اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی: 2 (2)

دسترسی آزاد مقاله

1 - بررسی تغییرات کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی Nepeta crispa Willd. در رویشگاه‌های مختلف طبیعی زراعی
محمد کرمی محمد تقی عبادی مهدی عیاری نوش آبادی

20.1001.1.23223235.1399.8.2.1.3

گیاه مفرّاح با نام علمی Nepeta crispa Willd. از تیره نعناعیان، از جمله گیاهان بومی ایران می باشد که به صورت خودرو اطراف کوه الوند استان همدان رویش دارد. از این گیاه به‌عنوان ضدنفخ، ضدالتهاب، مسکن، ضد باکتری و ضد قارچ استفاده می‌شود. هدف این تحقیق، بررسی فیتوشیمیایی ترکی چکیده کامل

گیاه مفرّاح با نام علمی Nepeta crispa Willd. از تیره نعناعیان، از جمله گیاهان بومی ایران می باشد که به صورت خودرو اطراف کوه الوند استان همدان رویش دارد. از این گیاه به‌عنوان ضدنفخ، ضدالتهاب، مسکن، ضد باکتری و ضد قارچ استفاده می‌شود. هدف این تحقیق، بررسی فیتوشیمیایی ترکیبات اسانس اندام هوایی این گیاه در مرحله رویشی، کشت شده در دانشگاه تربیت مدرس تهران با ارتفاع 1283 متر از سطح دریا، و مقایسه با نمونه های برداشت شده از مناطق خودروی: ارزان فود و گشانی به‌ترتیب با ارتفاعات 3015 و 2489 متر از سطح دریا می‌باشد. نمونه گیاهان در اوایل مرداد ماه 1397 برداشت شدند. اسانس هر سه نمونه در مرحله رویشی با روش تقطیر با آب استخراج گردید و با استفاده از دستگاه‌های GC-FIDو GC-MS آنالیزگردید. درصد اسانس در نمونه های جمع آوری شده از ارزان فود، گشانی و مزرعه، به‌ترتیب 13/2، 97/1 و 55/0 درصد بود. ترکیبات اصلی شناسایی شده: 8،1- سینئول (3/40، 5/48، 9/49 درصد)، 4aα,7β,7aα- نپتالاکتون[1] (8/34، 7/3، 7/24 درصد) و بتا- پینن (2/6، 4/5، 4/5 درصد) به‌ترتیب در نمونه های مزرعه، گشانی و ارزان فود مشاهده شد. هرچند میزان درصد اسانس و ماده 1، 8-سینئول، در نمونه کشت شده در تهران کاهش یافت، با این حال میزان ترکیب نپتالاکتون در این نمونه‌ها افزایش یافت. با توجه به نتایج به‌دست آمده تغییر شرایط محیطی نقش مهمی در تغییر کمیت و کیفیت اسانس این گیاه داشته است، ولی کشت در محلی با اختلاف ارتفاع بیش از 1200 متر، پایین تر نسبت به محل رویش اصلی، نشانی امیدبخش برای پتانسیل اهلی کردن N. crispa می‌باشد. بهینه‌سازی عوامل دیگری مانند کشت در منطقه‌ای نزدیک رویشگاه اصلی و یا تیمارهای تغذیه، تنش‌های زیستی و غیر زیستی، می‌تواند کیفیت گیاه را نسبت به نمونه خودرو بهبود بخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسی اثر کود بیولوژیک تیوباسیلوس و کود شیمیایی بر ویژگی‌های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی Satureja hortensis L.
علی قادری علی نوعی خدیجه احمدی حسین صبوری فرد

20.1001.1.23223235.1399.8.2.2.4

مرزه تابستانی (Satureja hortensis L.) یکی از گیاهان ارزشمند دارویی متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی اثر کود بیولوژیک تیوباسیلوس و کود شیمیایی بر ویژگی‌های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی Satureja hortensis L.بود. مطالعه حا چکیده کامل

مرزه تابستانی (Satureja hortensis L.) یکی از گیاهان ارزشمند دارویی متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی اثر کود بیولوژیک تیوباسیلوس و کود شیمیایی بر ویژگی‌های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی Satureja hortensis L.بود. مطالعه حاضر به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کاملاً تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهر گلمکان در سال 98-1397 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود بیولوژیک تیوباسیلوس (0 (شاهد)، 5 و 12 کیلوگرم در هر هکتار) و کود شیمیایی (0 (شاهد)، 35 و 70 کیلوگرم در هر هکتار) بودند. اسانس گیاه از برگ های مرزه در مرحله گلدهی توسط دستگاه کلونجر استخراج و سپس ترکیب‌های تشکیل دهنده اسانس توسط GC-MS مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همه صفات مورفولوژیکی گیاه و هم چنین کیفیت و کمیت مواد مؤثره اسانس تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار گرفتند. به طوری‌که کاربرد تلفیقی کود بیولوژیک تیوباسیلوس و کود شیمیایی منجر به افزایش صفات مورد بررسی نسبت به شاهدگردید. بیشترین ارتفاع بوته (8/48 سانتی متر)، وزن خشک برگ (7/9 گرم) و دانسیته اسانس (67/3 درصد) در استفاده توأم کود تیوباسیلوس و کود شیمیایی بدست آمد. دو ترکیب اصلی اسانس مرزه شامل: کارواکرول (10/62 درصد) و گاما-ترپینن (04/19 درصد) بیشترین، افزایش را در ترکیب تیماری 12 کیلوگرم در هکتار کود تیوباسیلوس و 70 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی (NPK) نشان دادند. بر اساس نتایج بدست آمده مشخص شد که استفاده از ترکیب تیماری کود تیوباسیلوس و کود شیمیایی می‌تواند ویژگی های مورفولوژیکی، کمیت و کیفیت اسانس مرزه را نیز افزایش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - بررسی ویژگی‌های فیتوشیمیایی میوه سه ژنوتیپ از گیاه L. Ficus carica شهرستان خوی
سکینه مرادخانی

20.1001.1.23223235.1399.8.2.3.5

میوه انجیر (Ficus carica L.) حاوی مقادیر فراوانی از ترکیبات فنولی، فلاونوییدی و آنتوسیانین‌‌‌‌ها می‌باشد که مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌های طبیعی هستند. در این پژوهش میوه سه ژنوتیپ انجیر از سه منطقه: قرخ یاشار، بدل آباد و پیرموسی واقع در شهرستان خوی، (آذربایجان غربی) در شهریو چکیده کامل

میوه انجیر (Ficus carica L.) حاوی مقادیر فراوانی از ترکیبات فنولی، فلاونوییدی و آنتوسیانین‌‌‌‌ها می‌باشد که مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌های طبیعی هستند. در این پژوهش میوه سه ژنوتیپ انجیر از سه منطقه: قرخ یاشار، بدل آباد و پیرموسی واقع در شهرستان خوی، (آذربایجان غربی) در شهریورماه 1398 برداشت و صفات بیوشیمیایی آنها مورد بررسی قرار گرفت. اندازه‌گیری ظرفیت آنتی‌اکسیدانی با روش DPPH، میزان فنل کل، آنتوسیانین کل با استفاده از اسپکتوفتومتری و تعیین مقدار میزان قندهای محلول و پلی فنل‌‌‌‌ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع (HPLC) انجام شد. میزان عملکرد آنتی‌اکسیدانی در میوه‌‌‌‌ها از 93/36 تا 67/45 درصد متغیر بود. بیشترین میزان فنل کل 59/418 میلی‌گرم در صد گرم وزن تر گالیک ‌اسید بود که در ژنوتیپ دوم مشاهده گردید. بیشترین میزان آنتوسیانین 219/1 میلی‌گرم در صد گرم وزن تر بود که در ژنوتیپ اول مشاهده شد. طبق نتایج حاصل از آنالیز قندهای محلول هرسه قند فروکتوز، ساکارز وگلوکز در هر سه ژنوتیپ مشاهده شد. همچنین در این پژوهش 9 ترکیب پلی فنلی از میوه‌‌‌ی انجیر استخراج شد که به‌ترتیب: شامل گالیک اسید، کافئیک اسید، کلروژنیک اسید، روتین، کوماریک، رزماریک اسید، کوئرسیتین، سینامیک اسید، آپاژنین‌‌ می‌باشد و ترکیب کلروژنیک اسید با میانگین 88/30 میکروگرم بر گرم به عنوان پلی فنل غالب شناسایی گردید. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، ژنوتیپ های مختلف انجیر حاوی آنتی اکسیدان ها و پلی‌فنل های طبیعی می باشد که در بین آنها ژنوتیپ اول که مربوط به روستای قرخ یاشار می باشد حاوی سطوح بالاتری از آنتی‌اکسیدان و پلی فنل ها می باشد که می توان این ژنوتیپ را برای برنامه های اصلاحی آینده پیشنهاد نمود، همچنین می توان از آن در صنایع غذایی و داروسازی استفاده کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - بررسی و مقایسه میزان روغن و پروفیل اسیدهای چرب میوه جمعیتهای مختلف گیاه دارویی Rosa canina L. در رویشگاه‌های مختلف آذربایجان غربی، شمال غربی ایران
فاطمه نژادحبیب وش ارسلان پیروش سعیده خاموشی

20.1001.1.23223235.1399.8.2.4.6

میوه گیاه دارویی نسترن کوهی (Rosa canina L.) حاوی مواد ارزشمندی مانند اسیدهای چرب است. در این تحقیق به منظور تعیین میزان روغن و پروفیل اسیدهای چرب بذرهای نسترن کوهی در رویشگاه های مختلف کشور و اطلاع از میزان تنوع این ترکیبات، میوه‌ها در زمان رسیدن کامل از 5 منطقه با شرا چکیده کامل

میوه گیاه دارویی نسترن کوهی (Rosa canina L.) حاوی مواد ارزشمندی مانند اسیدهای چرب است. در این تحقیق به منظور تعیین میزان روغن و پروفیل اسیدهای چرب بذرهای نسترن کوهی در رویشگاه های مختلف کشور و اطلاع از میزان تنوع این ترکیبات، میوه‌ها در زمان رسیدن کامل از 5 منطقه با شرایط اقلیمی مختلف شامل ارومیه، چالدران، بوکان، شاهین‌دژ و زنجان به‌ترتیب با ارتفاع1500، 2000، 1370، 1406، 1638 متر از سطح دریا در 30 شهریور 1396جمع آوری شدند. استخراج روغن بذرهای میوه با دستگاه سوکسله و تجزیه اسید‌های چرب با دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) صورت گرفت. نتایج نشان داد رویشگاه‌های مختلف تاثیر معنی دار بر میزان روغن و پروفیل اسیدهای چرب داشته است. بیشترین و کمترین درصد روغن به‌ترتیب، از رویشگاه‌های شاهیندژ (5/20 درصد) و چالدران (3/12 درصد) بدست آمد. اسیدهای چرب غالب روغن بذر رویشگاه چالدران، پالمیتیک اسید (5/49 درصد)، لینولئیک اسید (7/46 درصد)، سیس-9- اولئیک اسید (8/28 درصد) و سیس-11-ایکوزانوئیک اسید (08/17 درصد) بودند، در حالی که اسیدهای چرب غالب رویشگاه ارومیه، لینولئیک اسید (42/96 درصد)، سیس-9-اولئیک اسید (30/33 درصد)، سیس-11-ایکوزانوئیک اسید (15/34 درصد) و پالمیتیک اسید (5/92 درصد) بودند. در رویشگاه زنجان، اسیدهای چرب اصلی، لینولئیک اسید (46/30 درصد)، سیس-9- اولئیک اسید (28/42 درصد)، سیس-11-ایکوزانوئیک اسید (16/71 درصد) و پالمیتیک اسید (4/54 درصد) بودند. در رویشگاه بوکان، اسیدهای چرب غالب، لینولئیک اسید (45/31 درصد)، سیس-9-اولئیک اسید (27/70 درصد)، سیس- 11- ایکوزانوئیک اسید ( 17/70درصد) و پالمیتیک اسید (5/33 درصد) بودند، در حالی که در رویشگاه شاهیندژ، لینولئیک اسید (52/61 درصد)، سیس-9- اولئیک اسید (28/62 درصد) و سیس- 11- ایکوزانوئیک اسید (18/70 درصد) اسیدهای چرب غالب بودند. رویشگاه‌های ارومیه و بوکان از نظر میزان اسیدهای چرب اشباع بهترین منطقه بودند، در حالی که بذرهای رویشگاه شاهیندژ از نظر مقدار اسیدهای چرب غیر اشباع غنی بودند. به‌طورکلی، نتایج حاصل از این مطالعه، اثر شرایط اکولوژیکی را بر کمیت و کیفیت اسیدهای چرب و درصد روغن موجود در بذر نسترن کوهی به اثبات رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - بررسی و مقایسه صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه داروئیpulegium L. Mentha در رویشگاه‌های مختلف طبیعی و زراعی استان گیلان
عزیزاله خیری زهرا بهارمست محسن ثانی خانی علی سلیمانی

20.1001.1.23223235.1399.8.2.5.7

گیاه داروئی پونه معطر (pulegium L. Mentha) متعلق به تیره نعنا، گیاهی با ارزش های سودمند تجاری و صنعتی است که به علت سنتز ﻣﺎده ﻣﺆﺛﺮه ﭘﻮﻟﮕﻮن با اثر ضدﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ و آنتی‌اکسیدان ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دارویی ﻗﺮار می گیرد. این تحقیق با هدف بررسی صفات مورفولوژیکی و تنوع فیتوشیمیایی اسانس چکیده کامل

گیاه داروئی پونه معطر (pulegium L. Mentha) متعلق به تیره نعنا، گیاهی با ارزش های سودمند تجاری و صنعتی است که به علت سنتز ﻣﺎده ﻣﺆﺛﺮه ﭘﻮﻟﮕﻮن با اثر ضدﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ و آنتی‌اکسیدان ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دارویی ﻗﺮار می گیرد. این تحقیق با هدف بررسی صفات مورفولوژیکی و تنوع فیتوشیمیایی اسانس توده های مختلف پونه معطر جمع آوری شده از سه رویشگاه طبیعی: ضیابر، ماسال و آبکنار در مرحله گلدهی در استان گیلان و همچنین کشت ریزوم نمونه‌های رویشگاهی در همان سال در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام پذیرفت. ریزوم جمعیت های فوق در بهار 1396 جمع آوری و به مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان جهت کشت و مطالعه انتقال یافت و در تابستان همان سال ، همزمان سرشاخه های گلدار توده ها از مزرعه و نواحی مورد مطالعه جمع آوری گردید. استخراج اسانس با استفاده از دستگاه کلونجر، تقطیر با آب و آنالیز اسانس ها با استفاده از دستگاه Gc و GC-MS شناسایی گردید. نتایج نشان داد، جمعیت های این گونه در رویشگاه طبیعی از لحاظ صفات مورفولوژیکی از جمله طول برگ، ارتفاع بوته و تعداد میانگره از برتری ببیشتری برخوردار بودند. بیشترین میزان درصد اسانس و پولگون در جمعیت کشت شده (4/54 درصد) و کمترین میزان آن در توده آبکنار (19/40 درصد) مشاهده شد. که یکی از دلایل آن می تواند کاهش میزان بارندگی، افزایش ارتفاع از سطح دریا و همچنین تفاوت در طول و عرض جغرافیایی باشد. پولگون و کامفندر منطقه ضیابر، به‌ترتیب با 17/49 و 84/11 درصد بالاترین میزان ترکیبات اسانسی بودند، در منطقه ماسال، پولگون با 47/49 و گاماترپینن 24/14 درصد و در منطقه آبکنار پولگون با 19/40 و گاماترپینن با 56/11 درصد بیشترین میزان ترکیبات اسانسی بودند. بالا بودن میزان این ترکیبات در جمعیت های مورد بررسی نشان‌دهنده کیفیت بالای اسانس در این گیاه دارویی ا ست. با توجه به اینکه هرچه ترکیبات موجود در اسانس کمتر و درصد آنها بیشتر باشد جداسازی ترکیبات جهت مصارف تجاری و دارویی آسان تر است جمعیت های کشت شده از این گونه با داشتن تعداد ترکیبات کمتر اما درصد بالای ترکیبات اصلی نسبت به سایر جمعیت‌های پونه برتری و پتانسیل بیشتری برای برنامه های اصلاحی و اهلی سازی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی اثر القاء الیسیتورها بر خواص آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات ثانویه میسلیوم قارچ‌های Stereum hirsutum, Hyphodontia paradoxa و Arthrinium arundinis در استان گلستان
گلایم لازمی وحیده پیام نور جمیله نظری عمران عالیشاه

20.1001.1.23223235.1399.8.2.6.8

این تحقیق با هدف بررسی اثر القاء الیسیتورها بر خواص آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات ثانویه میسلیوم قارچ‌های Arthrinium arundinis ، همزیست گلسنگ، Hyphodontia paradoxaو Stereum hirsutum به میزبانی گیاه Betula pendulaانجام شد. در تابستان 1395 نمونه‌برداری اولیه از پوست تنه درختان چکیده کامل

این تحقیق با هدف بررسی اثر القاء الیسیتورها بر خواص آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات ثانویه میسلیوم قارچ‌های Arthrinium arundinis ، همزیست گلسنگ، Hyphodontia paradoxaو Stereum hirsutum به میزبانی گیاه Betula pendulaانجام شد. در تابستان 1395 نمونه‌برداری اولیه از پوست تنه درختان از منطقه سیاه مرزکوه استان گلستان از ارتفاع 2400متری از سطح دریا انجام و خالص‌سازی قارچ انجام شد. در 1397 از ذخایر میسیلیومی دوساله برای تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات ترکیبات ثانویه استفاده گردید. تیمارهای نیترات سدیم، نانوفیبرسلولز و سولفات منیزیم به عنوان الیسیتور به کار برده شدند. همچنین ارزیابی اولیه میزان تری ترپنوئید با استفاده از دستگاه HPLC با کمک استاندارد بتولین و بتولینیک اسید، انجام و جهت اطمینان از تری ترپنوئید بودن پیک مربوطه از دستگاه LC-MS استفاده شد. بررسی خواص آنتی‌اکسیدانی میسیلیوم قارچ‌های فوق با روش DPPH صورت گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که پیک مربوط به تری ترپنوئیدها که مشتقات بتولین هستند در قارچ H. paradoxa در الیسیتور نانو فیبرسلولز و قارچ S. hirsutumدر الیسیتور نیترات سدیم (به ترتیب 5/6 و 37/6 برابر شاهد) بیشترین مقدار بوده است. در قارچ A. arundinis تزریق الیسیتورها تاثیری بر میزان تری ترپنوئیدها نداشت و به طور قابل ملاحظه‌ای باعث کاهش آن شد. میزان آنتی‌اکسیدان H. paradoxaدر تیمار شاهد 1/83 درصد بود و القاء الیسیتورها نتیجه عکس داشته و میزان خواص را کاهش داد. مقدار آنتی‌اکسیدان قارچ A. arundinisباالیسیتورمنیزیم سولفات از 05/82 به 12/87 درصد و در A. arundinis با افزودن نیترات سدیم به محیط از 62/24 به 04/86 درصد رسید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - فیتوسنتز نانوذرات نقره پایدار با استفاده از عصاره آبی گونه Salvia rhytidea Benth. و مقایسه عملکرد ضدمیکروبی آن با عصاره طبیعی گیاه
امید عزیزیان شرمه ابراهیم ملاشاهی مژگان طاهری‌زاده

20.1001.1.23223235.1399.8.2.7.9

مطالعه حاضر اولین گزارش از فیتوسنتز نانوذرات نقره از عصاره آبی ریشه گیاه دارویی مریم گلی تفتانی (Salvia rhytidea Benth.) و مقایسه عملکرد ضدمیکروبی آن با عصاره طبیعی گیاه می باشد. نمونه‌های گیاهی در مرحله گلدهی در خردادماه سال 1396 از ارتفاعات کوه تفتان (طول 60 درجه و 44 چکیده کامل

مطالعه حاضر اولین گزارش از فیتوسنتز نانوذرات نقره از عصاره آبی ریشه گیاه دارویی مریم گلی تفتانی (Salvia rhytidea Benth.) و مقایسه عملکرد ضدمیکروبی آن با عصاره طبیعی گیاه می باشد. نمونه‌های گیاهی در مرحله گلدهی در خردادماه سال 1396 از ارتفاعات کوه تفتان (طول 60 درجه و 44 دقیقه شرقی و عرض 28 درجه و 33 دقیقه شمالی و در ارتفاع 1394 متر بالاتر از سطح دریا) جمع‌آوری شدند. پس از تهیه عصاره به روش خیساندن، نانوذرات نقره به روش زیستی سنتز شدند. سپس پارامترهایی همچون pH واکنش، غلظت نیترات نقره و زمان واکنش مورد مطالعه قرار گرفته و بهینه سازی شدند. پس از بررسی خصوصیات نانوذرات توسط میکروسکوپ الکترونی گذاره و پراش پرتو ایکس، خاصیت ضدمیکروبی آن ها علیه باکتری های سالمونلا تیفی موریوم، اشرشیاکلی، باسیلوس سرئوس و استافیلوکوکوس اورئوس و قارچ های آسپرژیلوس فلاووس و پنی سیلیوم‌اکسپانسوم به دو روش انتشار از دیسک و حداقل غلظت مهار کننده رشد بررسی شد و با فعالیت ضدمیکروبی عصاره آبی مقایسه شد. نانوذرات به دست آمده دارای ماکسیمم جذب در طول موج 415-400 نانومتر، اندازه میانگین 20-25 نانومتر، شکل کروی و یکنواخت بودند. بررسی فعالیت ضدمیکروبی نشان داد که اثرات ضدمیکروبی وابسته به غلظت بوده و در غلظت های یکسان، نانوذرات دارای اثر مهارکنندگی به مراتب بیشتری در مقایسه با عصاره آبی بوده اند، به گونه ای که در غلظت 50 میکروگرم بر میلی لیتر، بیشترین اثر مهارکنندگی علیه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (19 میلی متر) و قارچ آسپرژیلوس فلاووس (19 میلی متر) مشاهده شد. بر اساس نتایج به دست آمده گیاهان دارای پتانسیل بالایی جهت سنتز زیستی نانوذرات بوده که به عنوان میکروب زدا می توانند در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار گیرند. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات