سنجش پایداری بافت‌های شهری (نمونه موردی: شهر اردبیل)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

حجت الله رشیدکلویر ¹ (استادیار گروه معماری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
حسن اکبری ² (استادیار گروه معماری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/08/11 تاریخ پذیرش : 1397/10/14 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه: پایداری, محله, شهر اردبیل, بافت‌های شهری, مدل‌های تصمیم‌گیری چندمتغیره,

چکیده مقاله :

بافت‌های شهری به عنوان محدوده‌های شهری که در ادوار مختلف شکل می‌گیرند و می‌توانند چند محله را در دل خود جای دهند، جزو اندام‌های سازنده شهر محسوب می‌شوند که برای دستیابی به شهری پایدار و قبل از هر نوع برنامه‌ریزی برای شهر، لازم است پایداری آنها مورد سنجش قرار گیرد. از همین رو هدف تحقیق حاضر سنجش پایداری محلات و بافت‌های شهری اردبیل می‌باشد. جامعه‎ی آماری تحقیق را شهروندان تشکیل می‎دهند که390 نفر بر اساس فرمول کوکران- به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه‎گیری به صورت تصادفیِ ساده بوده و پرسشنامه برای آنها توزیع و تکمیل شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‎های حاصل از عملیات میدانی از آزمون‌ آماری t تک نمونه‌ای برای سنجش وضعیت پایداری، از تحلیل واریانس برای مقایسه بافت‌های شهری در قالب نرم‌افزار SPSS و از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM)، الکتر، ویکور، تاپسیس و کپلند برای رتبه‌بندی بافت‌های شهری در قالب EXCEL استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه‌ای نشان داد که پایداری محله‌ای با میانگین عددی 02/3 در حد متوسط می‌باشد و تحلیل واریانس یک‌طرفه حاکی از وجود تفاوت بین بافت‌های شهر از نظر سطح پایداری می‌باشد، بگونه ای که در آزمون تعقیبی شفه بافت‌های شهری اردبیل در دو دسته ناپایدار و نسبتاٌ پایدار قرار گرفتند. نهایتاً اینکه مدل‌های تاپسیس، الکتر، ویکور و مدل ادغامی کپلند نشان داد که به ترتیب بافت‌های برنامه‌ریزی‌شده، ارگانیک، نیمه ارگانیک، روستاهای ادغامی به شهر و حاشیه‌نشین در رتبه های اول تا پنجم پایداری قرار دارند.

چکیده انگلیسی:

Urban tissues as urban ranges which they create during different periods can locate some sectors in their heart and they are regarded as city creator organs or structures and it is necessary to measure for reaching stable city before every planning. So, the aim of current study in measuring stability of Ardebil city tissues and sectors. Study statistical society include citizens which they were selected as samples with 390 persons based on Cochrane’s formulae. Sampling method was simple randomized case and questionnaire was distributed and completed for their. In order to field operations obtained data analysis; One Sample t-test was used to stability position measuring; one –way Anova Analysis was used for urban tissues comparison at SPSS software framework and, Electer, Vicor, Topsis and Copland multiple criteria decision models (MCDM) were used to urban tissues ranking in EXCEL framework. One Sample t-test results showed that sector stability with 3/01 mean is in middle level and one –way Anova analysis showed difference between urban tissues according to stability level which in sheffe’s pursue test; Ardebil city tissues were located in non-stable and relative stable classes. At last; Topsis, Electer, Vicor model and Copland combined model showed that planned, organic, semi-organic, combined villages to city and outskirts villages are located at first to fifth ranks.

منابع و مأخذ:

Alibakhshi, A. (2014). Khoozestan province cities development measuring by using Capland’s method, M.A. Thesis, Geography and urban planning course, Geography department, Humanity college, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Alliot, J. (1999). Introduction of sustainable development at developed countries, Translated by Abdolreza Roknoddin Eftekhari, Hossien Rahimi, 1^st edition, Tehran, Rural development publication. (in Persian)

Ataei, M. (2009). Multiple decision making, 1^st edition, Shahroud, Shahroud industrial University. (in Persian)

Azar, A. & Rajabzadeh, A. (2012). MADM survey applied decision making; 5^th edition, Tehran; Negah-e- Danesh publication. (in Persian)

Azizi, M.M. (2006). Stable resident sector, Case study: Narmak, Aesthetic arts, 27: 35-46. (in Persian)

Beumer, C. (2010), Social Cohesion in a Sustainable Urban Neighborhood, SUN project Interred IV-A, ICIS, JUNE 2010.WWW. sun.euregio.eu.

Fanni, Z. & Saremi, F. (2013). Sector stability development survey at Tehran metropolitan, Case study: Bahar sector (7 region), Gepgraphy and development, 30: 56-35. (in Persian)

Farzaneh-Sadat, J. (2018). Stability measurement in informal residents (Case study: Ardebil city informal residents), M.A. Thesis, Geography and urban planning course, Geography department, Humanity college, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Geravand, L. (2016). Comparative study of satisfaction in resident environment for urban tissues type (Case study: Ardebil city), M.A. Thesis, Geography and urban planning course, Geography department, Humanity college, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Hashemi, R. (2017). Analysis of sector centers spatial – framework position and proper guidelines presenting (Case study: Pirmadar sector range, Ardebil city), M.A. Thesis, Geography and urban planning course, Geography department, Humanity college, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Kiani, A., Gholami, H. & Vahdati, M. (2012). Sectors social biology capacity evaluation and measurement in small cities by using Electer model (Case study: Daragh city), Urban planning and researching magazine, 3(11): 59-72. (in Persian)

Momeni, M. (1998). Regional planning methods and principles, Tehran: Gooya Publication. (in Persian)

Muhammadi, A. & Pashazadeh, A. (2015). Stability level measurement at Ardebil city sectors by focusing on rural centers, Urban studies Magazine, 11: 64-51. (in Persian)

Padarvandi, B. (2013). Investigating and leveling development stability position at Lorestan province cities, M.A. thesis, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Rafieian, M., Forouzandeh, M. & Dadashpour, H. (2012). Sector-based planning recognition in urban old tissues. Case study: Tehran Sanglaj sector, Urban and regional studies and researches, 25: 89-106. (in Persian)

Sasanpour, F., Movahhed, A., Mostafavisaheb, S. & Yousefi-Fashaki, M. (2014). Urban stability sectors evaluation at Saqqez city, urban planning geography studies magazine, 1(2): 73-94. (in Persian)

Stouten, P. (2014) Features for Sustanable Urban Neighborhood Development, Department of Urbanism, Faculty of Architecture Delft University of Technology Delft, Netherlands, Int. Journal for Housing Science, 38(2): 71-79.

Tavakkolinia, J. & Ostadi, M. (2009). Tehran metropolitan sectors stability analysis by focusing on councils performance (Case study: Evin, Darakeh and Velenjak sectors), Human geography studies journal, 73: 29-70. (in Persian)

Wates, N. (2006), The Community Planning Handbook How People Can Shape Their Cities, Towns And Villages In Any Part Of The World. First published in the UK in 2000 by Earth scan Reprinted 2006.

Yigitcanlar, T., Kamruzzaman, Md. & Teriman, S. (2015), Neighborhood Sustainability Assessment: Evaluating Residential Development Sustainability in a Developing Country Context, Sustainability, 7: 2570-2602.

Yıldız, S., Yılmaz, M., Kıvrak, S. & Gultekin, B. A. (2016), Neighborhood Sustainability Assessment Tools and a Comparative Analysis of Five Different Assessment Tools, Plan lama, 26(2): 93–100.

 Zheng, H. W., Shen, Q.  G., Song Y., Sun B. & Hong, J. (2016), Neighborhood sustainability in urban renewal: An assessment framework, Urban Analytics and City Science, 44(5): 903-924.