بررسی جغرافیایی ناپایداری جمعیت و متروک شدن روستاهای شرق گیلان در بیست سال اخیر

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

تیمور آمار ¹ , رضا حسن پور ²

1 - استادیارگروه جغرافیای انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
2 - عضو هیئت علمی گروه جغرافیای انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

تاریخ دریافت : 1389/03/24 تاریخ پذیرش : 1389/09/25 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: شرق گیلان, مهاجرت روستا- شهری, متروک شدن روستاها,

چکیده مقاله :

در بررسی دلایل ناپایداری نقاط روستایی به عواملی چون: عوامل اجتماعی، اقتصادی، ارتباطی- اطلاعاتی و تبلیغاتی و بالاخره عوامل جغرافیایی برخورد می‎نماییم. در این مقاله نگارندگان در پی آن هستند تا نقش و رابطه عوامل جغرافیایی را در تحولات جمعیتی و زمینه‎های جابجایی و خالی از سکنه شدن روستاهای شرق گیلان بررسی نمایند. اگرچه به نظر می رسد جامعه روستایی استان گیلان و ناحیه مطالعاتی (شرق گیلان)، به لحاظ برخورداری از شاخص‎های خدماتی از وضعیت نسبتاً مناسبی برخوردار باشد، لیکن در طی بیست سال اخیر حدود 91 روستا از مجموع 1294 آبادی شرق گیلان متروک و خالی از سکنه شده اند. روند نزولی جمعیت روستایی ناحیه از سال 1370 آغاز شده و هنوز نیز ادامه دارد و در مجموع حدود 86 درصد از کل نقاط روستایی ناحیه مطالعاتی (1073 روستا) دارای نرخ رشد منفی جمعیت بوده اند. یافته‎های این پژوهش نشان می دهدکه بین توپوگرافی و اقلیم با تحولات جمعیتی و متروک شدن روستاهای ناحیه رابطه نزدیکی وجوددارد. ضمن این که در تغییر وضعیت روستاهای ناحیه از سکونتگاه های دائمی به سکونتگاه های موسمی یا متروک نقش شیب، ساختار زمین شناسی و کاربری اراضی نیز قابل توجه است.