التزام یکی از شگردهای ادبی است که به اعتقاد منتقدان هم می¬تواند زیبایی بیافریند و هم باعث تفنّن و تصنّع افراطی گردد. التزام مورد نظر در این پژوهش تکرار یک یا دو کلمه در هر بیت یا مصراع است که شاعر از آغاز تا پایان غزل، قصیده یا قطعه، خود را ملزم به ذکر آن کند. محقّقین پ چکیده کامل
التزام یکی از شگردهای ادبی است که به اعتقاد منتقدان هم می¬تواند زیبایی بیافریند و هم باعث تفنّن و تصنّع افراطی گردد. التزام مورد نظر در این پژوهش تکرار یک یا دو کلمه در هر بیت یا مصراع است که شاعر از آغاز تا پایان غزل، قصیده یا قطعه، خود را ملزم به ذکر آن کند. محقّقین پیشین نوشته¬اند "شتر حجره"، نام قصیده¬ای از کاتبی ترشیزی که در هر بیت دو کلمۀ مستبعد "حجره" و "شتر" را التزام کرده است و بسیاری از شعرا او را تقلید و تتبع نموده¬اند، امّا واقعیت آن است که پیش از کاتبی نیز این نوع طبع¬آزمایی شاعرانه، با دو واژۀ ناسازگار با یکدیگر مانند "شتر" و "حجره" سابقه داشته و شعرای بسیاری تا عهد قاجار و پهلوی ذوق خود را تحت شکنجۀ التزام-های دشواری مانند این قرار داده¬اند. در پژوهش حاضر که به صورت کتابخانه¬ای انجام شده، این پژوهشگر با این پرسش روبرو شد که در این التزام¬های دشوار کدامین شعرا تتبّع کرده¬اند و چه کلمات دیگری تا عهد قاجار و پهلوی به آن افزوده شده است؟
پرونده مقاله
در پی ظهور مدرنیسم و آسیبهای جدی قرن بیست و بیست و یکم به طبیعت بهعنوان زیستبوم انسانها و خطر نابودی آن، پژوهشگران حوزه ادبیات نقد بومگرا را به¬عنوان دانشی نو معرفی کردند. رویکردی که به ارتباط ادبیات و هنر و طبیعت و تأثیر متقابل آنها میپردازد تا شاید با تمرکز بر چکیده کامل
در پی ظهور مدرنیسم و آسیبهای جدی قرن بیست و بیست و یکم به طبیعت بهعنوان زیستبوم انسانها و خطر نابودی آن، پژوهشگران حوزه ادبیات نقد بومگرا را به¬عنوان دانشی نو معرفی کردند. رویکردی که به ارتباط ادبیات و هنر و طبیعت و تأثیر متقابل آنها میپردازد تا شاید با تمرکز بر این موضوع ملاحظاتی در خصوص حفظ و حراست از زیستگاه از سوی جامعه انسانی در نظر گرفته شود. هرچند کنش و رفتار انسان با دگرگونی نظام ساختار اجتماعی و تحت تأثیر فلسفه نگاه به زندگی تغییر میکند اما آنچه سبب رابطه رفاقتی یا رقابتی با طبیعت، یگانه شدن یا تفوق بر آن میشود، ریشههایی در روان انسان دارد که پیشینی و بسیار بنیانیتر از روساختهاست. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، سعی بر آن بوده که ریشه آسیب به طبیعت که سبب شکل گرفتن نقد بومگرا شده مورد بررسی قرار گیرد. مؤلفههایی چون ترس از طبیعت، جاندارپنداری طبیعت، وجود و حضور نظام مادر تبار و بالاخره مدرنیته که هرکدام در برهه خاص زمانی حد و حدود و چرایی و چگونگی رابطه و رفتار را تعیین کردهاند و البته نقش و مناسبات قدرت در این تأثیر و تاثر نیز قابل توجه است.
پرونده مقاله
از رويكردهای ارتباطی میان ادبیات و روانشناسی، نقد کهن¬الگویی آثار ادبی است که با بررسی¬ها مي¬توان به لايه¬های معنايی نهفته در محتوای آثار راه يافت. از آثار ادبی، داستان¬های عامیانه با توجه به دارا بودن بن¬مایه¬های اساطیری و محتوای اخلاقی تعلیمی، اهمیّت بسزایی در آشکار س چکیده کامل
از رويكردهای ارتباطی میان ادبیات و روانشناسی، نقد کهن¬الگویی آثار ادبی است که با بررسی¬ها مي¬توان به لايه¬های معنايی نهفته در محتوای آثار راه يافت. از آثار ادبی، داستان¬های عامیانه با توجه به دارا بودن بن¬مایه¬های اساطیری و محتوای اخلاقی تعلیمی، اهمیّت بسزایی در آشکار ساختن محتویات ناخودآگاه دارند در این مقاله، با هدف بررسی سبک¬شناسی عناصرکهن¬الگویی و تأثیر آن در فرآیند فردیّت، بیست داستان عامیانه از مجموعه «فرهنگ افسانه¬های مردم ایران»درویشیان و خندان مهآبادی در تکرارهای سبکی عناصر مختلف کهن¬الگویی، انواع کهن¬الگو و چگونگی فرآیند فردیّت به صورت توصیفی تحلیلی بررسی شده است. کهنالگوی بنیادی داستان¬ها، کهن¬الگوی سایه می¬باشد. در فرآیند فردیّت، شخصیت¬ها در مقابله با سایه به کمک دیگر کهن¬الگوها که مهمترین آن پیر خرد می¬باشد به کمال فردیّت می¬رسند و در مواردی که کهن¬الگوی یاریگر ندارند و سازگاری کهن¬الگوها متعادل نیست، قهرمان شکست خورده است.
پرونده مقاله
توصیه حکومتیها در همه دورهها معمولاً به سادهنویسی است؛ اما در نیمه دوم از دوره قاجاریه از آنجایی که هم خود شاهان نویسنده بودند و هم دخالت مستقیم در مکاتبات داشتند، در عمل به الگوی سادهنویسی تبدیل شدند. رواج فنّ روزنامهنگاری و تلگراف و خاطره و خطابه و سفرنامه و رسا چکیده کامل
توصیه حکومتیها در همه دورهها معمولاً به سادهنویسی است؛ اما در نیمه دوم از دوره قاجاریه از آنجایی که هم خود شاهان نویسنده بودند و هم دخالت مستقیم در مکاتبات داشتند، در عمل به الگوی سادهنویسی تبدیل شدند. رواج فنّ روزنامهنگاری و تلگراف و خاطره و خطابه و سفرنامه و رسالات انتقادی و گسترش ترجمه و داستاننویسی، از پدیدههای مهمی بودند که سادهنویسی را در نیمه دوم قاجاریه به یک الگوی همگانی تبدیل کردند. هممشربی و همراهی شمار زیادی از روشنفکران و تحصیلکردگان و عالمان دینی و گروههایی از بازاریان و تودههای شهری در میدان مبارزه سیاسی و فرهنگی و قلمی، موجب نزدیک شدن افکار و زبان و بیان این گروهها به یکدیگر و شکلگیری زبان و بیانی ساده و شفاف و تحلیلی و مستدل و عاری از جنبههای ادبی و پیچیده نثر گذشته گردید. بیگمان ارتباط با اروپا و گسترش جهاننگری و دگرگون شدن حساسیتهای فکری و تأثیرپذیری از کتابها و روزنامههای آنها و تن دادن به ایجاد تغییر در همه پدیدهها و سرایت آن تغییر در ادبیات و نگارش از عاملهای تأثیرگذار بر سادگی نثر و شعر در این دوره میتواند باشد. در سویه دیگر نیز مجموعهای از عوامل داخلی در این سادگی دخالت داشت که برخی از آنها عبارتاند از: مواجه بودن با مخاطبان بیسواد و کمسواد و توسعه علوم مختلف و شتابگیری تحولات سیاسی.
پرونده مقاله
در دورۀ مشروطیّت، شاهد هجوم انبوه واژهها و اصطلاحات فرانسوی به زبان و ادب فارسی می¬باشیم که در شعر شاعران دورۀ اوّل مشروطه، همانند ادیب الممالک فراهانی و حسن وحید دستگردی، بسیار فراوان¬تر از دیگر شاعران است. با گذار از دورۀ بیداری و رسیدن به دورۀ پهلوی اوّل و دوم، این چکیده کامل
در دورۀ مشروطیّت، شاهد هجوم انبوه واژهها و اصطلاحات فرانسوی به زبان و ادب فارسی می¬باشیم که در شعر شاعران دورۀ اوّل مشروطه، همانند ادیب الممالک فراهانی و حسن وحید دستگردی، بسیار فراوان¬تر از دیگر شاعران است. با گذار از دورۀ بیداری و رسیدن به دورۀ پهلوی اوّل و دوم، این واژهها و اصطلاحات؛ دست¬خوش تغییرات زبانی می¬شوند. پرسش اصلی این نوشته که به شیوۀ اسنادی و به روش کتاب¬خانه¬ای درصدد پاسخ آن برآمده-ایم آن است که واژهها و اصطلاحات فرانسوی در شعر شهریار، چه تغییراتی یافته است؟ نتیجۀ این بررسی نشان می¬دهد، بسیاری از واژهها و اصطلاحات فرانسوی از همان آغاز ورود به زبان و فرهنگ فارسی، تثبیت و مورد پذیرش و استفاده واقع شده، بعضی کم¬رنگ و به حاشیه رانده شده، برخی محو و از دایرۀ استعمال خارج گشته و بعضی با تغییرات آوایی مواجه شده و برخی به ضرورت وزن شعری دچار ترخیم و برخی برای رشته¬های خاصّی تخصیص یافته، در موارد اندکی برخی از واژهها به دو زبان فارسی و فرانسوی با یک صورت نوشتاری و معنایی به کار رفته¬اند، بعضی واژه¬ها و اصطلاحات از حوزۀ محدود خارج شده و توسّع معنایی یافته و برخی از واژهها و اصطلاحات نیز معادل فارسی تراش¬خورده، خوش¬آواتر و قابل فهم¬تری در شعر شهریار یافته¬اند.
پرونده مقاله
ژرار ژنت پیوندهای موجود میان متون ادبی را زیر واژه کلی ترامتنیت قرار میدهد. یکی از این پیوندها پیوند بیش متنی است. در پیوند بیش متنی، متن دوم برگرفته از متن نخست است تا آنجا که اگر متن نخست نباشد متن دوم نیز شکل نمیگیرد. پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که پیوند میا چکیده کامل
ژرار ژنت پیوندهای موجود میان متون ادبی را زیر واژه کلی ترامتنیت قرار میدهد. یکی از این پیوندها پیوند بیش متنی است. در پیوند بیش متنی، متن دوم برگرفته از متن نخست است تا آنجا که اگر متن نخست نباشد متن دوم نیز شکل نمیگیرد. پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که پیوند میان «رستمنامه» و شاهنامه پیوندی بیش متنی است. با این همه به نوشته ژنت، حتی هنگامیکه پیوند دو اثر بیش متنی است، خالق اثر دوم دست به ایجاد بسط، تعمیم و دگرگونی در اثر نخست میزند. نتایج پژوهش حاضر که پژوهشی توصیفی- تحلیلی است، نشان میدهد که بهار در «رستمنامه» دست به این دگرگونی زده است و از تقلید محض خودداری کرده است. در نتیجه، رستمنامه بهار اثری اصیل است که در آن دغدغههای سیاسی و فرهنگی زمانه شاعر بازتاب یافتهاند.
پرونده مقاله