تمهیدات نوشتة عینالقضات همدانی سرشار از آیاتی قرآنی است که تعدادی از این آیات مکرراً در جایگاه استشهاد قرار گرفتهاند. عینالقضات به دلیل انس با قرآن و تأمل ژرف و عمیق در معانی آن، در مواردی تأویلهای خلاقانه و منحصر به فردی از آیات قرآن داشته است. این پژوهش در پی پاس چکیده کامل
تمهیدات نوشتة عینالقضات همدانی سرشار از آیاتی قرآنی است که تعدادی از این آیات مکرراً در جایگاه استشهاد قرار گرفتهاند. عینالقضات به دلیل انس با قرآن و تأمل ژرف و عمیق در معانی آن، در مواردی تأویلهای خلاقانه و منحصر به فردی از آیات قرآن داشته است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که شیوههای تأویل آیات قرآن در تمهیدات چگونه است. پس از بررسی این نتیجه حاصل شد که عینالقضات با توجه به شیوههای زیر از لفظ آیه، به معنا رسیده است: تأویل بر اساس اشتراک لفظی، تأویل استعاری الفاظ قرآن، ترادف در حوزة واژگانی یکسان، خوشة تأویلی، تأویل بر پایة تداعی، قیاس مساوات، فرارفتن از شأن تاریخی آیه، تأویل آیه بر مبنای حدیث و تأویل بر مبنای صبغة عرفانی. این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی در ذیل هر عنوان، روش تأویل و سپس شواهدی از متن تمهیدات با ارائه توضیحی آمده است. همچنین در مواردی آیة مد نظر با تفاسیر عرفانی دیگری که با تمهیدات قرابت زمانی نزدیکی داشته، مقایسه شده است. با توجه به تمثیل آینه که عینالقضات درباره شعر به کار برده، میتوان چنین برداشت کرد که از دیدگاه او، قرآن به مثابة متن با توجه به جهان ذهنی خواننده، عوالم کثیری در خود دارد.
پرونده مقاله