مقایسه راهبردهای یادگیری خودتنظیم در نیمرخ های مختلف انگیزشی: تحلیل فرد محور
محورهای موضوعی : مدیریت تعالی آموزشیمحمد ستایشی اظهری 1 * , محمد اسماعیل زند 2 , مریم شعبانی 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران
2 - کارشناسی ارشد، گروه مشاوره خانواده، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
3 - کارشناسی ارشد، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشکده هدی، جامعة الزهرا، قم، ایران
کلید واژه: راهبرد های یادگیری خودتنظیم , نیمرخ انگیزشی, تحلیل خوشه‌ای, نی مرخ انگیزشی, تح لیل خوشه‌ای,
چکیده مقاله :
انگیزش یکی از عوامل مؤثر و مهم در بهبود عملکرد دانشآموزان است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تعیین نیمرخ انگیزشی دانشآموزان با استفاده از تحلیل مبتنی بر شخص و مقایسه راهبردهای یادگیری خودنظم‌دهی با توجه به این نیمرخ‌ها است. این پژوهش یک مطالعه توصیفی- علّی مقایسه‌ای است. تعداد 186 نفر دانش‌آموز پسر مقطع متوسطه دوره اول شهر قم مقیاس جهت‌گیری اهداف پیشرفت الیوت و مک گرگور و راهبردهای یادگیری خودنظم‌دهی پینتریچ و دی گروت را تکمیل نمودند. برای تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS از روش تحلیل خوشه‌ای و تحلیل واریانس چند متغیری استفاده شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای، سه خوشه انگیزش برای دانشآموزان به دست آمد: 3/26 درصد در خوشه بی‌انگیزشی، 9/48 درصد در خوشه انگیزش چندگانه، 3/24 درصد در خوشه تبحرگرا- عملکردگرا قرار گرفتند. راهبردهای یادگیری خودنظم‌ده خوشه بی‌انگیزشی، کمتر از سایر خوشه‌ها بود (001/0P<). در نتیجه این یافته می‌تواند به مسئولین حوزه آموزش کمک کند تا با طراحی برنامه‌های مداخله‌ای تربیتی در ارتقاء و یا حفظ انگیزش دانشآموزان، در طول سال‌های تحصیلی اقدامات مؤثری را انجام دهند.
Motivation is one of the key factors in improving students' performance. In this regard, the aim of the present study was to determine students' motivational profiles using a person-centered approach and to compare self-regulated learning strategies based on these profiles. This research is a descriptive-causal comparative study. A total of 186 male students from the first secondary school level in Qom completed Elliot and McGregor's Achievement Goal Orientation Scale and Pintrich and De Groot's Self-Regulated Learning Strategies Scale.
Data analysis was conducted using cluster analysis and multivariate analysis of variance (MANOVA) through SPSS software. Based on the results of the cluster analysis, three motivational clusters were identified for the students: 26.3% were in the amotivation cluster, 48.9% were in the multiple motivation cluster, and 24.3% were in the mastery-performance oriented cluster. Self-regulated learning strategies in the amotivation cluster were lower
than those in the other clusters (P<0.001). As a result, these findings can assist educational authorities in designing intervention programs to enhance or maintain students' motivation throughout their academic years.
بدری، رحیم؛ آرین‌پور، الناز، فرید، ابوالفضل (1389). مطالعه نیمرخ‌های هدف پیشرفت دانشآموزان سال اول متوسطه شهر تبریز و ترجیح محیط یادگیری آنها. تعلیم و تربیت، 3(2)، ص144-162.
بدری، رحیم؛ بیرامی، ناصر (1388). نیمرخ‌های جهت‌گیری انگیزشی دانشآموزان ناشنوا: تحلیل مبتنی بر شخص. روانشناسی، 15(3)، ص1-22.
بدری، رحیم؛ مرادی، صمد؛ حسین‌پور، حامد (1390). تیپ‌های انگیزشی یادگیری دانشجویان دانشگاه تبریز: مقایسه عملکرد شناختی، عاطفی و اجتماعی دانشجویان. پژوهش‌های نوین روانشناختی، 6(21)، ص19-42.
بدری، رحیم؛ مهدوی، علی؛ و ضرابی، محمدتقی (1391). نیمرخ‌های انگیزش و فرسودگی دانشآموزان: تحلیل مبتنی بر شخص. دستاوردهای روانشناختی اهواز، 4(2)، ص45-62.
پینتریچ، پال؛ شانک، دیل (2002). انگیزش در تعلیم و تربیت. تهران: نشر علمی.
ربانی، زینب؛ یوسفی، فریده (1393). بررسی نقش واسطه‌گری جهت‌گیری هدف در رابطه خودکارآمدی و ارزش تکلیف با انواع راهبردهای شناختی. مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، ص49-80.
ستایشی اظهری، محمد؛ هرندی، رضا؛ مصرآبادی، جواد؛ دهقان، صفرعلی (1398). مقایسه اهمال‌کاری در نیمرخ‌های مختلف انگیزشی: تحلیل فردمحور. مطالعات آموزش و آموزشگاهی، 3(1)، ص33-58.
عوضیان، فاطمه؛ بدری، رحیم؛ سرندی، پرویز؛ قاسمی، زهره (1390). بررسی رابطه بین اهمال‌کاری و عزّت نفس با انگیزش پیشرفت دانشآموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان کاشان. آموزش و ارزشیابی، 14(1)، ص31-49.
واحدی، شهرام؛ اسماعیل‌پور، خلیل؛ زمان‌زاده، وحید؛ عطایی‌زاده، افسانه (1391). نیمرخ‌های انگیزش تحصیلی دانشجویان پرستاری و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی: رویکرد فرد- محور. مدیریت پرستاری، 1(1)، ص36-46.
Atas, I. (2009). Oz-duzenleyici ogrenme stratejileri kullaniminin ilkogretim okulu 4. sinif ogrencilerinin matematik dersindeki oz-yeterlik algisina ve basarisina etkisi [The effect of self- regulated learning education strategies on the fourth-grade primary students' perception of self-efficacy
and success on maths lesson] (Unpublished Master’s Dissertation), Gazi University, Ankara. Retrieved from: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
Boekaerts, M. (1996). Self-regulated learning at the junction of cognition and motivation. European Psychologist, 1(2), p.100-112.
Camahalan, F.M.G. (2006). Effects of self-regulated learning on mathematics achievement of selected Southeast Asian children. Journal of Instructional Psychology, 33(3), p. 194-205.
Cazan, A. (2014). Self-regulated learning and academic achievement in the context of online learning environments. The 10th International Scientific Conference e-Learning and Software for Education, Bucharest.
Chiu, C.W.T. (1998). Synthesizing metacognitive interventions: What training characteristics can
improve reading performance? Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, San Diego, CA.
Daniels, L., Haynes, T., Stupnisky, R., Perry, R., Newall, N. & Pekrun, R. (2008). Individual differences in achievement goals: a longitudinal study of cognitive, emotional, and achievement outcomes. Contemporary Educational Psychology, No. 33, p. 584-608.
Dignath, C. & Buttner, G. (2008). Components of fostering self-regulated learning among students. A meta-analysis on intervention studies at primary and secondary school level. Metacognition Learning, No. 3, p. 231-264.
Dikbas, Y. & Hasirci, O. (2008). The effects of teaching and using of learning strategies on achievement, retention and attitude of the students. Journal of Kırsehir Education Faculty (JKEF), 9(2), p. 69-76.
Elliot, A. & McGregor, H. (2001). A 2*2 achievement goal framework. Journal of Personality and social Psychology, No. 30, p. 951-971.
Elliot, A.J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational psychologist, 34(3), p.169-189.
Gulay, A. (2012). Oz-duzenleyici ogrenmenin 5.sinif ogrencilerinin akademik basarisina ve bilimsel surec becerilerine etkisi [Effect of self-regulated learning on 5th grade students' academic achievement and scientific process skills] (Unpublished Master’s Dissertation) Recep Tayip Erdogan University, Rize. Retrieved from: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
Haslaman, T. & Askar, P. (2007). Investigating the relationship between self-regulated learning strategies and achievement in a programming course. Hacettepe University Journal of Education, No. 32, p. 110–122.
Hattie, J., Biggs, J. & Purdie, N. (1996). Effects of learning skills interventions on student learning: A meta-analysis. Review of Educational Research, No. 66, p. 99-136.
http://10.3102/00346543066002099
Huang, C. (2016). Achievement goals and self-efficacy: A meta-analysis. Educational Research Review, No. 19, p. 119-137.
Kaplan, A. & Maehr, M.L. (2002). Adolescents' Achievement Goals: Situating Motivation
in Sociocultural Contexts. URL= https://www.semanticscholar.org/paper/Adolescents%27-Achievement-Goals%3A-Situating-in-Kaplan-Maehr/2ec90f78b9a692051f37173d6aa482c7a252f98f
Lucangeli, D., & Cornoldi, C. (1997). Mathematics and metacognition: What is the nature of the relationship? Mathematical Cognition, No. 2, p. 121-139.
Medina, M.N. (2017). Training motivation and satisfaction: The role of goal orientation and offshoring perception. Personality and Individual Differences, No.105, p. 287-293.
Nicholls, J. (1984). Achievement motivation: A conception of ability, subjective experience, task choice, and performance. Psychological Review, No. 91, p. 328-346.
Pintrich, P.R. & De Groot, E.V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, No. 82, p. 33-40.
Pintrich, P.R. (2000). Multiple goals, multiple pathways: The role of goal orientation in learning and achievement. Journal of Educational Psychology, No. 92, p. 544-555.