آبیاری تحت فشار گامی در راستای توسعه کشاورزی و روستایی (نمونه موردی: روستاهای شهرستان علی آباد کتول)
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای
علی اکبر نجفی کانی
1
(استادیار دانشگاه گلستان، گروه جغرافیا، گرگان، ایران)
ام البنین زنگانه
2
(دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران)
کلید واژه: توسعه روستایی, توسعه کشاورزی, آبیاری تحت فشار,
چکیده مقاله :
با توجه به شرایط اقلیمی و بازدهی پایین آبیاری در کشور، تشویق و ترغیب کشاورزان برای ترویج آبیاری مدرن، امری اجتناب ناپذیر است. زیرا نه تنها استفاده از روش های مدرن آبیاری می تواند با بهره وری بالا باعث افزایش سطح زیرکشت و افزایش تولید محصولات در واحد سطح گردد، بلکه باعث افزایش درآمد کشاورز و در نهایت ارتقاء کیفی زیستی خانوارهای روستایی می گردد. بر این اساس تحقیق حاضر سعی دارد تا ضمن بررسی تاثیر روش های نوین آبیاری بر افزایش بهره وری، تغییر الگوی کشت و افزایش تولید، نقش دولت در ترویج و گسترش آبیاری مدرن و تأثیر آن بر بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی خانوارهای روستایی را مورد سنجش و تجزیه و تحلیل قرار دهد. بدین منظور کشاورزان شهرستان علی آبادکتول که با روش مدرن و سنتی مزارع خود را آبیاری می کنند بعنوان جامعه نمونه انتخاب شده و با هم مقایسه شدند و برای مقایسه و سنجش متغیرها از آزمون های تحلیل همبستگی،Tمستقل و مان وایتنی استفاده گردیده که نتایج حاصل از آن رابطه و تفاوت معناداری را در دو جامعه مورد مطالعه نشان می دهد.
I regard to the low irrigation efficiency in our country, the necessity of reconsidering agricultural methods and creating a proper system for water resources management such as encouraging the farmers to use this technology and extending modern irrigation system is inevitable. using modern irrigation methods with high productivity not only causes an increase in the total area under cultivation and the crop yield per unit area, but also plays an important role increasing farmers income and ultimately improving other qualitative indexes and living standards of rural households. The present study based on this concept attempts to examine the effect of modern irrigation techniques on productivity increase,cropping pattern change and production increase. It also evaluates the role of the government in encouraging and extending modern irrigation technology and its effect on the socio-economic conditions on rural households. To do this the farmers of the city Aliabad Katol irrigation their farms with traditional and modern methods were selected as the sample population and then were compared. Statistical tests such as correlation analysis, independent t-test and Mann Whitney test were used to compare and measure the variables. The obtained results show a significant difference between the two populations under study.
1. اسکندری، محمدرضا، 1384، برنامههای پیشنهادی درباره کشاورزی، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، شماره دهم، انتشارات سی جزء، تهران.
2. اجلالی، فرید، 1385، آبیاری عمومی، انتشارات سمت، تهران.
3. اخوان، کرامت، 1385، بررسی وضعیت آبیاری تحت فشار، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، شماره دوازدهم، انتشارات سی جزء، تهران.
4. سینگ، جاسبر ودیلون، اس.اس، 1385، جغرافیای کشاورزی، ترجمه سیاوش دهقانیان، انتشارات دانشگاه فردوسی، مشهد.
5. حسینی ابریشمی، سید محمد، 1367، آبیاری بارانی، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، مشهد.
6. خیرابی، جمشید، 1375، آبیاری تحت فشار، انتشارات فنی معاونت ترویج، تهران.
7. درزی، عبدا...، یاری، عقیل، 1383، برنامهریزی آبیاری گامی مهم برای دستیابی به کشاورزی پایدار، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 3، انتشارات سی جزء، تهران.
8. رضوانی، محمدرضا، 1384، مقدمهای بر برنامهریزی توسعه روستایی در ایران، نشر قومس، تهران.
9. زنگانه، ام البنین، 1389، نقش آبیاری تحت فشار در توسعه پایدار نواحی روستایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور.
10. شریعتی، محمد رضا و همکاران، 1379، اهمیت آبیاری تحت فشار در کوددهی به محصولات، تهران، انتشارات فنی، معاونت ترویج کشاورزی.
11. صداقت، محمود، 1382، زمین و منابع آب، دانشگاه پیام نور.
12.کرباسی، علیرضا و همکاران، 1379، بررسی ارزیابی اقتصادی سیستمهای آبیاری تحت فشار، مؤسسه پژوهش های برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی
13. کردوانی، پرویز، 1368، مناطق خشک، جلد دوم، دانشگاه تهران، تهران.
14. نوروزی، ناصر، 1375، شناخت و کاربرد دستگاه آبیاری بارانی و قطرهای، انتشارات فنی معاونت ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران.
15. مؤمنی، عزیز و ملکوتی، محمد جعفر، 1384، وضعیت کشاورزی ایران، انتشارات سنا، تهران.
16. نوروزی، ناصر، 1375، شناخت و کاربرد دستگاه آبیاری غلطان، انتشارات فنی معاونت ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات آموزشی و ترویج کشاورزی، تهران.
17. نجفی کانی، علیاکبر و روشن، غلامرضا، 1388، نقش توانهای محیط با تأکید برمنابع آب و اقلیم در برنامهریزی روستایی، همایش ملی مدیریت بحران آب در مرودشت.
18. نجفی مود، محمد حسین، منتظر، علی اصغر و بهدانی، محمدعلی، 1386، ارزیابی طرحهای آبیاری تحت فشار اجراشده در خراسان جنوبی، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
19. وزارت جهاد کشاورزی، 1381، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیز داری، مقابله با بیابان زایی و تعدیل اثرهای خشکسالی در جمهوری اسلامی ایران.
20. David, B and Martin N E.,1986, Potential costs and benefit to arizona agriculture of the central arizona project, Dept of Agr, Economics, The Unit of Arizona, Technical Bulletin .
21. Howe, CW Schurmeier, D,R And Show, W.D.,1986, Innovative approaches to water allocation: The potential for water market, Water Resources Research.
22. Loomis, J,B., 1994, Water transfer and major environmental provisions of the central valley project improvement Act: a preliminary economic evolution, Water Resources Research.
_||_