فصلنامه پژوهش‌های کیفی در علوم تربیتی متعهد به استفاده و اجرای دستورالعمل‌های کمیته بین‌المللی اخلاق در انتشار (COPE) بوده و از آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی تبعیت می‌کند
نمودار کمیته اخلاق انتشار COPE به زبان فارسی
اصول اخلاقی
مسؤولیت‌های سردبیر و دبیران علمی
- در پاسخ به تعهد نویسندگان مبنی بر عدم ارسال همزمان مقاله به سایر نشریات، مجله متعهد است که حداکثر ظرف شش ماه در خصوص وضعیت مقاله تصمیم‌گیری کرده و نتیجه را به اطلاع نویسندگان برساند.
- دبیران علمی موظف به رعایت محرمانگی کامل درباره تمامی مقالات ارسالی هستند.
- تصمیم‌گیری نهایی درباره پذیرش یا رد مقاله بر اساس نظر داوران و توصیه‌های هیأت تحریریه توسط سردبیر انجام می‌شود.
- دبیران علمی ملزم به حفظ محرمانگی هویت داوران در تمام فرآیند ارزیابی هستند.
- دبیران باید از تضاد منافع اجتناب کنند و ضمن پایبندی به اصول امانت‌داری علمی، در جهت پاسخ‌گویی به نیازهای علمی مخاطبان تلاش نمایند.
- شناسایی سرقت علمی، تقلب یا سوءرفتار پژوهشی و در صورت لزوم انتشار اصلاحیه، توضیح، عذرخواهی یا اعلان ابطال از وظایف دبیران علمی است.
- اطلاعات مربوط به مقالات ارسالی نباید در اختیار افرادی خارج از هیأت تحریریه قرار گیرد.
- استفاده شخصی از مقالات ارسال‌شده، پیش از انتشار رسمی، توسط دبیران یا اعضای تحریریه مجاز نیست.
- ارزیابی مقالات صرفاً باید بر مبنای محتوای علمی آن‌ها انجام شود و هرگونه تبعیض بر اساس نژاد، جنسیت، مذهب، قومیت، ملیت یا گرایش سیاسی نویسندگان ممنوع است.
- فرآیند داوری مقالات در این مجله به‌صورت داوری دوسو ناشناس (Double-Blind Peer Review) انجام می‌شود تا هویت نویسندگان و داوران محرمانه باقی بماند.
- هیأت تحریریه موظف است پایگاه داده‌ای به‌روز از داوران متخصص فراهم کرده و آنان را بر اساس تخصص، تجربه و تعهد اخلاقی انتخاب نماید. درخواست‌های منطقی نویسندگان برای عدم ارسال مقاله به داوران خاص نیز در حد امکان رعایت می‌شود.
- سردبیر موظف است تمامی گزارش‌های معتبر مربوط به تخلف یا سوءرفتار پژوهشی را بررسی و در صورت لزوم اقدامات اصلاحی انجام دهد.
- در صورت اثبات تخلف علمی در مقالات منتشرشده، مقاله باید بلافاصله ابطال (Retract) شده و موضوع به اطلاع خوانندگان و پایگاه‌های نمایه‌سازی رسانده شود.
مسؤولیت‌های داوران
- داوران موظفند در مهلت تعیین‌شده همکاری کرده و ارزیابی علمی، بی‌طرفانه و سازنده از مقالات ارائه دهند.
- نظر داور باید شفاف، مستند و فاقد سوگیری شخصی بوده و دلایل پذیرش یا رد مقاله به‌طور روشن بیان شود.
- داوران باید محرمانگی مقالات را رعایت کرده و از استفاده شخصی از مطالب منتشرنشده خودداری کنند.
- هرگونه ارتباط مستقیم داور با نویسنده ممنوع بوده و مکاتبات باید صرفاً از طریق دفتر مجله انجام گیرد.
- در صورت وجود تضاد منافع، داور باید موضوع را به سردبیر اطلاع داده و در صورت لزوم از داوری انصراف دهد.
- اگر داور شباهت یا همپوشانی مقاله با آثار منتشرشده دیگر را تشخیص دهد، باید سردبیر را مطلع سازد.
- داورانی که توانایی یا فرصت لازم برای داوری مقاله ندارند، باید در اسرع وقت مراتب را اعلام کنند.
- داوران موظف به بررسی صحت و کامل بودن منابع مقاله هستند.
- در صورت عدم پذیرش داوری، داوران تشویق می‌شوند افراد جایگزین مناسب را معرفی نمایند.
- داوران نباید تغییرات غیرضروری و سلیقه‌ای را به نویسندگان تحمیل کنند.
- واگذاری فرآیند داوری به دیگران بدون اطلاع و اجازه سردبیر ممنوع است؛ در صورت مشارکت دیگران، باید نام آنان به‌طور رسمی ثبت شود.
مسؤولیت‌های نویسندگان
- نویسندگان باید اطمینان حاصل کنند که مقاله ارسالی حاصل کار اصیل آنان است و منابع دیگر به‌طور کامل و صحیح ارجاع داده شده است.
- مقاله نباید همزمان در مجله‌ای دیگر در حال داوری یا پیش‌تر منتشر شده باشد.
- تمامی افرادی که در پژوهش نقش مؤثر داشته‌اند باید به عنوان نویسنده یا در بخش تقدیر ذکر شوند.
- نویسنده مسؤول باید صحت اطلاعات نویسندگان و تأیید نهایی همۀ هم‌نویسندگان پیش از ارسال را تضمین کند.
- در مقالات برگرفته از پایان‌نامه‌ها یا رساله‌ها، ترتیب نویسندگان باید با عرف دانشگاهی (ابتدا دانشجو، سپس استادان راهنما و مشاور) مطابقت داشته باشد.
- نویسندگان موظفند منابع مالی یا حمایتی پژوهش را اعلام کنند.
- تکمیل و امضای فرم تعهد اخلاقی برای نویسندگان الزامی است.
- در مجلات دسترسی آزاد، نویسندگان مالک اثر خود باقی می‌مانند اما دسترسی عمومی به خواندن، بارگیری، چاپ و اشتراک‌گذاری مجاز است.
- در صورت کشف خطای مهم پس از انتشار، نویسندگان موظف به اطلاع‌رسانی سریع به مجله و همکاری در انتشار اصلاحیه یا ابطال مقاله هستند.
- داده‌ها و روش‌ها باید به‌اندازه کافی شفاف ارائه شوند تا امکان تکرار پژوهش وجود داشته باشد. هرگونه جعل یا دستکاری داده ممنوع است.
- نویسندگان ممکن است در صورت نیاز ملزم به ارائه داده‌های خام یا مستندات تکمیلی شوند.
مسؤولیت‌های ناشر
- ناشر متعهد به حفظ تمامیت و اصالت سوابق علمی است.
- ناشر موظف است رعایت اصول اخلاقی توسط سردبیر، هیأت تحریریه و داوران را تضمین کند.
- تمامی مقالات دریافتی به‌طور منظم از نظر سرقت علمی و تخلفات پژوهشی بررسی می‌شوند.
- اصلاحیه، توضیح یا ابطال مقالات باید در صورت لزوم توسط ناشر منتشر شود.
- در صورت اثبات تخلف، ناشر موظف به اقدام قاطع و شفاف است.
مصادیق تخلف اخلاقی
- سرقت علمی (Plagiarism): ستفاده غیرمجاز از آثار یا ایده‌های دیگران؛ حتی استفاده مجدد از اثر منتشرشده خود بدون ذکر منبع نیز تخلف محسوب می‌شود.
- جعل (Fabrication): ارائه نتایج پژوهشی که هرگز انجام نشده است.
- تحریف (Falsification): دستکاری داده‌های پژوهش یا تحریف یافته‌های دیگران.
- ارسال همزمان (Simultaneous Submission): ارسال یک مقاله به چند مجله به‌طور همزمان.
- انتشار تکراری (Duplicate Publication): چاپ چند مقاله بر اساس یافته‌های یک پژوهش واحد.