افتراق این دو شاعر نامدار در شیوۀ سخن پردازی نمایان شود.
تفاصيل المقالة
توجه به بلاد شرق از جمله موضوعاتی است که در شعر شعرای معاصر ایران و مصر و کشور های همجوارشان خود نمایی می کند . از این رو مقاله ی حاضر به بررسی این درونمایه ی مشترک در شعر دو شاعر هم عصر ’ " احمد شوقی " ’شاعر مصری و " محمد تقی بهار " ’شاعر ایرانی می پر أکثر
توجه به بلاد شرق از جمله موضوعاتی است که در شعر شعرای معاصر ایران و مصر و کشور های همجوارشان خود نمایی می کند . از این رو مقاله ی حاضر به بررسی این درونمایه ی مشترک در شعر دو شاعر هم عصر ’ " احمد شوقی " ’شاعر مصری و " محمد تقی بهار " ’شاعر ایرانی می پردازد . این دو شاعر با وجود آنکه در دو کشور مختلف زندگی کرده اند ولی هر دو به بلاد شرق توجه داشته و این اهتمام ، نشان دهنده ی اشتراکات دینی ،فرهنگی و اجتماعی دو ملت ایران و مصر می باشد . ضمن بررسی تطبیقی دیدگاه این دو شاعر و بیان وجوه تشابه و افتراق نظر آنها در حوزه ی خاوردوستی ، به نظر می رسد شرق از دیدگاه شاعر فارسی زبان ، گستره ی وسیعتری دارد و قومیت در شعر او جایی ندارد.
تفاصيل المقالة
ادبیّات تعلیمی، بارزترین دغدغۀ شاعران و نویسندگان معاصراست. امروزه شعر کودک چهرۀ جدیدی از خود را به جهانیان به نمایش گذاشته و از لحاظ ساختاری، بیان، وسعت خیال و تصویرآفرینی، شیوه ای نوین را در سبک و سیاق خود در پیش گرفته است. پژوهش در مورد ادبیّات و شعر کودک را میتوان أکثر
ادبیّات تعلیمی، بارزترین دغدغۀ شاعران و نویسندگان معاصراست. امروزه شعر کودک چهرۀ جدیدی از خود را به جهانیان به نمایش گذاشته و از لحاظ ساختاری، بیان، وسعت خیال و تصویرآفرینی، شیوه ای نوین را در سبک و سیاق خود در پیش گرفته است. پژوهش در مورد ادبیّات و شعر کودک را میتوان به دو قرن اخیر حوالت داد. به گونهای که قرن بیستم را قرن کودک نامیدهاند. شعر کودک، زبانی خیالانگیز و موزون دارد و بیشتر شیفتۀ موسیقی کلام است و به تدریج با معنا انس می گیرد. شعر کودک به گونهای است که بدون آموزش مستقیم، سطح دانش فرهنگی و اجتماعی و ذوق و استعداد آنان را بالا میبرد چرا که از زندگی خود کودک گرفته شده است. احمد شوقی و مصطفی رحماندوست از شاعران شعر کودک هستند، که مضامین تعلیمی و تربیتی را دراشعار خود گنجانده اند. هر دو با زبانی ساده و کودکانه بسیاری از آموزههای تعلیمی را به کار برده اند. مضامین تعلیمی، تربیتی، آموزههای دینی، قرآنی، میهنی، استقامت، حمایت، صداقت و دیگر مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت. این پژوهش با استفاده از روش مکتب فرانسوی، مکتبی که به تأثیرگذاری ملّتها و پیوندهای ادبی آنان در محدوده زمانی یکسانی میپردازد و بر خلاف دیگر مکاتب به آثار از دید زیباشناسی اهمّیّت چندانی نمیدهد به نگارش در آمده است، و سعی شده است تا با استفاده از این مکتب جلوه ای از تعلیمی بودن اشعار و برخی از شباهتها و تفاوتهای هر دو شاعر را بیان نماییم.
تفاصيل المقالة
چکیده
هویّت ملّی موجب جاودانگی و رشد و تعالی مردم یک کشور میشود و حفظ آن از دغدغههای دولتمردان و سیاستمداران یک جامعه است. از آنجا که هدف استعمارگران از بین بردن هویّت ملّی مردم یک سرزمین و از خود بیگانه کردن آنهاست، وظیفۀ بیدارسازی و آگاه کردن ملّت برعهدۀ شاعران أکثر
چکیده
هویّت ملّی موجب جاودانگی و رشد و تعالی مردم یک کشور میشود و حفظ آن از دغدغههای دولتمردان و سیاستمداران یک جامعه است. از آنجا که هدف استعمارگران از بین بردن هویّت ملّی مردم یک سرزمین و از خود بیگانه کردن آنهاست، وظیفۀ بیدارسازی و آگاه کردن ملّت برعهدۀ شاعران و صاحبان قلم و اندیشه است. بر همین اساس در این پژوهش مؤلّفههای هویّت ملّی در آثار دو شاعر انقـلابی، عارف قزوینی و احمد شوقی از شاعـران معاصـر ایران و عـرب به روش توصیفی- تحلیلی و در قالب سه رویکرد سیاسی، تاریخی و اجتماعی بررسی و تبیین شده است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان از آن دارد که این دو شاعر برجسته، توجّه ویژهای به شاخصهها و عناصر هویّت ملّی و ناسیونالیسم داشتهاند. وطنستایی، استعمارستیزی، تجلیل و تمجید از مبارزان، قهرمانان و شهدا و بیان عظمت و گذشتۀ پیشینیان از مضامین برجسته سرودههای آنهاست.
تفاصيل المقالة
شاعران نِؤُکلاسیک مصر نخستین شاعرانی بودند که توانستند در دورة نهضت ادب عربی شعر را از آفاتی که در عصر انحطاط گریبان گیر آن بود رهایی بخشیده و آن را در مسیر اصلی حرکت خود قرار دهند. در این مقاله سعی برآن شده است تا سه شاعر مشهور نؤُکلاسیک (بارودی و شوقی و حافظ ابراهیم) أکثر
شاعران نِؤُکلاسیک مصر نخستین شاعرانی بودند که توانستند در دورة نهضت ادب عربی شعر را از آفاتی که در عصر انحطاط گریبان گیر آن بود رهایی بخشیده و آن را در مسیر اصلی حرکت خود قرار دهند. در این مقاله سعی برآن شده است تا سه شاعر مشهور نؤُکلاسیک (بارودی و شوقی و حافظ ابراهیم) که نشانه های نوگرایی و تجدید در شعر ایشان بیش از دیگر شاعرانِ این مکتب نمود پیدا کرده است مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. این شاعران راه را بر آرایه های متکلفانة بدیعی بستند و از دیگر سوی، مجال را برای جولان ابزارهای بیانی، باز نگاه داشتند و در عین اهتمام به متانت الفاظ و قوالب به پیروی از ادبای بزرگ دوره های شکوفایی و زرّین ادب عربی، از دست یازیدن به تجربة سبکی نوین و یا پرداختن به اغراضی تازه و نوپدید پروایی به خود راه ندادند.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications