اساس مباحث معرفتی ملاصدرا، بر پایه نظریه حرکتجوهری استوار است، که در آن زمینه تکامل نفس از مرتبه حس به عقل، فراهم میشود. با تکیهبر این نظریه ارتقاء ادراک در مساجد، مستلزم حضور و حرکت فعال مخاطب در فضاهای معماری است. در این حضور مراتبی مختلفی از حرکت بر فرد مترتب می چکیده کامل
اساس مباحث معرفتی ملاصدرا، بر پایه نظریه حرکتجوهری استوار است، که در آن زمینه تکامل نفس از مرتبه حس به عقل، فراهم میشود. با تکیهبر این نظریه ارتقاء ادراک در مساجد، مستلزم حضور و حرکت فعال مخاطب در فضاهای معماری است. در این حضور مراتبی مختلفی از حرکت بر فرد مترتب میشود، که ادراک وی را با توجه ظرفیت وجودیش از سطح مادی به معنوی ارتقاء میدهد. با عنایت به اهمیت این موضوع، هدف این پژوهش شناسایی اقسام حرکتی در فضاهای معماری، و واکاوی نحوه ارتقاء ادراک در مساجد است. حال پرسش کلیدی این است که: حرکت در فضاهای مساجد، چگونه زمینه ارتقاء ادراک را فراهم میکند؟ و در مراتب مختلف حرکتی در مساجد، کدام یک از مراتب ادراکی بر فرد مترتب میشود؟ پژوهش کیفی حاضر بین رشتهای با رویکرد تحلیلی_تفسیری و مورد پژوهی است. در ادبیات پژوهشی، به واسطه تحلیل متون فلسفی و با تکیه بر نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، مراتب ادراکی و اقسام حرکتی تبیین شده، و در فضای مساجد مورد واکاوی قرار گرفته است؛ نهایتاً با دیدی تفسیری و از طریق مورد پژوهی، جایگاه حرکت در مراتب ادراکی مسجد حکیم و ده مسجد دیگر، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که، با عنایت به نظریه حرکتجوهری، با حرکت ناظر در فضاهای مساجد از جمله مسجد حکیم اصفهان، در گذر زمان، مراتبی از حرکت بر فرد مترتب میشود، که در ابتدا متعلق به امور مادی و صوری است؛ اما در مراتب بالای حرکتی و تکامل جوهر نفس آدمی، ادراکات به لایهی باطنی تعلق میگیرد
پرونده مقاله