ارزیابی و مکانیابی بهینه پارکینگ های عمومی با استفاده از مدل AHP در شهر رشت
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ایفرهاد جوان 1 , مرضیه غنی پور تفرشی 2
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
کلید واژه: شهر رشت, پارکینگ عمومی, تحلیل سلسله مراتبی (AHP), سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS),
چکیده مقاله :
پارکینگ ها به عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های شهری نقش عمده‌ای در کاهش پارک حاشیه‌ای و روانی ترافیک ایفا می‌کنند. امروزه در کلان‌شهرها به علت محدودیت زمین و فضا با ایجاد پارکینگ های عمومی مدیریت بهینه در جهت افزایش خدمات‌دهی به حجم زیادی از وسایط نقلیه اعمال می‌شود، پارکینگ ها عمومی زمانی می‌توانند کارایی لازم را داشته باشند که از مکانیابی بهینه فضا- مکانی برخوردار گردند. رشت و شبکه حمل‌ونقل آن در حال حاضر با مشکل اساسی کمبود پارکینگ جهت کاربری مسکونی و سایر کاربری‌ها روبرو بوده و بارگذاری فعالیت‌ها بدون توجه به این کاربری سبب گردیده که این مسئله به تدریج به عنوان یک معضل شهری خود را بروز دهد. این مشکل در نقاط پرتراکم که از کاربری‌های چندگانه شهری به ویژه کاربری اداری - تجاری و گذران اوقات فراغت برخوردارند خود را به شکل حادی نمایان می‌سازد شهر رشت به لحاظ عدم برخورداری از شبکه بزرگراهی علاوه بر عبور و مرور داخلی ناحیه، پذیرای حمل‌ونقل عبوری سایر نواحی استان نیز بوده و عدم مکانیابی بهینه پارکینگ های موجود از مشکلات مهم این شهر است. در این پژوهش به منظور مکانیابی بهینه پارکینگ های عمومی در جهت کارایی بیشتر محدوده مورد مطالعه ابتدا مطالعات اولیه جهت شناسایی معیارهای تأثیرگذار بر انتخاب محل بهینه پارکینگ انجام، و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، وزن دهی معیارها صورت پذیرفت و در نهایت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) محدوده‌های مناسب جهت احداث پارکینگ های عمومی پیشنهاد گردید.
Parking is one of the most important urban infrastructures that have a major role in reducing Marginal Park and trafficflow.Nowadays in the megacities due to land and space constraints with creation public parkingapply optimal management to increase services of large content of vehicles,Public parking when can be sufficiently aware effective that have optimal geospatial site selection. Now, Rasht city and transport network its, is encountered with main problem the lack of parking for residential users and other usersand perform the work, regardless of the land use has caused that this problem will occur slowly as a urban problems.This problem in crowded places,that urban multi land use, especially have administrative - business and leisure land usemanifests itself in the form of a serious.since Rasht haven't highway network.in addition to the regional transit it is open to shipping through other parts of the province and non-optimal positioning of the existing parking is on of the main problems in the city.In this study, for optimal site selection of public parkingfor greater efficiency the study area.Initially, was preliminary study to identify influencing factors for optimal Parking site selection, Using the Analytic Hierarchy Process (AHP)Weighting factors were takenand Finally, using a geographic information system (GIS)were proposed appropriate zones for the construction of public parking.
1. آسایش، حسین و استعلاجی، علیرضا. (1382). اصول و روشهای برنامهریزی ناحیهای(مدل، روشها و فنون). ری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری.
2. اصغر پور، محمدجواد. (1383). مدلهای تصمیم‌گیری چند معیاره. جلد سوم. تهران: دانشگاه تهران.
3. پاشاپور، حجتاله؛ توکلی نغمه، مصطفی؛ نوری، ابوالفضل و رضایی، الناز. (1393). مکانیابی و تعیین محدوده قابل توسعه شهر کوهدشت با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی. جغرافیایی سرزمین، دوره 11، شماره 44، 77- 88.
4. پورمحمدی، محمدرضا. (1387). برنامهریزی کاربری اراضی شهری. تهران: سمت.
5. پورشیخیان، علیرضا و ابراهیمی، سیده اعظم. (1391). تحلیل معیارهای مکانیابی مراکز بهداشتی درمانی شهر بندر انزلی. فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دوره 4، شماره 13، 39-57.
6. خمر، غلامعلی؛ شاه مرادی، لقمان و حیدری تاشه کبود. (1392). معیارهای مکانیابی پارکهای شهری برای ارتقاء محیط اجتماعی (مطالعه موردی: پارک یعقوب لیث شهر زابل). پژوهش و برنامهریزی، دوره 4، شماره 12، 117-134.
7. ذکرالهی، محمد. (1380). روش‌شناسی مکانیابی و قیمت‌گذاری توقفگاه‌های تجمعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده، دانشگاه علم و صنعت ایران، به راهنمایی دکتر احمدی‌نژاد.
8. رحمانپور، علی‌اکبر. (1389،). معیارهای مکانیابی مدارس و ارزیابی آن‌ها. رشد آموزش جغرافیا، دوره 24، شماره 90، 24- 31.
9. رشیدی ابراهیم حصاری، اصغر؛ رجیب زاده، سعید و امان پور، شاهرخ. (1392). مکانیابی بهینه پارکینگهای طبقاتی با استفاده از روش فازی و مدل AHP در محیط GIS (مطالعه موردی: شهر بناب). در اولین همایش بین‌المللی و چهارمین همایش ملی عمران شهری: سنندج.
10. رضویان، محمدتقی. (1381). برنامهریزی کاربری اراضی. تهران: منشی.
11. زبردست، اسفندیار. (1380). کاربرد تحلیل سلسله مراتبی در برنامهریزی شهری و منطقهای، مجله هنرهای زیبا، شماره 10، 13-21.
12. زیاری، کرامت الله. (1381). برنامهریزی کاربری اراضی شهری. یزد: دانشگاه یزد.
13. سعیدنیا، احمد. (1378). کتاب سبز (کاربری زمین شهری). تهران: سازمان شهرداری‌های کشور.
14. شاهی، جلیل. (1383). مهندسیترافیک. چاپ هفتم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی تهران.
15. شهرداری شهر رشت. (1392). معاونت حمل و نقل و ترافیک شهری.
16. عباسی کلکانی، فرح و سید حسینی، سید محمد. (1390). گسترش روش مکانیابی پارکینگهای عمومی با استفاده از GIS در کلان‌شهر (مطالعه موردی منطقه 3 کلان‌شهر کرج)،هویت شهر، دوره 5، شماره 8، 47-57.
17. فرانسواژ، شوای. (1375). شهرسازی تخیلات و واقعیات. مترجم سید محسن حبیبی، تهران: دانشگاه تهران.
18. قنبری، ابوالفضل؛ سالکی، محمدعلی و رنجبرنیا، بهزاد. (1392). مکانیابی بهینه پارکینگهای عمومی در C.B.D شهرهای ایران (نمونه موردی: مرکز تجاری ـ تاریخی شهر تبریز).پژوهش‌های جغرافیایی برنامهریزی شهری، دوره 1، شماره 1، 97-113.
19. قنبری، سیروس و قاضی عسکرنایینی، آرمان. (1390). ارزیابی روشهای مختلف مکانیابی در مدیریت احداث پارکینکهایعمومی در مرکز تجاری شهر اصفهان با استفاده ازGIS، مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، دوره 22 (42)، شماره 2، 183-198.
20. کرمی، مهرداد؛ چوبچیان، شهلا و کلانتری، خلیل. (1391). برنامهریزی فضایی به منظور مکانیابی بازارچه‌های صنایع‌دستی (مطالعه موردی استان خراسان جنوبی). فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقهای، دوره 4 شماره 15، 21-36.
21. کریمی، وحید؛ عبادی، حمید و احمدی، سلمان. (1387). مدل‌سازی مکانیابی پارکینگهای عمومی با استفاده از GIS باتأکید بر مقایسه روشهای وزندهی و تلفیق لایه‌ها، مجله دانشکده فنی، جلد 38، شماره3 (مهندسی عمران)، پیاپی 56، 11-21.
22. کریمی، وحید؛ عبادی، حمید و احمدی، سلمان. (1386)، مدل‌سازی مکانیابی تأسیسات شهری با استفاده از GISبا تأکید برمکان‌یابی پارکینگهای طبقاتی، همایش ژئوماتیک 86، تهران.
23. گروه مطالعات و برنامهریزی شهری. (1372). الگوی مصرف حمل و نقل شهری، تهران.
24. لیتکوهی، ساناز؛ جهانبخش، حیدر و چرخچیان، مریم. (1393). جزوه نظریه‌های مکانیابی. رشته هنر و معماری، تهران: دانشگاه پیام نور.
25. متکان، علی‌اکبر. (1386). تصمیم‌گیری قطعی و فازی در مکانیابی پارکینگهای عمومی طبقاتی، مجموعه مقالات همایش ژئوماتیک.
26. مشکینی، ابوالفضل؛ حاصل طلب، محسن؛ یاپنگ غراوی، بای محمد و علوی، سید علی. (1390). تعیین موقعیت بهینه‌ی فضا ـ مکانی پارکینگهای طبقاتی با رویکرد MCDM- GIS مطالعه‌ی موردی: منطقه 6 شهرداری تهران، آمایش محیط، دوره 4، شماره 13، 1-20.
27. معاونت امور عمرانی استانداری گیلان. (1385). طرح جامع شهر رشت. شهرداری رشت.
28. میکانیکی، جواد و کاوسی، الهه. (1392). مکانیابی بهینه بازارهای روز محله با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی در سامانه اطلاعات جغرافیایی نمونه موردی: شهر بیرجند. آمایش جغرافیایی فضا، دوره 3، شماره 9، 1-18.
29. Hensher, d., & Jenny king. (2001). parking demand and responsiveness to supply, pricing and location in the Sydny central business district. transportation research, 177-196.
30. Hobbs, F.D. ( 1974). Traffic and Engineering, Pergamon Press. Oxford. New York,pp 155-193.
31. Saaty, T.L. (2004). Mathematical Methods of Operations. Ciurier Dover Publications, New York.
32. Sung, B., Kihan & Dong, S. and Joo, H. (2005). Development of the feasibility model for adding new railroad station using AHP technique. Journal of the eastern asia society for transportation studies, volume 6.
33. Vianna, M., Marinho, B., Lichnio, S., & Ronaldo, P. (2003). Intelligent transportation systems and parking management: implementation potential in a Brazilian city. Cities, 21(2), 135-155.
34. Weant, R.A. (1978). Parking garage planning and operating. ENO foundation for transportation INC, jersey 07632,166-192.nigeria.
_||_