-
حرية الوصول المقاله
1 - بررسی روند تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تأثیر آن بر مؤلفههای توسعه پایدار (مطالعه موردی: حوضه زاینده رود استان اصفهان)
سیدعلیرضا قدیمی عبدالحمید پاپزن عباس امینییکی از مشکلات جدی کشاورزی ایران در حال حاضر تغییر کاربری اراضی کشاورزی است. مشکلی که پس از مشکل کمآبی، دومین مشکل اساسی کشاورزی ایران محسوب می شود. تغییر کاربری اراضی نمونه ای مهم از تأثیرگذاری انسان بر محیط زیست است که باعث پدید آمدن تغییرات ساختاری در ابعاد اجتماعی، أکثریکی از مشکلات جدی کشاورزی ایران در حال حاضر تغییر کاربری اراضی کشاورزی است. مشکلی که پس از مشکل کمآبی، دومین مشکل اساسی کشاورزی ایران محسوب می شود. تغییر کاربری اراضی نمونه ای مهم از تأثیرگذاری انسان بر محیط زیست است که باعث پدید آمدن تغییرات ساختاری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی می گردد. به همین منظور تحقیق حاضر باهدف مطالعه و بررسی روندتغییر کاربری اراضی کشاورزی و تأثیرآن بر مؤلفههای توسعه پایدارصورت گرفت.در این مطالعه حوضه زاینده رود استان اصفهان بهعنوان منطقه موردمطالعه انتخاب شد. در پژوهش حاضر منطبق بر ماهیت پژوهش از روششناسی کمی-کیفی استفاده شد که بر اساس نتایج به دست آمده میزان و سرعت روند تغییر کاربری اراضی کشاورزی در منطقه موردمطالعه بشدت رو به افزایش بودبهگونهای که وسعت اراضی سکونتگاهی در طول زمان موردمطالعه از 14 هزار هکتار به حدود 39هزار هکتار افزایش پیداکرده است و اثرات آن بر مؤلفههای توسعه پایدار در چهار بخش زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کشاورزی قابلتقسیم است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - ارزیابی پویایی فضای سبز شهری با استفاده از تکنیک سنجش از راه دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)
عطا غفاری گیلانده صغری پورنصرت علی عزیزی بهرام ایمانیزمینه و هدف: شهرنشینی سریع و ساختوسازهای بیرویه سرآغاز بسیاری از مشکلات زیستمحیطی در زمین و بهویژه در محدوده شهرها قلمداد میشود. امروزه نقش عملکردی و ساختاری فضاهای سبز در بهبود اکوسیستمهای شهری مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. از این رو با توجه به نقش فضاهای سبز أکثرزمینه و هدف: شهرنشینی سریع و ساختوسازهای بیرویه سرآغاز بسیاری از مشکلات زیستمحیطی در زمین و بهویژه در محدوده شهرها قلمداد میشود. امروزه نقش عملکردی و ساختاری فضاهای سبز در بهبود اکوسیستمهای شهری مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. از این رو با توجه به نقش فضاهای سبز بهعنوان یکی از مهمترین کلاسهای کاربری اراضی در اکوسیستم شهری، مطالعه تغییرات آن گامی مهم در امر بهبود اکوسیستمهای انسان غالب است. لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی پویایی فضای سبز شهری با استفاده از تکنیک سنجش از راه دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در شهر اردبیل انجام گرفته است.روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از روش ترکیبی سنجشازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی به بررسی تغییرات زمانی- مکانی فضای سبز شهری باهدف ارزیابی شدت و الگوی تغییرات در شهر اردبیل پرداخته شده است. در راستای دستیابی به هدف یاد شده از تصاویر سنجنده های TM-1987، ETM+-2000 و OLI- 2014 مربوط به ماهواره Landsat استفاده گردید.یافتهها: یافتهها بیانگر این واقعیت است که فضاهای سبز در شهر اردبیل طی دورههای موردبررسی بهشدت روند کاهشی داشته بهطوریکه در 27 سال اخیر حدود 1507 هکتار از فضاهای سبز منطقه به زیرساخت و ساز رفتهاند و تنها حدود 8 درصد از شهر را فضای سبز در برگرفته است.نتیجهگیری: نتایج حاکی از تغییرات شدید در فضای سبز شهر اردبیل میباشد. از این رو به منظور جلوگیری از تخریب و از بین رفتن بیشتر فضای سبز شهری در کنار بهبود آن در این شهر بایستی سیاستهای موجود مورد بازبینی قرار گرفته و در راستای احیای فضاهای سبز قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - پایش تغییرات پوشش اراضی با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز خوجین خلخال)
مهسا صفری پور داریوش ناصریزمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی و استفادة بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور می تواند ابزاری ض أکثرزمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی و استفادة بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد و از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور می تواند ابزاری ضروری و ارزش مند جهت پایش تغییرات باشد. هدف از تحقیق حاضر، پایش تغییرات پوشش اراضی در حوضه آبخیز خوجین خلخال در جنوب استان اردبیل با تکنیک سنجش از دور می باشد. روش بررسی: ابتدا تصاویر ماهواره لندست مربوط به تیر ماه سال های 1365، 1380 و 1395 تهیه و پس از تصحیح هندسی و ارتفاعی، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده یا خوارزمیک حداکثر احتمال انجام پذیرفت. به منظور افزایش دقت طبقه بندی تصاویر نیز از شاخص NDVI، لایه مدل رقومی ارتفاعی و لایه شیب استفاده شد و دقت طبقه بندی نیز با شاخص کاپا و صحت کلی بررسی گردید. یافته ها: بر اساس نتایج در دوره اول (1380-1365) 36/22 درصد، در دوره دوم (1395-1380) 73/20 و در دوره آخر یعنی (1395-1365) 08/28 درصد از منطقه دچار تغییر کاربری شده است که در هر سه دوره، تبدیل کاربری مرتع به زراعت دیم بیش ترین تغییرات را دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده این امر است که علی رغم بالا بودن قدرت تصاویر لندست در تهیه نقشه کاربری اراضی، می توان با استفاده از شاخص ها و لایه های جانبی نظیر NDVI، ارتفاع و درصد شیب، قدرت تفکیک کاربری ها از یکدیگر را بهبود بخشید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - پایش تغییرات سی ساله پوشش اراضی با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز قره سو، اردبیل)
فرشته نامدار شهلا محمودی اباذر اسمعلی عوری ابراهیم پذیرازمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی جهت استفادة بهینه از آن و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی به شمار آید. از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور ابزاری ضروری أکثرزمینه و هدف: مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال های گذشته می تواند در برنامه ریزی جهت استفادة بهینه از آن و کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی به شمار آید. از آنجا که این تغییرات در سطوح وسیع و گسترده اتفاق می افتد، تکنولوژی سنجش از دور ابزاری ضروری و ارزشمند جهت پایش تغییرات می باشد. هدف از تحقیق حاضر، پایش تغییرات پوشش اراضی در حوضه آبخیز قره سو در استان اردبیل با تکنیک سنجش از دور است. روش بررسی: دراین تحقیق تغییرات پوشش اراضی طی سی سال از سال 1365 الی 1395 مورد پایش قرار گرفت.ابتدا تصاویر ماهواره لندست مربوط به ماه جولای سال های 1985، 2000 و 2015 تهیه و پس از تصحیح هندسی و ارتفاعی، طبقه بندی تصاویر به روش نظارت شده با متد حداکثر احتمال انجام پذیرفت. به منظور افزایش دقت طبقه بندی از شاخص NDVI، DEM و لایه شیب استفاده شد و دقت طبقه بندی با شاخص کاپا و صحت کلی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج در دوره اول (1380-1365) 43/20 درصد، در دوره دوم (1395-1380) 426/41 درصد و در سی سال (1395-1365) 99/27 درصد از منطقه دچار تغییر کاربری شده است که در هر سه دوره تغییرات کاربری زراعت دیم بیشترین مقدار را دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده این امر است که علیرغم بالا بودن قدرت تصاویر ماهواره لندست در تهیه نقشه کاربری اراضی، می توان با استفاده از شاخص ها و لایه های جانبی نظیر NDVI، ارتفاع و درصد شیب قدرت تفکیک کاربری ها از یکدیگر را بهبود بخشید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - اثرات احداث و بهره برداری سد مخزنی کرخه بر کاربری اراضی و کیفیت آب منطقه
شهلا کعب زاده جمال قدوسی رضا ارجمندی نعمت اله جعفرزاده حقیقی فردزمینه و هدف: از مهم ترین پیامدهای احداث سد، تغییر کاربری اراضی و تأثیر آن در تغییر کیفیت آب و بر هم خوردن تعادل اکوسیستم رودخانه ها در پایاب سدها است. در تحقیق حاضر رابطه بین تغییرات کاربری اراضی و کیفیت آب رودخانه در پایاب سد کرخه به عنوان عامل اثر گذار در بر هم خوردن أکثرزمینه و هدف: از مهم ترین پیامدهای احداث سد، تغییر کاربری اراضی و تأثیر آن در تغییر کیفیت آب و بر هم خوردن تعادل اکوسیستم رودخانه ها در پایاب سدها است. در تحقیق حاضر رابطه بین تغییرات کاربری اراضی و کیفیت آب رودخانه در پایاب سد کرخه به عنوان عامل اثر گذار در بر هم خوردن تعادل اکوسیستم رودخانه کرخه تجزیه و تحلیل شده است.روش بررسی: روند تغییرات ادواری کاربری اراضی طی 5 دوره زمانی از سال های 1363 لغایت 1393 در منطقه با استفاده از تفسیر تصاویر ماهوارهای ادواری سنجنده لندست TM و ETM+ و تغییرات ادواری متناظر غلظت پارامترهای اندازه گیری شد و کیفیت آب رودخانه در پایاب سد کرخه بررسی شد.یافته ها: بعد از احداث سد، روند تغییرات کاربری اراضی تشدید شده و مقدار پارامترهای کیفیت آب افزایش یافته است. آزمون همبستگی بین تغییرات کاربری اراضی با پارامترهای کیفیت آب در بازه مورد مطالعه در پایاب سد نشان داد که همبستگی معنی دار آماری درسطح اطمینان 95درصد(05/0 =P) و 99درصد(01/0P= ) وجود دارد. رابطه بین تغییرات کاربری اراضی و تغییرات کیفیت آب رودخانه با استفاده از مدل های رگرسیون چند متغییره بررسی شد و نتایج آن بیانگر امکان پذیری پیشبینی یا برآورد حد آستانه مساحت قابل تخصیص به انواع کاربری ها در پایاب سد های بزرگ بود. کاربری زراعت آبی بیشترین تغییر را پس از احداث سد داشت. مساحت تحت پوشش اراضی آبی در زمان اجرای تحقیق 76درصد بود.بحث و نتیجه گیری: در مطالعه حاضر مشخص شد که وسعت مجاز تخصیص اراضی به زارعت آبی در منطقه برابر با 46 درصد مساحت حوضه آبریز پایاب سد کرخه است از این رو افزایش کاربری زراعت آبی عامل اصلی کاهش کیفیت آب رودخانه است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - پایش تغییرات آب و پوشش گیاهی سطح دریاچه زریوار با استفاده از تصاویر ماهوارهای چند زمانه
داود حیدری زهرا عزیزی سعید بهزادیزمینه و هدف: پایش تغییرات پهنههای آبی از جمله موارد حایز اهمیت در مدیریت آنهاست. دریاچه زریوار به سبب شرایط اکوسیستمی ویژه طی سالهای اخیر با پیچیدگیهای اقلیمی رخ داده دستخوش تغییرات بسزایی شده است. روش بررسی: در این تحقیق تغییرات ایجاد شده در سطح پهنه آبی دریاچه ب أکثرزمینه و هدف: پایش تغییرات پهنههای آبی از جمله موارد حایز اهمیت در مدیریت آنهاست. دریاچه زریوار به سبب شرایط اکوسیستمی ویژه طی سالهای اخیر با پیچیدگیهای اقلیمی رخ داده دستخوش تغییرات بسزایی شده است. روش بررسی: در این تحقیق تغییرات ایجاد شده در سطح پهنه آبی دریاچه با تکنیک های سنجش از دور مورد پایش و ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا تصاویر چندطیفی ماهواره لندست مربوط به سالهای 1985 تا 2015 از منطقه مورد نظر اخذ شده و پس از انجام پردازشهای رادیومتریک، اعمال طبقه بندی و استخراج شاخصهای گیاهی سطوح آبی دریاچه از پوشش گیاهی و خاک تفکیک شد. یافته ها: نتایج نشان داد در بازه 30 ساله برررسی دریاچه زریوار تغییر سطح آبی اختلاف بارزی ندارد و آغاز تا پایان دوره بررسی 5/2 درصد افزایش سطح در پهنه آبی مشاهده شده است. بحث و نتیجه گیری:بالاآمدن کف دریاچه در اثر رسوبات و از بین بردن نیزارهای حاشیه دریاچه موجب شده است که مساحت پهنه آبی دریاچه علی رغم کاهش حجم آن تغییر بارزی را نشان ندهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - بررسی روند تغییرات زمانی- مکانی تالابهای بینالنهرین و عوامل مؤثر بر آن
امیرحسین حلبیان مهران شبانکاریقرن 21 چالش های زیادی را در پیش رو دارد که مقوله های محیط زیستی چون تخریب جنگل ها و تالاب ها و پیامدهای آن(سیل، خشک سالی و گرد و غبارها) از مهم ترین این چالش ها بشمار می آیند. تالاب های بین النهرین به عنوان بزرگ ترین اکوسیستم آبی خاورمیانه، به صورت حوضه ی اگزورئیک در جن أکثرقرن 21 چالش های زیادی را در پیش رو دارد که مقوله های محیط زیستی چون تخریب جنگل ها و تالاب ها و پیامدهای آن(سیل، خشک سالی و گرد و غبارها) از مهم ترین این چالش ها بشمار می آیند. تالاب های بین النهرین به عنوان بزرگ ترین اکوسیستم آبی خاورمیانه، به صورت حوضه ی اگزورئیک در جنوب عراق و بخش کوچکی از جنوب غربی ایران قرار گرفته اند. این تالاب ها به دلیل وسعت زیاد، پایداری رطوبتی و هم جواری با رودخانه های دایمی، یکی از پویاترین زیست بوم های آب شیرین جهان را در مقیاس محّلی- منطقه ای بوجود آورده اند. این زیست بومها با توانمندی های هیدرواقلیمی- اکولوژیکی بسیار ارزش مند، نقش و جایگاه بسیار مهمی در پالایش محیطی و حیات اقتصادی منطقه دارند. تغییرات کمی و کیفی ناشی از فرآیندهای نامطلوب انسانی- طبیعی در دهه های اخیر تأثیرات مهمی بر ساختار و کارکرد این مجموعه گذاشته است و نقش تالاب ها را از تثبیت ریزگردها و پالایش محیطی به خاستگاه و کانون گرد و غبار منطقه ای تغییر داده است. این پژوهش با روش آماری، تحلیلی- اسنادی،روند فروسایی و ناپایداری تالاب های بین النهرین را به عنوان یکی از علل افزایش گرد و غبار در ایران زمین مورد بررسی قرار می دهد. نتایج نشان داد که تالاب ها تغییرات تدریجی و ناگهانی متعددی را تجربه کرده اند. مهم ترین عوامل مؤثر بر این تغییرات عبارتند از: تغییرات هیدرواقلیمی، توسعه امور زیربنایی(سدسازی، زهکشی و ....)تهدیدهای محیطی(تنش های سیاسی و نظامی، خشک سالی و .....) و انواع آلاینده های انسانی(کشاورزی، صنعتی، خانگی) که در مدیریت و برنامه ریزی هیدروپلیتیک محلی- منطقه ای، جهت بهسازی و پایداری محیطی تالاب ها و بالطبع کاهش رخداد پدیده گرد و غبار باید لحاظ شوند. این پژوهش نشان داد که تصاویر ماهواره ای توانایی آشکارسازی و توصیف تغییرات زمانی- مکانی تالاب های بین النهرین را دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - مکانیابی خودکار کاروانسراها در تصاویر ماهوارهای با بهرهگیری از تکنیکهای پردازش تصویر مبتنی بر یادگیری عمیق
محمدحسین سالاری محمدامین شایگان فرناز فرجیعلیرغم افزایش روزافزون استفاده از یادگیری عمیق در پردازش تصاویر، لیکن استفاده از این تکنولوژی در زمینههای مرتبط با میراثفرهنگی، به دلیل مشکلاتی همانند نبود پایگاهدادههای مناسب، هزینهبر بودن ایجاد پایگاهدادهی جدید، پیچیدگی کار با شبکههای عصبی عمیق، نیاز به من أکثرعلیرغم افزایش روزافزون استفاده از یادگیری عمیق در پردازش تصاویر، لیکن استفاده از این تکنولوژی در زمینههای مرتبط با میراثفرهنگی، به دلیل مشکلاتی همانند نبود پایگاهدادههای مناسب، هزینهبر بودن ایجاد پایگاهدادهی جدید، پیچیدگی کار با شبکههای عصبی عمیق، نیاز به منابع سختافزاری گرانقیمت و ...، بسیار محدود مانده است. در این مقاله با استفاده از تکنیکهای پردازش تصویر مبتنی بر یادگیری عمیق، روشی برای مکانیابی خودکار کاروانسراها در تصاویر ماهواره¬ای معرفی شده است. بدین منظور یک پایگاهداده از تصاویر ماهوارهای ۲۰۳ کاروانسرای ایران ایجاد و سپس با استفاده از تکنیک یادگیری انتقالی، الگوریتم یافتن شی YOLOv5 برای مکانیابی کاروانسراها بر روی پایگاهداده فوق، آموزش داده شده است. برای بررسی کارائی این شبکه، ۲۵ تصویر جدید با ابعاد ۵/۲×۵/۲ کیلومتر مربع از محیط اطراف برخی از کاروانسراها انتخاب و با استفاده از تکنیک پنجره لغزان و وزنهای آموزش داده شده در گام پیشین، عملیات تشخیص کاروانسراها بر روی این تصاویر انجام گرفت. به منظور کاهش میزان تشخیصهای اشتباه، مکانهایی که به اشتباه تشخیص داده شده بودند، به عنوان داده جدید به پایگاهداده افزوده شد و الگوریتم YOLOv5 مجدداً آموزش داده شد. دقت نهایی الگوریتم پیشنهادی در یافتن محل کاروانسرا برابر mAP_0.5 ۴۳/۹۱% بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - آﺷﮑﺎرﺳﺎزی ﺗﻐﯿﯿﺮات ﮐﺎرﺑﺮی و ﭘﻮﺷﺶ اراﺿﯽ در اﻓﻖ 2025 ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل اتوماتای سلولی CA (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: شمال شهر اصفهان)
اعظم خدادادی رحیم سرور مجید ولی شریعت پناهیچکیده ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻣﺎ در آن زﻧﺪﮔﻲ میکنیم، ﺟﻬﺎن ﺷﻬﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن، دوری از ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﭘﺬﻳﺮش ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﻮزون انسانها و ﻓﻀﺎی ﺷﻬﺮی ﻧﺸﺄت میگیرد. روش متنوعیهای ﺑﺮای ﻣﺪل ﺳﺎزی ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻮﺷﺶ و ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ أکثرچکیده ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻣﺎ در آن زﻧﺪﮔﻲ میکنیم، ﺟﻬﺎن ﺷﻬﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن، دوری از ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﭘﺬﻳﺮش ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﻮزون انسانها و ﻓﻀﺎی ﺷﻬﺮی ﻧﺸﺄت میگیرد. روش متنوعیهای ﺑﺮای ﻣﺪل ﺳﺎزی ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻮﺷﺶ و ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ آنها میتوان ﺑﻪ ﻣﺪل CA ﻣﺎرﻛﻮف اﺷﺎره ﻛﺮد. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺻﺪد اﺳﺖ اﻟﮕﻮی روش ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺟﺪﯾﺪ را ﺑﺮای ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﺷﻬﺮی، ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ازﺳـﻨﺠﺶ از دور، GIS و ﻣـﺪل سلولهای ﺧﻮدﮐﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ.در اﻳـﻦ پژوهش، شمال ﺷـﻬﺮ اﺻـﻔﻬﺎن و حدودتقریبی اراﺿـﻲ اﻃﺮاف آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ و از ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﺎﻫﻮارهای ﺳـﺎل 1991 و ﺳـﺎل 2001 وسال 2017 ﺑﺮای ﺗﻬﻴﻪ نقشههای ﭘﻮﺷﺶ اراﺿﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. این پژوهش ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛـﻪ در پیشبینی ده سال آینده در ابتدا تصویر طبقهبندی شده سال 1991 و بعد تصویر طبقهبندی شده سال 2001 به مدل معرفی گردید که از این طریق ماتریس تبدیلات به دست آمد، برای پیشبینی سال 2025، که بعد از این مرحله، تصویر سال 2017 را همراه با ماتریس تبدیلات به دست آمده از دوره قبل و لایههای محدودیت رشد به مدل معرفی گردید و پیشبینی سال 2025 به دست آمد نشان میدهد از ﻣﺪل زنجیرهای CA ﻣﺎرﻛﻮف و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺮای ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻮﺷﺶ اراﺿﻲ در ده ﺳﺎل آﻳﻨﺪه ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ، اﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﻄـﻮر ﺗﻠﻔﻴﻘـﻲ CA-Markov ﻧﺎﻣﻴﺪه میشود. ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺪل ﻣﺎرﻛﻮف ﻧﻴﺰ از روش دقت کلی و ضریب کاپا ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ، مدل CA-MARKOV دارای شاخص کاپای 13/88 میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - پایش و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست به روش سلول های خودکار و زنجیره مارکوف (مورد مطالعه: منطقه عباسآباد، استان مازندران)
عامر نیک پور حمید عمونیا الهه نورپسندیپیشینه و هدف امروزه تغییرات کاربری اراضی در بسیاری از کشورها به چالش مهمی تبدیلشده است که اثرات فراوانی بر محیط زیست می گذارند. بر همین اساس بررسی تغییرات کاربری اراضی در مقیاس های مختلف به عنوان یکی از موضوعات مهم در مدیریت درست منابع طبیعی و تغییرات زیست محیطی د أکثرپیشینه و هدف امروزه تغییرات کاربری اراضی در بسیاری از کشورها به چالش مهمی تبدیلشده است که اثرات فراوانی بر محیط زیست می گذارند. بر همین اساس بررسی تغییرات کاربری اراضی در مقیاس های مختلف به عنوان یکی از موضوعات مهم در مدیریت درست منابع طبیعی و تغییرات زیست محیطی در سطوح مختلف مطرح است. لذا آگاهی داشتن از تغییرات کاربری و بررسی علل و عوامل آنها در چند دوره زمانی و پیشبینی تغییرات کاربری اراضی در آینده می توان برنامه ریزی درستی را برای کاهش اثرات نامطلوب انجام داد که همین امر مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرارگرفته است و به آنها در برنامه ریزی کاربری اراضی کمک شایانی می کند. همچنین تبدیل کاربری ها به یکدیگر و تغییر کاربری پوشش گیاهی به پهنه ساخته شده به عنوان موضوع مهم شناخته میشود. بر این اساس هدف این پژوهش پایش و پیش بینی تغییرات کاربری و پوشش اراضی منطقه شهری عباسآباد در آینده است؛ که با استفاده از این تغییرات میتوان اقدامات مناسب مدیریتی برای حفظ و احیا اراضی انجام داد.مواد و روش هاپیش بینی تغییرات کاربری اراضی از تلفیق مدل سلول های خودکار و زنجیره مارکوف در منطقه شهری عباس آباد با استفاده از تصاویر سنجنده TM و OLI ماهواره های لندست 8 و 5 اخذشده از سایت USGS انجام شد. چهار کلاس کاربری که شامل کلاس پهنه ساخته شده با کد شماره 1، کلاس پوشش گیاهی با کد شماره 2، کلاس منابع آبی با کد شماره 3 و کلاس اراضی بایر با کد شماره 4 برای منطقه شهری عباسآباد تفکیک شدند که این طبقه بندی از روش USGS اخذشده است. بهمنظور استخراج کلاس های کاربری اراضی بعد از چک نمودن چند روش نهایتاً از روش طبقهبندی شیءگرا و الگوریتم ماشین بردار پشتیبان (SVM) به دلیل کارایی بهتر استفاده گردید. ارزیابی صحت طبقه بندی تصاویر ماهواره ای بابیان دقت کلی و ضریب کاپا برای سه دوره زمانی انجام شد که هریک از این نقشه های طبقه بندی شده از طریق ترسیم ماتریس خطا مورد ارزیابی قرارگرفتهاند که برای تهیه این ماتریس از 250 نقطه نمونه استفاده شد و نوع نمونه برداری نیز به صورت نمونه برداری طبقه ای بود. همچنین برای مشخص شدن تغییرات کاربری اراضی در سال 2030 از نقشه های طبقه بندی شده استفاده شد و با کمک نرم افزارTerrSet تغییرات صورت گرفته در کلاس ها و درصد آنها به دست آمد و با استفاده از مدل CA-MARKOV تغییرات کلاس های مختلف براساس ماتریس احتمال انتقال پیش بینی شد.نتایج و بحثنتایج پژوهش در طی سالهای 1997، 2006 و 2017 بیانگر این است که پهنه ساخته شده روند افزایشی داشته است و کاربری های پوشش گیاهی، اراضی بایر و منابع آبی دارای روند کاهشی بودهاند و 23279هکتار از اراضی منطقه را پهنه ساخته شده به خود اختصاص داده است. ضریب کاپا محاسبه شده در این ارزیابی برای سال های 1997، 2006 و 2017 به ترتیب 0.86، 0.89 و 0.89 است. مدل پیش بینی زنجیره مارکوف با دقت بالای 85 درصد بیان کرد که روند تغییرات کاربری اراضی برای سال 2030 همانند سال های قبل خواهد بود و این نشان دهنده این است که تبدیل و تغییر کاربری ها همانند قبل پیش خواهد رفت و ذکر این نکته هم ضروری است که کاربری های همسان پوشش گیاهی به پوشش گیاهی در طی سال های 2006 تا 2017 هم بیشترین مساحت را شامل میشود و این نشان دهنده این است که در این منطقه، پوشش گیاهی همچنان پابرجاست و کمتر دچار تغییرات شده است.نتیجه گیری خروجی نقشه پیشبینی 13 ساله برای سال 2030 در این پژوهش از دقت مناسب مدل CA-MARKOV حکایت دارد. علاوه بر این خروجی نشان می دهد میتوان به این روش برای برنامه ریزی کوتاهمدت اعتماد نمود. این نقشه های پیش بینی می توانند راهنمای خوبی برای مدیران و برنامه ریزان شهری باشند. برای دست یافتن به نتایج بهتر پیشنهاد می شود که از تلفیق مدل سلول های خودکار و زنجیره مارکوف برای پایش و پیش بینی تغییرات در سطح کشور استفاده شود. نتایج به دست آمده از این پژوهش علاوه بر اینکه در کاهش حجم داده های ورودی کمک فراوانی می کند، بلکه در پردازش تصاویر طبقه بندی شده و در پیشبینی آن ها برای آینده هم نقش بسزایی دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسی سطح جنگل با استفاده از ماشینبردارپشتیبان و ارائه مدل پیشبینی سطح تغییرات
آرمین هاشمی امین خادمی مرتضی معدنی پور کرمانشاهی بهروز کردپیشینه و هدف با توجه به تخریب فزاینده در سطح اکوسیستمهای طبیعی، تعیین میزان و موقعیت وقوع تغییرات کاربری اراضی و پیشبینی روند آن در آینده میتواند اطلاعات ارزندهای را بهبرنامهریزان و مدیران ارایه دهد. در این تحقیق بهمنظور پایش تغییرات در حال حاضر و پیشبینی آن در أکثرپیشینه و هدف با توجه به تخریب فزاینده در سطح اکوسیستمهای طبیعی، تعیین میزان و موقعیت وقوع تغییرات کاربری اراضی و پیشبینی روند آن در آینده میتواند اطلاعات ارزندهای را بهبرنامهریزان و مدیران ارایه دهد. در این تحقیق بهمنظور پایش تغییرات در حال حاضر و پیشبینی آن در آینده در محدوده سیاهکل ارزیابی و پیشبینی تغییرات با تصاویر لندست انجام شد. روشهای گوناگونی برای پیشبینی تغییرات کاربری اراضی وجود دارد. فرایندهای پیشبینی و مدلسازی تغییرات کاربری اراضی، از قبیل رشد و توسعه شهری، جنگلزدایی و غیره بهعنوان ابزاری توانمند در مدیریت منابع طبیعی و پایش تغییرات زیستمحیطی به شمار میآیند. این تغییرات نشاندهنده چگونگی تعاملات بشر با محیطزیست خود بوده و مدلسازی آن در تصمیمگیریها و برنامهریزیهای و مدلسازی آن در تصمیمگیریها و برنامهریزیهای کلان، تاثیرگذار است. در این تحقیق نیز با توجه به توانمندیهای بالای سنجش ازدور و ابزارهای مدلسازی و پیشبینی تغییرات با استفاده از سلولهای خودکار-زنجیره مارکوف در جنگلها در شمال ایران پرداخته شد.مواد و روشها در تحقیق حاضر، از تصاویر لندست 5، سنجنده TMسال 2000 و لندست 7 سنجنده ETM+ سال 2010 و لندست 8 سنجنده OLI سال 2018 استفاده شد. در مرحله پیشپردازش خطاهای موجود بر روی دادههای خام از قبیل خطاهای رادیومتری، اتمسفری، و هندسی تصحیح میگردد. توجـه بـه بررسیهای صورت گرفته و انطباق راههـای ارتبـاطی اسـتخراج شـده از نقشــه توپـوگرافی سـازمان نقشـهبــرداری بــا تصــویر ماهوارهای، این تصاویر فاقد خطای هندسی قابلتوجهی بود، امـا دارای خطای رادیومتریک بود که ابتدا تصحیح رادیومتریـک بـر روی تصویر مـاهوارهای بـا تبـدیل DN بـه رادیـانس و سـپس انعکــاس بــا اســتفاده از الگــوریتم فلاش در نــرم افــزار ENVI صورت گرفت رفع گردید. برای تهیه نمونـههـای تعلیمـی از برداشـتهـای زمینـی، نقشـههـای توپـوگرافی بـا مقیـاس 1/25000 سـازمان نقشهبرداری استفاده گردیـد. 8۴ نقطه بـرای کـاربری جنگـل، 7۶ نقطـه بـرای کـاربری جنگل تنک، 31 نقطه برای کاربری کشاورزی و 21 نقطه برای کاربری شهری برداشت شد. تکنیکهای طبقهبندی برای گروهبندی پیکسلها بهکار میروند تا بتوانند جزئیات پوششزمین را نشان دهند. پوشش زمین در پنج کلاسه جنگل متراکم، جنگل نیمه متراکم، جنگل تنک، منطقه شهری و منطقه کشاورزی طبقهبندی گردید. نرمافزار سنجش از دور ENVI چهار نوع کرنل (Kernel) برای ماشینبردار پشتیبان چندین روش طبقهبندی وجود دارد؛ خطی، چندجملهای، شعاعی و پیچشی، که با توجه به مطالعات بهتـرین کرنـل برای طبقهبندی کاربری اراضی روش کرنل شعاعی (RBF) استفاده گردید. از طبقهبندی ترکیب باندی مناسبی که بتوانـد ایـن کـلاسهـا را برای تفسیر بصری از هم جدا کند توسط پلات میـانگین طیفـی انتخاب شد. این عمل توسط شاخص ترکیب باندی OIF صورت پذیرفت. پـس از استخراج کـاربری هـای اراضـی به روش مـورد نظـر نتـایج به دست آمده دقت سنجی شدند. نقشههای تهیهشده کاربری اراضی، با نقاط GPS زمینی، نقشه وضع موجود منطقه مقایسه و با استفاده از ماتریس خطای تشکیلشده ضریب کاپا و دقت کلی آن به دست آمد، که از 2۰۰ نقطـه بـه صـورت تصادفی بر روی تصاویر ایجاد شد و کاربری این نقـاط توسـط بازدیــدهای صــحرایی و نقشــههــای توپوگرافی سازمان نقشهبرداری مشخص شد. نقشههای طبقهبندی کاربریهای تهیهشده، جهت مدلسازی و پایش تغییرات کاربری اراضی وارد نرمافزار Idrisi شد تا تغییرات کاربریها در سالهای موردمطالعه مدلسازی گردد. درجهت انجام مدلسازی تغییرات کـاربری اراضـی از مــدل LCM در محــیط نــرمافــزار Idrisi استفاده شد. مدل Markov-CA تلفیقی از سلولهای خودکار، زنجیره مارکوف و تخصیص چندمنظوره اراضی است. مدل مارکوف همچنین موقعیت هر کاربری را با تولید مجموعهای از تصاویر احتمال وضعیت از ماتریس احتمال انتقال نشان میدهد. در مرحله آخر از مدلسازی با استفاده از ماتریس مساحت انتقال در مدل CA مارکوف میتوان نقشه شبیهسازی شده از کاربری اراضی در آینده را به دست آورد. در پژوهش حاضر، از نقشه کاربری اراضی سال 2010 و 2018 استفاده شد تا نقشه سال 2028 پیشبینی شود. به منظور بررسی دقت پیشبینی توسط CA مارکوف با استفاده از نقشه کاربری سال 2000 و 2010، نقشه سال 2018 را پیشبینی کرده و با نقشهای که از طریق طبقهبندی نظارت شده برای این سال به دست آمده است مقایسه شد.نتایج و بحث ارزیابی صحت طبقهبندی با استفاده از شاخص ضریب کاپا و دقت کلی به دست آمد. ضریب کاپا و دقت کلی برای تصویر سال 2000، به ترتیب 0.88 و 0.89 و برای تصویر 2010، 0.91 و 0.92 و برای تصویر سال 2018، 0.93 و 0.95 بهدست آمد. تصاویر طبقهبندی شده وارد نرم افزار ایدریسی شده و به پایش تغییرات با LCM پرداخته شد. پایش تغییرات در مدل LCM نشان داد در طی سالهای 2000 تا 2018، بیشترین تغییرات مربوط به تبدیل کاربری جنگل نیمهمتراکم با مساحت 4104.27 هکتار بوده است. تغییرات کاربری شهری نیز در دورۀ مطالعه زیاد و به مقدار 148.14 هکتار افزایش داشته است. جدول احتمال تغییرات کاربریها در مدل مارکوف تولید و با نقشه تولیدی در این مرحله، برای سالهای مطالعاتی پیشبینی با مارکوف برای سالهای 2018 و 2028 نشان داد در سال 2028 مساحت کلاس شهری به 21293.1 هکتار افزایش یافته و مساحت کاربری با ارزش جنگل متراکم به 2189.97 هکتار کاهش مییابد.نتیجهگیری جهت جلوگیری از گسترش بیرویه شهرها، مناطق مسکونی و تخریب عرصههای جنگلی و پوششگیاهی باید اقدامات مدیریتی انجام شود و تصمیمات مدیریتی اتخاذ گردد. مقدار سطح جنگلهای متراکم و نیمهمتراکم در مناطق با شیب زیاد تا سال 2028 کاهش بیشتری مییابد. تغییرات کاربری شهری نیز در دورۀ مطالعه به مقدار 148.14 هکتار افزایش داشته است. نتایج بررسی مساحت کلاسهای پیشبینی نشان داد در سال 2028 مساحت کلاس شهری به 21293.1 هکتار افزایش یافته و مساحت کاربری با ارزش جنگل متراکم به 2189.97 کاهش مییابد. قابلیت مدل ماشینبردار در تعیین پوشش/کاربری زمین، پوشش گیاهی و پوشش جنگلی در مناطق مختلف به اثبات رسیده است. ابزار سنجش ازدور میتواند بهعنوان یک بازوی مهم در تولید اطلاعات درمدیریت منابعطبیعی باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - پایش میزان کلروفیل-آ، کربن آلی، شوری و دمای سطح آب در سواحل سیستان و بلوچستان با استفاده از داده های سنجش از دور
الهام شهری محمد حسین صیادی الهام یوسفیپیشینه و هدف دریاها و اقیانوس ها نقش به سزایی در شرایط آب و هوایی و همچنین تغییرات اقلیم ایفا می کنند. علاوه بر این پدیده های فیزیکی و زیستی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر شیمی و محیط زیست دریا هستند. از همین رو شناخت فرآیندهای فیزیکی حاکم بر دریاها و اقیانوس ها و أکثرپیشینه و هدف دریاها و اقیانوس ها نقش به سزایی در شرایط آب و هوایی و همچنین تغییرات اقلیم ایفا می کنند. علاوه بر این پدیده های فیزیکی و زیستی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر شیمی و محیط زیست دریا هستند. از همین رو شناخت فرآیندهای فیزیکی حاکم بر دریاها و اقیانوس ها و همچنین همبستگی بین این خصوصیات با خصوصیات زیستی از اهمیت بالایی برخوردار است. الگوریتم های سنجش از دور از محـدوده آبی، سبز، زرد، قرمز و مادون قرمز نزدیک استفاده می کنند و بنابراین نظارت بر کلروفیل- آ که رنگدانه فیتوپلانگتون آب های اقیانوسی و ساحلی است می تواند با استفاده از فناوری نوین سنجش از دور اندازهگیری و ارزیابی شود.مواد و روش ها در این مطالعه از قابلیت روش های سنجش از دور در بررسی وضعیت ویژگیهای کیفی آبهای ساحلی استان سیستان و بلوچستان استفادهشده است. بدین منظور برای بررسی وضعیت کلروفیل-آ با استفاده از الگوریتم های بیواپتیکی OC3 درENVI و همچنین قابلیت های پلت فرم گوگل ارث انجین استفاده شده است. گوگل ارث انجین یک پلت فرم تحلیل مکانی و متن باز است که کاربران را قادر می سازد تصاویر ماهواره ای سیاره زمین را تجسم و تجزیه و تحلیل کنند. با استفاده از این سامانه می توان انواع پردازش های طیفی را بر روی پدیده های مختلف سطح زمین با دادههای ماهواره ای متفاوت انجام داد. همچنین می توان بر روی حجم زیادی از داده ها بدون نیاز به سامانه های پرقدرت، محاسبات را انجام داد. پارامتر شوری از ماهواره SMOS سنجنده MIRAS در نرمافزار SNAP، بررسی پارامترهای کلروفیل، دما و کربن آلی با استفاده از تصاویر ماهواره مودیس سنجنده Terra استفاده شد. زمان مطالعه در تصاویر مورداستفاده و نمونه برداری میدانی اردیبهشت ماه سال 1399 است. به منظور استخراج غلظـت کلروفیـل-آ از الگوریتم های بیواپتیکی مبتنـی بـر بانـدهای آبـی و سـبز (OC3) در نرمافزار ENVI استفاده شد. مدل های بیواپتیک اندازهگیری های نـوری بازتـاب یـا تابش را با پارامترهای بیولوژیکی مانند غلظت کلروفیل، کیفیت آب و سایر موارد به هم پیونـد میدهند. دمای آب یکی از مهمترین عوامل حاکم بر وضعیت زندگی درون دریا است، به طوری که جانوران دریایی تنها در یک بازه مشخصی از دمای آب می توانند زنده بمانند و تولیدمثل کنند. به همین دلیل فیتوپلانگتون ها بسیار به تغییرات دمای آب حساس بوده و واکنش نشان می دهند و دمای سطح آب می تواند تعیینکننده فراوانی و پراکنش آن ها باشد. در این پژوهش پروداکت MIR_OSUDP2 ماهواره SMOS سنجنده MIRAS در تاریخ 3 می 2020 برای منطقه موردمطالعه از سایت https://smos-diss.eo.esa.int استفاده شد.نتایج و بحث در کنار سواحل میزان کلروفیل-آ بیشتر است و ایستگاه های کنارک جود و خور میدانی دارای غلظت بالاتری از کلروفیل-آ هستند. خروجی های حاصل از دو روش متفاوت در تخمین میزان کلروفیل-آ در منطقه مورد مطالعه مشابهت دارد. همچنین نتایج نشان داد که در ایستگاه های چابهار، کنارک، جود و گواتر در سال های اخیر میزان کلروفیل-آ افزایش یافته است. در مناطق چابهار و کنارک در طول ده سال این افزایش چشمگیر بوده و افزایش ناگهانی کلروفیل در سال اخیر در ایستگاه های جود و خور میدانی نیاز به مطالعات بیشتری جهت شناخت علل دارد و باید مورد توجه قرار گیرد. نمودار میزان تغییرات کلروفیل-آ در طی سال 2019 تا 2020 نشان می دهد که میزان کربن آلی از میزان کلروفیل-آ پیروی می کند و در مناطقی مانند چابهار و کنارک میزان کربن آلی بالاتری را شاهد هستیم. بیشترین افزایش دما در تمامی سه دوره مورد بررسی در بخش های بندر چابهار و کنارک بوده است، که فعالیت های انسانی یکی از عوامل اصلی آن است. با بررسی روند دهساله تغییرات افزایشی دما در بندرهای خور میدانی و جود نیز قابلمشاهده است. روند کلی دما همان گونه که انتظار می رود به سمت شرق کاهشی است زیرا به آب های آزاد نزدیکتر است. فصولی که دمای آب کمتر است میزان کلروفیل-آ بالاتر بوده است. نتایج نقشه های کلروفیل-آ توسط نرم افزارهای ENVI و پلت فرم گوگل ارث انجین، غلظت کلروفیل-آ در فصل پاییز و زمستان نسبت به بهار و تابستان بیشتر بوده است، بالا بودن مقدار غلظت کلروفیل-آ در فصول سرد آب های گرمسیری و نیمه گرمسیری رایج است. همچنین غلظت کلروفیل-آ در مناطق مورد بررسی در امتداد ساحل بیشتر از مناطق دور از ساحل است که این ویژگی در ارتباط با الگوریتم برداشت کلروفیل-آ در آب های نوع یک است؛ به عبارت دیگر، مناطق ساحلی به دلیل عمق کم، بالا بودن کدورت و رسوبات معلق نسبت به مناطق دور از ساحل دارای مقدار بیشتری است. چون در این منطقه تخلیه رودخانه ای وجود ندارد، این مناطق بیشتر تحت تأثیر فرآیندهای هیدرودینامیکی مانند جهت وزش باد و جریانهای دریایی هستند. حداقل میزان غلظت کلروفیل-آ در منطقه در ماه می تا سپتامبر مشاهده شد که این تغییرات مخالف نوسانات دمای سطحی آب بود، که می تواند به دلیل جریانات بالارونده باشد. میزان کربن آلی از مهم ترین عوامل کلیدی برای ارزیابی کارکرد بوم سازگان آبی محسوب می شود که موجب تعیین توان پتانسیل بومسازگان برای فرآوردههای شیلاتی می شود؛ نتایج حاصل از بررسی میزان کربن آلی نشان داد که مقدار کربن آلی همانند کلروفیل-آ در دو فصل پاییز و زمستان بیشتر از بهار و تابستان بود به طوری که، روند تغییرات کربن آلی نیز از روند تغییرات کلروفیل-آ تبعیت داشت. بین نوسانات دما و میزان کلروفیل-آ همبستگی وجود دارد، این همبستگی نشان دهنده اهمیت دمای سطح آب در تغییرات میزان رشد فیتوپلانگتون ها بهعنوان یکی از عوامل اقلیمی است و باعث شده است مهم ترین پارامتر تأثیرگذار روی کلروفیل-آ، دمای سطحی آب باشد. بر اساس نتایج به دست آمده روند تغییرات دما در ده سال اخیر افزایشی و گرم ترین ایستگاه ها ایستگاه های چابهار و کنارک هستند. ازلحاظ شوری نیز مناطقی که شوری کمتری را داشتند دارای میزان کلروفیل-آ بالاتری بودند. مقایسه داده های حاصل از این تحقیق با موارد فوق گویای آن است که دامنه نوسانات ثبت شده پارامترهای کیفی مورد بررسی در محدوده طبیعی آب های منطقه با مطالعات مشابه در منطقه موردمطالعه توسط سایر متخصصین مطابقت دارد.نتیجه گیری نتایج این پژوهش نشان دهنده دقت قابلقبول نتایج حاصل در مقایسه با داده های پژوهش های مشابه برکنار سرعت و سهولت روش کار است. بنابراین می توان با کمک گرفتن از علم سنجش از دور با پایش بهموقع پارامترهای کیفی پهنه های آبی از ایجاد بحران های بزرگ پیشگیری و در هزینه و زمان صرفهجویی کرد، مشکلاتی که ممکن است در صورت وقوع برگشتناپذیر باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - کاربرد سنجش از دور در مدل سازی هیدرولیکی و تعیین حد بستر رودخانهها (مطالعۀ موردی: رودخانه ارداک)
سیدحمید میرقاسمی حسین بانژاد علیرضا فرید حسینیپیشینه و هدف براساس اصل 45 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب، رودخانهها ثروت ملی بوده و در اختیار حکومت اسلامی است. بنابراین دولت مکلف است مطالعه و تعیین حد بستر و حریم رودخانهها را انجام و در صورتی که اعیانیهای موجود در بستر و حریم آنه أکثرپیشینه و هدف براساس اصل 45 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب، رودخانهها ثروت ملی بوده و در اختیار حکومت اسلامی است. بنابراین دولت مکلف است مطالعه و تعیین حد بستر و حریم رودخانهها را انجام و در صورتی که اعیانیهای موجود در بستر و حریم آنها را برای امور مربوط به آب یا برق مزاحم تشخیص دهد نسبت به تخلیه آن ها اقدام نماید. امروزه بهعلت افزایش ارزش اقتصادی زمین و تقاضا جهت احداث اعیانی در اراضی حاشیه رودخانهها و مجاری آبی متأسفانه روندتصرفات حدود بستر و حریم رودخانهها افزایش یافته که خود تهدیدی برای دسترسی به آب سالم و حفاظت از آن برای نسلهای آتی محسوب میشود. تصرف رودخانهها با کاهش عرض و تغییر کاربری اراضی بستر آنها همراه است. این اقدام باعث بهم خوردن رژیم طبیعی رودخانه و در نتیجه وقوع سیل و خسارتهای اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی را به دنبال دارد. مدیریت منابع آب و بهخصوص مدیریت سیل بدون شناخت و تحلیل جریان رودخانهها، پهنهبندی سیلاب و تعیین حد بستر و حریم آنها میسر نمیباشد. در حال حاضر برای تعیین گستره سیلاب و مشخص کردند حد بستر رودخانهها نقشهبرداری زمینی انجام میشود. این روش بسیار زمانبر بوده و هزینه انجام آن زیاد میباشد. در همین راستا استفاده از تصاویر ماهوارهای و عکسهای هوایی به جای نقشهبرداری زمینی برای سرعت بخشیدن به انجام مطالعات و کاهش هزینهها میتواند راهگشا باشد. تحقیقات زیادی درکشور و دنیا درخصوص استفاده از تصاویر ماهوارهای در حوزههای مختلف انجام شده است. بهویژه در پژوهشهای متعددی از تصاویر ماهوارهای برای بررسی روند تغییرات کاربری اراضی حوضههای آبخیز و نیز مطالعه تغییرات مورفولوژی رودخانه استفاده شده است. پژوهشهایی پیرامون استفاده از تصاویر ماهوارهای در مطالعات هیدرولوژی و حوضههای آبخیز انجام شده است، اما در این پژوهش برای اولین بار امکان استفاده از تصاویر ماهوارهای برای تهیه نقشه رودخانه و استخراج مقاطع عرضی آن برای پهنهبندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه مورد بررسی قرارگرفته است. در سالهای اخیر بستر رودخانه ارداک در بالادست سد اراداک، به طور گسترده تصرف و تغییر کاربری داده شده است. این امر باعث شدهاست تا تعداد حوادث سیل افزایش و کمیت و کیفیت آب سد ارداک که بخشی از آب شرب شهر مشهد را تامین مینماید، کاهش یابد. برای مدیریت سیل و حفاظت کمی و کیفی از سد ارداک، پهنهبندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه ارداک ضروری میباشد. در حال حاضر برای انجام این کار ابتدا باید نقشه برداری زمینی انجام می شود. نقشه برداری زمینی برای تهیه نقشه رودخانه و استخراج مقاطع عرضی آن مستلزم صرف زمان طولانی و هزینه زیادی است. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی امکان استفاده از تصاویر ماهوارهای با قدرت تفکیک 28×28 متر به جای نقشهبرداری زمینی بهمنظور افزایش سرعت انجام کار و کاهش هزینههای مطالعات طرحها و پروژههای آبی و مهندسی رودخانه است.مواد و روش ها برای ترسیم حوضه آبریز و استخراج پارامترهای فیزیکی آن از تصاویر ماهوارهای ASTER و نرمافزار HEC-GeoHMS استفاده شد. نقشه بستر موجود رودخانه و حاشیه آن تهیه و بهعنوان یک لایه جدید به نقشه کاربری اراضی حوضه اضافه شد. برای شبیه سازی بارش و رواناب از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS استفاده شد. ابتدا برای پنج واقعه بارش و رواناب مدل واسنجی و اعتباریابی گردید. سپس هایتوگراف بارش مربوط به دوره بازگشتهای مختلف در پایه زمان تمرکز حوضه به مدل HEC-HMS معرفی شد. مدل اجرا و سیلاب با دوره بازگشتهای مختلف شبیهسازی شد. اطلاعات هندسی رودخانه درقالب مقاطع عرضی هم از نقشهبرداری زمینی و هم از تصاویر ماهوارهای و با استفاده از الحاقیه HEC-GeoRAS استخراج گردید. اطلاعات حاصل از مدلسازی جریان رودخانه در نرمافزار HEC-RAS از طریق الحاقیه HEC-GeoRAS به محیط GIS منتقل و درمحیط مذکور پهنهبندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه به دو روش استفاده از اطلاعات نقشهبرداری زمینی و بهرهگیری از تصاویر ماهوارهای تعیین و با هم مقایسه شد.نتایج و بحث نتایج بیانگر آن است که پهنهبندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه با استقاده از تصاویر ماهوارهای با قدرت تفکیک 28×28 متر قابل انجام است. در این مورد شاخصهای آماری میانگین خطای نسبی و ضریب همبستگی رگرسیون به ترتیب 13.2 و 92 درصد بدست آمد. اگر در چند نقطه از مسیر رودخانه مقطع عرضی از طریق نقشه برداری زمینی برداشت و جایگزین مقاطع عرضی که از روش تصاویر ماهوارهای بدست آمده اند، دقت پهنهبندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه با استقاده از تصاویر ماهوارهای افرایش مییابد. بهطوریکه اگر به فاصله 150 متر و در طول 8 کیلومتر 47 مقطع عرضی جانمایی و بهصورت برداشت زمینی انجام و در مدل HEC-RAS جایگزین مقاطع عرضی بدست آمده از تصاویر ماهوارهای شود، خطای استفاده از روش تصاویر ماهوارهای برای پهنهبندی سیلاب و تعیین حد بستر رودخانه به 8.1 درصد کاهش خواهد یافت.نتیجه گیری استفاده از تصاویر ماهوارهای با کیفیت 28×28 متر برای تعیین حد بستر رودخانه امکانپذیراست. این روش با میانگین خطای نسبی و ضریب همبستگی رگرسیون به ترتیب 13.2 و 92 درصد همراه است که این خطا را با مقطعبرداری زمینی میتوان تا 8 درصد کاهش داد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - آشکارسازی تغییرات کاربری و پوشش اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی (منطقه مورد مطالعه: استان مازندران)
کامران مجرد موسی کمانرودیچکیدهدر ایران به دلیل عدم وجود استراتژی آمایشی مشخص و با ثبات توسعه، روند مداوم و پایداری در نوع و حدود فعالیتها و کاربریها بوجود نیامده است. این شرایط موجب تغییرات سریع و مستمر برخی فعالیتها و کاربریها در پی تحولات گذرای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور شده است. در ای أکثرچکیدهدر ایران به دلیل عدم وجود استراتژی آمایشی مشخص و با ثبات توسعه، روند مداوم و پایداری در نوع و حدود فعالیتها و کاربریها بوجود نیامده است. این شرایط موجب تغییرات سریع و مستمر برخی فعالیتها و کاربریها در پی تحولات گذرای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور شده است. در این میان استفاده از تکنولوژی سنجش از دور به عنوان بهترین وسیله برای آشکار سازی و ارزیابی تغییرات شناخته میشود چرا که ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮﮊﯼ ﻭ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺼﺎﻭﯾﺮ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﺍﯼ ﺑﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻃﯿﻔﯽ ﻭ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﺎﻻ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺗﮑﻨﯿﮑﻬﺎﯼ ﭘﺮﺩﺍﺯﺵ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻐﯿﯿﺮﺍﺕ ﮐﺎﺭﺑﺮﯼ ﺍﺭﺍﺿﯽ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻗﺪﺍﻡ گردد. هدف از این پژوهش آشکارسازی تغیرات کاربری اراضی جلگه شمال غربی استان مازندران بوده است. در این مقاله از روش طبقه بندی نطارت شده حداکثر احتمال جهت طبقهبندی تصاویر ماهواره ای با سری زمانی 27 سال در 5 طبقه کشاورزی، شهری، جنگل، آب و ابر صورت گرفت که مناطق شهری و آب با افزایش همراه بوده در صورتی که پوشش جنگل و کشاورزی و ابر کاهش نمود است. تصویر ماهواره ای سال 1366و 1393 به ترتیب با ضریب کاپای 95/0 و 98/0طبقه بندی شد. با توجه به نتایج ذکر شده سنجش از دور روشی مناسب در زمینه تولید نقشه کاربری اراضی و تغییرات کاربری اراضی می باشد.واژگان کلیدی: آشکارسازی تغییرات، کاربری اراضی، تصاویر ماهوارهای، سیستم اطلاعات جغرافیایی، مازندران تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - بررسی تاثیر آبیاری با پساب فاضلاب بر شوری خاک با استفاده از تصاویر ماهواره ای ( مطالعه موردی تصفیه خانه بیرجند )
سعید مرگان عباس خاشعی سیوکی علی شهیدی مصطفی یعقوب زادهکمبود شدید منابع آب در استان خراسان جنوبی باعث شده که کشاورزان به استفاده از پساب تصفیهخانههای فاضلاب برای آبیاری مزارع رویآورند. ازآنجاکه بررسی تأثیر آبیاری با پساب بر شوری خاک مستلزم دسترسی به مشخصات شوری خاک پیش و پس از تأسیس تصفیهخانه می باشد و اطلاعات شوری خاک أکثرکمبود شدید منابع آب در استان خراسان جنوبی باعث شده که کشاورزان به استفاده از پساب تصفیهخانههای فاضلاب برای آبیاری مزارع رویآورند. ازآنجاکه بررسی تأثیر آبیاری با پساب بر شوری خاک مستلزم دسترسی به مشخصات شوری خاک پیش و پس از تأسیس تصفیهخانه می باشد و اطلاعات شوری خاک تنها در زمان حال در دسترس است، لذا برای اطلاع از روند تغییر شوری درگذشته گزینهی استفاده از تصاویر ماهوارهای بهعنوان یک پایگاه اطلاعاتی مفید و در دسترس انتخاب گردید. برای این منظور تصاویر مربوط به تصفیهخانه و زمینهای کشاورزی اطراف برای سالهای مختلف جمع آوری شد و با استفاده از نرمافزار سنجشازدوری Pci-Geomatica فرآیند های لازم برای تحلیل تصاویر ماهواره ی انجام شد. ازآنجاییکه تصاویر ماهوارهای دارای دادههای خام میباشند و بهتنهایی قابل تفسیر و بررسی نمیباشند، لذا بهکارگیری شاخصهای مربوط به شوری برای رسیدن به این هدف انجام شد. با بررسی همبستگی مقادیر بهدستآمده از شاخصهای مختلف با مقادیر واقعی EC، مشخص شد شاخصSI-1 با ضریب تبیین ۸۴/۰ بالاترین همبستگی را با مقادیر واقعی شوری دارد. سپس با برقراری رابطهای معنادار بین این شاخص و مقادیر EC میتوان رابطهی جامعی برای استخراج دادههای مربوط به شوری از روی تصاویر ماهوارهای به دست آورد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که آبیاری با پساب اثر مخربی بر شوری خاک نداشته و در اکثر موارد موجب کاهش 3% تا 5% شوری خاک در نقاط نمونهبرداری شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - طراحی و ساخت سامانه بومی تابشسنج خورشیدی جهت تصحیح اتمسفری تصاویر ماهوارهای
حسن حسنی مقدم امید چوپانیان عباس بشیری حمیدرضا خدادادیاعمال تصحیحات اتمسفری بهمنظور کاهش اثرات مخرب اتمسفری بر کیفیت و صحت دادههای ثبتشده، نیازمند دانش جامعی از شرایط، ویژگیها و رفتار اتمسفر به هنگام گذر سنجنده در مختصات هدف است. امروزه تجهیزات، مدلها و الگوریتمهای بسیاری جهت مطالعه و بررسی مؤلفههای اتمسفری استفاده أکثراعمال تصحیحات اتمسفری بهمنظور کاهش اثرات مخرب اتمسفری بر کیفیت و صحت دادههای ثبتشده، نیازمند دانش جامعی از شرایط، ویژگیها و رفتار اتمسفر به هنگام گذر سنجنده در مختصات هدف است. امروزه تجهیزات، مدلها و الگوریتمهای بسیاری جهت مطالعه و بررسی مؤلفههای اتمسفری استفاده میشود. بدین منظور در این تحقیق به طراحی و ساخت سامانه بومی تابشسنج خورشیدی جهت محاسبه عمق اپتیکی هواویزها اقدام گردید. بهمنظور شبیهسازی و بررسی اثرات ناشی از تغییرات هر مؤلفه اتمسفری از مدل MODTRAN در محیط PCModWin استفاده شد. در این سامانه الکترواپتیکی در دو طولموج 450 و 550 نانومتر، به دلیل محدوده جذبی هواویزها، در دو روز متفاوت ازنظر میزان آلاینده موجود در اتمسفر، دادههای شدتی ثبت گردید. بهمنظور اطمینان از یکنواختی و خطی بودن پاسخدهی سامانه الکترواپتیک طراحیشده در اندازهگیری تغییرات شدت نور خورشید، به کالیبراسیون رادیومتریک این سامانه اقدام گردید. با استفاده از مدلهای اتمسفری، از دادههای شدتی ثبتشده، عمق اپتیکی هواویز و میزاننمایانی افقی اتمسفر محاسبه شد. بهمنظور صحت سنجی و ارزیابی عملکرد سامانه طراحیشده، از دادههای عمق اپتیکی بهدستآمده از سنجنده MODIS(Aqua) و دادههای نمایانی افقی ایستگاه هواشناسی فرودگاه مهرآباد تهران استفاده گردید. نتایج ارزیابی صحت، نشان داد که محاسبه عمق اپتیکی توسط سامانه طراحیشده و سنجنده MODIS(Aqua) هردو در ساعت گذر ماهواره عدد 0.5 را نشان میدهد. همچنین نتایج نشاندهنده همبستگی خوب نمایانی افقی محاسبهشده در این تحقیق با دادههای بهدستآمده از ایستگاه هواشناسی مرجع میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - تعیین مقدار کربن آلی کل با استفاده از تصویر ماهواره ای و مدل شبکه عصبی مصنوعی(منطقه مورد مطالعه: کوه میش شهرستان گچساران)
کامران مجردمقدار کربن آلی کل موجود در سنگ منشاء منابع هیدروکربن یکی از پارامتر های حائز اهمیت در ارزیابی آن است. بنابراین لازم است تا با روشی خصوصیات سنگ منشاء برآورد گردد. برای برآورد خصوصیات سنگ منشاء روشهای مختلفی وجود دارد. یکی از ابتداییترین روشها استفاده از روش سنتی است ک أکثرمقدار کربن آلی کل موجود در سنگ منشاء منابع هیدروکربن یکی از پارامتر های حائز اهمیت در ارزیابی آن است. بنابراین لازم است تا با روشی خصوصیات سنگ منشاء برآورد گردد. برای برآورد خصوصیات سنگ منشاء روشهای مختلفی وجود دارد. یکی از ابتداییترین روشها استفاده از روش سنتی است که بسیار هزینهبر و زمانبر میباشد، لذا محققان به دنبال روشهای کاراتر میباشند. با توجه به پتانسیل بالای سنجش از دور و محدودههای طیفی VIR,VNIR این امکان فراهم تا خصوصیات سنگ منشاء را در سطح وسیعتری و با هزینه کمتر برآورد نمود. روشهای کمی و کیفی مختلفی جهت ایجاد ارتباط بین مقدار غلظت عناصر سنگ منشاء و طیف حاصل از دادههای سنجش از دور موجود میباشد. که در این تحقیق سعی در برآورد مقدار غلظت کربن آلی کل سنگ منشاء با استفاده از تصویرسنجنده OLI لندست 8 و با بهرهگیری از مدل شبکه عصبی مصنوعیMLP شده است.بدین منظور باند 5 محدوده طیفی(885/0-845/0) با ضریب همبستگی پیرسون 62/0 بهترین ورودی برای شبکه عصبی انتخاب شده است. شبکه عصبی مصنوعی با تعداد 5 نورون در لایه مخفی با 79/0R2= و0081/0 RMSE= برای تهیه نقشه کربن آلی کل انتخاب گردید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - بررسی پتانسیل ماهوارهی مودیس و سنتینل-5 در برآورد میزان گرد و غبار (مطالعه موردی: استان خوزستان)
حمیدرضا غفاریان ابوذر کیانی فهیمه عربی علی آبادآلایندههای هوا در کلانشهرها، چالش جدی برای مدیران است که سلامت شهروندان را تهدید میکند و نظارت بر آن یک وظیفه مهم است. به دلیل تعداد محدود ایستگاههای نظارت زمینی، بررسی و پایش میزان دقیق آلودگی هوا در مناطق مختلف کشور ناممکن است. در این تحقیق تصاویر ماهوارهی سنتین أکثرآلایندههای هوا در کلانشهرها، چالش جدی برای مدیران است که سلامت شهروندان را تهدید میکند و نظارت بر آن یک وظیفه مهم است. به دلیل تعداد محدود ایستگاههای نظارت زمینی، بررسی و پایش میزان دقیق آلودگی هوا در مناطق مختلف کشور ناممکن است. در این تحقیق تصاویر ماهوارهی سنتینل-5 و سنجنده مودیس برای مطالعه تحلیلی از روند تغییرات زمانی - مکانی میزان گرد و غبار در سطح استان خوزستان استفاده شد. هدف این مطالعه استفاده از دادههای ماهوارهای با وضوح نسبتاً بالا برای پایش محلی کیفیت و میزان آلودگی هوا و بررسی ارتباط تصاویر دو سنجنده سنتینل-5 و مودیس است. در این پژوهش، از کدنویسی در محیط گوگل ارث انجین تصاویر سنتینل 5 و همچنین میانگین گیری AOD مودیس استفاده شد. و یافتههای تحقیق حاکی از مقادیر قابلتوجهی AOD در چندین بخش از منطقه مورد مطالعه همچون شهرستانهای اهواز، آبادان، خرمشهر، بندرماهشهر و باوی است. همچنین میزان کمی ریزگردها در شهرستانهای جنوبشرقی، شرق و شمالشرقی استان دیده میشود. با توجه به نتایج این تحقیق هر چه از سمت جنوبشرقی، شرق و شمالشرقی استان حرکت و به سمت بخشهای جنوب و غرب استان پیش رفت میزان ریزگردها افزایش مییابد. با توجه به تجزیه و تحلیل صورت گرفته، همبستگی مثبت بالایی بین تصاویر هر دو سنجنده سنتینل-5 و مودیس در تشخیص میزان گرد و غبار مشاهده شد، که نشانگر امکان استفاده از آنها در پایش این نوع آلاینده در مقیاس کشوری است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - سنجش رابطه میان وقوع خشکسالی و تغییرات پهنه آبی تالاب انزلی با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست
کیوان اسدی پرویز رضائی بهمن رمضانی گورابیتغییر اقلیم یکی از بزرگترین خطرات پیش روی بشر در حال حاضر و نیز در نسلهای آینده است. پدیده تغییر اقلیم موجب تغییرات زیادی در الگوهای مکانی بارندگی شده و افزایش پدیدههای حدی همچون خشکسالی را به دنبال دارد. همچنین پیشبینی شده است که تغییر اقلیم بر فراوانی، شدت و مدت أکثرتغییر اقلیم یکی از بزرگترین خطرات پیش روی بشر در حال حاضر و نیز در نسلهای آینده است. پدیده تغییر اقلیم موجب تغییرات زیادی در الگوهای مکانی بارندگی شده و افزایش پدیدههای حدی همچون خشکسالی را به دنبال دارد. همچنین پیشبینی شده است که تغییر اقلیم بر فراوانی، شدت و مدت خشکسالی تأثیر خواهد داشت. خشکسالی در تمامی اقلیمها، حتی در اقلیمهای مرطوب و نیمه مرطوب به وقوع میپیوندد از این جهت تالابها نیز که از مهمترین زیستبومهای کره زمین میباشند، مستثنا نیستند. در این پژوهش به بررسی رخدادهای خشکسالی در تالاب انزلی و ارتباط آن با تغییرات پهنه تالاب در طول دوره آماری 1975-2016 پرداخته شده است. بهمنظور بررسی خشکسالی از دو شاخص SPI و RDI استفاده شده است. جهت تعیین پهنه آبی، تصاویر ماهوارههای لندست مورد استفاده قرار گرفت. بررسی شاخصهای خشکسالی در حوزه تالاب انزلی نشان میدهد که مقادیر به دست آمده توسط شاخص RDI نسبت به مقادیر به دست آمده توسط شاخص SPI، خشکسالی را با شدت کمتری برآورد میکند. همچنین نتایج نشان داد که مساحت پهنه آبی تالاب انزلی در طول سالهای مورد بررسی روند کاهشی دارد که با روند افزایشی پدیده خشکسالی از لحاظ دفعات وقوع و شدت کاملاً همسو است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - مدلسازی تغییرات کاربری اراضی بر پایۀ زنجیره مارکوف در روش LCM (نمونه موردی: شهر رامهرمز)
فاطمه اسماعیلی مریم ایلانلوسنجش از دور فناوری کلیدی برای ارزیابی وسعت و مقدار تغییرات پوشش اراضی است که اطلاع از این تغییرات به عنوان اطلاعات پایه برای برنامهریزی‎های مختلف اهمیت ویژهای دارد. در این پژوهش تغییرات کاربردی اراضی طی 20 سال گذشته با استفاده از نرم افزار TerrSat و امکان پیشبی أکثرسنجش از دور فناوری کلیدی برای ارزیابی وسعت و مقدار تغییرات پوشش اراضی است که اطلاع از این تغییرات به عنوان اطلاعات پایه برای برنامهریزی‎های مختلف اهمیت ویژهای دارد. در این پژوهش تغییرات کاربردی اراضی طی 20 سال گذشته با استفاده از نرم افزار TerrSat و امکان پیشبینی آن در آینده با استفاده از مدل زنجیره مارکوف منطقه رامهرمز مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور، تصاویر سنجنده‎های TM لندست 5، OLI لندست 8 به ترتیب برای سال‎های 1996 و 2016 به همراه نقشه‎های توپوگرافی و پوشش منطقه استفاده شد. تصاویر هر دو مقطع زمانی به چهار طبقه کاربری اراضی: اراضی ساخته شده دست بشر، اراضی مزروعی، اراضی کشاورزی و بایر طبقهبندی شدند. بنا بر نتایج به دست آمده، اراضی ساخته شده توسط با میزان 1/39 درصد بیشترین تغییرات مثبت و اراضی دارای پوشش گیاهی با میزان 1/29- درصد بیشترین تغییرات منفی را در منطقه داشتهاند و روند مناطق جنگلی روندی نزولی بوده است. سپس به وسیلۀ مدل پیشبینی سخت و تصاویر طبقهبندی شدۀ (1996-2016)، نقشۀ پوشش سال 2016 با به کارگیری مدل تغییر زمین پیشبینی شد. پس از ارزیابی مدل، میزان صحت کلی برابر با 09/83 و ضریب کاپای برابر با 79/0 به دست آمد که بیان کنندۀ انطباق زیاد بین نقشۀ پیشبینی شده و نقشۀ طبقهبندی شده است. با وارد کرده نقشه پوشش زمین سال 2016 به مدلساز تغییر زمین، نقشۀ پیشبینی پوشش سرزمین سال 2025 تهیه شد نتایج نشان داد 102 هکتار از اراضی کشاورزی، 178 هکتار از مناطق پوشش گیاهی کاهش می‎یابند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - مقایسه برخی ویژگیهای بیولوژیک عسلهای تولیدی مناطق دماوند و ایذه با بکارگیری تصاویر ماهوارهای جهت پایش گونههای گون و آویشن
سپیده منیرنژاد مرجان نوری رقیه خاقانیانواع عسل با توجه به منشأ گیاهی در مناطق مختلف ایران تولید و دارای ویژگیهای متمایز از یکدیگر هستند. از مهمترین خواص بیولوژیکی این عسلها حضور اسیدهای فنولیک، فلاونوئیدها و در نتیجه اثرات آنتی اکسیدانی است. در تحقیق حاضر هدف بررسی ویژگیهای ضد اکسایشی و ضد میکروبی عسل أکثرانواع عسل با توجه به منشأ گیاهی در مناطق مختلف ایران تولید و دارای ویژگیهای متمایز از یکدیگر هستند. از مهمترین خواص بیولوژیکی این عسلها حضور اسیدهای فنولیک، فلاونوئیدها و در نتیجه اثرات آنتی اکسیدانی است. در تحقیق حاضر هدف بررسی ویژگیهای ضد اکسایشی و ضد میکروبی عسل گونههای گیاهی گون و آویشن مناطق دماوند و ایذه میباشد. بررسی نقشههای اراضی نشان داد منطقه دماوند رویشگاه مناسب گیاهان گون و آویشن است، در نتیجه عسل این گیاهان به وفور تولید میشود اما به دلیل غالب نبودن این دو پوشش گیاهی در منطقه ایذه نمونههای عسل آن با دقت بیشتری از سطوح خاص با پوشش گون و آویشن تهیه شدند. کیفیت عسلهای تولید شده با آزمونهای تعیین میزان ترکیبات فنولیک کل، فلاونوئیدها، فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی بررسی شد. نتایج نشان داد میزان ترکیبات فنولیک کل در محدودهی 96/23 تا 03/30 (میلی گرم اسید گالیک بر 100 گرم عسل)، میزان فلاونوئیدها در محدودهی 27/12 تا 24/17 (میلی گرم کاتچین بر 100 گرم عسل) و DPPH در محدودهی 96/44 تا 89/52 درصد بود، در میان نمونهها عسل آویشن دارای خاصیت ضد اکسایشی بیشتری بود. بیشترین فعالیت ضد میکروبی متعلق به نمونه عسل آویشن (41/19 میلی متر) بود و بیشترین حساسیت در مورد باکتری شیگلا دیسانتری (21/20 میلی متر) مشاهده شد. به طور کلی نتایج این تحقیق دلالت بر این داشت که فعالیت آنتی اکسیدانی و ضدباکتریایی نمونههای عسل با توجه به منشا گل عسل و منطقه هدف متغیر است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - آﺷﮑﺎرﺳﺎزی ﺗﻐﯿﯿﺮات ﮐﺎرﺑﺮی و ﭘﻮﺷﺶ اراﺿﯽ در اﻓﻖ 2025 ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل اتوماتای سلولی CA (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: شمال شهر اصفهان)
اعظم خدادادی رحیم سرور مجید ولی شریعت پناهیچکیده ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻣﺎ در آن زﻧﺪﮔﻲ میکنیم، ﺟﻬﺎن ﺷﻬﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن، دوری از ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﭘﺬﻳﺮش ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﻮزون انسانها و ﻓﻀﺎی ﺷﻬﺮی ﻧﺸﺄت میگیرد. روش متنوعیهای ﺑﺮای ﻣﺪل ﺳﺎزی ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻮﺷﺶ و ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ أکثرچکیده ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻣﺎ در آن زﻧﺪﮔﻲ میکنیم، ﺟﻬﺎن ﺷﻬﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن، دوری از ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﭘﺬﻳﺮش ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﻮزون انسانها و ﻓﻀﺎی ﺷﻬﺮی ﻧﺸﺄت میگیرد. روش متنوعیهای ﺑﺮای ﻣﺪل ﺳﺎزی ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻮﺷﺶ و ﻛﺎرﺑﺮی اراﺿﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ آنها میتوان ﺑﻪ ﻣﺪل CA ﻣﺎرﻛﻮف اﺷﺎره ﻛﺮد. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺻﺪد اﺳﺖ اﻟﮕﻮی روش ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺟﺪﯾﺪ را ﺑﺮای ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﺷﻬﺮی، ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ازﺳـﻨﺠﺶ از دور، GIS و ﻣـﺪل سلولهای ﺧﻮدﮐﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ.در اﻳـﻦ پژوهش، شمال ﺷـﻬﺮ اﺻـﻔﻬﺎن و حدودتقریبی اراﺿـﻲ اﻃﺮاف آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ و از ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﺎﻫﻮارهای ﺳـﺎل 1991 و ﺳـﺎل 2001 وسال 2017 ﺑﺮای ﺗﻬﻴﻪ نقشههای ﭘﻮﺷﺶ اراﺿﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. این پژوهش ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛـﻪ در پیشبینی ده سال آینده در ابتدا تصویر طبقهبندی شده سال 1991 و بعد تصویر طبقهبندی شده سال 2001 به مدل معرفی گردید که از این طریق ماتریس تبدیلات به دست آمد، برای پیشبینی سال 2025، که بعد از این مرحله، تصویر سال 2017 را همراه با ماتریس تبدیلات به دست آمده از دوره قبل و لایههای محدودیت رشد به مدل معرفی گردید و پیشبینی سال 2025 به دست آمد نشان میدهد از ﻣﺪل زنجیرهای CA ﻣﺎرﻛﻮف و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺮای ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻮﺷﺶ اراﺿﻲ در ده ﺳﺎل آﻳﻨﺪه ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ، اﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﻄـﻮر ﺗﻠﻔﻴﻘـﻲ CA-Markov ﻧﺎﻣﻴﺪه میشود. ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺪل ﻣﺎرﻛﻮف ﻧﻴﺰ از روش دقت کلی و ضریب کاپا ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ، مدل CA-MARKOV دارای شاخص کاپای 13/88 میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی در توسعه فضایی شهرکرمانشاه با استفاده GIS و RS (مطالعه موردی: محله جعفرآباد کرمانشاه)
مجید شمس طیبه کرمی نژادبر اثر فعالیت های انسان و پدیده های طبیعی چهره زمین همواره دستخوش تغییر می شود سرعت وتنوع این تغییر و تحول در محیط های شهری بیش از سایر مناطق می باشد از این رو و برای مدیریت بهینه ی مناطق شهری آگاهی از نسبت تغییرات کاربری اراضی از ضروریات محسوب می شود در این میان اس أکثربر اثر فعالیت های انسان و پدیده های طبیعی چهره زمین همواره دستخوش تغییر می شود سرعت وتنوع این تغییر و تحول در محیط های شهری بیش از سایر مناطق می باشد از این رو و برای مدیریت بهینه ی مناطق شهری آگاهی از نسبت تغییرات کاربری اراضی از ضروریات محسوب می شود در این میان استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان بهترین وسیله برای آشکار سازی وارزیابی تغییرات شناخته شده اند. چرا که با پیشرفت های انجام گرفته در این تکنولوژی و تولید تصاویر ماهواره ای با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا می توان تغییرات کاربری اراضی شهری را برآورد نموده و نسبت به مدیریت آن ها ا قدام نمود. در تحقیق حاضر تغییرات کاربری اراضی محله جعفرآباد در سه دوره زمانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای انجام تحقیق از عکس هوایی سال 1351 و تصاویر ماهواره ای و عکس هوایی سالهای 1375 و 1385 استفاده شده و همچنین از نرم افزار تحلیل گر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS ) برای تهیه و تحلیل شکل کاربری اراضی سه دوره ای مختلف استفاده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - The Preparation of Updated Vegetation Maps by Processing Satellite Images: A Way in Sustainable Management of Agriculture
Ali Mohammadi Torkashvand Shahryar Sobhe ZahediAn important factor in sustainable agriculture and economic management is to calculate areas under different crops that the inputs of agriculture connect to this topic. Planning of agricultural mechanization, fertilizer and pesticide requirements, pests and diseases con أکثرAn important factor in sustainable agriculture and economic management is to calculate areas under different crops that the inputs of agriculture connect to this topic. Planning of agricultural mechanization, fertilizer and pesticide requirements, pests and diseases control, estimates of agricultural production, income and tax and financial planning, all linked to the cultivated areas and estimation of agricultural products. One of the problems in the agricultural section of Iran is the lack of accurate statistics of cultivated crops areas that this is much higher for horticultural products. Over time, it varies the area of land under cultivated crop, and orchards and bare lands; consequently the estimation of yield is not done as well due to these changes caused some problems in planning and management. Land Surveying is time-consuming and expensive, while mapping farms and orchards lands through classified satellite images is a high speed and low cost way. Nowadays, the satellite image processing techniques have developed for the estimation of crops, pest control, agricultural macro planning and preparing updated maps. A principal problem is the interference of plants spectral reflections that different methods have been proposed by researchers to differentiate vegetation on satellite images. At this paper, remote sensing imagery in mapping vegetation or various plants are investigated. تفاصيل المقالة