تصویر ادبی شخصیت‌های ایرانی و شخصیت‌پردازی آن‌ها در نمایشنامه «قمبیز» اثر احمد شوقی
الموضوعات :محمود حیدری 1 , داریوش رستخیز 2
1 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران(دانشیار)
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
یکی از شاخه‌های ادبیات تطبیقی بررسی تصویر ادبی(Imageologi) ملّت و سرزمینی در ادبیات ملّتی دیگر است. احمد شوقی، ادیب معاصر، نمایشنامه‌ای منظوم به نام قمبیز(کمبوجیه) پادشاه ایرانی سروده و در آن تصویری از ایرانیان را خلق کرده است که پرداختن بدان از منظر ادبیات تطبیقی اهمیت بسزائی دارد و خواننده می‌تواند تصوّر دیگران را از تاریخ و فرهنگ باستانی کشورمان درک کند. گرچه هدف اصلی این پژوهش نشان دادن تصویر ایرانیان در این نمایشنامه است؛ اما در این راستا به جنبه فنی شخصیت و شخصیت‌پردازی در جهت نشان‌دادن تصویری از شخصیت‌های ایرانی نیز اشاره شده است.
براهنی، رضا. 1368ش، قصه نویسی، چاپ چهارم، تهران: نشر البرز.
بیومی مهران، محمد. 1988م، مصر والشرق الأدنی القدیم، الجزء الثالث، ط4، الاسکندریه: دار المعرفه.
پرهام، سیروس. 1392ش، رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات، تهران: آگاه.
پیرنیا، حسن و آشتیانی، عباس اقبال. بی تا، دوره تاریخ ایران، ج1، تهران: انتشارات کتابخانه خیام.
جمال الدّین، محمّد سعید. 1389ش، ادبیات تطبیقی(پژوهشی در ادبیات فارسی و عربی)، ترجمه و تحقیق: سعید حسام پور و حسین کیانی، شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز.
الحاوی، ایلیا. 1403ق، أحمد شوقی أمیر الشعراء، الطبعة الثالثه، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
حسین، عبدالمنعم. 1974م، الایرانیون القدماء، القاهره: بی نا.
الحکیم، توفیق. 1991الف، قالبنا المسرحی، بیروت: الشرکۀ العالمیة للکتاب.
خفاجه، محمد صفر. 1969م، هیرودت یتحدث عن مصر، بیروت: دار القلم.
دورانت، ویل جیمز. 1384ش، درآمدی بر تاریخ تمدن و درس‌هایی از تاریخ، مترجم: محمود مصاحب، احمد بطحایی و خشایار دیهیمی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ریمون، کنان. 1387ش، روایت داستانی؛ بوطیقای معاصر، ترجمه ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.
السید، رمضان. لا تا، تاریخ المصر القدیمة، الجزء الثانی، القاهره: هیئة الآثار المصریة.
شمیسا، سیروس. 1383ش، انواع ادبی، ویرایش چهارم، تهران: میترا.
شوکت، محمد حامد. 1947م، المسرحیة فی شعر شوقی، القاهره: مطبعة المقتطف والمقطم.
ضیف، شوقی. 1387ق، فی التراث والشعر واللغة، القاهره: دار المعارف.
عطوی، فوزی. 1987م، احمد شوقی امیر الشعراء، الطبعة الثالثه، بیروت: دار الکتاب.
العقاد، عباس محمود. 1932، روایة القمبیز فی المیزان، القاهره: الدار المصریة للطباعة والنشر.
غنیمی هلال، محمد. 1955م، فی النقد المسرحی، القاهره: دار نهضة مصر للمطبع والنشر.
غنیمی هلال، محمد. 2001م، الأدب المقارن، ط 3، القاهره: نهضة مصر للطباعة والنشر والتوزیع.
الفاخوری، حنا. 1374ش، تاریخ الأدب العربی، ترجمه عبدالحمید آیتی، تهران: بی نا.
فردوسی، ابوالقاسم. 1386ش، شاهنامه(دفتر یکم، دوم و سوم و پنجم)، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: نشر مرکز.
کوندرا، میلان. 1387ش، هنر رمان، ترجمه پرویز همایون پور، تهران: گفتار.
لاج، دیوید و دیگران. 1374ش، نظریه رمان، تهران: انتشارات نظر.
محمدی، ابراهیم. 1389، مبانی نظری ادبیات تطبیقی، بیرجند: قهستان، معاونت پژوهشی دانشگاه بیرجند.
المقالح، عبدالعزیز. 1988م، عمالقة عند مطلع القرن، ط2، بیروت: دار الآداب.
مندور، محمد. 1987م، مسرحیات شوقی، القاهره: نهصة مصر للطباعة والنشر والتوزیع.
میر صادقی، جمال. 1376ش، عناصر داستان، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی.
وادی، طه. 1985م، شعر شوقی الغنایی والمسرحی، القاهره: دار المعارف.
هرودوت. 1324ش، تاریخ هرودوت، ترجمه ع. وحید مازندرانی، با مقدمه عباس اقبال، تهران: کتابفروشی محمدعلی علمی.
هرودوت. 1385ش، عناصر داستان، تهران: انتشارات سخن.
مقالات
بهبودیان، شیرین و پالیزبان، طاهره. 1387ش، «جایگاه ادبیات تطبیقی در زبان و ادبیات فارسی»، مطالعات ادبیات تطبیقی، ش5، صص62-49.
صابری، علی و الهه رزاقی. 1391ش، «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های بهار و شوقی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، سال ششم، شماره 22، صص 9-26.
مدنی، نسرین، 1386ش، «ادبیات تطبیقی و تطبیق شعر معاصر عرب و شعر معاصر ایران»، مطالعات تطبیقی، صص 171-169.
ممتحن، مهدی و محبوبه بهمنی. 1391ش، «بررسی تطبیقی اندیشه‌های علامه اقبال لاهوری و امیر الشعراء شوقی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، سال ششم، شماره 24، صص 7-30.
_||_
