پارادوکس زن ستیزی-زن ستایی ( بررسی همسنج«زن» در «هزار و یک شب» و «قصه های کنتر بری»)

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

نزهت نوحی ¹

1 - دانشگاه ازاد اسلامی زنجان, زنجان, ایران.

تاریخ دریافت : 1397/04/21 تاریخ پذیرش : 1397/04/21 تاریخ انتشار : 1397/01/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

جایگاه و نقش زن در اجتماع و نگرش‌های مثبت و منفی در این باب موضوعی است که همواره، از دیرباز و پرتکرار در ادبیات شرق و غرب، از کلاسیک تا مدرن بازتاب داشته‌است. به‌ویژه امروزه با اوجگیری موج گرایش‌های اجتماعی زن‌مدار و فمینیستی و تسرّی آن به حوزة ادبیات، سخن در باب تلقی‌های یکسویه نویسندگان آثار ادبی و فراتر از آن دیدگاه‌های زن‌ستیزانه، بیش از پیش محل بحث و پژوهش است. مقاله حاضر با رویکردی به این مهم، در میان آثار کلاسیک ادبیات جهان، هزار و یک‌ شب از مشرق زمین و قصه‌های کنتربری اثر جفری چاسر داستانسرا و شاعر شهیر انگلیسی از غرب را به دلیل تناسب زمانی،‌ سبک ادبی و مشابهت بستر اجتماعی روزگار خلق دو اثر، برگزیده و مؤلفهء زن را در آن‌ها مورد بررسی تطبیقی و همسنجی قرار داده است و در پایان به دریافت دیدگاه‌هایی کمابیش مشترک با دامنه‌ای پارادوکسیکال از مفاهیم زن‌ستیزانه- زن‌ستایانه در دو اثر مذکور، منجر شده‌است

چکیده انگلیسی:

The position and the role of women in society, and the altered positive and negative attitudes towards them had frequently been reflected in all types of literature -- classic and modern, Eastern and Western. Nowadays by the expansion of female-oriented propensities like Feminism and its crossing the borders of literature, studies and researches on unilateral and even misogynist attitudes of some authors towards women have also been found urgent and necessary. The present paper focuses on these attitudes in two famous works of the world literature: One Thousand and One Nights, which is the most famous collection of old folk tales from East, and The Canterbury Tales, by English fictionist and poet Geoffrey Chaucer. These two works are almost similar in some respects, such as historical period, social background, and literary style. The researcher has tried to comparatively study the "woman" in them to reveal some paradoxical scope of misogyny and philogyny in both.

منابع و مأخذ:

1. احمدزاده بیانی، بهروز و شوری، زهرا.  (1389)، «نشانه‌شناسی شخصیت‌های داستان‌های کانتربوری در متن جامعه قرن چهاردهم انگلستان»، فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه، ش 3، صص 169-147.


2. احمدی خراسانی، نوشین و اردلان، پروین. (1381). «فصل زنان، مجموعه­ی آراء و دیدگاه­های فمینیستی» ،2جلد، چاپ اول، تهران: نشر توسعه.


3. اسمعیلی، فاطمه، حسینی کازرونی، سید احمد و پرهیزکاری، مریم.(1396). «انگاره­های جنسیتی در هزار و یک­شب»، فصلنامه تخصصی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی( دهخدا)، ش 33، صص262-239.


4. پاک نهاد جبروتی، مریم. (1381). «فرادستی و فرودستی در زبان( نابرابری جنسیتی در ایران)»، چاپ اول، تهران: گام نو. 


5. ثمینی، نغمه.(1379)، «کتاب عشق و شعبده (پژوهشی در هزار و یک‌­شب) »، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.


6. جهانشاهی­افشار، علی. (1394). «بررسی تطبیقی ویژگی­های زنان در دکامرون با سندبادنامه و کلیله­و­دمنه»، نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، س7 ، ش 13، صص 57-33.


7. چاسر، جفری. (1389)، «قصه‌های کنتربری»، ترجمه محمد اسماعیل فلزی، تهران: نشر مازیار.


8. حسینی، مریم. (1395)، «ریشه‌های زن‌ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی»، چاپ سوم، تهران: نشر چشمه.


9. ستاری، جلال. (1368)، «افسون شهرزاد(پژوهشی در هزار افسان)»، چاپ اول، تهران: نشر توس.


10. سهیل، کیان و همت­یار، نیلوفر. (1393).«وارونه­گویی چاسر در افسانه زنان نیک»، فصلنامه علمی پژوهشی نقد زبان و ادبیات خارجی، دوره 5، ش 2، صص 124-107.


11. شدل، آندره، کوکتو، ژان و همکاران. (1388)، «جهان هزار و یک‌ شب »،‌ترجمه جلال ستاری، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.


12. صورتگر، لطفعلی. (1320)، «تاریخ ادبیات انگلیس »، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی.


13. طاووسی،محمود،ثمینی، نغمه و مهندس پور، فرهاد. (1386)، «در جستجوی هزار و یک­­شب »،فصلنامه پژوهش­های ادبی، ش 15،صص 80-63.


14. «مثنوی معنوی ». (1384)، تصحیح بدیع­الزمان فروزانفر، چاپ پنجم،تهران: نشر ارمغان.


15. مهندس‌پور، فرهاد. (1390)، «زنانگی و روایت‌گری در هزار و یک‌ شب»، چاپ اول، تهران: نشر نی.


16. «هزار و یک­‌شب». (1389)، ترجمه عبداللطیف تسوجی، 2 جلد، چاپ سوم، تهران: نشر الهام.


17. یزدانفر، ساره و شیری، قهرمان. (1395). «نقش اجتماعی، موقعیت و مقام زن در شاهنامه­ی فردوسی و هزار و یک­شب»، فصلنامه پژوهش­های ادبیات تطبیقی، دوره 4،ش 2، صص 201-177.

 

منابع انگلیسی

 

18­_Gestsdottir, sᴂerun, (2010). "Chaucer's Female Characters in The Canterbury Tales", (B.A Thesis) Available from: http://skemman.is/bitstream/1946/4941/1/thesis.pdf

 19_ Vanēčkovă,Vladislava, (2007)."Women in Geoffrey Chaucer's The Canterbury Tales", (Master's Diploma Thesis, Masaryk   University) Available from: http://is.muni.cz/th/74590/ff-m/Chaucer-4o6or.pdf