-
حرية الوصول المقاله
1 - طهارت ذاتی، عصمت تکوینی و بساطت وجودی حقیقت محمدیه(ص)
سید مرتضی حسینی شاهرودی راضیه نیکیویژگی اصلی و اساسی انبیاء و اولیاء الهی، عصمت و طهارت ایشان است. این عصمت دارای مراتب و درجات متعددی است. برترین مرتبۀ آن، عصمت از هر غیر و از هر نوع ترکیبی است، عصمتی که در واقع همان صرافت و بساطت وجود است که از ویژگی های خاص اولین تعین ذات الهی یعنی حقیقت محمدیه(ص) اس أکثرویژگی اصلی و اساسی انبیاء و اولیاء الهی، عصمت و طهارت ایشان است. این عصمت دارای مراتب و درجات متعددی است. برترین مرتبۀ آن، عصمت از هر غیر و از هر نوع ترکیبی است، عصمتی که در واقع همان صرافت و بساطت وجود است که از ویژگی های خاص اولین تعین ذات الهی یعنی حقیقت محمدیه(ص) است. حقیقتی آسمانی که آن گاه که تنزل پیدا می کند، در وجود زمینی حبیب خدا(ص) و آل مطهرش(ع) ظهور می یابد؛ از این رو تمام صفات و کمالات آن وجه آسمانی در وجه زمینی او نیز وجود دارد، از جمله عصمت ذاتی و تکوینی و صرافت و بساطت وجودی، هرچند به سبب محدودیت های عالم طبیعت، تمام آن کمالات بالفعل به صورت عیان و آشکار در منظر تمام انظار نمی آید. بدین ترتیب، حقیقت وجود حضرت(ص) که مهبط وحی است، وجود بی کرانه و بسیطی است که جایی برای غیر باقی نمی گذارد، با این حال در عالم طبیعت و در ظاهر، بشری همانند دیگران و محکوم به احکام این عالم است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - نقش واسطه فیض در تفویض تکوینی
عادل مقدادیان محمد جواد شمسواژة تفویض در نظام عرفانی به دو گونه به کار می رود: گاه تفویض در سیر صعود و مرحله ای از مرتبه معاملات است که پس از ایجاد روحیه توکّل، و در افقی بالاتر باید در سالک الی الله ایجاد شود؛ امّا دومین معنای تفویض در عرفان، در سیر نزول و به معنای واگذاری امور به اختیار واسطة ف أکثرواژة تفویض در نظام عرفانی به دو گونه به کار می رود: گاه تفویض در سیر صعود و مرحله ای از مرتبه معاملات است که پس از ایجاد روحیه توکّل، و در افقی بالاتر باید در سالک الی الله ایجاد شود؛ امّا دومین معنای تفویض در عرفان، در سیر نزول و به معنای واگذاری امور به اختیار واسطة فیض است. این نوع تفویض اجمالاً به معنای اجازه و اذن الهی در تصرّف اختیاری است و خود شامل دو نوع است: تفویض در تکوین یا همان تأثیرگذاری و فاعلیت واسطه فیض به اختیار خویش در امور آفرینش؛ و دوم تفویض در تشریع که به معنای اذن الهی است برای دخالت واسطه فیض در دین گذاری و تشریع و انجام هر چه به مصلحت و مسبّب رشد خلق خدا است. در این مقاله به بررسی مفهوم تفویض تکوینی برای واسطه فیض می پردازیم تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی تطبیقی ساختارهای اجتماعی در آثار زیدری نسوی و نجیب محفوظ براساس نظریات ساختارگرایانه گلدمن
شهره بهروزه پرنوش پژوهش ماندانا هاشمی اصفهانیساختارگرایی تکوینی در جامعهشناسی ادبیات، یکی از شاخههای نوین در پژوهشهای ادبی معاصر است که فیلسوفان جامعهشناس و ادیبی چون لوسین گلدمن و رهبر فکری او یعنی جورج لوکاچ، بدان محور متکی بوده اند و بر طبق آن دیالکتیک نگرش حاکم بر مؤلف و فضای تاریخی، اجتماعی همراه با اقتص أکثرساختارگرایی تکوینی در جامعهشناسی ادبیات، یکی از شاخههای نوین در پژوهشهای ادبی معاصر است که فیلسوفان جامعهشناس و ادیبی چون لوسین گلدمن و رهبر فکری او یعنی جورج لوکاچ، بدان محور متکی بوده اند و بر طبق آن دیالکتیک نگرش حاکم بر مؤلف و فضای تاریخی، اجتماعی همراه با اقتصاد سیاسی، معیارهای کلیگرایانهای را به لحاظ ساختارگرایی تکوینی و جامعهشناسی ادبی مطرح میشود. نفثهالمصدور اثر زیدری نسوی یکی از آثار مهم ادبی و جزیی از اسناد تاریخی، اجتماعی در ادبیات فارسی است که از قرن هفتم مصادف با اواخر دوران خوارزمشاهیان و اوایل دوران مغول برجای مانده است. آثار نجیب محفوظ نویسندۀ معروف مصری و برندۀ جایزۀ نوبل ادبی در سال 1988 نیز دربارۀ نوع زندگی اجتماعی مردم زمانه و سلطۀ بیگانگان بر کشورش و فقر اقتصادی و فرهنگی است. در پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و پژوهش بر أساس مکتب تطبیقی به بررسی و تحلیل تطبیقی آثار زیدری نسوی بالأخص نفثه المصدور و نجیب محفوظ با نگاه ساختارگرایانه گلدمن پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که زیدری نسوی و نجیب محفوظ در آثارشان نسبت به مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه عصر خود بیتفاوت نبوده و سعی داشتهاند تا با نشان دادن مشکلات اجتماعی و هم چنین با استفاده از قدرت قلم خود واقعیتهای جامعه را در جهت رسیدن به یک جامعۀ آرمانی به تصویر بکشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - آسیب شناسی عبادت از منظر قرآن و حدیث
فهیمه احمدی منیر اسادات پور طولمیعبادت که اصلی ترین وظیفة بنده در برابر پروردگارش است مصون از آسیبها و بلایا نیست. این مقاله به آسیب شناسی عبادت از دو جنبة درونی و بیرونی می پردازد . ملاک این تقسیم بندی، فرد عبادت کننده است، از آن حیث که آسیب از جانب خود اوست یا عواملی خارج از حوزة وجودی او. مراد از عو أکثرعبادت که اصلی ترین وظیفة بنده در برابر پروردگارش است مصون از آسیبها و بلایا نیست. این مقاله به آسیب شناسی عبادت از دو جنبة درونی و بیرونی می پردازد . ملاک این تقسیم بندی، فرد عبادت کننده است، از آن حیث که آسیب از جانب خود اوست یا عواملی خارج از حوزة وجودی او. مراد از عوامل درونی پرداختن به نقاط ضعف علمی عبادت از قبیل بیان فلسفه و آداب ظاهری و باطنی برخی عبادات است که ناآگاهی از آنها موجب آسیب زدن به عبادات و در نتیجه قبول نشدن آنها به درگاه خداوند می شود. همچنین نقاط ضعف اخلاقی فرد عبادت کننده از دیگر آسیبهای عبادت است. آسیب پذیری از عوامل بیرونی از حیث تکوینی و غیر تکوینی دسته بندی می شوند. آسیبهای تکوینی عبادت یعنی آنچه در خلقت و خارج از وجود هر فرد به عبادات او آسیب وارد کند، یعنی شیطان، نحوة عمل و تأثیر او در عبادات و چگونگی ایجاد مصونیت در مقابل آن. مراد از آسیبهای غیر تکوینی چیزی است که انسانها فراهم آورده اند از قبیل عوامل سیاسی، فرهنگی و اقتصادی که هر یک می تواند آسیبی بر پیکرة عبادات وارد کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - جایگاه وجودی قرآن در عالم هستی از دیدگاه ملاصدرا
منیره سید مظهریدر این نوشتار، ابتدا ترتیب عوالم هستی را مه مراتب علم خدا است از ابتدا تا نهایت تدبیر امر الهی بر می شماریم و بدین ترتیب، جایگاه وجودی قرآن و سیر نزولی آن را در عوالم هستی تبیین می کنیم. سپس به این مسئله می پردازیم که قرآن مکتوب و مدون یا قرآن تدوینی که جنبه معرفتی آن ب أکثردر این نوشتار، ابتدا ترتیب عوالم هستی را مه مراتب علم خدا است از ابتدا تا نهایت تدبیر امر الهی بر می شماریم و بدین ترتیب، جایگاه وجودی قرآن و سیر نزولی آن را در عوالم هستی تبیین می کنیم. سپس به این مسئله می پردازیم که قرآن مکتوب و مدون یا قرآن تدوینی که جنبه معرفتی آن به عنوان یک کتاب است، همان قرآن وجودی و تکوینی است که ماهیت باطنی و وجودی و واقعیت مثالی عالم هستی است و چگونگی علم حق در مرتبه ذات و پیش از وجود اشیاء را بررسی می کنیم. در بحث کلام و کتاب وجودی حق تعالی، به ارتباط قرآن با دیگر اقسام کلام و کتاب وجود می پردازیم. آنگاه تصویری از جایگاه وجودی قرآن کریم که برگرفته از آثار قرآنی و تفسیری صدرالمتألهین است ارائه می دهیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - خلافت الهی از منظر سهروردی، قرآن و سنت
شمس اله سراج هدی حبیبی منشمسأله کمال انسانی که در قرآن کریم با عنوان خلافت الهی از آن یاد میشود، در طول تاریخ مورد توجه نظامهای دینی و فکری مختلف بوده است. در نظام فکری سهروردی و در شریعت اسلامی نیز به این مسأله پرداخته شده است. هدف این نوشتار بررسی مسأله خلافت الهی در دستگاه فلسفی سهروردی با أکثرمسأله کمال انسانی که در قرآن کریم با عنوان خلافت الهی از آن یاد میشود، در طول تاریخ مورد توجه نظامهای دینی و فکری مختلف بوده است. در نظام فکری سهروردی و در شریعت اسلامی نیز به این مسأله پرداخته شده است. هدف این نوشتار بررسی مسأله خلافت الهی در دستگاه فلسفی سهروردی با تکیه بر تأثیر و نفوذ آیات و روایات اسلامی است. در هر دو دیدگاه، انسان دارای ظرفیتهای بالقوه علمی و عملی است که با به فعلیت رساندن آنها میتواند به مقام جانشینی خداوند برسد؛ اما میان مصادیقی که شیخ برای خلیفه الهی ذکر میکند با مصادیقی که شریعت اسلامی بهویژه روایات شیعی برای خلیفه خدا برمیشمرد، اختلاف چشمگیری وجود دارد؛ بنابراین نمیتوان قاطعانه اظهار کرد که آراء سهروردی با آیات و روایات کاملاً همخوانی دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - دراسة الوظائف الاجتماعیة فی روایتی «السنوات الغائمة» و«عناقید الغضب» علی أساس النقد التکوینی
لیلا سلطانی عبدالحسین فرزاد امیرحسین ماحوزیالنهج التکوینی والنقد التکوینی والنظریة البنائیة للوسیان غولدمان(1913-1970م) هی واحدة من البحوث الإنسانیة للنقد الأدبی المعاصر والتی تحاول الکشف عن القوانین الخفیة التی تحکم کافة العلاقات الإنسانیة. یتمثل الهدف الرئیسی لغولدمان فی النقد فی تحقیق نظرة عالمیة للعمل وعلاقت أکثرالنهج التکوینی والنقد التکوینی والنظریة البنائیة للوسیان غولدمان(1913-1970م) هی واحدة من البحوث الإنسانیة للنقد الأدبی المعاصر والتی تحاول الکشف عن القوانین الخفیة التی تحکم کافة العلاقات الإنسانیة. یتمثل الهدف الرئیسی لغولدمان فی النقد فی تحقیق نظرة عالمیة للعمل وعلاقته بفئة اجتماعیة معینة. فی روایة عناقید الغضب، ینتقد الکاتب الأمریکی جون ستایبنیک(1930م) الظلم فی مجتمع العمل والأزمة الاقتصادیة الأمریکیة، ولهذه الروایة الکثیر من القواسم المشترکة مع روایة السنوات الغائمة لدرویشیان(1991م)، والتی تقدم أیضاً نظرة فاحصة علی الطبقات الدنیا من المجتمع فی عهد رضاخان، بالاعتماد علی أدب العمال والأضرار الاجتماعیة لإصلاح ذوی الدخل المنخفض. السبب الرئیسی للتمایز بین السنوات الغائمة من وجهة النظر الاجتماعیة مقارنة بروایة عناقید الغضب هو التمثیل الکامل لحیاة الشخصیات الجدلیة التی لم یتم التعبیر عنها بشکل کامل فی عناقید الغضب، حیث تم تقدیم صورة واضحة عن حیاة الأفراد الجدلیین. وبالتالی فإن السنوات الغائمة تکشف حیاة البرولیتاریا فی الفترة الحاسمة لصراع ما قبل الثورة الإسلامیة. تعبر السنوات الغائمة عن المسیرة الطویلة المحفوفة بالمخاطر لأشخاص فقراء وکیفیة الوصول إلی الوعی الطبقی، بینما لا یزال أبطال عناقید الغضب فی بدایة وعیهم الطبقی. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - مقایسه ساختارتشریحی–تکوینی یک گونه ازبارهنگ(Plantago lanceolata L.) در دو منطقه قائمشهر و تهران
گلناز تجدد منور یزدانی چماز کتی فرزانه حسینیدر این پژوهش ساختار تشریحی اندام های رویشی و زایشی گیاه بارهنگ سرنیزه ای (P.lanceolata) در دو منطقه قائمشهر و تهران، با استفاده از روش های متداول سلولی - بافت شناسی و با به کارگیری میکروسکوپ نوری بررسی و مورد مقایسه قرار گرفت. مشاهدات میکروسکوپی اندام های رویشی، ساختار أکثردر این پژوهش ساختار تشریحی اندام های رویشی و زایشی گیاه بارهنگ سرنیزه ای (P.lanceolata) در دو منطقه قائمشهر و تهران، با استفاده از روش های متداول سلولی - بافت شناسی و با به کارگیری میکروسکوپ نوری بررسی و مورد مقایسه قرار گرفت. مشاهدات میکروسکوپی اندام های رویشی، ساختار متداول در گیاهان دو لپه را نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد که ساختار تشریحی و تکوینی اندام های رویشی و زایشی گیاه در هر دو منطقه کاملا با یکدیگر مشابه هستند و تفاوتهای مختصر ناشی از شرایط محیطی و اقلیمی، مربوط به تعداد لایه های فیبر چوبی در ساقه و وجود کرک بر روی برگ میباشد به طوریکه تعداد لایه های فیبر چوبی بر روی آوند آبکش، در منطقه قائمشهر کمی بیشتر از منطقه تهران تشخیص داده شد و همچنین در منطقه قائمشهر بر روی برگ، کرک های ترشحی و غیرترشحی مشاهده شد ولی در منطقه تهران بندرت کرک دیده میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بازیابی هویت زنانه در رمان «احتمالاً گم شده ام» از سارا سالار با تأکید بر نقد جامعه شناختی تکوینی رمان
مجتبی سلطانیان لیلا هاشمیاناین جستار به بررسی رمان احتمالا گم شدهام اثر سارا سالار با استفاده از رویکرد ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن پرداخته است و کوشیدهایم ساختارهای سیاسی و اجتماعی حاکم بر فضای ذهنی نویسنده و جامعه را مورد تحلیل قرار دهیم. پژوهش حاضر با روش اسنادی، تحلیل و نقد متن به همراه أکثراین جستار به بررسی رمان احتمالا گم شدهام اثر سارا سالار با استفاده از رویکرد ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن پرداخته است و کوشیدهایم ساختارهای سیاسی و اجتماعی حاکم بر فضای ذهنی نویسنده و جامعه را مورد تحلیل قرار دهیم. پژوهش حاضر با روش اسنادی، تحلیل و نقد متن به همراه شواهدی، سعی در نمایاندن فضای اجتماعی حاکم بر دنیای نویسنده خواهد داشت تا بیان کند که ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعۀ ایران در شکل گیری ساختارهای ذهنی نویسنده و پیدایش این رمان چه تاثیری گذاشته و چه پیوند و رابطه ای میان ساختارهای جامعه با ساختارهای رمان وجود دارد. با بررسی دقیق و موشکافانۀ مؤلفههای مدنظر در این رمان مشخص شد که این رمان یک اثر کاملاً اجتماعی و محصول ذهنیت و تفکر ایدئولوژیک نویسنده است که در آن ضمن بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه ی عصر خود، بازتابی از واقعیات اجتماعی و حاکم بر جامعه را نشان داده است.در این رمان که حاصل کنش های نسل معاصر و دغدغه های آن ها است، نویسنده با انتخاب زندگی زنی متأهل ، مشکلات و مسائل زنان در زندگی، فضای مردسالارانه، عدم هویت یابی زنان و ... را به تصویر می کشد و نشان میدهد که راوی داستان خود را گم کرده است و به دنبال بخش گمشدۀ خود به هرجایی سرک میکشد. سارا سالار با در نظر گرفتن یکی از مضمون های اجتماعی؛ یعنی هویت زنانه و فضای مردسالارانه، ساختاربندی حاکم بر جامعۀ یک دوره در ایران را به نمایش گذاشته است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - نقد جامعهشناختی مجموعه داستان کوتاه «خاطرههای پراکنده» از گلی ترقی
منصوره باقری مزرعه عبدالرضا مدرس زادهنقد جامعهشناختی ادبیات رشتهای علمی است که در ابتدا، با محور قرار دادن محتوا، به استخراج مسائل اجتماعی از خلال آثار ادبی میپرداخت. در قرن بیستم، جورج لوکاچ، فیلسوف مجارستانی، تغییرات عمدهای در این شیوه ایجاد کرد. در روش ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن، با تکیه بر آرای أکثرنقد جامعهشناختی ادبیات رشتهای علمی است که در ابتدا، با محور قرار دادن محتوا، به استخراج مسائل اجتماعی از خلال آثار ادبی میپرداخت. در قرن بیستم، جورج لوکاچ، فیلسوف مجارستانی، تغییرات عمدهای در این شیوه ایجاد کرد. در روش ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن، با تکیه بر آرای لوکاچ، شگردهای ادبی متن درکنار محتوای آن بررسی میشود و ساختارهای کلی اثر ادبی با ساختارهای اجتماعی که اثر در آن تکوین یافته، در تناظر قرار میگیرد. با توجه به اینکه حوزۀ پژوهشهای موردنظر رمان بوده است، مقالۀ حاضر در نظر دارد با روش توصیفیـ تحلیلی و با رویکرد ساختگرایی تکوینی، به سراغ داستان کوتاه برود و با مطالعۀ موردی مجموعۀ خاطرههای پراکنده از گلی ترقی، چگونگی بازنمایی جامعه در جهان تخیلی یک مجموعه داستان کوتاه را بررسی کند. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که اگرچه همۀ داستانهای مجموعه در یک زمان اتفاق نمیافتد، اما کتاب تا حدودی، در محتوا و فرم، با رویدادهای جامعۀ ایران، پساز انقلاب و پساز جنگ تحمیلی، هماهنگ است و با بیان پیامدهای تعصب در دهۀ اول انقلاب و مدرنیته در دهۀ دوم، مخاطب را بهطور ضمنی، به تکثرگرایی و دوری از تجملگرایی دعوت میکند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - نگاهی جامعه شناختی به شعر کلیم کاشانی بر مبنای نقد تکوینی
فرهاد طهماسبی مجتبی دستجردیاین مقاله با هدف نقد تکوینی اشعار کلیم کاشانی نگارش یافته است. اسن شیوه از نقد روش خاص گلدمن در جامعه شناسی ادبیات است که با عنوان جامعه شناسی ادبی نیز شناخته می شود.بر مبنای اسن روش نخست جهان نگری شاعر بررسی شده است سپس ویژگی ها و عناصر سبکب شعر کلیم در سه سطح زبانی فک أکثراین مقاله با هدف نقد تکوینی اشعار کلیم کاشانی نگارش یافته است. اسن شیوه از نقد روش خاص گلدمن در جامعه شناسی ادبیات است که با عنوان جامعه شناسی ادبی نیز شناخته می شود.بر مبنای اسن روش نخست جهان نگری شاعر بررسی شده است سپس ویژگی ها و عناصر سبکب شعر کلیم در سه سطح زبانی فکری و ادبی در توازی با مسادل اجتماعی جامعه ی معاصر شاعر بررسی و ارتباط هر یک از آنها با آنچه در آن جامعه به عنوان مسئله ی اجتماعی قابل مشاهده است تبیین و تشریح شده گاه این مسائل از پیش آشکار بوده اند و فقط چگونگی اثرگذاری آنها بر شعر کلیم مشخص شده است از جمله ی این مسائل تغییر مذهب رسمی کشور از تسنن به تشیع رفاه اقتصادی و فرد گرایی را می توان نام برد گاه نیز بررسی برخی ویژگی های سبکی شعر کلیم منجر به کشف بعضی مسادل اجتماعی شده است که ردپایی از آنها در کتب تاریخی و اجتماعی مرتبط با عصر صفوی قابل مشاهده نیست مسائلی از قبیل کاهش اعتماد اجتماعی و شکل گیری فاصله ی اجتماعی در این زمره اند تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - بررسی مفهوم انقلاب در داستان ضحاک با نظریهی گلدمن
صبا پژمان فر مجید سرمدیایران کشوری کهن و متمدن بوده است و با کمی ‎دقت در متون حماسی آن که بن مایه‎های فکری کهن دارند و اسطوره‎ها‎ را در خود جای داده‎اند می‎توانیم ردپای بسیاری از پدیده‎های اجتماعی را که در جوامع کهن – نه فقط جوامع مدرن- هم وجود داشته‎اند أکثرایران کشوری کهن و متمدن بوده است و با کمی ‎دقت در متون حماسی آن که بن مایه‎های فکری کهن دارند و اسطوره‎ها‎ را در خود جای داده‎اند می‎توانیم ردپای بسیاری از پدیده‎های اجتماعی را که در جوامع کهن – نه فقط جوامع مدرن- هم وجود داشته‎اند بیابیم و از این طریق ادعا کنیم که با جامعه روبرو بوده ایم. به ویژه جامعه‎ای که هویت در آن شکل گرفته بوده و احساسات ملی مردمانش از آن حمایت می‎کرده است. ادبیات تولید شده در‎ یک جامعه به بهترین شکل، نوع‎ اند‎یشه‎ای را که برخاسته از اوضاع اجتماعی‎ یک جامعه است می‎نمایاند. از جمله‎ی مهم ترین پدیده‎ها‎ی اجتماعی موجود، پدیده‎ی اجتماعی انقلاب – به مفهوم مدرن آن نه شورش و قیام- است که در داستان پادشاهی ضحاک رخ نشان می‎دهد. از آنجا که داستان ضحاک و کاوه اسطوره ای است پس با رویارویی با پدیده‎ها‎ی اجتماعی در متون ادبی موجود می‎توانیم نتیجه بگیریم که حداقل در ‎اند‎یشه‎ی ایرانی – از آنجا که اساطیر آنقدر کهن هستند که نمی‎توان برای آن داده‎ی اجتماعی ‎یافت- که خاستگاه اساطیر است این مفاهیم وجود داشتهاند.در این جستار هدف بر این است که با بررسی داستان ضحاک و قیام کاوه بر اساس ساختارگرایی تکوینی گلدمن بتوانیم ثابت کنیم که پدیده‎ی اجتماعی انقلاب در ایران باستان وجود داشته است و این بسیار کهن‎تر از زمانی است که انقلاب‎ها‎ی اجتماعی به ثبت رسیده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - تحلیل جامعه شناختی رمان «سهم من» با تکیه بر نظریات «لوسین گلدمن»
شروین خمسه نسرین شیرزادهرمان سهم من اثر پرینوش صنیعی در زمره پرفروش ترین رمان های 14سال اخیر ایران است که در سال 82 توسط انتشارات روزبهان به چاپ رسید. این رمان با داستان پردازی زیبا علاوه بر نمایاندن شرایط و اوضاع اجتماعی دهه 40و پس از آن، به توصیف جایگاه زن در آن دوران می پردازد .در این مقاله أکثررمان سهم من اثر پرینوش صنیعی در زمره پرفروش ترین رمان های 14سال اخیر ایران است که در سال 82 توسط انتشارات روزبهان به چاپ رسید. این رمان با داستان پردازی زیبا علاوه بر نمایاندن شرایط و اوضاع اجتماعی دهه 40و پس از آن، به توصیف جایگاه زن در آن دوران می پردازد .در این مقاله سعی گردیده است به این مسئله پاسخ داده شود که چگونه عوامل سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی سبب نگارش این رمان شده است؟ با توجه به اینکه در جامعه شناسی ادبیات به جهت مفهوم نمودن پیوند های متن ادبی و جامعه، به بررسی رابطه اثر ادبی و ساختارهای سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی می پردازد .از این روی در مقاله حاضر تلاش گردیده است بر اساس نظریه ساخت گرای تکوینی لوسین گلدمناین اهداف روشن گردد که مفاهیم و موضوعات مربوط به پدیده های اجتماعی در رمانسهم من و تاثیر وقایع و اوضاع جامعه بر این رمان؛ همچنین جایگاه زن و نقش او در جامعه چگونه در این اثر ادبی نمود دارد. در این تحلیل،اثر در دو مرحله دریافت و تشریح که در مرحله دریافت بر اساس تحلیل شخصیت ها و در مرحله تشریح بر اساس تحلیل جامعه مورد بررسی قرار می گیرد.از آنجا که ساختار اجتماعی رمان نیز کاملا منطبق بر ساختار اجتماعی جامعه است،بسیاری از مولفه های این روش بر آن قابل انطباق است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - قراءة لروایة "أسطورة النداهة" لأحمد خالد توفیق فی ضوء المنهج البنیوی التکوینی لغولدمان
رضا میرزائی علیرضا شیخییعتبر النقد الاجتماعی محاولة لإبراز العلاقة بین المجتمع والأدب، فهناک علاقة متبادلة بین الأثر الأدبی وبین المجتمع من حیث التأثیر والتأثر. "أحمد خالد توفیق" من رواد أدب الخوف فی الأدب العربی. إنّه کتب فی التسعینات من القرن الماضی مجموعة ضخمة سمیت "ماوراء الطبیعة" فی هذا أکثریعتبر النقد الاجتماعی محاولة لإبراز العلاقة بین المجتمع والأدب، فهناک علاقة متبادلة بین الأثر الأدبی وبین المجتمع من حیث التأثیر والتأثر. "أحمد خالد توفیق" من رواد أدب الخوف فی الأدب العربی. إنّه کتب فی التسعینات من القرن الماضی مجموعة ضخمة سمیت "ماوراء الطبیعة" فی هذا المجال. ومن الناحیة الاجتماعیة، اهتمّ توفیق فی مجموعة ماوراء الطبیعة خاصة فی روایته "أسطورة النداهة" ببعض القضایا الاجتماعیة المتعلقة بالأریاف المصریة فی القرن الماضی بصبغة من الرعب. ومن هذا المنطلق یرمی هذا المقال إلی قراءة أحداث الروایة اعتماداً علی المنهج البنیوی التکوینی النقدی لغولدمان مستخدماً الوصف والتّحلیل لمناقشة الموضوع هادفًا الکشف عن معرفة الجوانب الاجتماعیة المکنونة فیها. سعى غولدمان فی طریقته النقدیة لإقامة علاقة ذات مغزى بین الشکل الأدبی وأهم جوانب الحیاة الاجتماعیة. ومن أهمّ النتائج الّتی توصّلنا إلیها فی دراستنا هذه، أنّ الروائی أحمد خالد توفیق یبحث فی روایته عن سرّ تخلّف المصریین وکیفیة مواجهتهم بالعلوم فی عصر تقدم العلوم البشریة ویعتقد أنّ أهمّ المشاکل الاجتماعیة فی الأریاف المصریة وهی القضایا المتعلقة بالفقر والعادات الخرافیة والحرمان من التعلیم. فعلی الرغم أن روایة أسطورة النداهة هی روایة خیالیة ولکن تعالج مشاکل المجتمع المصری الریفی فی التسعینات، بما فی ذلک وجود ظاهرة الخرافة فی الأریاف المصریة، والفقر، والحرمان، ومخاوف تکنولوجیا، وما إلى ذلک وهذا ینطبق علیه الکثیر من المکونات وعناصر المنهج البنیوی التکوینی لغولدمان. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - النقد الاجتماعی للأدب نشأته وتطوره
آزاده منتظری محمد خاقانی منصوره زرکوبثمة علاقة وثیقة بین الأدب والمجتمع، إذ أقر بها الفلاسفة والعلماء منذ القدیم فی ظل نظریة المحاکاة، نظریة الانعکاس وشتی الآراء والأفکار المطروحة فی هذا المجال، ولم تکد تظهر نظریة الجدلیة المارکسیة حتی تأسّس علی بنیانها، المنهج الاجتماعی للأدب؛ أحد المناهج الرئیسة فی الدرا أکثرثمة علاقة وثیقة بین الأدب والمجتمع، إذ أقر بها الفلاسفة والعلماء منذ القدیم فی ظل نظریة المحاکاة، نظریة الانعکاس وشتی الآراء والأفکار المطروحة فی هذا المجال، ولم تکد تظهر نظریة الجدلیة المارکسیة حتی تأسّس علی بنیانها، المنهج الاجتماعی للأدب؛ أحد المناهج الرئیسة فی الدراسات الأدبیة والنقدیة، وهو منهج یربط بین الأدب والمجتمع فی مختلف المستویات، ویدرس ویحلّل العلاقة بین المجتمع والأدب باعتباره انعکاسا للحیاة. وهذا البحث محاولة لتبیین النقد الاجتماعی للأدب علی أساس المنهج الوصفی التحلیلی من خلال دراسة أهم الأفکار والآراء التی نشأت علی صعید علاقة الأدب بالمجتمع؛ بدءاً من نظریة المحاکاة مرورا بالجدلیة المارکسیة، ووصولا إلى ولیدتها البینویة التکوینیة عند لوکاتش وأتباعه، انطلاقا من أن معالجة الأدب من الناحیة الاجتماعیة لاتتنافی مع الإبداعات الشخصیة المتمیزّة لدی الأدباء إذ أن الغوص فی الأعمال الأدبیة لایتیسّر إلاّ فی الإطار الاجتماعی الذی ینطلق منه الأدب ویلتفت إلیه. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - نگاهی جامعه شناختی به انسجامگریزی غزل سبک هندی (بررسی ارتباط جهاننگری شاعران سبک هندی با ساختار غزل این سبک بر اساس نظریهی ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن)
کاظم دزفولیان راد منا علی مددی معصومه طالبیتحقیقات انجام شده دربارۀ سبک هندی، غالباً محصور به مواردی چون بحث از معنای بیگانه، تمثیل و... بوده، موارد دیگری مانند ساختار قالب عمدۀ این سبک یعنی غزل، کمتر مورد توجّه محقّقان قرار گرفته است. در این تحقیق، نویسندگان با استفاده از نظریۀ ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن ـ أکثرتحقیقات انجام شده دربارۀ سبک هندی، غالباً محصور به مواردی چون بحث از معنای بیگانه، تمثیل و... بوده، موارد دیگری مانند ساختار قالب عمدۀ این سبک یعنی غزل، کمتر مورد توجّه محقّقان قرار گرفته است. در این تحقیق، نویسندگان با استفاده از نظریۀ ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن ـ که سعی در ایجاد ارتباط میان جهان نگری پدیدآورندگان یک اثر ادبی و ساختار آن دارد ـ ساختار غزل سبک هندی و دلیل عدم انسجام این غزل و تضادهای موجود میان ابیات آن را مورد بررسی قرار داده اند. آنچه از این تحقیق به دست آمده است، آن است که خردگریزی شاعران این سبک ـ که میراثی است از جهان نگری شاعران سبک عراقی ـ در کنار نگاه جزئی نگر آنان ـ که از یک سو، نتیجۀ خردگریزی آنان و از سوی دیگر نتیجۀ کوشش آنان برای یافتن معنای بیگانه است ـ سبب شده است تا جهان نگری این شاعران، یک جهان نگری غیر منسجم و غیر سیستماتیک و دارای تضاد و تناقض باشد؛ انعکاس این جهان نگری در ساختار غزل سبک هندی را می توان به شکل عدم انسجام درونی غزل و سستی محور عمودی آن و وجود تناقض و تضاد در میان ابیات غزل مشاهده کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - تبیین ولایت تکوینی انسان کامل در هندسة معرفتی عرفان اسلامی (با محوریت آرای امام خمینی)
علی حسینی جاسب نیکفردر عرفان بحث ولایت تکوینی ذیل موضوع انسان کامل مطرح میشود؛ که واسطة بدو و عود نظام آفرینش در قوس صعود و نزول است. انسان کامل، محل تجلی تمام اسماء و صفات الهی و حقایق کیانی و کیهانی است. چنین انسانی، به مثابة روح عالم و عالم چونان جسد او به شمار میرود. همانگونه که روح أکثردر عرفان بحث ولایت تکوینی ذیل موضوع انسان کامل مطرح میشود؛ که واسطة بدو و عود نظام آفرینش در قوس صعود و نزول است. انسان کامل، محل تجلی تمام اسماء و صفات الهی و حقایق کیانی و کیهانی است. چنین انسانی، به مثابة روح عالم و عالم چونان جسد او به شمار میرود. همانگونه که روح به وسیله قوای روحانی و جسمانی به تدبیر بدن و تصرف در آن میپردازد، انسان کامل با اتصاف به حقایق الهیه، به مقام تصرف در آفریدگان عالم نائل میشود و همان گونه که حیات بدن به روح است، حیات ماسوی الله نیز در پرتو تصرف خلیفه الله و با وساطت آن معنا مییابد. نیل انسان به مقام خلیفه اللهی در یک فرآیند سه تایی تحقق مییابد؛ نخست؛ اسماء و صفات الهی به انسان کامل عطاء میشود. دوم؛ دریافت حقایق الهی و انسانی نصیب او میشود و از اسرار عالم غیب آگاه میگردد و سوم؛ قدرت آفرینندگی و اقتدار برای او حاصل میشود. جانشین حق تعالی پس از فنای ذاتی، صفاتی و افعالی، به مقام صحو بعد از محو و بقای بعد از فنا متحقق شده و به وجود حقانی- پس از رفض وجود خلقی- دست مییابد. در این مقام است که حق تعالی ـ پس از آن که بنده با قرب فرائض، گوش حق، چشم حق و دست حق گردید- به قوای ادراکی و تحریکی انسان متجلی میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - بررسی جامعهشناختی «چراغها را من خاموش میکنم» با تأکید بر رویکرد لوسین گلدمن
ندا یانس کامران پاشایی فخری پروانه عادلزادهجامعه شناسی ادبیات شاخه ای از جامعه شناسی است که به رغم سنت دیرینة ادبی و آثار ادبی فراوان در تاریخ ایران، چندان که باید و شاید در میان خانواده علوم اجتماعی گسترش نیافته است. این عدم گسترش، هم در حوزه نظری (توریک) به چشم می خورد، هم در حوزه تحقیقات تجربی. در حوزه نظر أکثرجامعه شناسی ادبیات شاخه ای از جامعه شناسی است که به رغم سنت دیرینة ادبی و آثار ادبی فراوان در تاریخ ایران، چندان که باید و شاید در میان خانواده علوم اجتماعی گسترش نیافته است. این عدم گسترش، هم در حوزه نظری (توریک) به چشم می خورد، هم در حوزه تحقیقات تجربی. در حوزه نظری با حدود و ثغور رشته جامعه شناسی گونه های ادبی و رویکردهای نظری جامعه شناختی به آثار ادبی چندان روشن نیست.در عرصه پژوهش تجربی نیز تحقیقات، عمدتاً تنها به گونه (ژانر) ادبی داستان بلند (و با اندک تسامحی رمان) محدود شده و دیگر گونه های ادبی عموماً مورد غفلت قرار گرفته اند. مدعای اصلی مقاله حاضر این است که صرف نظر از رویکرد نظری ما در جامعه شناسی ادبیات، هر گونه ی ادبی ویژگی هایی دارد که باید هنگام تحلیل مورد توجّه جامعه شناسان قرار گیرد. در این مقاله، به بررسی اجتماعی ـ سیاسی آثار زویا پیرزاد، نویسنده معاصر ارمنی تبار، با توجّه به روش ساختگرایی گلدمن می یردازیم. در این شیوه، محتوای اثر ادبی و رابطه آن با جامعه ای بررسی می شود که اثر در آن خلق شده است و به جای توصیف محتوای اثر ادبی، به بررسی محتوا و رابطه آن با جهان نگری در یک دوران خاص پرداخته شده است . لذا در این رمان به اختصار به روحیات و شرایط زندگی مردم و تبیین پدیده ها، رفتارها، ساخت ها و فراز و نشیب های اجتماعی ـ سیاسی زندگی شخصیّت های رمان اشاره شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - برّرسی تطبیقی سطوح فکری غزلیات حافظ و سنایی با استفاده از تئوری ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن
آزاده ملکوتی علی فلاح صفا تسلیمیمسألة اصلی این مقاله برّرسی تطبیقی سطح فکری غزلیات حافظ و سنایی با تأکید بر نظریة ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن است. گلدمن در شیوة خود میکوشد تا ارتباط ساخت درونی اثر را با ساخت فکری (جهان بینی) طبقه اجتماعی نویسنده آشکار کند و به عقیدة او هرچه این رابطه محکمتر باشد، أکثرمسألة اصلی این مقاله برّرسی تطبیقی سطح فکری غزلیات حافظ و سنایی با تأکید بر نظریة ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن است. گلدمن در شیوة خود میکوشد تا ارتباط ساخت درونی اثر را با ساخت فکری (جهان بینی) طبقه اجتماعی نویسنده آشکار کند و به عقیدة او هرچه این رابطه محکمتر باشد، اعتبار هنری آن نیز بیشتر است. فرضیة نویسندگان بر این مسأله تأکید دارد که ساختار ذهنی جامعة سنایی موجب شد تا غزلیات وی از حیث سطح فکری در سه دستة عاشقانه، عارفانه و قلندرانه و عقلاءالمجانین و ساختار اجتماعی زمانة حافظ موجب شد تا سطح فکری غزلیاتش در حد یک متفکّر منتقد اصلاحطلب نمایان شود. نتایج پژوهش با استفاده از روش تطبیقی حکایت از آن دارد که سطح فکری غالب بر اشعار حافظ تغییر ساختار وضع موجود و تحقق عدالت بوده و سطح فکری اشعار سنائی به دلیل اشتمال بر دلالتهای معرفتی، وضعیتی و به ویژه دلالت هنجاری، از ابعاد و قابلیّتهای مهمّ مدنی و سیاسی برخوردار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - بررسی رابطه بین میزان آشنایی و به کارگیری روشهای ارزشیابی تحصیلی توسط مدرسین دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
اعظم راستگو یوسف نامور صدرالدین ستاریهدف این تحقیق بررسی رابطه بین میزان آشنایی مدرسین دانشگاه با شیوه های مختلف ارزشیابی و میزان به کارگیری آن شیوه ها در فرایند تدریس است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق را کلیه مدرسین دانشگاه آزاد اسلامی به تعداد 650 نفر تشکیل أکثرهدف این تحقیق بررسی رابطه بین میزان آشنایی مدرسین دانشگاه با شیوه های مختلف ارزشیابی و میزان به کارگیری آن شیوه ها در فرایند تدریس است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق را کلیه مدرسین دانشگاه آزاد اسلامی به تعداد 650 نفر تشکیل می دهند که از بین آنها نمونه ای به حجم 311 نفر به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته(خودگزارشی) استفاده گردید. روایی محتوایی از طریق متخصصان بررسی و تأیید گردید و پایایی پرسشنامه نیز از طریق آلفای کرونباخ 85/. بدست آمد. داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی(فراوانی، میانگین) و آمار استنباطی (آزمون همبستگی پیرسون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بین میزان آشنایی مدرسان با شیوه های ارزشیابی و میزان به کارگیری آن شیوه ها در فرایند تدریس رابطه معناداری وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - رابطهی ساده و چندگانهی محیطهای سازندگی با روحیهی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد
مرتضی کرمی یاسر گراوند محمد کوهیتحقیق حاضر باهدف بررسی رابطه ی ساده و چندگانه ی محیط های سازندگی با روحیه ی پژوشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهدانجام شد. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری تحقیق (475) نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردو أکثرتحقیق حاضر باهدف بررسی رابطه ی ساده و چندگانه ی محیط های سازندگی با روحیه ی پژوشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهدانجام شد. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری تحقیق (475) نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بود که تعداد 135 نفر (99 نفر زن و 36 نفر مرد) به روش نمونهگیری تصادفی طبقه ای و بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزارهای مورداستفاده شامل پرسشنامه محیطهای سازنده گرایی و روحیه پژوهشی بودند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مقیاس محیطهای سازنده گرایی و تمام خرده مؤلفههای روحیه پژوهشی بجزء خرده مؤلفه تأکید بر دانش قبلی رابطه مثبت و معنیداری وجود داشت علاوه بر این تحلیل رگرسیون ساده نشان داد که از طریق محیطهای سازنده گرایی میتوان روحیه پژوهشی را پیشبینی کرد و از بین خرده مؤلفهی محیطهای سازنده گرایی سه خرده مؤلفهی نقش تسهیل گری استاد، ارزشیابی تکوینی و توجه به دیدگاههای مختلف قادر به پیشبینی روحیه پژوهشی شدند. بنابراین لازم است که اساتید دانشگاه ها برای بهبود روحیه پژوهشگری در دانشجویان آموزه های رویکر سازنده گرایی را مد نظر داشته باشند و بشتر تسهیل گر جریان آموزش و پژوهش باشند نه انتقال دهنده صرف اطلاعات. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - سیر نظریههای نقد جامعهشناختی ادبیات با تأکید بر رویکردهای جامعهشناسی خواندن، اختگرایی تکوینی، مکتب فرانکفورت و روش پییر بوردیو
عسگر عسگری حسنکلو آرزو شهبازیجامعهشناسی دانشی است که به انسان و ارتباطات او در جامعه میپردازد. فرهنگ محصول ارتباطات اجتماعی است و ادبیات یکی از این پدیدههای فرهنگی، و خالق اثر ادبی تصویرگر جامعه در اثر هنری خود است. وقتی به ارتباط میان جامعه و ادبیات میپردازیم وارد حوزة جامعهشناسی ادبیات شدها أکثرجامعهشناسی دانشی است که به انسان و ارتباطات او در جامعه میپردازد. فرهنگ محصول ارتباطات اجتماعی است و ادبیات یکی از این پدیدههای فرهنگی، و خالق اثر ادبی تصویرگر جامعه در اثر هنری خود است. وقتی به ارتباط میان جامعه و ادبیات میپردازیم وارد حوزة جامعهشناسی ادبیات شدهایم. نقد جامعهشناختی ادبیات یکی از رشتههای نسبتاً نوین در نقد ادبی است که تاریخچة طولانیای دارد. در آغاز قرن نوزدهم ایپولیت تن و مادام دواستال با انتشار دو کتاب خود اولین مباحث جامعهشناسی ادبیات را مطرح کردند. با ظهور کارل مارکس این مطالعات حیات تازهای پیدا کرد؛ بهطوری که هنوز نظریهپردازان بسیاری متأثر از اندیشههای اویند. هدف نگارندگان این مقاله بررسی سیر تاریخی نقد جامعهشناختی ادبیات با تأکید بر جامعهشناسی خواندن، ساخت گرایی تکوینی، مکتب فرانکفورت و نظریة پییر بوردیو است. روش این مقاله، مطالعة آثار نظریهپردازان نقد جامعهشناختی ادبیات به روش کتابخانهای و نیز تجزیه و تحلیل نظرات آن هاست. علت انتخاب این چهار روش در جامعهشناسی ادبیات به این دلیل است که اهمیت، تأثیر و نفوذی که این روشها در تحلیل آثار ادبی و هنری داشتهاند بسیار مهم و قابل توجه است اما از سوی محققان مغفول مانده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - بررسی جامعهشناختی رمان «مهرهمار» اثر محمود اعتمادزاده (بهآذین) با تاکید بر رویکرد ساختگرایی تکوینی
حمیدرضا فرضی پریسا قبادی سامیانبررسی جامعهشناختی آثار ادبی به عنوان یکی از روشهای موجود در جامعهشناختی ادبیات است که در آن، به بررسی ساختار و محتوای اثر ادبی و ارتباط آن با ساختار و تحولات جامعهای که اثر مولود آن است، پرداخته میشود. در این شیوه نقد که اجتماع و هنرمند و اثر او با یکدیگر رابطهای أکثربررسی جامعهشناختی آثار ادبی به عنوان یکی از روشهای موجود در جامعهشناختی ادبیات است که در آن، به بررسی ساختار و محتوای اثر ادبی و ارتباط آن با ساختار و تحولات جامعهای که اثر مولود آن است، پرداخته میشود. در این شیوه نقد که اجتماع و هنرمند و اثر او با یکدیگر رابطهای زنده و جدایی ناپذیر دارند، مورد بحث و ارزیابی قرار میگیرند تا از این طریق، روابط بین آثار خلق شده در آن دوره زمانی و اوضاع اجتماعی و موقعیت اجتماعی نویسندگان و خوانندگان در قالب تحلیل جامعهشناختی ادبیات قرار گرفته و به عنوان برآیندی از فعالیتها و مناسبات اجتماعی- فرهنگی گفتمان شکل گرفته در بین دو گروه، مورد ارزیابی و از این طریق وضعیت طبقات و طرز رفتار آنها را شناسایی شود. در این مقاله، روابط بین ساختار زیباییشناختی و ذهـنی سازنده آگـاهیجمعـی موجود در رمان مهرهمار با استفاده از روش ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن مورد بررسی بوده است. نتایج نشان میدهد نویسنده در این اثر، تقابل سرمایهداری با مارکسیسم را، در دوره زمانی سال 1344 به بعد مورد توجه قرار داده و شکل و محتوای داستان را به پیامدهای حضور سرمایهداری در جامعه به شکل احساس بیگانگی، دلزدگی و تنشهای طبقاتی ترسیم کرده است تا بدین وسیله سرمایهداری را به عنوان مهرهمار، مانعی بر سر راه آگاهی طبقاتی در جامعه معرفی کند که همین امر حکایت از دیالکتیک ساختار زیباشناختی مهرهمار با ساختار ذهنی آگاهی جمعی مورد نظر در اثر دارد که پیوند نزدیکی را با طبقة اجتماعی منتسب به نویسنده نمایان ساخته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - EFL Teachers’ Perceptions and Practices of Alternative Assessment Strategies and Their Relationship with Teacher Reflection
مصطفی نراقی زاده فرامرز عزیز ملایری حمید رضا خلجیFormative Assessment plays a significant role in classrooms in understanding how students progress in their learning activities. The attitudes of teachers towards application of Alternative Assessment (AA) strategies in English language classroom are considered importan أکثرFormative Assessment plays a significant role in classrooms in understanding how students progress in their learning activities. The attitudes of teachers towards application of Alternative Assessment (AA) strategies in English language classroom are considered important as they can affect the teachers’ overall performance in the classroom. The aim of the current study was to examine EFL teachers’ perceptions regarding alternative assessment strategies and their relationship while correlated with teacher reflections and perceptions. In order to conduct this study, a mixed-methods design was adopted. The participants who attended the quantitative and qualitative phases were 81 students and 30 EFL teachers, respectively. In order to collect the research data, two research instruments were used: the teacher reflection questionnaire (Akbari et al., 2010) and the teachers’ perceptions of alternative assessment questionnaire (Elharrar, 2006). The Pearson correlation coefficient statistical test was run for the quantitative data, and the data of the qualitative nature was processed through content-analysis procedure. The findings from the qualitative data were presented using frequency and percentage. Further discussions were provided using the findings from the quantitative data analysis. The results from this phase of analysis illustrated that there was a significant positive relationship between EFL teachers’ reflection and their experience of implementing alternative assessment strategies. The findings of this study may render implications for EFL teachers, teacher trainers, and the assessment administrates. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - کاربرد ارزشیابی فرایندی در مدارس ابتدایی (مطالعه موردی آموزش و پرورش منطقه ممقان)
فیروز محمودی محمدتقی عبداللهزاده محمد منصورزادههدف پژوهش حاضربررسی میزان آشنایی و رابطهی آن با کاربرد ارزشیابی فرایندی در بین معلمان دوره ابتدایی شهرستان ممقان است تا مشخص شود معلمان تا چه اندازه با ارزشیابی فرایندی آشنایی دارند و از آن در کلاس درس خود استفاده میکنند. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و شامل ک أکثرهدف پژوهش حاضربررسی میزان آشنایی و رابطهی آن با کاربرد ارزشیابی فرایندی در بین معلمان دوره ابتدایی شهرستان ممقان است تا مشخص شود معلمان تا چه اندازه با ارزشیابی فرایندی آشنایی دارند و از آن در کلاس درس خود استفاده میکنند. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و شامل کلیهی معلمان مدارس ابتدایی منطقهی ممقان در سال تحصیلی 93-1392 به تعداد 180 جهت بررسی انتخاب شدند که از این تعداد 127 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. ابزار گردآوری دادههای پژوهش دو پرسشنامهی محققساخته است که پایایی پرسشنامه اول از طریق آلفای کرونباخ 92/0 و پرسشنامه دوم از طریق روش دو نیمه کردن 83/0 محاسبه شد. نتایج پژوهش نشان داد معلمان از ارزشیابی فرایندی و ابزارهای آن شناخت کمتری دارند، اکثر معلمان از مفاهیم، فرآیندها، روشها و ویژگیهای ارزشیابی فرایندی آگاهی لازم را ندارند. معلمان نسبت به ارزشیابی فرایندی دیدگاهی مثبت دارند و در کلاسهای درس خود استفاده میکنند، اما سابقه و مدرک آنها با میزان شناخت از این نوع ارزشیابی و به کارگیری آن ارتباط معنی داری ندارد تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - بررسی تأثیر بازخورد در ارزشیابی تکوینی بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانشآموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهرستان میاندوآب در سال تحصیلی 90 – 89
محمدعلی فرنیا علینقی اقدسی ودود شوشتریهدف از این تحقیق تعیین تأثیر بازخورد ارزشیابی تکوینی بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهرستان میاندوآب بوده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر شبهآزمایشی یا شبهتجربی بوده است و جامعه آماری شامل تمامی دانشآموزان دختر پایه پنجم ابتدایی مدارس شهر و روستاهای أکثرهدف از این تحقیق تعیین تأثیر بازخورد ارزشیابی تکوینی بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهرستان میاندوآب بوده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر شبهآزمایشی یا شبهتجربی بوده است و جامعه آماری شامل تمامی دانشآموزان دختر پایه پنجم ابتدایی مدارس شهر و روستاهای میاندوآب که به تعداد 220 کلاس میباشد. از بین این کلاسها 8کلاس به روش خوشهای و به طور تصادفی به عنوان نمونه آماری که 4 کلاس از شهر و 4 کلاس از روستا انتخاب شدند و جایگزینی کلاسها در دو گروه کنترل و آزمایش بصورت تصادفی انجام گرفت. سپس آزمونهای پنجگانه از درس ریاضی پایه پنجم ابتدایی در طول نیمسال دوم 90-89 به منظور تعیین میزان تأثیر آزمونها بر پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی انجام شد. و برای سنجش پایایی آزمون ریاضی از آلفای کرونباخ استفاده شد و همچنین ضریب پایایی آزمون فیلیپس و چک لیست از روش کودر ریچاردسون استفاده شد که پایایی آنها به ترتیب 84/0 و96/0 بدست آمد. به منظور توصیف دادههای بدست آمده از فنون آمار توصیفی (مانند تشکیل جداول توزیع پراکندگی معدل – ترسیم نمودارها) استفاده شد و به منظور بررسی تأثیر بین متغیرها از آزمون t مستقل استفاده شد که کلیه فرایند تحلیل دادهها توسط نرمافزار SPSS17 انجام شد. نتایج نشان داد که: انجام ارزشیابی تکوینی در جریان نیمسال یا ترم در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در درس ریاضی پایه پنجم ابتدایی تأثیر بیشتری دارد و در بین گروهها تفاوت معنیداری مشاهده شد. و همچنین از نظر تسهیل آزمون پایانی (احساس راحتی در پاسخگویی به سؤالات) در درس ریاضی پایه پنجم ابتدایی بین دانشآموزانی که آزمونهای تکوینی برای آنها اجرا میشود با دانشآموزانی که برای آنها ارزشیابی تکوینی اجرا نمیشود تفاوت معنیداری وجود دارد و از نظر میزان کاهش ترس و اضطراب از امتحان ریاضی پایه پنجم ابتدایی بین دانشآموزانی که آزمونهای تکوینی برای آنها اجرا میشود با دانشآموزانی که برای آنها ارزشیابی تکوینی اجرا نمیشود تفاوت معنیداری وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - بازخوانی نظریۀ نظم عبدالقاهر جرجانی
صغری فلاحتی اسماعیل اشرفقبل از عبدالقاهر جرجانی تلاشهایی پبرامون نظم قرآن صورت گرفت از جملۀ این دانشمندان میتوان به جاحظ، ابن قتیبه، مبرّد، واسطی، احمد بن سهل، رمانی وابو هلال عسکری اشاره کرد. جرجانی از آراء ونظرات سایر علما به ویژه ابوهلال عسکری استفاده کرد وتوانست نظریۀ نظم را ابداع کند. وی أکثرقبل از عبدالقاهر جرجانی تلاشهایی پبرامون نظم قرآن صورت گرفت از جملۀ این دانشمندان میتوان به جاحظ، ابن قتیبه، مبرّد، واسطی، احمد بن سهل، رمانی وابو هلال عسکری اشاره کرد. جرجانی از آراء ونظرات سایر علما به ویژه ابوهلال عسکری استفاده کرد وتوانست نظریۀ نظم را ابداع کند. وی در تعریف این نظریه میگوید: نظم عبارتند از ایجاد بهترین ارتباط نحوی در بین کلماتی که برای ادای مقصود یا معنی، به کار گرفته میشود. نظریۀ نظم جرجانی خاستگاه اعجاز کتاب آسمانی است. این نظریه در حوزه زبان شناسی جهانی تأثیر به سزایی داشت تا جایی که سبک شناسان با بهره گیری از نظریۀ او توانستند نوعی از سبک شناسی به نام سبک شناسی تکوینی یا فردی ابداع کنند که جدا از نظریۀ این دانشمند برجسته ومتفکر ایرانی نیست چرا که جرجانی در نظریۀ نظم بیان میدارد که هر نظم وترتیب ویژۀ زبانی، بینش خاصی را ارائه میدهد که نشان از فکر وروان نویسندۀ آن دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - امکانسنجی استفاده از ایمیل در ارزشیابی تکوینی دانشجویان
کامیان خزایی فاطمه کاکوانپژوهش حاضر، با هدف بررسی امکان سنجی استفاده از ایمیل در ارزشیابی تکوینی دانشجویان غرب استان مازندران انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع پیمایشی میباشد. جامعه آماری تحقیق را استادان دانشگاههای غرب استان مازندران به تعداد 196 نفر تش أکثرپژوهش حاضر، با هدف بررسی امکان سنجی استفاده از ایمیل در ارزشیابی تکوینی دانشجویان غرب استان مازندران انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع پیمایشی میباشد. جامعه آماری تحقیق را استادان دانشگاههای غرب استان مازندران به تعداد 196 نفر تشکیل داده است. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 162 نفر بوده است. نمونهگیری به روش تصادفی طبقهای انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محققساخته با 27 سؤال در مقیاس لیکرت بوده است. آلفای کرونباخ آن 778/0 محاسبه شده است. روش آماری تجزیه و تحلیل دادههای مورد استفاده در این پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرمافزار SPSSصورت گرفته است، در سطح استنباطی از آزمون t تک نمونهای استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون نشان داده است که استادان غرب استان مازندران با ایمیل در حد مطلوب آشنا هستند. از دیدگاه آنان استفاده از ایمیل برای ارزشیابی تکوینی اثربخش میباشد و استفاده از آن امکانپذیر بوده و نیاز به هر یک از ملزومات (پهنای باند، اینترنت پرسرعت، صداقت، بستر فرهنگی، تغییر نگرش دانشجویان، تغییر نگرش استادان) استفاده از ایمیل در ارزشیابی تکوینی در حد زیاد قرار دارد. موانع استفاده از ایمیل در ارزشیابی تکوینی (وقتگیر بودن، امکان تقلب، ایجاد زحمت برای استادان، جدی بودن موانع، فقدان سواد اطلاعاتی، فقدان استاندارد و موانع اداری) در حد زیاد مؤثر میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - نقد جامعهشناختی مجموعه داستان کورسرخی اثر عالیه عطایی
منصوره باقری مزرعه فرزانه حیدریاین پژوهش سعی دارد تا کتاب کورسرخی از عالیه عطایی را از منظر نقد جامعهشناسی ادبیات و شیوه ساختگرایی تکوینی بررسی کند. لوسین گلدمن، نظریهپرداز این شیوه، ساختگرایی تکوینی را بر مبنای آرای جورج لوکاچ، در نقد جامعهشناسی ادبیات بنیان نهاد. در این رویکرد نقد، ساختار و مح أکثراین پژوهش سعی دارد تا کتاب کورسرخی از عالیه عطایی را از منظر نقد جامعهشناسی ادبیات و شیوه ساختگرایی تکوینی بررسی کند. لوسین گلدمن، نظریهپرداز این شیوه، ساختگرایی تکوینی را بر مبنای آرای جورج لوکاچ، در نقد جامعهشناسی ادبیات بنیان نهاد. در این رویکرد نقد، ساختار و محتوای اثر ادبی در ارتباط با ساختارهای جامعهای که اثر مولود آن است، مورد مطالعه قرار میگیرد. عالیه عطایی نویسندهای افغانستانیـایرانی است و کورسرخی جستارهایی از زندگی اوست که میتواند گویای زندگی مهاجران افغانستانی باشد. روش کار در این تحقیق، توصیفیـ تحلیلی است و نتایج بهدستآمده نشان میدهد نویسنده بیش از هر چیز، به بحران هویت مهاجران افغان پرداخته است. او مسبب مشکلات تمامنشدنی کشور افغانستان را قدرتهای شرق و غرب و انفعال مردهای افغان میداند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - اخلاق: ویژگی پنجم سبک شناسی تکوینی بیدل دهلوی
محمدخلیل طالبان پور اصغر دادبه -
حرية الوصول المقاله
31 - رابطه آلودگی هوا و ساختار تشریحی و تکوینی گیاه برگ بو ( .Laurus nobilis L) و دو آنزیم موثر بر این ارتباط
حمیده سنائی راد احمد مجد حسین عباسپور مریم پیوندیچکیده هدف از این پژوهش، بررسی اثر آلاینده های هوا که از عوامل تنش زا و با دخالت انسان می باشند، بر برخی ویژگی های تشریحی و تکوینی گیاه برگ بو و ارتباط آن با دو آنزیم پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز بود. بنابراین نمونه های کاملا همسان از نظر سن و شرایط نگهداری از دو منطقه پا أکثرچکیده هدف از این پژوهش، بررسی اثر آلاینده های هوا که از عوامل تنش زا و با دخالت انسان می باشند، بر برخی ویژگی های تشریحی و تکوینی گیاه برگ بو و ارتباط آن با دو آنزیم پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز بود. بنابراین نمونه های کاملا همسان از نظر سن و شرایط نگهداری از دو منطقه پاک (بوستان جمشیدیه واقع در شمال تهران) و منطقه آلوده (بوستان بعثت واقع در جنوب شرقی تهران و مجاور ترمینال جنوب) انتخاب و در یک روز و در هر منطقه از 4 درختچه به عنوان 4 تکرار برداشت انجام شد. سطح برگی، نوع و تعداد روزنه، برشگیری از برگ، ساقه و ریشه انجام و میزان فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز بررسی شد. فعالیت آنزیم ها، تعداد روزنه در هر میلیمترمربع برگ و سطح برگی در نمونه های منطقه آلوده افزایش قابل توجهی یافت (Pr< 0.01) و ساختار تشریحی و تکوینی تغییراتی را بروز داد، که نشان دهنده فعال شدن مکانیسم های حفاظتی در این گیاهان تحت تنش آلودگی هوا است و همچنین واکنش های مشاهده شده بعنوان واکنش های تطبیقی و جبرانی در برابر عوارض نامطلوب آلودگی هوا در نظر گرفته می شوند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - بازتاب وضعیت موقتی مهاجرت در زمان ـ مکان روایی رمان های مهاجران افغان
احمد خیالی خطیبی رقیه شعبانلوییمفهوم مهاجرت به عنوان پدیده ای سیاسی ، اجتماعی در پدیدار های فرهنگی مهاجرانی نمود می یابد که بنا بر دلایلی به اجبار یا به اختیار ترک وطن گفته اند. بازتاب شرایط حاشیه ای و گسیختگی جغرافیایی و تداخل فرهنگی در جامعه میزبان در رمان های ادبیات مهاجرت به عنوان گونه ای ادبی با أکثرمفهوم مهاجرت به عنوان پدیده ای سیاسی ، اجتماعی در پدیدار های فرهنگی مهاجرانی نمود می یابد که بنا بر دلایلی به اجبار یا به اختیار ترک وطن گفته اند. بازتاب شرایط حاشیه ای و گسیختگی جغرافیایی و تداخل فرهنگی در جامعه میزبان در رمان های ادبیات مهاجرت به عنوان گونه ای ادبی با صدایی حاشیه ای و معترض به وضعیت موجود کشور و متن واقعیت های مسلط بازنمون انتقادی اوضاع سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی کشور خواهد بود. جدایی جغرافیایی متن جامعه مهاجرت از متن واقعیت های کشور مبداء باعث گردیده تا در پدیده فرهنگی رمان های ادبیات مهاجرت با اعلام خودمختاری انتقادی این متون از متن واقعیت های اجتماعی جامعه مبداء و به تبع آن با درگیری موقتی متن جامعه مهاجر با جامعه میزبان ، پیامدهای زیرساختی در جامعیت محتوایی نمود یابد که در رمان های این گونه ادبی به کلیت شکلی در آمده است . لذا میدان واقعیت های مسلط جامعه ی مبداء و معضلات جامعه مهاجر با جامعه ی میزبان ، در جستار ادبی جان های از تن گسیخته ی جامعه مهاجر در روایت داستانی بحران هویتی رانده شده از وطن نه به عنوان مرجع الهام که به عنوان موضوع مورد تفکر نویسندگان مهاجر ، در کنش های شخصیت ها و ساحات زمان و مکان وقوع روایت در دنیای متن مورد بررسی قرار می گیرد . در این مقاله با توسل به استراتژی خواندن انتقادی جامعه شناسی ادبیات و نظریه میدان مکتب ساختارگرایی تکوینی، با نقد پاره ای از آثار رمان نویسان مطرح مهاجر افغان به بازتاب وضعیت موقتی مقوله ی مهاجرت در زمان- مکان روایی رمان های مهاجران افغان پرداخته می شود . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - بررسی حکایات مخزنالاسرار نظامی گنجوی با رویکرد نقد ساختگرای تکوینی لوسین گلدمن
فاطمه حاجتی بردمیلی زیبا اسماعیلیچکیده لوسین گلدمن هر اثر ادبی را به عنوان یک ساختار معنادار معرّفی می کند که تحت تأثیر مسائل اقتصادی- اجتماعی زمان خود خلق میشود. خالق راستین اثر نه یک فرد، بلکه نمایندۀ طبقه ای اجتماعی است که فرد آفریننده جزءِ خلّاق آن طبقه است. مخزن الاسرار نظامی دارای سه بخش مجزا أکثرچکیده لوسین گلدمن هر اثر ادبی را به عنوان یک ساختار معنادار معرّفی می کند که تحت تأثیر مسائل اقتصادی- اجتماعی زمان خود خلق میشود. خالق راستین اثر نه یک فرد، بلکه نمایندۀ طبقه ای اجتماعی است که فرد آفریننده جزءِ خلّاق آن طبقه است. مخزن الاسرار نظامی دارای سه بخش مجزا است که هر کدام دارای ساختاری معنادار است. این پژوهش با روش کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی - تحلیلی موضع گیری نظامی در مورد مسائل جاری عصرش را بررسی می کند، برای این منظور ابتدا مفاهیم بنیادی نقد تکوینی لوسین گلدمن شرح داده می شود؛ سپس حکایاتی که قابلیّت بررسی از نگاه این نوع نقد را دارند انتخاب و در فرآیندی دو مرحله ای، دریافت و تشریح می شوند؛ یعنی پس از فهم ساختار درونی هر حکایت، کلیّت اثر با بسترهای فراگیر اجتماعی زمان نگارشِ اثر پیوند می یابد و با استناد به منابع تاریخی توجیه جامعه شناسانه می شوند. نتایج بررسی ها نشان داد که بینش عرفانی- اعتراضی طبقۀ اجتماعی نظامی، از ساختارهای بنیادین واقعیّت اجتماعیِ عصرش منبعث گشته و آشفتگی های حاصل از حکومت ملوک الطوایفی ایران در زمان سلجوقیان (بی عدالتی، ظلم و ستم، قتل و غارت و جهت دادن سیاسی به دین و...) چون هاله ای روح حکایات مخزن الاسرار را در برگرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
34 - نقد جامعهشناختی مجموعه داستان کوتاه «طعم گس خرمالو» اثر زویا پیرزاد
منصوره باقری مزرعه عبدالرضا مدرس زاده فاطمه حیدریچکیده کتاب طعم گس خرمالو از زویا پیرزاد در سال 1376 منتشر شد و مورد توجّه بسیاری قرار گرفت. هدف از این پژوهش، نقد جامعهشناختی این اثر و مطالعة چگونگی بازنمایی جامعه در جهان تخیّلی داستانهای کوتاه این مجموعه است. نقد جامعهشناختی ادبیّات یکی از شیوههای کاربردی در تح أکثرچکیده کتاب طعم گس خرمالو از زویا پیرزاد در سال 1376 منتشر شد و مورد توجّه بسیاری قرار گرفت. هدف از این پژوهش، نقد جامعهشناختی این اثر و مطالعة چگونگی بازنمایی جامعه در جهان تخیّلی داستانهای کوتاه این مجموعه است. نقد جامعهشناختی ادبیّات یکی از شیوههای کاربردی در تحلیل متون ادبی بهویژه رمان است که تناظر میان ساختار اجتماع و ساختار زیباییشناختی داستان را بررسی میکند. در نقد این اثر، آرای جورج لوکاچ، بنیانگذار این رشته و شیوة ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن مبنای کار بوده است. نتایج بهدست آمده از روش تحلیلی ـ توصیفی نشان میدهد که دغدغة اصلی پیرزاد، ترسیم سیمای زن در جامعه و پیمودن مسیر تحوّلی است که با خودآگاهی آغاز میشود و به تغییر در جایگاه اجتماعی میانجامد. او به عنوان نویسندهای رئالیست به خوبی توانسته است در داستانهای خود، ورود مجدّد مدرنیته به ایرانِ پس از جنگ، تغییر ارزشها، شکاف نسلی، افزایش سهم زنان در فعالیتهای اجتماعی و به طور کلّی روند دگرگونی جامعة ایرانی را نشان دهد؛ روندی که در نهایت به تغییراتی اساسی در نیمة دهة هفتاد منجر شد. همچنین تأیید میشود که این شیوة نقد ابزارهای لازم را برای تحلیل و تفسیر داستان کوتاه فارسی، در اختیار دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
35 - بررسی فرایند طرح مسئله به عنوان ابزار ارزشیابی
Nasim Asghary ربابه افخمی بنائم ahmadreza haghighiطرح مسئله فرصتی به دانش¬آموزان برای آنچه که باید بدانند و بتوانند دانش ریاضی خود را بسازند فراهم می¬کند و به معلمین اجازه می¬دهد تا الگوهای درک و یادگیری ریاضیات را در دانش¬آموزان با به چالش کشیدن تفکر آنها در موقعیت¬های طرح مسئله مشاهده کنند. ارزشیابی تکوینی در کلاس¬ه أکثرطرح مسئله فرصتی به دانش¬آموزان برای آنچه که باید بدانند و بتوانند دانش ریاضی خود را بسازند فراهم می¬کند و به معلمین اجازه می¬دهد تا الگوهای درک و یادگیری ریاضیات را در دانش¬آموزان با به چالش کشیدن تفکر آنها در موقعیت¬های طرح مسئله مشاهده کنند. ارزشیابی تکوینی در کلاس¬های درس، به منظور آگاهی یافتن از میزان و نحوه یادگیری دانش¬آموزان برای تعیین نقاط قوت و ضعف یادگیری آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا این مطالعه، به بررسی فرایند طرح مسئله به عنوان ابزار ارزشیابی پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پایه نهم شهر تهران می¬باشد. در این مطالعه 64 نفر دانش¬آموز دختر پایه نهم به عنوان نمونه در دسترس انتخاب شدند. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر اجرا آزمایشی، نیمه¬تجربی است. به این منظور، آزمون¬های محقق ساخته بر اساس چارچوب طرح مسئله استویانوا و الرتن(1996) طراحی گردید. بررسی سؤالات طبق مدل ویسترو-یو(2009)، مدل یپ بان هار و پای هات(2008) و طبق مطالعه سیلور و کای (2005) انجام شد. تجزیه و تحلیل آزمون¬ها به صورت کمی-کیفی صورت گرفت. همچنین روایی صوری و محتوایی آزمون¬ها توسط اساتید آموزش ریاضی تأیید شد و ضریب آلفای کرونباخ 74/0 بدست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده بیش از دو سوم دانش¬آموزان قادر به ترکیب موضوعات مختلف از مفاهیم ریاضی در طرح مسئله¬ها نبودند و این نتیجه عدم درک آنها را در ارتباط دادن مفاهیم به یکدیگر را نشان داد. همچنین با توجه به ساختار و حل مسئله¬های طرح شده توسط دانش¬آموزان برخی بدفهمی¬های دانش¬آموزان از مفاهیم ریاضی استخراج گردید. همچنین طرح مسئله¬های کلامی واقعی در نیمی از دانش¬آموزان نشان داد فرصت های طرح مسئله، موجب افزایش درك آنها از مفاهیم شده است. در مسئله¬های کلامی غیر واقعی طرح شده درك دانش آموزان ازمفاهیم به کار رفته در این مسئله¬ها رویه¬ای است و نه مفهومی. تفاصيل المقالة