-
دسترسی آزاد مقاله
1 - واکاوی تطبیقی گونههای روایت در سمک عیار و کنت مونت کریستو
طاهره حسنی محمدعلی داودآبادی فراهانی محمدرضا قاریمقالۀ حاضر به بررسی و تحلیل گونههای روایت در سمک عیار و کنت مونت کریستو میپردازد. سمک عیار بزرگترین میراث منثور ما در قرن ششم هجری است و کنت مونت کریستو اثر الکساندر دوما در قرن نوزدهم میلادی خلق شد که در دستهبندیهای ادب داستانی در ذیل رمانس قرار میگیرند. چگونگی کا چکیده کاملمقالۀ حاضر به بررسی و تحلیل گونههای روایت در سمک عیار و کنت مونت کریستو میپردازد. سمک عیار بزرگترین میراث منثور ما در قرن ششم هجری است و کنت مونت کریستو اثر الکساندر دوما در قرن نوزدهم میلادی خلق شد که در دستهبندیهای ادب داستانی در ذیل رمانس قرار میگیرند. چگونگی کاربرد گونههای روایت در این دو اثر برجستۀ ایرانی و فرانسوی مسألۀ اصلی این پژوهش است که با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار میگیرد. روایت مهمترین عنصر داستانی این آثار است، نویسندگان علاوه بر نمایش نوع راوی به شخصیتپردازی و توصیف نیز پرداختهاند. یافتهها حکایت از این دارد که راوی در سمک عیار و کنت مونت کریستو دانای کل نامحدود ناهمسان متنگراست و گونههای روایت درآنها به دو صورت سوم شخص مفرد و اول شخص جمع مشاهده شدند. در سمک عیار و کنت مونت کریستو چندگونگی روایت وجود دارد که باعث جذابیت بیشتر آنها شده است. راوی در هر دو اثر منتخب عملکرد مشابه دارد؛ دروننمای بیرونیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تفسیر المیزان و معیارهای نقد
سید رضا موسوی میثم تارمتفسیر المیزان، با استفاده ازتفسیر قرآن به قرآن و استخراج مقاصد الهی با استناد به آیات همگون، توانسته است مبهمات بسیاری از آیات الهی را تبیین کند و یکی از بی نظیرترین تفاسیر را به جهان اسلام تقدیم کند. یکی از ویژگی های برجسته المیزان، شیوه های نقد علامه طباطبایی، بر آرای چکیده کاملتفسیر المیزان، با استفاده ازتفسیر قرآن به قرآن و استخراج مقاصد الهی با استناد به آیات همگون، توانسته است مبهمات بسیاری از آیات الهی را تبیین کند و یکی از بی نظیرترین تفاسیر را به جهان اسلام تقدیم کند. یکی از ویژگی های برجسته المیزان، شیوه های نقد علامه طباطبایی، بر آرای تفسیری دیگر مفسران است، که در این مقاله نگارنده کوشیده است تا با مطالعه بیش از نیمی از تفسیر المیزان، گونه های نقد را در آن جستجو کند. علامه طباطبایی، با معیارهایی چون ناسازگاری با ظاهر آیات، ناهمگونی با صدر و ذیل آیه، استفاده از سیاق آیه، بهره جویی از قواعد نحوی و واژه شناسی، استفاده از تاریخ، شناخت مکی و مدنی و نقدر مطلق انگاری علوم تجربی، نگره های دیگر مفسران و رویات را نقد کند. در این نوشتار به دیدگاه علامه در مورد زبان قرآن، به عنوان یک موضوع مبنایی، در تفسیر و نقدر آرای دیگران و نیز به نظریه عدم حجیت ظواهر قرآن، که به خطا به همه اخباریون منسوب است اشاره شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - جامعه شناسی شخصیت در رمان بوفکور صادق هدایت
فرهاد طهماسبیدر فایل اصل مقاله موجود است.در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - پارادوکس زن ستیزی-زن ستایی ( بررسی همسنج«زن» در «هزار و یک شب» و «قصه های کنتر بری»)
نزهت نوحیجایگاه و نقش زن در اجتماع و نگرشهای مثبت و منفی در این باب موضوعی است که همواره، از دیرباز و پرتکرار در ادبیات شرق و غرب، از کلاسیک تا مدرن بازتاب داشتهاست. بهویژه امروزه با اوجگیری موج گرایشهای اجتماعی زنمدار و فمینیستی و تسرّی آن به حوزة ادبیات، سخن در باب تلقیه چکیده کاملجایگاه و نقش زن در اجتماع و نگرشهای مثبت و منفی در این باب موضوعی است که همواره، از دیرباز و پرتکرار در ادبیات شرق و غرب، از کلاسیک تا مدرن بازتاب داشتهاست. بهویژه امروزه با اوجگیری موج گرایشهای اجتماعی زنمدار و فمینیستی و تسرّی آن به حوزة ادبیات، سخن در باب تلقیهای یکسویه نویسندگان آثار ادبی و فراتر از آن دیدگاههای زنستیزانه، بیش از پیش محل بحث و پژوهش است. مقاله حاضر با رویکردی به این مهم، در میان آثار کلاسیک ادبیات جهان، هزار و یک شب از مشرق زمین و قصههای کنتربری اثر جفری چاسر داستانسرا و شاعر شهیر انگلیسی از غرب را به دلیل تناسب زمانی، سبک ادبی و مشابهت بستر اجتماعی روزگار خلق دو اثر، برگزیده و مؤلفهء زن را در آنها مورد بررسی تطبیقی و همسنجی قرار داده است و در پایان به دریافت دیدگاههایی کمابیش مشترک با دامنهای پارادوکسیکال از مفاهیم زنستیزانه- زنستایانه در دو اثر مذکور، منجر شدهاست پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - «بررسی عنصر روایتگری در مرزبان-نامه
محبوبه خراسانی فائزه هداییاز آن جایی که مرزبان نامه، یکی از امّهات آثار تعلیمی کهن پارسی است، به سبب شیوه ی روایت گری و بعد تعلیمی از جایگاه ویژه، برخوردار است. این مقاله سعی دارد به تحلیل جایگاه راوی در روایت و داستان های مرزبان نامه بپردازد. در این مبحث، نشان داده شده که روایت گری در مرزبان نا چکیده کاملاز آن جایی که مرزبان نامه، یکی از امّهات آثار تعلیمی کهن پارسی است، به سبب شیوه ی روایت گری و بعد تعلیمی از جایگاه ویژه، برخوردار است. این مقاله سعی دارد به تحلیل جایگاه راوی در روایت و داستان های مرزبان نامه بپردازد. در این مبحث، نشان داده شده که روایت گری در مرزبان نامه با یک راوی صورت نگرفته است. راوی کسی است که قصّه از زبان او نقل می شود. این راوی می تواند به طور آشکار یا پنهان در قصّه حضور داشته باشد. راوی هر روایت در سطحی ویژه قرار می گیرد، در نتیجه برای روایت شنو نیز می توان سطوحی را در نظر گرفت (در حقیقت روایت شنوها در هر روایت متفاوت اند). زیرا هر روایت همان طور که راوی دارد، ناگزیر در مقابل روایت شنو (مخاطب) نیز دارد. روایت شنو با خواننده ی داستان متفاوت است. همچنین راوی نسبت به چگونگی حضور در داستان، می تواند درون داستانی یا برون داستانی باشد و از طرف دیگر راوی بر اساس نسبتی که با داستان دارد، دخیل در داستان یا جدا از داستان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تاریخنگاری تحول دانش معلمان طی چهار دهه اخیر
نسرین نصرتی مصطفی قادری فائزه ناطقیهدف این مطالعه، درک روند تاریخی دانش معلمان در چهار دهه گذشته است. برای این کار مقالات و کتب پژوهشگران دانش معلمان در طی دهههای 80 تا 2010 میلادی از طریق فرا تحلیل مورد مطالعه قرارگرفته است. برای این منظور مقالات و کتابهای در دسترس و شاخص دانش معلمان مربوط به سیزده پژ چکیده کاملهدف این مطالعه، درک روند تاریخی دانش معلمان در چهار دهه گذشته است. برای این کار مقالات و کتب پژوهشگران دانش معلمان در طی دهههای 80 تا 2010 میلادی از طریق فرا تحلیل مورد مطالعه قرارگرفته است. برای این منظور مقالات و کتابهای در دسترس و شاخص دانش معلمان مربوط به سیزده پژوهشگر برتر حوزه دانش معلمان در طی چهار دهه اخیر بهعنوان اسناد شاخص مورد تحلیل قرارگرفتهاند. مدلها و الگوهای دانش معلمی برحسب زمان در چهار دهه تقسیمبندی و برحسب زمان مورد تحلیل اسنادی قرارگرفتهاند. روند تاریخی دانش معلمان نشان میدهد که مطالعات دانش معلمان در دهه 80 به سمت دانش عملی معلمان، در دهه 90 به سمت دانش ضروری معلمان و در دهه 2000 به سمت تولید دانش توسط خود معلمان و در سالهای اخیر (2000 به بعد) مدلهای دانش معلمان به سمت مدلهای ترکیبی دانش عملی، دانش ضروری و پژوهشهای معلمان تغییر کرده است. مهمترین مفاهیم موردبررسی در دانش معلمان به ترتیب سیر تاریخی عبارتاند از: معلم ژرفنگر یا کار اندیش، معلم روایتگر، معلم پژوهنده، معلم حرفهای و معلم متخصص. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - علل رویکرد آل زبیر، همسران و موالی ایشان به نقل احادیث و روایات در صدر اسلام
دکتر محمدرضا غضنفریزبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کردهاند. آگاهیهای حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به چکیده کاملزبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کردهاند. آگاهیهای حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به عنوان حافظان اطلاعات اختصاصی خاندان، آنها را به نسلهای بعدی و موالی خود انتقال دادند تا با بکارگیری روشهای خاصی که به مرور زمان شکل گرفته، از منابع احادیث و اخبار صدر اسلام بشمار آیند. اگرچه ابعاد سیاسی ـ نظامی آل زبیر در تاریخ اسلام برجسته تر به نظر میرسد، ولی ابعاد علمی ـ فرهنگی این خاندان نیز قابل توجه و تأمل است و نباید از نظرها دور بماند؛ بویژه این که علل و انگیزههای رویکرد آنان به نقل احادیث و اخبار جای توجه و دقت نظر دارد. بدین منظور بررسی این عوامل موضوع مقاله حاضر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - علل رویکرد آل زبیر، همسران و موالی ایشان به نقل احادیث و روایات در صدر اسلام
محمدرضا غضنفریزبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کردهاند. آگاهیهای حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به چکیده کاملزبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کردهاند. آگاهیهای حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به عنوان حافظان اطلاعات اختصاصی خاندان، آنها را به نسلهای بعدی و موالی خود انتقال دادند تا با بکارگیری روشهای خاصی که به مرور زمان شکل گرفته، از منابع احادیث و اخبار صدر اسلام بشمار آیند. اگرچه ابعاد سیاسی ـ نظامی آل زبیر در تاریخ اسلام برجسته تر به نظر میرسد، ولی ابعاد علمی ـ فرهنگی این خاندان نیز قابل توجه و تأمل است و نباید از نظرها دور بماند؛ بویژه این که علل و انگیزههای رویکرد آنان به نقل احادیث و اخبار جای توجه و دقت نظر دارد. بدین منظور بررسی این عوامل موضوع مقاله حاضر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - علوم حدیث در ربع نیشابور طی چهار سدۀ نخستین اسلامی
مهدی حاجیان مهرناز بهروزی محمد سپهریهدف این مطالعه بررسی وضعیت علم حدیث در ربع نیشابور طی چهار سدۀ نخست اسلامی است؛ گوشهای از قلمرو اسلامی که با برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی و شرایط ایدهآل زیست محیطی، محل گرد آمدن تعداد زیادی از فقها، عالمان و بزرگان حدیث و حوزۀ شکلگیری بخشی از فعالیتهای بزرگ حدی چکیده کاملهدف این مطالعه بررسی وضعیت علم حدیث در ربع نیشابور طی چهار سدۀ نخست اسلامی است؛ گوشهای از قلمرو اسلامی که با برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی و شرایط ایدهآل زیست محیطی، محل گرد آمدن تعداد زیادی از فقها، عالمان و بزرگان حدیث و حوزۀ شکلگیری بخشی از فعالیتهای بزرگ حدیثی در سدههای نخستین اسلامی بود. میخواهیم نشان دهیم اعتبار و رونق علم حدیث در نیشابور مرهون عنایت بزرگان دین، نظیر علی بن موسی الرضا (ع) و تصحیح مجموعههای حدیثی و روایتهای معتبر و مستند از جمله حدیث سلسلة الذهب، به همراه فعالیت محدّثان بزرگ و نام آور شیعه و عامیمذهب بوده است. چنان که خواهیم دید، در پی تلاشهای حدیثی محدّثان حوزۀ حدیث نیشابور در گردآوری روایات و یادگیری و آموزش آنها، آثار فراوانی توسط محدّثان بزرگی چون مسلم بن حجاج، فضل بن شاذان و حاکم نیشابوری تدوین گردید. نیز، خواهیم دید اشتهار آثاری مثل صحیح مسلم سبب شد این آثار در نیشابور نیز محوری برای تصنیفات حدیثی جدیدی نظیر کتب مستخرج و مسانید شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - اسماعیل بن ابیزیاد سکونی: قاضی عامی یا صحابی رازدار امامی؟
عمیدرضا اکبری محمد قندهاریاسماعیل بن ابیزیاد سَکونی (د حدود 180ق) در برخی منابع متقدم امامیه، عامی دانسته شده است. علاوه بر تصریح رجالیان اهل سنت به قاضی بودن سکونی، قرائن متعددی حکایت از ارتباط او با دربار عباسی دارد که این مسئله در کنار نحوۀ روایتگری او از امام صادق (ع)، نوع گرایش عامی او را چکیده کاملاسماعیل بن ابیزیاد سَکونی (د حدود 180ق) در برخی منابع متقدم امامیه، عامی دانسته شده است. علاوه بر تصریح رجالیان اهل سنت به قاضی بودن سکونی، قرائن متعددی حکایت از ارتباط او با دربار عباسی دارد که این مسئله در کنار نحوۀ روایتگری او از امام صادق (ع)، نوع گرایش عامی او را نشان میدهد؛ اما فراوانیِ روایات او در منابع امامی، مضامین برخی از روایاتش و آشنایی اندک امامیه با او موجب شده تا در چند قرن اخیر، کسانی دیدگاه متقدم در مورد مذهب سکونی را رد کرده و او را نه تنها امامی، که از اصحاب رازدار و ثقه امام صادق (ع) بشمرند. این مقاله بعد از ارائه دلایلی جدید بر گرایش عامی سکونی، نشان داده است که برخی از روایات سکونی که به خاطر نوع خطاب امام با راوی پیشتر شاهد امامی بودن سکونی تلقی میشدند، روایاتیاند که سکونی یا راویانش آنها را از دفاتر دیگران گرفتهاند، و گاه نسبت آنها به سکونی نیز اشکالاتی دارد. همچنین، سکونی روایات زیادی با مضامین عامی و خلاف اعتقاد امامیه دارد؛ مانند اخبار همسو با فقه جریانهای حاشیهای عامه و حتی مناقب خلفا. جمعی از راویان عامه نیز از سکونی آثاری مانند تفسیر سکونی را روایت کردهاند، که فضایی عامی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - منابع مکتوب، طرق تحمل و نقش چندگانۀ راویان در اعتبارسنجی احادیث امامیه
احسان سرخه ایبسیاری بر این باورند که تا سده ها، حافظۀ محدثان مخزن نگهداری احادیث امامیه، و زبان ها سبب انتقال و انتشار آنها بودهاند؛ اما بررسی شواهد تاریخی، گواه آن است که آثار مکتوب، وظیفۀ مهم حراست و انتقال این میراث حدیثی را بر عهده گرفتهاند. محدثان برای حفظ این آثار و با درخوا چکیده کاملبسیاری بر این باورند که تا سده ها، حافظۀ محدثان مخزن نگهداری احادیث امامیه، و زبان ها سبب انتقال و انتشار آنها بودهاند؛ اما بررسی شواهد تاریخی، گواه آن است که آثار مکتوب، وظیفۀ مهم حراست و انتقال این میراث حدیثی را بر عهده گرفتهاند. محدثان برای حفظ این آثار و با درخواست طالبان علم، آنها را در اختیار شاگردان و راویان دیگر قرار می دادند. این شیوه از نقل وانتقال، به دلایل گوناگون، مانند اطمینان از برابری نسخههای نوپدید با متن اصلی، نیازمند سماع و قرائت بود. در گذر زمان برخی طرق دیگر تحمل حدیث نیز به این دو روش افزوده شد. بیشتر محدثان متعهد بودند برای رعایت شیوۀ استناددهی، در ابتدای احادیثِ برگرفته از آثار حدیثی، راویان منابع، مؤلفان آنها و راویان احادیثِ مندرج در منبع را ذکر کنند. نقشهای گونهگون افراد دخیل در نقل و انتقالِ احادیث، ایجاب میکند که در اعتبارسنجی اخبار به میزان نقشآفرینی آنها توجه درخور شود. این نوشتار تلاش میکند با بررسی علل پیدایش طرق تحمل احادیث و سیر تاریخی دگرگونیهای رخداده در این فرایند، نشان دهد ضروری است در اعتبارسنجی احادیث براساس نقشهای متنوعِ هر یک از نقشآفرینان در نقلوانتقال اخبار، ارزشگذاری متفاوتی به ایشان داده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - روش کشف تدلیس و انگیزههای آن در مناسبات روایی اسلامی؛ نمونه: روایتگری دارقطنی از جعابی
محمد عافی خراسانی روح الله شهیدیتدلیس یکی از پدیدههای قابل توجه در فرآیند نقل و انتقال احادیث بوده است که عدم توجه به آن، اعتبارسنجی سندهای حدیثی را دچار خدشه میسازد. این پدیده در تاریخ حدیث ریشهدار بوده و بسیاری از محدثان در سطوح مختلف، مرتکبِ آن شدهاند. از مسئلههای مهم در بررسیِ این پدیده، روش چکیده کاملتدلیس یکی از پدیدههای قابل توجه در فرآیند نقل و انتقال احادیث بوده است که عدم توجه به آن، اعتبارسنجی سندهای حدیثی را دچار خدشه میسازد. این پدیده در تاریخ حدیث ریشهدار بوده و بسیاری از محدثان در سطوح مختلف، مرتکبِ آن شدهاند. از مسئلههای مهم در بررسیِ این پدیده، روش کشفِ آن در سندهای حدیثی و همچنین شناختِ انگیزههای محدثان از انجام آن است. در این مقاله، با تکیه بر یک نمونۀ عینی به این مهم پرداخته شده است؛ این نمونه تعبیرهای نامتعارفی است که دارقُطنی، برای نام بردن از استادِ خویش محمّد بن عُمَر جعابی ذکر نموده است. با تحلیل موردی تکتکِ این تعبیرها، نخست اثبات شد که همۀ آنها در واقع دربارۀ جعابی به کار رفتهاند؛ سپس نامتعارف بودنِ این تعبیرها دربارۀ جعابی و در نتیجه، تدلیسِ دارقطنی در یادکرد از وی ثابت شد. در پایان، فرضیههای گوناگونی در تحلیل انگیزۀ احتمالی دارقطنی از این تدلیس بیان شد که از مهمترینِ آنها، بدگمان شدنِ او نسبت به جعابی در اواخرِ عمرِ وی است، به گونهای که احتمالا با تغییر در روش نام بردن از جعابی، وانمود کرده است که از او زیاد روایت نمیکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - بازشناسی مفهوم «تخلیط» در آثار کهن رجالی امامیه و بررسی تأثیر آن در اعتبارسنجی راویان
سعید سبوئی جهرمی محمد فائزییکی از اصطلاحات پرکاربرد در آثار کهن علم رجال اصطلاح تخلیط و دیگر مشتقات آن است. معنای این واژه نزد متقدمین روشن بوده است؛ به همین دلیل توضیحی در مورد آن ارائه ندادهاند، اما با گذشت زمان و ازبینرفتن قرائن، این اصطلاح دچار ابهام شد؛ بهگونهای که علمای متأخر در تعریف آ چکیده کاملیکی از اصطلاحات پرکاربرد در آثار کهن علم رجال اصطلاح تخلیط و دیگر مشتقات آن است. معنای این واژه نزد متقدمین روشن بوده است؛ به همین دلیل توضیحی در مورد آن ارائه ندادهاند، اما با گذشت زمان و ازبینرفتن قرائن، این اصطلاح دچار ابهام شد؛ بهگونهای که علمای متأخر در تعریف آن دچار اختلاف شدند. برخی آن را به معنای فساد عقیده و عدهای دیگر آن را به معنای جمع بین روایات معتبر و غیرمعتبر دانستهاند. باتوجهبه نقش مهم این اصطلاح در اعتبارسنجی راویان و ابهامی که در تبیین آن وجود دارد ارائه پژوهشی جامع در راستای رفع ابهامات موجود ضروری به نظر میرسد. در این نوشته که باهدف مشخصکردن مفهوم تخلیط در کلام متقدمان علم رجال انجام گرفت، با روش توصیفی - تحلیلی و با کمکگرفتن از دادههای کتابخانهای استعمالات مختلف این واژه و دیگر مشتقات آن در آثار پیشینیان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که تخلیط به معنای نقل روایات معتبر و غیرمعتبر توسط یک راوی است که در بیشتر موارد ریشه در انحراف عقیدتی او دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - محمد بن سنان و نقش او در انتقال حدیث زیدیه به امامیه
گیتی محمدبیگی علیرضا ابطحی فروشانی محمد علی چلونگردر مبحث تاریخ حدیث، راویان حدیث جایگاه مهمی دارند. نخستین احادیث که با عنوان کتاب، اصل یا نسخه یاد شده است، پس از سدۀ دوم هـ توسط طبقه و افراد خاصی دست به دست و نقل شده است. یکی از مهم ترین راویان ومحدثان امامی که حلقه اتصال منابع و احادیث سدۀ دوم و سوم بود، محمدبن سنان چکیده کاملدر مبحث تاریخ حدیث، راویان حدیث جایگاه مهمی دارند. نخستین احادیث که با عنوان کتاب، اصل یا نسخه یاد شده است، پس از سدۀ دوم هـ توسط طبقه و افراد خاصی دست به دست و نقل شده است. یکی از مهم ترین راویان ومحدثان امامی که حلقه اتصال منابع و احادیث سدۀ دوم و سوم بود، محمدبن سنان(د.220ق ) است. اینکه محمدبن سنان از نظر وثاقت یا تضعیف میان محدثان امامی چه جایگاهی دارد؟ نقش او در انتقال روایات زیدی به امامیه چگونه بوده است ؟ روایات ذکر شده از سوی وی تا چه حدی در امامیه نفوذ دارد؟ موضوع این مقاله است که تلاش می گردد به روش تاریخی و شیوه توصیفی- تحلیلی باتکیه بر منابع موجود بررسی گردد. علی رغم، آنکه محمدبن سنان را به دلیل همنشینی با افرادی چون مفضل بن عمر و نقل روایات او،فردی غالی دانسته اند و تضعیف وی نزد محدثان و عدم پذیرش روایات او، کتاب ها و روایات نقل شده از او رواج یافت که روایات دو محدث زیدی صاحب نام، ابوالجارود(ح150ق)و طلحه بن زید(ح150ق) گزارش شده است. به نظر می رسد محمد بن سنان نقش مهمی در انتقال احادیث زیدی به امامی ایفا کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - گفتگو در حکایت خلیفه و اعرابی در سه روایت مثنوی، مصیبت نامه و جوامعالحکایات
مریم خلیلی جهانتیغ فاطمه محمودیگفتگوی اشخاص حکایت با یکدیگر از شگردهای شخصیتپردازی است. هر گفته نشانی از گویندة خود دارد و شخصیتها نیز با گفتگو خلق میشوند، همچنان که سخن گفتن هر کسی نیز نشانی از طبقه اجتماعی، میزان تحصیلات و منش انسانی او دارد. بنابراین قدرت به کارگیری گفتگو در خلق شخصیت کار ساده چکیده کاملگفتگوی اشخاص حکایت با یکدیگر از شگردهای شخصیتپردازی است. هر گفته نشانی از گویندة خود دارد و شخصیتها نیز با گفتگو خلق میشوند، همچنان که سخن گفتن هر کسی نیز نشانی از طبقه اجتماعی، میزان تحصیلات و منش انسانی او دارد. بنابراین قدرت به کارگیری گفتگو در خلق شخصیت کار سادهای نیست و از عهدة هر کسی برنمیآید؛ بخصوص اگر اثر هنری به شعر باشد. در این نوشته با روش تحلیل محتوا به مقایسة عنصر گفتگو در حکایت تمثیلی خلیفه که در کرم از حاتم طائی گذشته بود از مثنوی مولوی و مآخذ احتمالی آن یعنی مصیبت نامه عطار و جوامعالحکایات عوفی میپردازیم تا از این طریق فرضیة خود را در برتری هنری مولوی بر مآخذی که از آنها استفاده کرده است به اثبات برسانیم و به این نتایج برسیم که گفتگو در مثنوی علاوه بر خلق شخصیتها و بیان احساسات و عواطف و افکار آنها، نشانة شناخت درست مولانا از روحیات اقشار مختلف جامعه است؛ به طوری که در حکایت مثنوی با آن که تشخص زبانی وجود ندارد لیکن لحن گفتگوها چنان است که میتوان به طبقه اجتماعی و و وضعیت روحی شخصیتها پی برد. علاوه بر آن مولانا نیز در چارچوب این گفتگوهای نسبتاً طولانی با هنرمندی به اهداف تعلیمی خود دست مییابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - اسباب و نتایج جرح راوی بر اساس مذهب
محمد قاسمیرجالیان فریقین برای تحصیل اطمینان از صحت حدیث در باره شخصیت راویان، آنها را داوری و بعضی را جرح کردهاند. ایشان برای راوی صفاتی را لازم شمردهاند که عدالت و ضبط مهمترین آنهاست. بررسی و تحلیل رفتار و گفتار رجالیان و محدثان برجسته که با عقل و نقل هم سازگارتر است نشان می چکیده کاملرجالیان فریقین برای تحصیل اطمینان از صحت حدیث در باره شخصیت راویان، آنها را داوری و بعضی را جرح کردهاند. ایشان برای راوی صفاتی را لازم شمردهاند که عدالت و ضبط مهمترین آنهاست. بررسی و تحلیل رفتار و گفتار رجالیان و محدثان برجسته که با عقل و نقل هم سازگارتر است نشان می دهد که بیشتر ایشان، روایت اهل مذهب دیگر را هم در صورت احراز وثاقت پذیرفتهاند. واردساختن عنصر مذهب در جرح، در امر زمامداری امت و اختلاف دیدگاه ها در این باره ریشه دارد. درحالیکه رجالیان شیعه به سبب پیشامد انحراف در زمامداری و سوءاستفاده زمامداران از جریان حدیث، به مذهب راوی توجه کرده اند، رجالیان اهل سنت به دلیل عناصری مانند تقیه و یا پدیدهای چون غلو و غالیان، به مذهب راوی اهتمام نمودهاند. در این نوشتار تحلیلی- استدلالی، معلوم شده است واردساختن بی دلیل عنصر مذهب سبب محرومیت از بخشی از میراث نبوی و افتادن فاصله میان اتباع مذاهب اسلامی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - تاملی برچگونگی فاصله ی "شاعر" و "راوی"در متون شاعرانه ( با تکیه بر نمونه هایی از شعر حافظ و شاملو)
پروین سلاجقهاین مقاله ،گفتاری تحلیلی در باره ی فاصله ی "راوی" از شخص "شاعر" در لحظه ی خلق شعر و شامل دو بخش است: نظری و کاربردی. در بخش نظری، با توجه به دیدگاه نظریه پردازان معاصر، مانند: ، یاکوبسن، اسکولز، باختین ،ژنت،اصحاب نقد عملی ، نقد نو و...، ضمن طرح فرضیه ی فاصله ی راوی از " چکیده کاملاین مقاله ،گفتاری تحلیلی در باره ی فاصله ی "راوی" از شخص "شاعر" در لحظه ی خلق شعر و شامل دو بخش است: نظری و کاربردی. در بخش نظری، با توجه به دیدگاه نظریه پردازان معاصر، مانند: ، یاکوبسن، اسکولز، باختین ،ژنت،اصحاب نقد عملی ، نقد نو و...، ضمن طرح فرضیه ی فاصله ی راوی از "شخص شاعر" در لحظه ی سرایش شعر، چگونگی حضور ممتد او در متن بر اساس منطق مکالمه نیز،بررسی شده است. در بخش کاربردی،نمونه هایی از غزلیات "شمس الدین محمد حافظ شیرازی"و اشعار "احمدشاملو"با توجه به مطالب نظری بجث، انتخاب و مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته است .روش ارائه وتحلیل مطالب در این مقاله به نحوی است که تا حد امکان، ضمن طرحنظریه ی تفاوت صدای "راوی "با "صدای شاعر" در شعر، چگونگی اقتدار ، گسترش و طنین آن ها نیز، مطرح شده است. علاوه بر آن، بنا به ضرورت، شاهد مثال های انتخابیتا حد امکان در چارچوب نظری نوعی طبقه بندی مقایسه ای مورد تحلیل قرار گرفته اند.هرچند در این مقاله بنا به مقتضای حال تحلیل ها در چگونگی وضعیت صدای راوی به مباحث دیگری از جمله تمایز "مخاطب شخصی و حاضر" با "مخاطب گسترش یافته ی غایب" نیز اشاره شده است .اما از آن جا که پرداختن به مبحث مخاطب شناسی از این منظر و چگونگی تمایز این دو نوع مخاطب از یکدیگر، به بجثی جداگانه نیازمند است، تمرکز اصلی بحثبر فاصله ی شاعر و راوی در شعر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - نکاتی نویافته دربارۀ هویّت راوی و زمان تألیف حماسۀ یتیمنامه
میلاد جعفرپورچکیدهیتیمنامه، حماسۀ منثوری است که برای مدّتها و بنا به غفلتی، تحت عنوان نامدلّل داستان حسین کُرد شبستری زبانزد اهل عصر بوده، امّا به رغم شهرت فراگیر آن در ایران، نهتنها پیکرۀ متنی اصیل و شگفت این روایت داستانی ناشناخته باقی مانده و منتشر نشده، بلکه در اندک تحقیقات م چکیده کاملچکیدهیتیمنامه، حماسۀ منثوری است که برای مدّتها و بنا به غفلتی، تحت عنوان نامدلّل داستان حسین کُرد شبستری زبانزد اهل عصر بوده، امّا به رغم شهرت فراگیر آن در ایران، نهتنها پیکرۀ متنی اصیل و شگفت این روایت داستانی ناشناخته باقی مانده و منتشر نشده، بلکه در اندک تحقیقات مرتبط با یتیمنامه نیز هیچ بحثی در شناسایی هویّت داستانپرداز آن ارائه نشده است. بر کنار از این موضوع مهم، در زمینۀ نسبت زمان تألیف یتیمنامه به دورۀ صفویّه یا قاجار، دو دیدگاه به صورت تبییننشده و کلّی بیان شده که روشمند و مطلوب نبوده است. پژوهش حاضر، با توجّه به این فقر شناخت، در دو بخش به روش استقرایی و بر اساس جمعبندی اشارات و برآیندهای موجود در دستنویسهای یتیمنامه، ابتدا دربارۀ هویّت فرضی داستانپرداز این حماسه به روشنگری پرداخته و سپس دلایلی را در انتساب قطعی زمان تألیف یتیمنامه به دورۀ صفویّه ذکر کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - شخصیت و شگردهای شخصیتپردازی سعدی در" گلستان"
رقیه شنبهایقصّه و داستان، از قدیم در میان مردم رایج و مورد توّجه آنان بوده است. انسانها، در تمام ادوار، از گذشته ـ یعنی آن هنگام که شبها در کورسوی روشنایی نور شمع، به قصّههای به ظاهر ساده و بیشتر تخیلی که سینه به سینه نقل شده بود، گوش میکردند ـ تا امروز ـ که پیچیدهترین آن ی چکیده کاملقصّه و داستان، از قدیم در میان مردم رایج و مورد توّجه آنان بوده است. انسانها، در تمام ادوار، از گذشته ـ یعنی آن هنگام که شبها در کورسوی روشنایی نور شمع، به قصّههای به ظاهر ساده و بیشتر تخیلی که سینه به سینه نقل شده بود، گوش میکردند ـ تا امروز ـ که پیچیدهترین آن یعنی رمانها را میخوانند ـ در زوایای اطوار شخصیتها و قهرمانان آنها، از گیاهان و جانوران گرفته تا آدمها، به تماشای زندگی و برخورد با زندگیهای گوناگون مینشینند و از آن، درس و عبرت میگیرند. در واقع، قصّه به اندازة تاریخ، در تهذیب و تربیت آنها، نقش دارد. حتّی بیش از تاریخ. زیرا عوالمی که در قصّه برای انسان تصویر میشود و معرفتی که در دنبال کردن سرگذشت قهرمانان آن از فرهنگ و جزئیات دیگر، عاید خواننده میگردد، در حوصلة هیچ تاریخی نمیگنجد و همین موضوع است که موجب توجه و علاقة تمام طبقات مردم به قصّه میشود. قصّهای که مهمترین عنصر در پیشبرد آن، شخصیت یا قهرمان آن است. مردم به سبب اعمال این شخصیتها به آنها دل میبستند یا از آنها متنفّر میشدند و این امر باعث میشد که آنان، قصّه و داستان را پیگیری کنند. هرچه این شخصیتها، واقعیتر و راستتر بودند، بیشتر به دل خوانندگان مینشستند. هر چه آنان، در بدی و خوبی مطلق نبودند، یعنی گاهی خوب و گاهی بد، مردم با آنان بیشتر احساس خویشی میکردند. گاهی میشد که در قصّه، ماجرا فقط از زبان راوی بیان میشد و شخصیتها خیلی فعّال نبودند، امّا باز هم چون روح زندگی داشت و با زندگی مردم گره خورده بود، جذّاب و شنیدنی بود. حتّی گاهی میشد که قهرمانان و شخصیتهای قصّه کاری نمیکردند، بلکه قصد و انگیزة آنان بود که قصّه را پیش میبرد. امّا باز این قصّهها نیز برای مردم شنیدنی بود. زیرا مردم میفهمیدند که این انگیزه است که به اعمال یک شخصیت، ارزش اخلاقی میبخشد. بنابراین، بهترین و جذابترین قصّهها، در بین مردم آنهایی بود که بهترین شخصیتها و بهترین درون مایهها را داشتند و بهترین شخصیتها، آنهایی بودند که از جامعه و وقایع آن، شکل گرفته بودند. با نگاهی به " گلستان" از این منظر، یعنی شگردهای سعدی در شخصیتپردازی متوجه امتیاز دیگر این اثر ارزشمند میشویم؛ ویژگیی دیگر که پرده از رازهای خرمی و جاودانگی " گلستان" برمیدارد. پرونده مقاله