پهنه بندی فرسایش در استان گلستان با مدل PM در محیطGIS

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

بهروز دهزاد ¹ (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)
علیرضا شکیبا ² (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)
امین حسینی اصل ³ (کارشناس ارشد سنجش از دور و GIS)
خدیجه مشگین ⁴ (کارشناس ارشد اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی)

تاریخ دریافت : 1387/04/19 تاریخ پذیرش : 1387/12/25 تاریخ انتشار : 1387/12/01

کلید واژه: GIS, استان گلستان, پهنه بندی فرسایش, مدلEPM,

چکیده مقاله :

در این مقاله جهت پهنه بندی خطر فرسایش از مدل EPM استفاده شد. در این مدل چهار عامل ضریب فرسایش حوضه آبخیز(Ψ)،‌ ضریب استفاده از زمین(Xa)، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش(Y) و شیب متوسط حوضه (I) در برآورد میزان رسوب و پهنه بندى فرسایش موثر هستند. از آنجایی که عوامل مختلف، تأثیر و درجه اهمیت متفاوتی در فرسایش دارند هر یک از پارامترها با توجه به نسبت اهمیت به کلاسهای متفاوتی طبقه بندی و مطابق مدل فوق در محیط GISعملیات استاندارد سازی بر روی لایه های مزبور اعمال گردید. در نهایت لایه های تهیه شده در مدل تجربی EPM قرار داده شده، تلفیق گردیدند و نقشه پهنه بندی خطر فرسایش حاصل شد. نتایج حاصله از این پهنه بندی نشان می دهد که حدود 57% استان در پهنه فرسایش بسیار شدید، 14% شدید، 5% متوسط، و 24% در طبقات کم و خیلی کم است. بخشهای جنوبی و شمال شرقی استان به واسطه داشتن سنگهای با مقاومت پایین، شیب بالا نسبت به فرسایش از حساسیت بیشتری برخوردار است. نتایج حاصل از این پهنه بندی همچنین نشان داد که در مناطق شمال غربی علی رغم حساسیت بالای تشکیلات زمین شناسی به فرسایش، میزان فرسایش پذیری این منطقه کم می باشد. این مسئله اهمیت پارامتر شیب را نسبت به زمین شناسی در ایجاد فرسایش نشان می دهد.

چکیده انگلیسی:

The main aim of the paper is to determine the erosion hazard using Experimental Model (EPM) in Golestan province. To achieve the aim, the model uses four different effective parameters such as watershed erosion coefficient (Ψ), land use coefficient (Xa), coefficient of rock and soil susceptibility to erosion (Y) and average basin slope (I). According to their importance to erosion, first the variables were classified to different layers and then standardizing operations on the layers were applied in GIS environment. Finally, combined layers were input in EPM and erosion hazard zoning map was produced. The results of the research showed that 57% area of the province is in extreme severe, 14% in severe, 5% moderate, and 24% in very low and low classes. The southern and northeastern parts of the province due to stones with low resistance and high slope are more sensitive to erosion. The results of the research also showed that in the north-west section of the area, despite a high sensitivity of geological formation to erosion, the rate of erosion is considered to be low because of lands with low slop. This case specifies the important of slop in making erosion rather than geological formation in the region