سرمایه گذاری به عنوان هزینه فرصت پیام دهی سود تقسیمی
محورهای موضوعی : مدیریتامیر محمد زاده 1 , علیرضا یوسف نژاد 2 , محمود نصیری 3
1 - دانشیار،گروه مدیریت، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران (عهده‌دار مکاتبات)
2 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران
کلید واژه: واژه‌های اصلی: سودتقسیمی, پیام&rlm, دهی سود سهام, فرصت&rlm, های سرمایه&rlm, گذاری,
چکیده مقاله :
چکیده هدف: این مقاله رابطه بین فرصت های سرمایه گذاری و پیام دهی سودآوری آتی سهام را مورد بررسی قرار داده است. روش: جهت بررسی موضوع و آزمون فرضیه های پژوهش از مدل های رگرسیون خطی و از اطلاعات1500 مشاهده شرکت-سال در بازده زمانی 1386 لغایت 1399 شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد، مدیران شرکت های با فرصت های سرمایه گذاری ضعیف، به جای نگهداری وجه نقد سود را بین سرمایه گذاران تقسیم می کنند.اما در شرکت های دارای فرصت های سرمایه گذاری قوی وجه نقد موجود را در فرصت های سرمایه گذاری با ارزش مثبت سرمایه گذاری کرده و سال بعد برای جلوگیری از تبعات نامطلوب کاهش تقسیم سود برای سهامداران سود بیشتری توزیع می نمایند .همچنین، تغییرات سود تقسیمی در شرکت های با فرصت های سرمایه گذاری قوی و ضعیف امکان پیش بینی تغییرات سود آتی شرکت ها در سالهای آتی فراهم می آورد، اما قدرت قابل ملاحظه ای ندارد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان می دهد تغییرات سود تقسیمی حاوی اطلاعاتی در خصوص میزان فرصت های سرمایه گذاری پیش روی شرکت است.
Abstract: Objective: This article examines the relationship between investment opportunities and the message of future stock profitability. Method: In order to investigate the subject and test the research hypotheses, linear regression models and 1500 data of company-year observations in the time return of 2007 to 1399 companies listed on the Tehran Stock Exchange have been used. Findings: The results show that managers of companies with poor investment opportunities, instead of holding cash, distribute profits among investors. They invest positive value and distribute more dividends to shareholders next year to avoid the unintended consequences of reducing dividends. Also, changes in dividends in companies with strong and weak investment opportunities make it possible to predict changes in companies' future profits in the coming years, but the previous power is not significant. Conclusion: The findings of this study show that changes in dividends contain information about the amount of investment opportunities facing the company.
مجله مدیریت توسعه و تحول 55 (1402) 106-101
فرصت های سرمایه گذاری و پیام دهی سودآوری آتی سهام
امیر محمدزاده1، علیرضا یوسف نژاد2،*، محود نصیری3
1دانشیار،گروه مدیریت، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
2دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران (عهده‌دار مکاتبات)
3استادیار، گروه مدیریت، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران
تاریخ دریافت: بهمن 1401، اصلاحيه: خرداد 1402، پذیرش: مرداد 1402
چكيده
هدف: این مقاله رابطه بین فرصتهای سرمایهگذاری و پیامدهی سودآوری آتی سهام را مورد بررسی قرار داده است. روش: جهت بررسی موضوع و آزمون فرضیههای پژوهش از مدل‌های رگرسیون خطی و از اطلاعات1500 مشاهده شرکت-سال در بازده زمانی 1386 لغایت 1399 شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان میدهد، مدیران شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری ضعیف، به جای نگهداری وجه نقد سود را بین سرمایهگذاران تقسیم میکنند.اما در شرکتهای دارای فرصتهای سرمایهگذاری قوی وجه نقد موجود را در فرصتهای سرمایهگذاری با ارزش مثبت سرمایهگذاری کرده و سال بعد برای جلوگیری از تبعات نامطلوب کاهش تقسیم سود برای سهامداران سود بیشتری توزیع مینمایند .همچنین، تغییرات سود تقسیمی در شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی و ضعیف امکان پیشبینی تغییرات سود آتی شرکتها در سالهای آتی فراهم میآورد، اما قدرت قابل ملاحظه ای ندارد. نتیجه گیری: یافتههای این مطالعه نشان میدهد تغییرات سود تقسیمی حاوی اطلاعاتی در خصوص میزان فرصتهای سرمایهگذاری پیش روی شرکت است. دانش افزایی: میزان تغییرات سود تقسیمی در بازههای کوتاهمدت میتواند شاخص مناسبی برای ارزیابی میزان سودآوری شرکت در آینده برای سرمایهگذاران فراهم آورد.
واژه‌های اصلی: سودتقسیمی، پیامدهی سود سهام، فرصتهای سرمایهگذاری
1- مقدمه
توزیع جریان نقدی و شیوههای آن بین مالکان شرکتها یکی ازمباحث بسیار مهم بازار سرمایه است. یکی از شیوههای توزیع که مطالعات زیادی را به خود اختصاص داده، سود نقدی است. شواهد تجربی اجماع نظر کاملی را در مورد چرایی پرداخت سود سهام توسط شرکتها، ارائه نمیدهد. شرکتها با اهداف متفاوتی همچون جذب مشتریان خاص، انتقال اطلاعات به بازار و یا ایجاد بازده منصفانه وجوه نقد مازاد برای همه سهامداران، اقدام به توزیع سود نقدی میکنند. بر این اساس، هیچ یک از نظریههای سود سهام به تنهایی نتوانسته موفقتر از سایر نظریههای دیگر باشد. علت آن می تواند به وجود انگیزههای متفاوت برای پرداخت سود سهام مرتبط باشد[6]. تغییرات سود تقسیمی، حامل پیام به سهامداران و سرمایهگذاران در خصوص چگونگی وضعیت مالی شرکت است. در نهایت میتوان گفت، تغییرات سود تقسیمی معلول علتهایی است و بازار در پی کشف این علتهاست و متناسب با ادارک خود از علتها، به این واقعه واکنش نشان میدهد[1]. با توجه به فرضیه محتوای اطلاعاتی یا پیام دهی، آغاز پرداخت سود سهام یا افزایش قابل توجه سود سهام توسط شرکت، میتواند پیامهای متفاوتی از دید سهامداران مختلف داشته باشد. پرداخت سود کم باعث کاهش اطمینان سرمایهگذاران نسبت به دریافت بازده سرمایه شان میشود. از منظر برخی سرمایهگذاران، افزایش سود سهام نشانه توانایی سودآوری آتی شرکت بوده و به عنوان یک خبر خوب مبنی بر روشن بودن افق آینده شرکت ازدید مدیریت تفسیر میشود. از طرفی برخی سرمایهگذاران افزایش سود سهام را نشانه در دسترس نبودن فرصتهای سرمایهگذاری و رشد و توسعه و یا عدم استفاده شرکت از این فرصتها دانسته و در نتیجه نشانه مثبتی نیست. این دسته، احتمالا به فروش سهام این شرکت اقدام خواهند کرد [4]. مطالعات تجربی نشان میدهد شرکتهای سودآور با فرصتهای سرمایهگذاری ضعیف، از طریق سطح سود تقسیمی، خود را از شرکتهای کم سودتر متمایز میکنند.
در مقابل شرکتهایی که فرصتهای سرمایهگذاری قوی دارند اغلب سود سهام پرداخت نمیکنند. زمانی هم که پرداخت انجام میشود در پاسخ به تغییرات مجموعه فرصتهای سرمایهگذاری آنهاست که بسته به شرایط شرکت، صورت میگیرد.
بنابراین، سود تقسیمی اطلاعات کمتری در مورد سودآوری آینده این شرکتها دارد، چون مشخص نیست که پرداخت صورت خواهد گرفت یا خیر [15].
بنابراین، این مساله در بر دارنده این سوال تجربی است که، آیا سود تقسیمی دارای قدرت پیامدهی قویتری برای سود آوری شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری ضعیف نسبت به شرکتهای دارای فرصتهای قوی است یا خیر؟
در این مقاله این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است که، آیا بین فرصتهای سرمایهگذاری و پیامدهی سودآوری آتی سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟ همچنین این ارتباط برای شرکتهایی دارای فرصتهای سرمایهگذاری ضعیف و شرکتهای با فرصتهای قوی، یکسان است یا متفاوت میباشد؟
2- مبانی نظری، ادبیات و پیشینه ها
2-1- مبانی نظری
تقسیم سود یکی از قدیمیترین و معمولترین راههای انتقال بازده از طرف شرکتها به سهامداران است. مدیریت شرکت همواره باید در خصوص نگهداری و یا توزیع تمام یا بخشی از سود سهام تصمیم گیری کند. تصمیمات مربوط به تقسیم سود در اقتصاد رقابتی امروز بسیار مهم است. چنانچه تصمیمات کارا باشد میتواند موجب تغییر در ارزش شرکت شود.[15] از نگاه سرمایهگذاری، شرکتها باید تنها بخشی از سودهای سالانه را که برای هزینه در فرصتهای سرمایهگذاریشان نیاز دارند، نگهداری کنند. چنانچه فرصتهای سرمایهگذاری کافی که بتواند بازده پیشبینی شدهای بیش از بازده مورد انتظار فراهم کند وجود نداشته باشد، منابع به کار گرفته نشده باید به عنوان سود سهام پرداخت شود[5]
دیدگاههای مختلفی درباره سیاست پرداخت سود سهام وجود دارد. دیدگاه اول که به عنوان مکتب بازارهای ناقص مورد اشاره قرار میگیرد، سیاست پرداخت سود سهام را مربوط و با اهمیت تلقی میکند. در دیدگاه دوم یعنی مکتب بازارهای کامل، سیاست پرداخت سود سهام اساساً نامربوط محسوب میشود.
پیروان نظریه ارتباط سیاست تقسیم سود سهام با قیمت سهام به عنوان پیامدهی همچون گوردن و والتر(مکتب بازارهای ناقص)، موسسات را به سه گروه در حال رشد، راکد و موسسات در حال افول تقسیم می کنند. آنها معتقدند پرداخت سود در موسسات در حال رشد، باعث کاهش ارزش سهام، در موسسات راکد، فاقد اثر بر ارزش سهام و در مؤسسات در حال افول، باعث افزایش ارزش سهام میشود [4].
مبتنی بر نظریه پیامدهی، سود تقسیمی ابزاری برای پیامدهی سود مورد انتظار است، زیرا مدیران دارای اطلاعات نامتقارن درباره سودآوری آتی شرکتها هستند. در صورت صحت نظریه پیامدهی، مدیران دارای اطلاعات درون سازمانی درباره چشم انداز سودآوری شرکت بوده و از سود تقسیمی به عنوان ابزاری برای پیامدهی استفاده میکنند. در نتیجه، این گونه استدلال میشود که سودآوری آتی شرکت با استفاده از تغییر سود تقسیمی جاری قابل پیشبینی است. براین اساس، مدیریت شرکت نسبت به سهامداران، از اطلاعات بیشتری در مورد چشم انداز آتی آن برخوردار است [17]. در واقع با توجه به محتوای اطلاعاتی یا پیام دهی، آغاز پرداخت سود سهام و یا افزایش قابل توجه سود سهام توسط شرکت ها، پیامهای متفاوتی از دید سهامداران مختلف دارد. از دید سرمایهگذاران، پرداخت سود کم باعث کاهش اطمینان آنها نسبت به دریافت بازده سرمایهشان میشود. در مقابل، افزایش سود تقسیمی، نشانه توانایی سودآوری آتی شرکت بوده و به عنوان یک خبر خوب مبنی بر روشن بودن افق آینده شرکت از دید مدیریت تفسیر میشود . [7].
2-2- پیشینه
در تحقیقات انجام شده در زمینه سود و سودآوری نتایج مختلفی حاصل شده که گاهاً متناقض یکدیگر میباشند. به عنوان مثال برخی از پژوهشها وجود رابطه مثبت بین پرداخت سود سهام و سرمایهگذاری و سود را نشان میدهند. از جمله این تحقیقات میتوان به تحقیق انجام شده توسط لاری و همکاران [14] اشاره کرد. آنها در رابطه با پیامدهی سود سهام نشان دادند که ارتباط بین تغییرات سود سهام و تغییرات درآمد آتی نسبت به افقی که تغییرات سود در آن اندازه گیری میشود بسیار حساس است، به طوری که ارتباط بین سود سهام و تغییرات سود آتی، در آینده قابل اندازهگیری است. یعنی اگر ماهیت سود سهام را برای چند سال آتی پیشبینی کنیم باید تغییرات سود آتی را هم برای چند سال آینده مورد بررسی قرار دهیم .
اسقادا طی بررسی پیامدهی، حاکمیت شرکتی و سیاست تقسیم سود متعادل، نشان داد که سیاست تقسیم سود شرکتها، میتواند پیامهایی را در مورد تغییرات پرداخت سود سهام در آینده، به سهامداران منتقل نمایند. زاویک با بررسی عوامل تعیینکننده سیاست تقسیم سود شرکتهای لهستانی، مشاهده کرد عواملی از قبیل سودآوری، نقدینگی، اندازه و اهرم شرکت بر تصمیمات تقسیم سود شرکتها تاثیر دارد.
در تحقیق دیگر لیو و چن[14] نظریه پیامدهی را مورد آزمون قرار دادند و نتایج نشان داد که مدیران با تغییر سود تقسیمی، سود مورد انتظار آتی را به بیرون علامت میدهند. همچنین مدیران سود تقسیمی را برای علامت دهی تغییرات سودهای گذشته، تغییر میدهند .
شنگ، لن و چنگ [19] در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه سودهای آتی و سیاست تقسیم سود بر روی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تایوان، نشان دادند سود تقسیمی با سودهای واقعی دو سال آتی شرکت در ارتباط است واین یافته را به صورت وجود محتوای اطلاعاتی در سودهای تقسیمی برای سرمایهگذاری تفسیر نمودند.
اصغری، عباسیان، فریدونی و نسل موسوی[2] تاثیر مثبت و معنادار بالا بودن سطح نقدینگی شرکتها در سال قبل بر سطح نقدینگی بازار در سال جاری را مورد اثبات قرار دادند. همچنین، آنها نشان دادند احساسات سرمایهگذاران بر وجود نقدینگی شرکت در بازار سهام مثبت و معنادار است . خوش طینت و حاجیان [4] با بررسی تاثیر افزایش سود تقسیمی بر رفتار سرمایهگذاران که می تواند نشان دهنده محتوای اطلاعاتی سود تقسیمی است، دریافتند، افزایش سود تقسیمی بر حجم معاملات سهام موثر است. به عبارتی حجم معاملات سهام پس از اعلام افزایش تقسیم سود افزایش مییابد. این امر تایید کننده نظریه محتوای اطلاعاتی سود تقسیمی است.
2-3- فرضیهها
با توجه به مبانی نظری مطرح شده در پیوند با فرصتهای سرمایهگذاری، فرضیه های پژوهش به شرح ذیل تدوین شده است:
فرضیه اصلی: بین فرصتهای سرمایهگذاری و سود تقسیمی رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی 1: بین پیامدهی سود سهام و سودآوری آتی، در شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری ضعیف رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی 2: بین پیامدهی سود سهام و سودآوری آتی، در شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی رابطه معناداری وجود دارد.
3- روش شناسی
در این پژوهش، برای آزمون فرضیهها از دادههای موجود در صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی سالهای 1386 تا 1399 استفاده شده است. بعد از جمعآوری دادهها و با استفاده از مدل‌های رگرسیون، رابطه‌ی بین فرصتهای سرمایهگذاری و سود تقسیمی مورد بررسی قرار گرفت.
3-1- جامعه آماری و نمونه پژوهش
جامعه آماري پژوهش، شرکتهای فعال بورس اوراق بهادار تهران طي سال‌هاي 1386 لغايت 1399 است. شرکت های مورد بررسی به روش حذفي نظاممند انتخاب شدهاند، به گونهای که شرکتهای مالی، و صنعتی که از شرکتهای فعال کمتری برخوردار بود، از انتخاب آنها برای بررسی خودداری شده است. در نهایت از اطلاعات 107 شرکت که پایان سال مالی آن ها 29 اسفند می باشد، در پژوهش استفاده شد. اطلاعات مورد نياز از نرمافزار رهآورد نوین استخراج و با استفاده از نرمافزار ایویوز 9، تجزیه و تحلیل دادهها صورت گرفت.
3-2- روش آزمون فرضیه ها
با استفاده از مدل رگرسیونی چند گانه شماره یک، ارتباط بین پیامدهی سود سهام شرکتهای دارای فرصتهای سرمایه گذاری ضعیف با سودهای آتی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین جهت بررسی تاثیر فرصتهای سرمایهگذاری قوی بر اطلاعات سود آتی منتقل شده توسط تغییرات سود سهام(پیام دهی سود سهام)، از مدل رگرسیون شماره دو استفاده شده است.
(1) |
|
(2) |
|
Eat: سود سالانه
Aim: جمع داراییها (ارزش دفتری داراییها در پایان سال)
Diet: سود تقسیمی
NegEi, t: در صورتی که شرکت زیان ده باشد عدد1 و در غیر این صورت صفر در نظر گرفته می شود.
𝐴𝐶it: اقلام تعهدی با استفاده از رویکرد بایزالوف و باسو (2016) و به صورت زیر محاسبه میگردد.
ACC = [(ΔACT–ΔCHE)–(ΔLCT–ΔDLC–ΔTXP–ΔDP)]
ΔACT: تغییر در داراییهای جاری
ΔCHE: تغییر در وجه نقد
ΔLCT: تغییردر بدهیهای جاری
ΔDLC: تغییردر تسهیلات جاری
ΔTXP: تغییر در مالیات پرداختنی
ΔDP: تغییر در سود سهام پرداختنی
ΔE: تغییرات سود سالانه
ΔD: تغییرات سود تقسیمی
Invopp: فرصتهای سرمایهگذاری، لگاریتم طبیعی سال بعد ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به اضافه کل بدهیها تقسیم بر کل دارایی ها.
متغیرهای کنترلی شامل:
SIZE: اندازه شرکت (لگاریتم طبیعی ارزش بازار شرکت در پایان سال)
GTA: رشد دارایی ها
برای انجام تجزیه و تحلیل، شرکتها به دو گروه با فرصتهای سرمایهگذاری قوی و با فرصتهای سرمایهگذاری ضعیف، بر اساس تغییرات سود تقسیمی نسبت به سال قبل مرتب شده و به صورت زیر عمل شده است):
DIV>0△ شرکتهای با فرصت سرمایهگذاری ضعیف
DIV<0△ شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی
4- یافتهها
4-1- آمار توصیفی
برای آزمون فرضیهها از تعداد 1500 مشاهده (سال – شرکت) استفاده شده است که با توجه به نحوه برازش مدل ها و همپوشانی داده ها، تعداد مشاهدات مربوط به شرکت های با فرصتهای سرمایه گذاری ضعیف 1389 سال-شرکت و مشاهدات مربوط به شرکت های با فرصتهای سرمایه گذاری قوی 634 سال-شرکت میباشد. برای یکسان سازی دادهها، اعداد مطلق به جمع داراییهای سال قبل تقسیم شدهاند. جدول شماره 1و 2 نتایج آمار توصیفی متغیرها برای شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی و ضعیف را نشان میدهد. نتایج نشان میدهد در شرکتهای مورد بررسی توزیع کل داراییها (A) و اندازه شرکت (SIZE) و فرصتهای سرمایهگذاری (InvOpp) در هر دو شرکت با فرصتهای سرمایهگذاری قوی و شرکتهای ضعیف یکسان بوده و سود (E) در شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی بیشتر از شرکتهای ضعیف بوده و اقلام تعهدی (AC) شرکتهای قوی نسبت به شرکتهای ضعیف بسیار پایین تر (منفی تر بوده) است.
نتایج آمار توصیفی شرکت های با فرصت های سرمایه گذاری قوی (جدول1) نشان می دهد به تناسب میانگین رشد سود شرکت و به علت داشتن فرصتهای مطلوب سرمایه گذاری، میزان سود تقسیمی کاهش یافته و همچنین بخش نقدی سود (با توجه به میانگین اقلام تعهدی شرکت های با فرصت های سرمایه گذاری ضعیف) در این گروه از شرکتها بالا می باشد. این امر در مورد شرکتهای با فرصتهای سرمایه گذاری ضعیف(جدول 2) برعکس می باشد و میزان سود تقسیمی افزایش یافته و بخش تعهدی سود در این شرکت ها بالا می باشد. با وجود این، مقایسه میانگین فرصت های سرمایه گذاری دو گروه نشان دهنده وجود اختلاف معنادار نیست و میزان سود آوری شرکتها میتواند به نحوه مدیریت بهینه منابع در اختیار مرتبط باشد.
جدول (1): آمار توصیفی برای شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی
متغیرها | میانگین | میانه | انحراف معیار | حداکثر | حداقل |
A | 2515/1 | 1957/1 | 2501/0 | 0672/2 | 7739/0 |
SIZE | 9770/21 | 9113/21 | 1477/2 | 6963/26 | 8236/17 |
InvOpp | 2166/6 | 1612/6 | 4363/0 | 2317/7 | 2122/5 |
NegE | 0146/0 | 0000/0 | 1203/0 | 0000/1 | 0000/0 |
GTA | 2515/0 | 1957/0 | 2501/0 | 0672/1 | 2260/0- |
E | 2479/0 | 2297/0 | 1736/0 | 8308/0 | 1462/0- |
D | 1735/0 | 1546/0 | 1252/0 | 4412/0 | 0021/0 |
ΔE | 0567/0 | 0352/0- | 1177/0 | 3618/0 | 3753/0- |
ΔD | 0525/0- | 0293/0- | 0562/0 | 0011/0- | 1810/0- |
AC | 0618/0 | 0371/0 | 1892/0 | 5317/0 | 2571/0- |
جدول (2): آمار توصیفی برای شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری ضعیف
متغیرها | میانگین | میانه | انحراف معیار | حداکثر | حداقل |
A | 2718/1 | 2050/1 | 2681/0 | 4319/2 | 8927/0 |
SIZE | 9279/21 | 6369/21 | 0722/2 | 4315/27 | 9457/17 |
InvOpp | 1934/6 | 1751/6 | 4052/0 | 2618/7 | 1966/5 |
NegE | 0441/0 | 0000/0 | 2055/0 | 0000/1 | 0000/0 |
GTA | 2717/0 | 2050/0 | 2681/0 | 4319/1 | 1073/0- |
E | 2226/0 | 1771/0 | 1715/0 | 8195/0 | 1068/0- |
D | 1610/0 | 1257/0 | 1424/0 | 7642/0 | 0017/0 |
ΔE | 0777/0 | 0476/0 | 1065/0 | 4747/0 | 2222/0- |
ΔD | 0622/0 | 0304/0 | 0741/0 | 3644/0 | 0002/0 |
AC | 0947/0 | 0758/0 | 2938/0 | 9309/0 | 0041/1- |
نتایج آزمون مدل 1 در جداول شماره 3 و 4 برای دو گروه شرکت های با فرصتهای سرمایه گذاری قوی و ضعیف ارائه شده است. ضریب D، میانگین سود تقسیمی نمونه را نشان می دهد. یافته ها، چه در مورد شرکت های با فرصتهای سرمایهگذاری قوی و چه ضعیف و متناسب با ضریب تعیین تعدیلشده، نشان میدهد قدرت پیشبینیکنندگی سود تقسیمی در ارتباط با سود سالهای آتی به تدریج کاهش پیدا میکند که این امر نشان دهنده کاهش قدرت پیامدهی سود تقسیمی نسبت به پیشبینی سالهای خیلی دور است اما برای سالهای نزدیک قدرت پیامدهی همچنان بالا است. باتوجه به عدم معنی داری ظریب سود تقسیمی در سال اول و دوم، امکان نتیجه گیری برای سال های اول وجود ندارد. اما این امر برای سال های بعد، مکان پذیر است.
جدول (3): نتایج آزمون مدل1برای شرکتهای قوی
Adj.R2 | R2 | AC | Negev | E | D | A | α | متغیر | مدل |
6913/0 | 7030/0 | 4652/0 | 02194/- | 6679/0 | 2270/0 | 0895/0- | 1160/0 | مقدار ضریب | E1 |
5889/9 | 1772/0- | 5418/2 | 3740/1 | 8069/1- | 8833/1 | آماره t | |||
3650/0 | 3941/0 | 3138/0 | 1811/0- | 0048/0- | 7070/0 | 1054/0- | 1884/0 | مقدار ضریب | E2 |
1550/4 | 2153/1- | 0215/0- | 5418/2 | 5570/1- | 2307/2 | آماره t | |||
2026/0 | 2410/0 | 1095/0 | 2500/0- | 1300/0- | 7807/0 | 2439/0- | 3904/0 | مقدار ضریب | E3 |
1594/1 | 3875/1- | 4676/0- | 2452/2 | 8318/2- | 6686/3 | آماره t | |||
1815/0 | 2251/0 | 0656/0- | 0826/0- | 0671/0 | 7508/0 | 12300/0- | 2394/0 | مقدار ضریب | E4 |
5775/0- | 3989/0- | 2027/0 | 8115/1 | 2147/1- | 8890/1 | آماره t | |||
4209/ | 4572/0 | 2142/0- | 7550/0 | 6053/0 | 4846/0 | 0797/0- | 1644/.0 | مقدار ضریب | E5 |
0785/2- | 0733/4 | 9983/1 | 2502/1 | 6953/0- | 2113/1 | آماره t |
جدول (4): نتایج آزمون مدل 1 برای شرکتهای ضعیف
Adj.R2 | R2 | AC | Negev | E | D | A | α | متغیر | مدل |
5445/0 | 5486/0 | 3080/0 | 1254/0- | 5884/0 | 0865/0 | 0990/0- | 1750/0 | مقدار ضریب | E1 |
4264/13 | 1589/4- | 4441/10 | 4030/1 | 2167/4- | 3794/6 | آماره t | |||
2273/0 | 2351/0 | 1037/0 | 0516/0- | 6009/0 | 0639/- | 0854/0- | 2019/0 | مقدار ضریب | E2 |
9714/2 | 4144/1- | 0582/7 | 6873/0- | 5068/2- | 1456/5 | آماره t | |||
3753/0 | 3954/0 | 0304/0 | 0286/0- | 2280/0 | 3205/0 | 1034/0- | 2309/0 | مقدار ضریب | E3 |
8180/0 | 7953/0- | 1836/3 | 3746/3 | 9173/2- | 6852/5 | آماره t | |||
3363/0 | 3586/0 | 0212/0- | 0986/0- | 2598/0 | 2873/0 | 1589/0- | 3026/0 | مقدار ضریب | E4 |
4908/0- | 4606/2- | 4846/2 | 6257/2 | 1477/4- | 8603/6 | آماره t | |||
2240/0 | 2603/0 | 0095/0 | 0897/0- | 3621/0 | 1362/0 | 1070/0- | 2286/0 | مقدار ضریب | E5 |
2077/0 | 7960/1- | 2667/3 | 1593/1 | 7375/2- | 0173/5 | آماره t |
نتایج آزمون مدل 2 در جداول شماره 5 و 6 برای دو گروه شرکت های با فرصتهای سرمایه گذاری قوی و ضعیف ارائه شده است. همانطور که در جدول شماره 5 مشاهده می شود، علی رغم کاهش در میانگین سود تقسیمی(ΔD)، با کاهش ضری تعیین تعدیل شده در سال بعد مواجه میشویم که نشان از کاهش قدرت پیشبینی کنندگی سود تقسیمی در ارتباط با سود سالهای آتی است
جدول (5): نتایج آزمون مدل 2 برای شرکتهای قوی
جدول (6): نتایج آزمون مدل2برای شرکتهای ضعیف
Adj.R2 | R2 | SIZE | GTA | △D. Invopp | Invopp | ΔD | Α | متغیر | مدل |
2285/ | 2349/0 | 0032/0 | 1204/0- | 5578/0- | 1055/0 | 6157/3 | 6520/0- | مقدار ضریب | ΔE1 |
4688/1 | 8019/5- | 9820/3- | 0307/8 | 1477/4 | 4618/7- | آماره t | |||
1185/0 | 1420/0 | 0030/0 | 0298/- | 3364/0 | 0260/0 | 2160/2- | 1974/0- | مقدار ضریب | ΔE2 |
9505/0 | 2311/1- | 6943/1 | 3685/1 | 8217/1- | 5112/1- | آماره t |
Adj.R2 | R2 | SIZE | GTA | △D. Invopp | Invopp | ΔD | A | متغیر | مدل |
1660/0 | 1742/0 | 0010/0 | 1242/0- | 3980/0 | 1340/0 | 7858/2- | 7873/0- | مدار ضریب | ΔE1 |
3445/0 | 5161/5- | 8441/1 | 0159/7 | 0372/2- | 9557/5- | آماره t | |||
0123/0 | 02291/0 | 0087/0 | 0161/0- | 3151/0 | 0463/0- | 9755/1- | 1172/0 | مقدار ضریب | ΔE2 |
5401/2 | 6932/0 | 3507/1 | 1933/2- | 3512/1- | 8099/0 | آماره t |
تغییرات سود تقسیمی در شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی امکان پیشبینی تغییرات سود آتی شرکتها را در سالهای آتی فراهم میآورد ولی این عامل قدرت قابل ملاحظه ای ندارد، چرا که در حضور عوامل کنترلی ( SIZE و GTA) حداکثر توان پیشبینیکنندگی آن 22% میباشد، یعنی در صورت تغییر صددرصدی در سود تقسیمی امکان پیشبینی تغییر در سود سال آتی در حدود 22% میباشد که این امر برای سالهای آتی از شدت کمتری برخوردار است.
این امر در مورد شرکت های دارای فرصت های سرمایه گذاری ضعیف، علی رغم افزایش درمیزان سود تقسیمی نیز مصداق دارد و از شدت بیشتری نسبت به شرکت های با فرصت های سرمایه گذاری قوی برخوردار است.
5- نتيجهگیری
میزان سود پرداختی اطلاعات مهمی را به استفاده کنندگان از صورتهای مالی ارائه میدهد. همچنین تغییرات سود تقسیمی میتواند اطلاعاتی در خصوص تغییرات سودآوری آتی به خارج از شرکت مخابره نماید. با توجه به نظریه پیامدهی و نظریه سودهای پیشین، اطلاعات مربوط به تقسیم سود میتواند موجب شود پیشبینی از وضعیت آتی شرکت دقیقتر انجام گردد. به همین منظور در این پژوهش به بررسی رابطه میان تقسیم سود و پیامدهی سودآوری آتی پرداخته شد. آزمون فرضیهها با استفاده از مدل‌های رگرسیون انجام و نتایج آزمون فرضیه اول پژوهش نشان داد بین پیامدهی سود سهام و سودآوری آتی شرکت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به این ترتیب، مدیران در شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری ضعیف برای جذب سرمایهگذاران، به جای نگهداری وجه نقد، سود را بین سرمایهگذاران تقسیم میکنند اما در شرکتهای دارای فرصتهای سرمایهگذاری قوی به جای تقسیم سود، وجه نقد موجود را در فرصتهای سرمایهگذاری با ارزش مثبت سرمایهگذاری کرده و سال بعد برای جلوگیری از تبعات نامطلوب کاهش تقسیم سود برای سهامدان، سود بیشتری توزیع مینمایند. در فرضیه دوم بین پیامدهی سود سهام و سود آوری آتی در شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این امر نشان از تغییرات در مخارج سرمایهای در شرکتهای با فرصتهای سرمایهگذاری قوی با هدف افزایش در سودآوری آتی شرکت است. بر این اساس، مدیران شرکت ها به علت داشت فرصت های سرمایه گذاری بیشتر و با هدف افزایش ارزش شرکت، با پذیرش مخاطره پیش رو، اقدام به سرمایه گذاری جدید و عدم توزیع سود می نمایند، اما در شرکتهای با فرصتهای سودآوری ضعیف، مدیران این مخارج را به علت مخاطره بالا و برای جلوگیری از کاهش ارزش شرکت و از دستدادن سرمایهگذاران موجود انجام نمی دهند.
یافتههای این تحقیق با تحقیقات لاری و کاپلان [13] ، لیو و چن [14]، شنگ، لن و چنگ [19] ، دی آنجلو و همکاران [12] ، نیسیم و زیو [17] ، میشلی و همکاران [8] مطابقت داشته و یکسان است، زیرا یافتههای این پژوهشگران نیز نشان داد که مدیران با تغییر سود تقسیمی، سود مورد انتظار آتی را به بیرون علامت میدهند و بازار، سود پرداختی و مبلغ آن را به عنوان یک علامت از سودهای آتی دریافت نموده و نسبت به آن واکنش نشان میدهد. در داخل کشور نیز یافتهها با پژوهشهای انجام شده توسط اصغری، عباسیان، فریدونی و نسل موسوی [2] ، اسدی و عزیزی [9] ، بهرامفر و مهرانی[3] ، رضازاده چاری و نبوی هاشمی [18] ، خوش طینت و حاجیان [4] مطابقت دارد. در مقابل، نتایج ما با نتایج پژوهش اردکانی و محمودیان [8] ، کردستانی و همکاران [16] مغایرت دارد، زیرا آنان به این نتیجه رسیدند که رابطه بین تغییر سود تقسیمی و تغییرات در مخارج سرمایهگذاری معنادار نیست.
منابع و مأخذ
[1] اسدی، غلامحسین. عزیزی بصیر، سعید. (1389). بررسي ارتباط بین سودآوری و نقدینگی در شرکتها و تاثیر آن بر سود تقسیمی، فصلنامه چشم انداز مدیریت، سال هفتم، شماره 28، صص 129-150.
[2] اصغری، ابراهیم. عباسیان فریدونی، محمد مهدی. نسل موسوی، سید حسن. (1399). تاثیر گرایشهای احساسی سرمایهگذاران بر درجه نقدشوندگی بازار سهام، فصلنامه پیشرفتهای حسابداری، بهار و تابستان 1399، دوره 12، شماره 1، صص 27 – 1 .
[3] بهرامفر، نقی. مهرانی، کاوه. (1383). بررسي ارتباط بین سودهر سهم، سودتقسیمی و سرمایهگذاری در شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی، سال یازدهم، شماره 26، صص 27-40.
[4] خوشطینت، محسن. حاجیان، نجمه. (1387). تاثيرافزایش سود تقسیمی بر رفتار سرمایهگذاران، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، شماره 51، صص 3-18.
[5] رضا زاده چاری، محمد مهدی. نبوی چاشمی، سید علی. (1395). بررسی تاثیر سودآوری بر سیاستهای تقسیم سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، ششمین کنفرانس ملی مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تبریز، دانشگاه فنی و حرفه ای استان آذربایجان شرقی، سازمان مدیریت صنعتی تبریز.
[6] کردستانی، غلامرضا. نصیری، محمود. رحیم پور، محمد. (1389). تئوریهای پرداخت سود، پیامدهی و عملکرد عملیاتی شرکت متعاقب تغییرات سود نقدی، پژوهشهای حسابداری مالی، سال دوم، شماره 3، 63-76.
[7] Allen, F., Michaely, R. (2003). Payout Policy. Handbook of the Economics of Finance 1: 337-429. North Holland: Elsevier.
[8] Ardakani, S., Mahmoudian, S. (2009). Investigating the Relationship between Profit Sharing and Forecasting Future Profits using the Modified CKSS Model. Financial Accounting Quarterly, second year, number 7, pp. 49-72. (in Persian )
[9] Asadi, G., Azizi Basir, S. (2009), Investigating the Relationship between Profitability and Liquidity in Companies and Its Effect on Dividends, Management Perspective Quarterly, 7th year, number 28, pp. 129-150. (in Persian )
[10] Asghari, A., Fereydoni, N., Mousavi, N. (2013), The Impact of Investors' Emotional Tendencies on the Degree of Liquidity of the Stock Market, Accounting Advances, No. 2, pp. 1-29.(in Persian )
[11] Bahramfar, N., Mehrani, K. (2013), Investigation of the Relationship between Profit Per Share, Dividends and Investment in Companies Listed on the Tehran Stock Exchange, Accounting and Auditing Quarterly, year 11, number 26, pp. 27- 40. (in Persian )
[12] Deangelo, H., Deangelo, L. (2010). The Irrelevance of the MM Dividend Irrelevance Theorem. Journal of Financial Economics 79 (2): 293-315.
[13] Lari, A., Kaplan, Z. (2015). Show Me the Money! Dividend Policy in Countries with Weak Institutions. Journal of Accounting Research 59.2 (2021): 613-655. Liu, C. & Chen, A. (2015), Do firms use dividend changes to signal future profitability, A Simultaneous Equation analysis, International Review of financial Analysis. International Review of financial Analysis.
[14] Liu, C., Chen, A. (2015). Do Firms Use Dividend Changes to Signal Future Profitability. A Simultaneous Equation analysis, International Review of financial Analysis, International Review of financial Analysis.
[15] Kaplan, Z,. Gerardo, C. (2020). University of California , januray 6 , 2020
[16] Kurdestani, G., Nasiri, M., Rahimpour, M. (2009), Theories of Dividend Payment, Messaging and Operational Performance of the Company Following Cash Profit Changes, Financial Accounting Research, second year, number 3, 63-76. (in Persian )
[17] Nissim, D., Ziv, A. (2001). Dividend Changes and Future Profitability. The Journal of Finance 56 (6): 2111-2133.
[18] Rezazadeh, C. M. M., Nabovi Chashmi, S. A. (2015), Investigating the Impact of Profitability on the Dividend Policies of Companies Listed on the Tehran Stock Exchange, the 6th National Conference on Management, Economics and Accounting, Tabriz, Technical and Vocational University East Azarbaijan Province, Tabriz Industrial Management Organization. (in Persian )
[19] Sheng, L., Cheng, L. (2011), A Study of Companies Listed on the Taiwan Stock Exchange, Investigating the Relationship between Future Earnings and Dividend Policy, Journal of Financial Economics 136 (2): 547-570.