مطالعات توسعه اجتماعی ایران: 60 (4)

دسترسی آزاد مقاله

1 - مطالعه تطبیقی ابزارهای ارزیابی اثرات اجتماعی درپژوهش‏های اجتماعی
سارا حاجی علیانی فرحناز رستمی مصطفی احمدوند علی اصغر میرک زاده حسین آزادی

10.30495/jisds.2023.74750.11932

نظر به اینکه ارزیابی اثرات اجتماعی به عنوان پیش نیازهای اجتماعی برای حل مشکلات و ناکارآمدی های اجتماعی و حتی از مهمترین بخش های شروع برای رشد اقتصادی است و فرصت هایی را برای کاربرد بنیادی مبانی توسعه ی پایدار فراهم می کند. از این رو لزوم توجه به بعد اجتماعی و تمرکز بر ا چکیده کامل

نظر به اینکه ارزیابی اثرات اجتماعی به عنوان پیش نیازهای اجتماعی برای حل مشکلات و ناکارآمدی های اجتماعی و حتی از مهمترین بخش های شروع برای رشد اقتصادی است و فرصت هایی را برای کاربرد بنیادی مبانی توسعه ی پایدار فراهم می کند. از این رو لزوم توجه به بعد اجتماعی و تمرکز بر ارزیابی این بعد به منظور فراهم آوردن یک نتیجه گیری کلی از اثرات اجتماعی اقدامات و برنامه های توسعه ی پایدار را تحت تاثیر قرار می دهد. با این حال بررسی ادبیات نشان می‌دهد که مطالعات کمی در زمینه ی توصیف و تفسیر روش های ارزیابی اثرات اجتماعی با وجود اهمیت و جذابیت ارزیابی این بعد در اقدامات توسعه ی پایدار وجود دارد. علیرغم در دسترس بودن معیارها برای اندازه‌گیری اثرات اجتماعی، انتخاب ابزارهایی که مطابق با نیازهای دقیق محققان حوزه علوم اجتماعی باشد، کاری بس دشوار است. به منظور پرداختن به این چالش، هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه یک تحلیل جامع از ابزارهای متداول و پرکاربرد اندازه گیری اثرات اجتماعی در پروژه های اجتماعی است که با استفاده از مروری سیستماتیک بر ادبیات موضوع صورت گرفته است. از این نظر، در این مطالعه از الگوی جرج زی ال بردی به عنوان یکی از مهمترین روش های استاندارد برای مقایسه تطبیقی این ابزارها در قالب چهار مرحله توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه بهره گیری شده است. نتایج نشان می دهد که همیشه بهترین یک روش وجود ندارد و هر روش به طور قطع روش های دیگر را منتفی نمی کند. از سویی دیگر هر روش بهتر از روش دیگر نمی باشد و انتخاب بهترین روش به عواملی مانند حوزه پژوهش، موضوع تحقیق، طراحی تحقیق، انتخاب روش های مناسب و متناسب، بازبینی در انتخاب های انجام شده، بررسی مجدد سؤال ها، ماهیت مساله و سایر عوامل زمینه ای دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسی رابطه جامعه پذیری دینی با جامعه پذیری سیاسی در بین جوانان 18-28 سال استان مرکزی
ساره دلشاد محمدحسین پوریانی محمود شهیدی

10.30495/jisds.2023.74974.11940

جامعه‌پذیری دینی وسیاسی جریانی است که از طریق آن فرهنگ دینی و سیاسی یا گرایش ها، نگرش ها، دانش ها و اطلاعات و خلاصه ارزش ها و معیارهای دینی و سیاسی از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌گرد. هدف پژوهش حاضر آن است که رابطه جامعه پذیری دینی را با جامعه پذیری سیاسی بررسی نماید. چ چکیده کامل

جامعه‌پذیری دینی وسیاسی جریانی است که از طریق آن فرهنگ دینی و سیاسی یا گرایش ها، نگرش ها، دانش ها و اطلاعات و خلاصه ارزش ها و معیارهای دینی و سیاسی از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌گرد. هدف پژوهش حاضر آن است که رابطه جامعه پذیری دینی را با جامعه پذیری سیاسی بررسی نماید. چارچوب نظری پژ&zwj;وهش حاضر تلفیقی از نظریه ابعاد دینداری گلاک و استارک، و نظریه لوسین پای است. با الهام از نظریه گلاک و استارک جامعه‌پذیری دینی شامل ابعاد اعتقادی؛ مناسکی؛ تجربی؛ پیامدی است. بر اساس نظریه لوسین پای، جامعه پذیری سیاسی در پنج بعد فعالیت سیاسی، اعتماد سیاسی، اثربخشی سیاسی، علاقه سیاسی، بردباری سیاسی، کمی دیرتر و در بستر جامعه‌پذیری پایه به ویژه جامعه‌پذیری دینی قابل تحقق است. روش تحقیق در پژوهش حاضر پیمایشی از نوع توصیفی -تحلیلی است و داده ها از دو روش اسنادی - کتابخانه‌ای و پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. جامعه مورد مطالعه این تحقیق 384 نفر از جوانان 18-28 سال استان مرکزی است. نتایج نشان می‌دهد هرچند سطح بعد مناسک به ویژه مناسک جمعی جامعه پذیری دینی در حد پایین‌تری در مقایسه با دیگر ابعاد قرار دارد، با این‌همه نتایج پژوهش نشان دهنده موفقیت در جامعه پذیری دینی جوانان است. در مجموع میزان جامعه پذیری سیاسی و درونی شدن ارزش ها و هنجارهای سیاسی در جوانان در سطح نسبتا" پایین تری در مقایسه با جامعه‌پذیری دینی قرار دارد. همچنین نتایج به دست آمده حاکی از ارتباط معنادار میان ابعاد مختلف جامعه پذیری دینی با جامعه پذیری سیاسی است. مقدار ضریب تبیین تصحیح شده نشان می‌دهد که 35 درصد تغییرات متغیر وابسته یعنی جامعه پذیری سیاسی، توسط متغیرهای وارد بر مدل رگرسیونی مورد تبیین واقع شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - مدل‏سازی عامل بنیان رفتار مؤدی هنگام دریافت آموزش در راستای بهبود سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: اشخاص حقوقی شهر تهران)
فروغ معزی محمدعلی کرامتی محمدابراهیم محمدپور زرندی

10.30495/jisds.2023.75246.11955

یکی از عواملی که اخیراً در راستای بهبود سرمایه اجتماعی از بعد اقتصادی به خصوص مطرح شده است ایفای تعهدات مالیاتی از طریق آموزش و فرهنگ سازی می باشد. به نظر می رسد مهم ترین نتیجه آموزش مؤدیان، بهبود ایفای تعهدات مالیاتی باشد که این می تواند زمینه ساز بهبود سرمایه اجتماعی چکیده کامل

یکی از عواملی که اخیراً در راستای بهبود سرمایه اجتماعی از بعد اقتصادی به خصوص مطرح شده است ایفای تعهدات مالیاتی از طریق آموزش و فرهنگ سازی می باشد. به نظر می رسد مهم ترین نتیجه آموزش مؤدیان، بهبود ایفای تعهدات مالیاتی باشد که این می تواند زمینه ساز بهبود سرمایه اجتماعی را داشته باشد. تحقیق حاضر سعی بر آن دارد که به بررسی یکی از جنبه های مهم برای بسترسازی و بهبود اجرای مالیات در کشور که همان آموزش برنامه مالیاتی در اثربخشی اجرای مالیات است، بپردازد. برای تشخیص اثرات برنامه های آموزشی بر رفتار مؤدیان (ایفای تعهدات مالیاتی و نتایج کسب وکار)، رویکرد مدل سازی عامل بنیان که یک رویکرد جزء به کل است به کارگرفته شده است. این تحقیق از نوع کاربردی می باشد و جامعه آماری آن را اشخاص حقوقی شهر تهران تشکیل می دهند و با بررسی مقالات در پایگاه های علمی خارجی و داخلی در زمینۀ تحقیق، عامل ها شناسایی گردیده و از طریق پایگاه داده سازمان مالیاتی و پرسش نامه طی بازه زمانی 1394 لغایت 1399، اطلاعات مورد نظر گردآوری شده است. پس از شناسایی عامل ها، ارتباط بین آنها و ارتباط عامل ها با محیط و در نهایت مدل سازی عامل بنیان و اجرای آن در نرم افزار انی لاجیک چنین نتیجه گرفته شد که دوره های آموزشی برگزار شده برای هر مؤدی می تواند ادراک آن مؤدی از میزان مالیاتی که به آن تعلق گرفته را کاهش داده که در نتیجه منجر به ایفای تعهدات مالیاتی و بهبود سرمایه اجتماعی و تغییر سطوح سودآوری و هزینه گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تحلیل عوامل جامعه شناختی بازار بر گردشگری پایدار(مورد مطالعه: شهر بوشهر)
غلامرضا جعفری نیا

10.30495/jisds.2023.75408.11957

گردشگری مقوله ای است که از دیرباز با اشکال خاص خود در جوامع انسانی وجود داشته و تدریجاً، طی مراحل تاریخی سیر تکاملی خود را تا عصر حاضر پیموده است.. هدف از تحقیق حاضر تحلیل عوامل جامعه شناختی بازار بر گردشگری پایدار با تاکید بر جذب توریسم تجاری در شهر بوشهر می باشد. جام چکیده کامل

گردشگری مقوله ای است که از دیرباز با اشکال خاص خود در جوامع انسانی وجود داشته و تدریجاً، طی مراحل تاریخی سیر تکاملی خود را تا عصر حاضر پیموده است.. هدف از تحقیق حاضر تحلیل عوامل جامعه شناختی بازار بر گردشگری پایدار با تاکید بر جذب توریسم تجاری در شهر بوشهر می باشد. جامعه آماری مربوط به این پژوهش شامل کلیه شهروندان دارای سن بالاتر از 18 سال و کمتر از 60 سال شهر بوشهر و همچنین ارگانهای فعال در زمینه گردشگری و توریسم در سال 1402 می باشد که تعداد شهروندان طبق آخرین سرشماری نفوس مسکن جمعیت شهر بوشهر 275678 نفر می باشند (سامانه آمار نفوس مسکن، 1402).نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 381 نفر بوده که به‌صورت در دسترس انتخاب شدند. روش تحقیق به لحاظ ماهیت توصیفی - همبستگی است و ازلحاظ هدف کاربردی می‌باشد و برای سنجش متغیرهای تحقیق از پرسشنامه های محقق ساخته استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با کمک نرم‌افزار SPSS و آزمون فرضیه ها با روش معادلات ساختاری موجود در نرم‌افزار SmartPLS انجام شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که عوامل موثر بر گردشگری پایدار در شهر بوشهر به لحاظ بررسی نظری مورد تایید قرار گرفته است و ضریب رگرسیونی استاندارد شده تأثیر عوامل جامعه شناختی بازار بر گردشگری در شهر بوشهر به‌عنوان متغیر وابسته برابر با 141/0 می‌باشد. مقدار ضریب تعیین ( ) برای متغیر تاثیرگذاری عوامل جامعه شناختی بازار بر گردشگری پایدار در شهر بوشهر و مولفه های آن برابر با 177/0 می باشد و همچنین مقادیر t مربوط به متغیرها و مؤلفه‌ها بیش از مقدار پایه و استاندارد 96/1 می‌باشد و در سطح 05/0 معنی دار می‌باشد و با توجه به مقادیر R2 قابل ذکر است که در بین متغیرها بیشترین تأثیر مربوط به بازار تجاری و فروشگاه هااز مؤلفه‌های عوامل جامعه شناختی بازار و کمترین تأثیر مربوط به‌ توان جمعیتی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - سازگاری نگرش به مسئولیت اجتماعی با اهداف توسعه پایدار شرکت در صنعت نفت
سیدعلی حسینی حسین دهقان فیض الله نوروزی

10.30495/jisds.2023.75448.11958

امروزه مسئولیت پذیری شرکتی به مهم‌ترین رکن در توسعه پایدار تبدیل‌شده است. لذا، این مطالعه با هدف تحلیل رابطه‌ بین ایفای نقش مسئولیت اجتماعی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با توسعه‌ پایدار انجام گرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری ش چکیده کامل

امروزه مسئولیت پذیری شرکتی به مهم‌ترین رکن در توسعه پایدار تبدیل‌شده است. لذا، این مطالعه با هدف تحلیل رابطه‌ بین ایفای نقش مسئولیت اجتماعی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با توسعه‌ پایدار انجام گرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه مدیران، کارکنان و کارمندان رسمی و غیررسمی مرتبط با طرح‌ها و پروژه‌ها و نیز مهندسین، ناظران و عوامل مرتبط با پیاده سازی طرح احداث خط لوله انتقال نفت خام ترش سبز آب-ری (ذینفعان رسمی و سازمانی) بودند. روش نمونه گیری نیز به‌صورت نمونه گیری غیر احتمالی بود. از این رو، 300 نفر از افراد سازمانی به عنوان نمونه در دسترس انتخاب شدند. نتایج تحلیل مسیر و شاخص های مطلوب برازش مدل ساختاری، بیان کننده معناداری و تبیین و توجیه مناسب کلیه مؤلفه ها برای بررسی مسئولیت اجتماعی شرکتی است. یافته ها نشان می دهد که بین ایفای نقش مسئولیت پذیری شرکتی و توسعه پایدار رابطه معناداری وجود دارد که این ضرایب برای مسئولیت اقتصادی (0.692)، مسئولیت قانونی (0.668) مسئولیت اخلاقی (0.608) و مسئولیت بشردوستانه (0.612) می باشد. ضریب تعیین نیز برابر با 0.326 می باشد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی عمدتاً بر بعد اقتصادی مسئولیت های خود تمرکز دارد و با تفکر عقلانی و هزینه/فایده گرایانه منجر به اختلال نهادی و بوم شناختی مناطق تحت نفوذ طرح احداث خط لوله شده است. لذا، نیازمند به‌کارگیری استراتژی هایی هست که بین ابعاد اقتصادی و سایرمولفه های مسئولیت پذیری (قانونی، اجتماعی، اخلاقی و بشردوستانه) تعادل ایجاد کند تا توسعه پایدار منطقه ای را با مخاطرات بیشتری روبرو نسازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی موانع و راهکارهای توسعه ورزش همگانی در دوران کرونا و پس از کرونا در استان لرستان
هوشنگ گراوند نورالدین اله‌دادی حسن جعفری سعیده سبزیان

10.30495/jisds.2023.75232.11949

هدف پژوهش حاضر، بررسی موانع و راهکارهای توسعه ورزش همگانی در دوران کرونا و پساکرونا در استان لرستان بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر داده ها آمیخته اکتشافی و از نظر روش اجرای پژوهش از نوع داده بنیاد و پیمایشی مقطعی است. در بخش کیفی فعالان حوزه ورزش همگانی به عن چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، بررسی موانع و راهکارهای توسعه ورزش همگانی در دوران کرونا و پساکرونا در استان لرستان بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر داده ها آمیخته اکتشافی و از نظر روش اجرای پژوهش از نوع داده بنیاد و پیمایشی مقطعی است. در بخش کیفی فعالان حوزه ورزش همگانی به عنوان جامعه پژوهش در نظر گرفته شدند که با روش هدفمند گلوله برفی با انجام 9 مصاحبه به نقطه اشباع رسیده است. جامعه آماری پژوهش در بخش کمی را کلیه فعالان حوزه ورزش همگانی به تعداد 100 نفر تشکیل داده اند که ازطریق فرمول کرجسی و مورگان و بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده 80 نفر انتخاب شده اند. تحلیل داده های کیفی نشان داد که تاثیرات کرونا بر ورزش همگانی در 13 مؤلفه، موانع ورزش همگانی در 16 مؤلفه، راهکارهای توسعه ورزش همگانی در دوران کرونا در 23 مؤلفه، موانع توسعه ورزش همگانی در پساکرونا در 15 مؤلفه و راهکارهای توسعه ورزش همگانی در شرایط عادی در 19 مؤلفه دسته بندی شدند. در بخش کمی داده های بدست آمده با استفاده از آزمون فریدمن نشان داد که مهمترین تأثیرات کرونا بر ورزش همگانی تعطیلی باشگاه ها و اماکن ورزشی؛ مهمترین موانع توسعۀ ورزش همگانی تعطیلی مراکز تفریحی، استخرها و مراکز عمومی؛ مهمترین راهکارهای توسعۀ ورزش همگانی ترویج ورزش همگانی مثل کوهنوردی با رعایت موازین بهداشتی؛ مهمترین موانع توسعۀ ورزش همگانی در دوران پساکرونا وجود دغدغه های فکری و مشکلات اقتصادی مردم؛ و مهمترین راهکارهای توسعۀ ورزش همگانی در دوران پساکرونا استفاده از نظر افراد متخصص و دغدغه مند در زمینه اشاعه ورزش های همگانی بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - از رسالت اخلاقی تا مک دولانیزه شدن شغل: تحلیلی بر دوگانگی فهم معنای شغل مطلوب در اندیشه نوجوانان و جوانان شهر مشهد
منوچهر علی نژاد زینب السادات بهشتی راد مسعود حاجی راده میمندی

10.30495/jisds.2023.75574.11964

پل ارتباطی بین فهم شغل مطلوب و کنشگران، مفاهیم انتزاعی هستند که افراد در سنین مختلف و بر حسب شرایط اجتماعی و اقتصادی به آن می رسند. هدف در این جستار تاملی بر دوگانگی فهم معنای شغل مطلوب در اندیشه نوجوانان و جوانان شهر مشهد هست. روش مورد استفاده در کیفی و تحلیل محتوای عر چکیده کامل

پل ارتباطی بین فهم شغل مطلوب و کنشگران، مفاهیم انتزاعی هستند که افراد در سنین مختلف و بر حسب شرایط اجتماعی و اقتصادی به آن می رسند. هدف در این جستار تاملی بر دوگانگی فهم معنای شغل مطلوب در اندیشه نوجوانان و جوانان شهر مشهد هست. روش مورد استفاده در کیفی و تحلیل محتوای عرفی بوده و حجم نمونه حدود 30 نفر از بین جوانان و نوجوانان شهر مشهد انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که نوجوانان در درک خود از شغل مطلوب به مقولاتی همچون خدمتگذاری ، جایگاه مناسب و عدالت شغلی ، درآمد حلال ، انتظار شغلی مبتنی بر حفظ ارزش ها ، لذت کار ، خلاقیت و موفقیت شغلی اشاره کرده اند و جوانان (زن) به مقولاتی همچون محیط زنانه شغل، عدم تبعیض جنسیتی شغل، تشخص شغلی، انطباق جنسیتی شغل، فاصله کار با خانه (فاصله پذیری مکانی شغل و فاصله پذیری زمانی شغل) و مهارت شغلی و جوانان (مرد) به مقولاتی چون درآمد بالا، بیمه شغلی و حقوق مناسب و مزایا، مطالبه گری شغلی، خویش فرمایی و بهداشت محیط کار اشاره داشتند. با مقایسه مقولات اصلی در بین نوجوان و جوانان می توان شاهد نوعی دوگانگی و تفاوت معنایی در فهم شغل مطلوب بود که به تقابل رسالت اخلاقی و انتزاعی از شغل مطلوب در میان نوجوانان تا مک دونالیزه از شغل در میان جوانان می انجامد. به نظر می رسد با توجه به عوامل زمینه ای و محدودیت های ساختاری شغل یابی، جهت گیری آینده در شغل مطلوب به سمت غلبه نگاه عقلانی، ابزاری و خدماتی خواهد بود که زودبازده، کم هزینه و تضمینی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - تحلیل تولید اجتماعی فضا در اقتصاد سیاسی نفت؛ مطالعه مروری
جواد ایمانی شاملو مجتبی رفیعیان

10.30495/jisds.2023.75578.11965

فضا از اساسی ترین اجزا سکونتگاه های شهری است که تحولات پیچیده آن به عنوان چالشی دائمی موردتوجه علوم شهری می باشد، به گونه ای که کنترل و هدایت تحولات رخ داده در آن عمدتاً دشوار بوده و این موضوع با پیچیده تر شدن مسائل اجتماعی در دهه های اخیر و چندوجهی شدن پدیده های شهری، چکیده کامل

فضا از اساسی ترین اجزا سکونتگاه های شهری است که تحولات پیچیده آن به عنوان چالشی دائمی موردتوجه علوم شهری می باشد، به گونه ای که کنترل و هدایت تحولات رخ داده در آن عمدتاً دشوار بوده و این موضوع با پیچیده تر شدن مسائل اجتماعی در دهه های اخیر و چندوجهی شدن پدیده های شهری، پررنگ تر شده است، فرآیندی که نیاز به تقویت رویکردهای قبلی و مجهز شدن آن ها به ابزارهای مضاعف از جنس ارزشی و هنجاری را نمایان ساخته و بستر تحول مفهومی رویکردهای موجود در عرصه فضا و برنامه ریزی را مهیا کرده است. از جمله توجه به تحولات فضایی از منظر رویکردهای سیاسی. درواقع شهرها و به ویژه کلان شهرها به واسطه تمرکز عوامل قدرت و ثروت، نقش بی بدیلی در تحولات دنیای معاصر دارند، به گونه ای که شهرها به واسطه تمرکز سرمایه - به ویژه در قالب سرمایه ثابت- به عنوان منبع مهمی برای جریان سود محسوب می شوند که این جریان از طریق نیروهای سیاسی و عمدتاً به نفع گروه های سرمایه دار محقق می شود؛ لذا بدیهی است کلان شهرهای تحت نظام نفتی با توجه به ویژگی های سیاسی خاص، اسلوب و ساختار فضایی - عملکردی متناظر وضعیت اقتصادی و سیاسی خود را تولید می کنند، بنابراین اکتشاف الگوی مناسبات اجتماعی- شهری در اقتصاد نفتی هدف این پژوهش است. به این منظور با بهره گیری از رویکرد انتقادی به تحلیل اسناد تاریخی موجود در حوزه اجتماعی-فضایی پرداخته شده است. نتایج این مطالعه نشانگر شکل گیری روابط نابرابر اجتماعی و مناسبات سوداگرانه اجتماعی در بستر نظام رانتی - نفتی رشد می کند و این نابرابری ها در ادامه و با گذر از صافی فضا، خود رادر کالبد و ساختار شهری نیز نمایان می نماید. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات