-
دسترسی آزاد مقاله
1 - تحلیلی بر تصویرنمایی نهجالبلاغه از فرهنگ بینشی و کُنشی فرماندهان مسلمان
رضا جعفری طاهره حجتی زادهمقدمه و هدف پژوهش: با توجه به اینکه یکی از مجال های تصویر نماییِ نهج البلاغه، ترسیم فرهنگ حاکم بر بینش فکری و کُنش عملی فرماندهان مسلمان در میدان های جنگ و غیر آن است و فرهنگ نیز، شاخص ممیّز گروه های مختلف بشری از یکدیگر در بازشناخت آن ها از سایر طیف ها یا گروه های نظیر چکیده کاملمقدمه و هدف پژوهش: با توجه به اینکه یکی از مجال های تصویر نماییِ نهج البلاغه، ترسیم فرهنگ حاکم بر بینش فکری و کُنش عملی فرماندهان مسلمان در میدان های جنگ و غیر آن است و فرهنگ نیز، شاخص ممیّز گروه های مختلف بشری از یکدیگر در بازشناخت آن ها از سایر طیف ها یا گروه های نظیر در جوامع دیگر است، این مقاله کوشیده است، پاره ای از ظرائف فرهنگی فرماندهان اسلامی را در حوزۀ پندار و کردار با رویکرد بلاغی و ادبی از منظر نهج البلاغه مطالعه نماید. روش پژوهش: گردآوری اطلاعات پژوهش، به روش کتابخانه ای؛ ابزار گردآوری آن، فیشبرداری؛ تنظیم یافته ها در قالب جداول و تحلیل یافتهها نیز از نوع توصیفی بوده است. یافتهها: مؤلفهها و صفات مورد توجه و تأکید حضرت علی(ع) برای فرماندهان و مدیران در25 نامه از نامههای نهجالبلاغه ذکر شده است. صرف نظر از ویژگیها و صفاتی که با وجود اختلاف در لفظ، از ترادف معنایی برخوردارند، از منظر مولای متقیان(ع)، 130 ویژگی شاخص و محوری، از اوصاف و خصائص برجسته فرماندهان مسلمان در حکومت اسلامی بوده و این ویژگی ها، می باید پایه و اساسِ منش و روش آنان در انجام وظایف و تکالیف شان در برابر خداوند و امام و ولی زمانه، در قبال زیردستان و در مواجهه با دشمنان در حالات مختلف نبرد باشد که این ویژگی ها در قالب جداولی در متن مقاله ارائه شده اند. نتیجه گیری: بن مایه ی فرهنگ حاکم بر بینش و کُنش فرماندهان مسلمان، مؤلفه هایی چون تقوا، اصالت خانوادگی، نجابت، پندپذیری، فرمان پذیری، عدالت، مهربانی، پاکدلی، پاکدستی، خردمندی، فرهیختگی، بردباری، عفوپذیری، زیرکی، قانون مندی، کارآمدی، شجاعت، جنگاوری و دلیری است که نهج البلاغه این فرهنگ را به خوبی تصویر نموده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی کرامات امام علی(ع) در اشعار مولانا جلال الدین بلخی
غلامعلی آریا وحیده داداش زادهکرامات و معجزات از جمله مباحث مطرح در آثار ادیبان و شاعران پارسی گوی بوده است. از زمانی که سنایی عرفان را به طور عملی وارد شعر نمود و زمینه برای ظهور عرفا و شاعران بزرگ فراهم شد، شعر به عنوان تجلیگاه خصال و کرامات شخصیتهای بزرگ دینی و ملی گردید. در این بین جایگاه امام چکیده کاملکرامات و معجزات از جمله مباحث مطرح در آثار ادیبان و شاعران پارسی گوی بوده است. از زمانی که سنایی عرفان را به طور عملی وارد شعر نمود و زمینه برای ظهور عرفا و شاعران بزرگ فراهم شد، شعر به عنوان تجلیگاه خصال و کرامات شخصیتهای بزرگ دینی و ملی گردید. در این بین جایگاه امام علی(ع) به عنوان شخصیتی دینی و مذهبی غیر قابل انکار است. مأثورات عرفانی امام علی(ع) در آثار عرفا و شعرا منبع الهامات شعری و نویسندگی این گروه از جامعه گردید. مولانا به عنوان یکی از عرفا و شعرا برجسته در نضج و گسترش عرفان اسلامی نقش بیبدیلی ایفا نموده است و بررسی آثار وی برای درک بهتر ظرایف این عرصه میتواند راهگشا باشد. این مقاله در صدد است، به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی کرامات امام علی(ع) در آثار مولانا جلال الدین رومی بپردازد. این پژوهش بر آن است که نشان دهد که علیرغم سنی مذهب بودن مولانا، وی ارادت خالصانهای نسبت به امام علی(ع) داشته و همواره از کرامات ایشان در اشعار و فحوای کلامش یاد کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - سیره علوی در جنگ در آینه نهج البلاغه و شعر عبدالمسیح الانطاکی
نعمت اله حسنیشخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آنها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومهای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج چکیده کاملشخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آنها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومهای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج البلاغه و اشعار عبدالمسیح انطاکی، سیره و رأی آن امام همام و دیدگاه این ادیب مسیحی را در برخی ابعاد و مصادیق مهم جنگ و جهاد از جمله شجاعت، جنگاوری، تدبیر، هوشیاری، صلح حکیمانه و رعایت اصول الهی و اخلاقی در جنگ، مورد بررسی قرار داده و آشکار میسازد. بر اساس قرآن، از آنجا که سبیل الله مسیر رشد آدمی است، جهاد فی سبیل الله نیز قرارگرفتن و قراردادن انسانها در مسیر کمال و رشد است. بر خلاف سایر جنگها که غالباً با قصد منافع مادی افراد یا گروههای خاص است در سبک علوی یا اسلام حقیقی، نیت و هدف غایی درجنگ، تنها خشنودی پروردگار میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - متشابه و محکم و راسخان در علم از دیدگاه امام علی (ع)
رضا رستمی زاده مجید خزاییبحث مهم و متشابه از مهمترین مباحث علوم قرآنی است که در طول تاریخ بسیار مورد نزاع و اختلاف دانشمندان اسلامی و مفسران بنام قرار گرفته است؛ تا آن حد که نزدیک به بیست نظر درباره مفهموم و مصداق محکم و متشابه قرآنی و جایگاه راسخان در علم نسبت به فهم محکم و متشابه ارائه شده اس چکیده کاملبحث مهم و متشابه از مهمترین مباحث علوم قرآنی است که در طول تاریخ بسیار مورد نزاع و اختلاف دانشمندان اسلامی و مفسران بنام قرار گرفته است؛ تا آن حد که نزدیک به بیست نظر درباره مفهموم و مصداق محکم و متشابه قرآنی و جایگاه راسخان در علم نسبت به فهم محکم و متشابه ارائه شده است که برخی از این نظرات قابل نقد و برخی دیگر نزدیک به هم یا مثل هم هستند. در این مقاله ضمن اشارۀ کوتاهی به پیشینۀ این بحث و آوردن نظرات دانشمندان اسلامی، به بررسی دیدگاه امام علی، علیه السّلام، درباره محکم و متشابه پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تجلّی قرآنی- شاعرانه حضرت علی(ع) در شعر کهن فارسی
احمدرضا یلمه ها مسلم رجبیدین مبین اسلام از دو منبع نورانی و استوار سرچشمه میگیرد؛ یکی آموزههای قرآن کریم و دیگر تعالیم اهل بیت علیهم السلام. در قرآن کریم به استناد تفاسیر و روایات خاندان وحی علیهم السلام آیاتی هست که در شأن امیر مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) نازل شده است. حال شعرای شیعی و نیز مس چکیده کاملدین مبین اسلام از دو منبع نورانی و استوار سرچشمه میگیرد؛ یکی آموزههای قرآن کریم و دیگر تعالیم اهل بیت علیهم السلام. در قرآن کریم به استناد تفاسیر و روایات خاندان وحی علیهم السلام آیاتی هست که در شأن امیر مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) نازل شده است. حال شعرای شیعی و نیز مسلمان که بنا به تیمّن و تبرّک آیات نورانی وحی را در اشعار خویش منعکس میساختهاند، گاهی اوقات به هنگام مدح مقام عظمای علوی و نیز تمجید از مقام شامخ ولایت، این آیات را در اشعار خود تعمّداً میگنجاندهاند تا از طرفی سخن خویش را رنگ و رویی قرآنی بزنند و نیز از طرفی دیگر بتوانند در پرتو روایات اهل بیت علیهم السلام، اشعار ولایی خود را مستحکم بیان نموده و به آن رنگ جاودانگی ببخشند. در این پژوهش سعی شده است تا آیاتی را که به حدّ تواتر در احادیث، مرتبط با امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام دانسته شده و شعرای فارسی زبان این آیات را در اشعارشان متبلور ساخته، مورد نقد و بررسی قرار دهیم تا بیشتر با این اشعارقرآنی- ولایی آشنا شده و از میزان ارادت این شعرا به ساحت امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب علیه السلام بیشتر آگاه شویم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی مفاهیم هیدرولوژیکی باران در قرآن با تکیه بر نهج البلاغه
سید علی هاشمی خانعباسی رضا نوروز ولاشدیپیشرفت علوم در ذهن هر انسان منصفی این پرسش را تداعی میکند که چگونه در کتاب آسمانی قرآن و نهجالبلاغه، باران به طور دقیق، علمی و شیوا بیان شده است. این بدان معنی است که این کتب، آیات و سخنان مطابق سطح دانش و درک موضوعات علمیِ زمان خود، به تشریح عناصر طبیعی پرداختهاند. چکیده کاملپیشرفت علوم در ذهن هر انسان منصفی این پرسش را تداعی میکند که چگونه در کتاب آسمانی قرآن و نهجالبلاغه، باران به طور دقیق، علمی و شیوا بیان شده است. این بدان معنی است که این کتب، آیات و سخنان مطابق سطح دانش و درک موضوعات علمیِ زمان خود، به تشریح عناصر طبیعی پرداختهاند. لذا در این پژوهش با بهرهگیری از آیات قرآن و تفسیر گهربار حضرت علی(ع) در خطبه 115 کتاب نهج البلاغه به بررسی علوم موجود در این خطبه در باب بارش نزولات جوی و درخواست آن از خالق هستی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش مقایسه عبارات دقیق حضرت علی(ع) در خطبه باران با علم روز آب و هواشناسی در مورد مکانیزم شکلگیری، حرکت، و اشکال مختلف بارش در کره زمین است. در نهایت با بررسی دقیق خطبه حضرت به انواع مختلف باران و نظریه تشکیل قطرات باران(همآمیزی و برژرون) و باران مؤثر اشاره میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - آسیبشناسی ترجمههای نهجالبلاغه
حامد شریعتی نیاسر منصور پهلواننهجالبلاغه که آن را فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق دانستهاند، کتابی است گرانقدر شامل خطبهها نامهها و حکمتهای علی علیه السلام است که آن را دانشمند صاحب نام امامی سیدرضی (م۴۰۶) گردآورده است. این کتاب که هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ اعتقادی و هم به لحاظ سیاسی و اجتما چکیده کاملنهجالبلاغه که آن را فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق دانستهاند، کتابی است گرانقدر شامل خطبهها نامهها و حکمتهای علی علیه السلام است که آن را دانشمند صاحب نام امامی سیدرضی (م۴۰۶) گردآورده است. این کتاب که هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ اعتقادی و هم به لحاظ سیاسی و اجتماعی دارای اهمیت است، قرنها است که در دسترس مسلمانان قرار دارد و از آن بهرههای کثیر عاید شده است. از این کتاب ترجمههای چندی به زبان فارسی صورت پذیرفته است که شمار آن بالغ بر یکصد عنوان میگردد اما در این ترجمهها علاوه بر نکات ارزشمند و مفیدی که در آنها هست، گاه اغلاطی به چشم میخورد که به فهم درست عبارتهای نهجالبلاغه آسیب میرساند به گونهای که در بعضی موارد معنا و مقصود عبارت مولا علی علیهالسلام با این ترجمهها تطبیق ندارد. گاهی انتقال معنای صحیح فدای عبارتپردازی مترجم گردیده و گاه به تطور معنای لغوی الفاظ در طی قرون توجه نشده است. دستهبندی این اغلاط و معرفی آنها تحت عنوان آسیبهای ترجمههای نهجالبلاغه موضوع این مقاله است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - اثرپذیری آثار فارسی احمد غزالی از کلام امام علی(ع)
سیدعلی اصغر میرباقری فرد سیده مریم روضاتیان عباسعلی ابراهیمی مهرمعارف و تعالیم اهل بیت(ع) یکی از سرچشمههای اصیل عرفان اسلامی است و اثرپذیری متون عرفانی از این آبشخور به خوبی مشهود است. فصاحت و بلاغت موجود در کلام و تعالیم امام علی(ع)، از دیرباز تاکنون، نویسندگان پارسیگوی را بر آن داشته تا آثار خود را به کلام آن حضرت آراسته کنند. ا چکیده کاملمعارف و تعالیم اهل بیت(ع) یکی از سرچشمههای اصیل عرفان اسلامی است و اثرپذیری متون عرفانی از این آبشخور به خوبی مشهود است. فصاحت و بلاغت موجود در کلام و تعالیم امام علی(ع)، از دیرباز تاکنون، نویسندگان پارسیگوی را بر آن داشته تا آثار خود را به کلام آن حضرت آراسته کنند. احمد غزالی از نویسندگان برجسته مکتب عرفان است که در آثار خود به خصوص از کلام امام علی(ع) متأثر شده است. در این مطالعه به شیوه نقلی استنادی، گونههای مختلف اثرپذیری آثار فارسی احمد غزالی از کلام امام علی(ع) تبیین شده است. اثرپذیری آثار فارسی احمد غزالی از کلام امام بیشتر از نوع گزارهای و به شیوه اقتباس است. از آن جا که آبشخورهای عرفان اسلامی و نیز نسبت عرفان و مکتب اهل بیت(ع) همواره مورد بحث بوده است، این تحقیق میتواند به عنوان نمونه، اثرپذیری عرفان اسلامی را از تعالیم اهل بیت(ع) نشان دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - سیمای نوعدوستانه امام علی(ع) در اندیشه عطار و مولوی
بشیر اشرفی قربان علمیپژوهش حاضر، با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی سیمای نوع دوستانه و ایثارگرانه امام علی(ع) در اندیشه عطار و مولوی پرداخته است. مطالعه آثار آن ها نشان می دهد که علت اقبال انسان امروزی به اندیشه های آن دو، به تأکید آن ها بر ارزش، حرمت و کرامت انسان برمی گردد و مه چکیده کاملپژوهش حاضر، با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی سیمای نوع دوستانه و ایثارگرانه امام علی(ع) در اندیشه عطار و مولوی پرداخته است. مطالعه آثار آن ها نشان می دهد که علت اقبال انسان امروزی به اندیشه های آن دو، به تأکید آن ها بر ارزش، حرمت و کرامت انسان برمی گردد و مهمترین جلوه آن، دوست داشتن آن ها و خدمت نمودن به آن ها، یعنی نوع دوستی است. آن دو در آثار خود، علاوه بر مدح صادقانه و پاک امام علی(ع) و بیان ویژگی های وی، اشاراتی به حوادث مهم زندگی او دارند، که بیانگر شخصیت نوع دوستانه و ایثارگرانه اوست که خدا درباره اش میفرماید: و برخی از مردم براى بهدست آوردن خشنودى خدا جان خویش را فدامیکنند. آن ها امام علی(ع) را الگوی بزرگ فضایل اخلاقی، به ویژه محبت، اخلاص، نوع دوستی و ایثار ستوده و مردم را به پیروی از او ترغیب نموده اند. زیرا او، که به گفته عطار کوه حلم و باب علم و قطب دین است، اصل نخست در معاشرت با مردم را محبت، احترام و دوستی دیگران دانسته و خطاب به مالک می فرماید: قلب خویش را از مِهر مردم و دوستی و لطف آنان سرشار کن. درواقع سیره عملی زندگی ایشان احترام کامل و اعتماد به دیگران بوده است. مولوی نیز او را "افتخار هر نبی و هر ولی" دانسته و او را مولای همه زنان و مردان مؤمن می خواند که همواره نوع دوستی را یکی از اصول مهم تعالیم خود شمرده و قلبش مملو از دوست داشتن مردم و هدایت آن ها بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - ظهور معنویت و عرفان در شعر شوریده شیرازی
شیرین بقاییفصیح الملک، شوریده شیرازی (متوفی 1345ق) را آخرین شاعر سبک بازگشت ادبی خواندهاند که از روشندلان نابغه در ادب فارسی به شمارمیآید، دوران پرتلاطم زندگی او در پایان عصر قاجاریه و ابتدای دوران پهلوی و حوادث انقلاب مشروطه، شعر او را دارای فراز و فرودهایی میکند که به سوی معن چکیده کاملفصیح الملک، شوریده شیرازی (متوفی 1345ق) را آخرین شاعر سبک بازگشت ادبی خواندهاند که از روشندلان نابغه در ادب فارسی به شمارمیآید، دوران پرتلاطم زندگی او در پایان عصر قاجاریه و ابتدای دوران پهلوی و حوادث انقلاب مشروطه، شعر او را دارای فراز و فرودهایی میکند که به سوی معنویت و عرفان نیز گرایشهایی را نشان میدهد در این مقاله با روش تحلیلی و با استناد به منابع دست اول و اشعار شاعر، سرودهایی که ارتباط با معنویت و عرفان داشتهاند، تحلیل شدهاند و عشق الهی و تمایل به وحدت وجود و تزکیۀ نفس تا گرایش به انسان کامل در آن دنبال میشود و به ویژه اشعار صوفیانۀ او دربارۀ امام علی(ع) چشمگیر است که با ارادت به امام حسین(ع) و امام رضا(ع) تکمیل میگردد و این امامان را در قامت انسان کامل عرفانی ترسیم مینماید و نتیجهگیری میشود که این شاعر دارای تمایلات معنوی و عرفانی بوده است و در دوران پختگی و دهههای پایانی عمر این گرایش افزایش یافته است. اصول معنوی را سرلوحۀ آموزههای خود در اغلب اشعار قرارمیدهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - ویژگی های آسیب زای زنان در بیان امیرمؤمنان(ع)
اکرم احمدیان احمدآبادی مجتبی سپاهیدر پژوهش حاضر هدف آن است که با استفاده از سخنان امام علی(ع) به ویژگی هایی از جنس زن پرداخته شود که اگر به درستی مدیریت نشوند، به آسیب هایی جدی تبدیل می گردند. روش کار کتابخانه ای و به صورت توصیفی-تحلیلی، با محوریت آموزه های علوی(ع) در منابع روایی مختلف به ویژه نهج البلا چکیده کاملدر پژوهش حاضر هدف آن است که با استفاده از سخنان امام علی(ع) به ویژگی هایی از جنس زن پرداخته شود که اگر به درستی مدیریت نشوند، به آسیب هایی جدی تبدیل می گردند. روش کار کتابخانه ای و به صورت توصیفی-تحلیلی، با محوریت آموزه های علوی(ع) در منابع روایی مختلف به ویژه نهج البلاغه و با شیوه ی مسئله محور است. یافته های پژوهش شامل معرفی و تحلیل ویژگی هایی چون شدت عواطف، واکنش های سریع کلامی و رفتاری، میل به خودنمایی، لطافت جسمی و صفات خاص زنان می باشد. بدین روی، به جهت آنکه زنان به عنوان نیمی از پیکر اجتماع و ستون تربیتی و منبع تأمین عواطف در خانواده ها هستند و همچنین به سبب پیچیده شدن ساختار جوامع و گستردگی ارتباطات و تعدّد نقش ها و وظایف اجتماعی در عصر حاضر، پرداختن به موضوع آسیب های زنان بسیار مهم است؛ زیرا با مصونیت بخشی به زندگی زنان است که می توان هر چه بهتر به صیانت از مقام آنان و حفظ کانون خانواده ها و جوامع پرداخت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - اقتباس مولوی از نهجالبلاغه در مبحث قیامت
دکتر علی حسین زاده لیلا زارعی شهامتهمان گونه که قرآن کریم معجزه الهی و از طریق وحی بر زبان پیامبر اکرم (ص) جاری شده است، نهج البلاغه نیز بخشی از معجزۀ علوی است که با الهام از قرآن و تعالیم رسولالله (ص) از زبان امیرمؤمنان (ع) بیان شده است. به عبارتی اگر بخواهیم تالی قرآن را درکلام اولیای الهی بیابیم، نهج چکیده کاملهمان گونه که قرآن کریم معجزه الهی و از طریق وحی بر زبان پیامبر اکرم (ص) جاری شده است، نهج البلاغه نیز بخشی از معجزۀ علوی است که با الهام از قرآن و تعالیم رسولالله (ص) از زبان امیرمؤمنان (ع) بیان شده است. به عبارتی اگر بخواهیم تالی قرآن را درکلام اولیای الهی بیابیم، نهج البلاغه بارزترین نمونه است. مولوی در اشعارش بیشترین تأثیر را بعد از قرآن و کلام پیامبر اکرم (ص) از نهج البلاغه پذیرفته است. به نظر می رسد او در بیان احادیث معصوم از سخنان حضرت علی(ع) بیشترین بهره را برده باشد. تأثیرپذیری فراوان او از این کتاب گران سنگ در ابعاد مختلف مبحث معاد، زمینه مناسب برای انجام پژوهش پیش رو در زمینه ی قیامت و رستاخیز است. این مقاله در پی آن است که با روش تحلیلی– توصیفی اقتباس مولوی در باب قیامت را، از کتاب شریف نهج البلاغه در مثنوی معنوی و دیوان شمس تبریزی تبیین نماید. یافته های پژوهش نشان می دهد مولوی در زمینه اثبات معاد از طریق ادله فطری و اقناعی، نقد منکران معاد، گواهان رستاخیز، حقیقت مرگ، عظمت و سختی روز حساب از کتاب گران سنگ نهج البلاغه امیر بیان اقتباس کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - بررسی شخصیت و عملکرد قیس بن سعد بن عباده انصاری
رامین علیزاده مهدی گلجان مهدی انصاریقیس بن سعد بن عباده انصاری یکی از اصحاب پیامبر )ص( و از یاران امام علی )ع( و امام حسن است. تاریخی برای تولد وی ذکر نشده؛ اما با توجه به قرائن و پژوهشهای موجود، هنگام ورود پیامبر )ص( به مدینه در سن نوجوانی بوده است. این شخصیت در دوران پیامبر دارای افتخاراتی از جمله: خادم چکیده کاملقیس بن سعد بن عباده انصاری یکی از اصحاب پیامبر )ص( و از یاران امام علی )ع( و امام حسن است. تاریخی برای تولد وی ذکر نشده؛ اما با توجه به قرائن و پژوهشهای موجود، هنگام ورود پیامبر )ص( به مدینه در سن نوجوانی بوده است. این شخصیت در دوران پیامبر دارای افتخاراتی از جمله: خادم پیامبر ،رئیس انتظامات و حامل پرچم انصار در بعضی از غزوهها بوده که این مناصب نشان از نزدیکی و همراهی او با پیامبر دارد. در زمان خلافت امام علی )ع، از اولین کسانی است که با ایشان بیعت کرد و در جنگ های جمل ، صفین و نهروان از یاران امام بود.وی مناصب مختلفی در دوره امام علی (,ع) داشت وی از اولین کسانی بود که با امام حسن )ع( بیعت کرد و در نهایت بعد از صلح امام حسن )ع( در مدینه اقامت گزید و در آخر حکومت معاویه درگذشت. پژوهش پیش رو به شیوه توصیفی – تحلیلی و تاریخی و با استناد به منابع کتابخانهای، نقش و تاثیرگذاری قیسبن عباده بر حوادث تاریخی دوران پیامبر و دوران اما علی )ع( و پس از ایشان را مورد مطالعه قرار داده است. بررسیهای صورت گرفته نشان می دهد که قیس و خاندان وی از ارکان اصلی اسلام در زمان پیامبر اکرم )ص( بوده و حتی بعد از وفات ایشان و در زمان امام علی )ع( نیز رشادتها و تلاشهای بیشائبهای در راه تقویت و تحکیم اسلام از خود نشان داده و تا آخر بر عهد و پیمان خود باقی ماند . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - راهبرد امام علی (ع) در برابر جریان فکری شیفتگان شیخین در دوره خلافت
سید محسن شریفی شکرالله خاکرندجریان فکری شیفتگان شیخین که از آنان به عنوان طرفدار مکتب خلفای نخستین نیز یاد میشود، یکی از مهمترین جریانهای فکری دوره حکومت امام علی (ع) محسوب میشود که برآیندی از اندیشه و رفتار خلفای نخستین در طول 25 سال خلافت میباشد. پرسش اساسی این پژوهش این است که راهبرد امام چکیده کاملجریان فکری شیفتگان شیخین که از آنان به عنوان طرفدار مکتب خلفای نخستین نیز یاد میشود، یکی از مهمترین جریانهای فکری دوره حکومت امام علی (ع) محسوب میشود که برآیندی از اندیشه و رفتار خلفای نخستین در طول 25 سال خلافت میباشد. پرسش اساسی این پژوهش این است که راهبرد امام در برابر این جریان فکری چه بود که لازمه آن شناخت ماهیت و ویژگی اندیشهای این جریان و نمودهای عینی آن در جامعه است. ارائه اسلوب و مبنایی منطقی از نحوه برخورد امام با این جریان فکری با تاکید بر شرایط تاریخی و اجتماعی جامعه از اهداف این تحقیق است که بیانگر اشراف کامل آن حضرت بر جامعه زمان خود میباشد. برای پاسخ به این پرسش از روش توصیفی تاریخی همراه با تحلیل محتوایی متون استفاده میشود، چون از گونه تحقیقات تاریخی است که بر اساس سیره و تاریخ انجام میشود و به مسائل جریانشناسی و شناخت جامعه نیز نظر دارد. فرضیه این تحقیق بر این مطلب استوار است که امام در ابتدای حکومت به خاطر تاثیرگذاری اندیشه شیخین در جامعه اسلامی نمیتوانسته به صراحت از مکتب شیخین انتقاد نماید. با این همه یافتههای این پژوهش نشان میدهد، امام در نیمه دوم حکومتش توانسته نقدهای جدی خود را نسبت به اندیشه و رفتار شیخین ابراز نماید وبه خاطر شرایط خاص و البته اثبات جایگاه خود نزد مسلمانان نه تنها واکنش تندی در برابر نظر آن حضرت صورت نگرفته است، بلکه به نظر میرسد، جامعه اسلامی وحتی گروه طرفدار مکتب خلفا این انتقادات را به صورت ضمنی پذیرفته باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - تحلیلی بر سیره امیرمؤمنان علی(علیهالسّلام) در مواجهه با تعصّبات نابجا
سید علی غضنفری حسین عبدالمحمدییکی از ناهنجاریهای فرهنگی و اجتماعی شایع قبل از اسلام در جامعه حجاز که مشکلات بزرگی پدید آورده بود؛ عصبیت و حمیت نابجا نسبت به قوم، نژاد، زبان و عقیده بود که پیامبر اکرم (صلّی-اللهعلیهوآله) در محو این ناهنجاری کوشید و تحولات بزرگی در این جهت پدید آورد. با رحلت رسولخ چکیده کاملیکی از ناهنجاریهای فرهنگی و اجتماعی شایع قبل از اسلام در جامعه حجاز که مشکلات بزرگی پدید آورده بود؛ عصبیت و حمیت نابجا نسبت به قوم، نژاد، زبان و عقیده بود که پیامبر اکرم (صلّی-اللهعلیهوآله) در محو این ناهنجاری کوشید و تحولات بزرگی در این جهت پدید آورد. با رحلت رسولخدا (صلّیاللهعلیهوآله) و مهجوریت اهلبیت او، جامعه اسلامی در ابعاد گوناگون، با ارزشهای دینی فاصله گرفت؛ از جمله، عصبیتهای نابجا مجدداً در جامعه احیا شده و گسترش پیدا کرد، مخصوصاً در زمان خلیفه سوم این مشکل بیش از گذشته مطرح شد و امیرمؤمنان علی (علیهالسّلام) زمانی به حکومت رسید که این معضل، شکل پیچیدهای یافته بود و چهبسا وجهه دینی پیدا کرده و مقابله با این مشکل فرهنگی و اجتماعی، نیازمند مبارزهای هوشمندانه، عالمانه و دقیق بود؛ بر همین اساس، امام (علیهالسّلام) با دو شیوه به اصلاح این معضل پرداخت؛ فرهنگسازی و تبیین نظری و نیز الگوسازی و تبدیل نظریهها به رویهها. هدف این نوشتار بررسی و تبیین عملکرد امام (علیهالسّلام) در این دو محور با استفاده از بیانات حضرت و نیز دیگر روایات و گزارشات تاریخی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - تحلیل تاریخی فرمانبرداری شامیان از معاویه (با تمرکز بر تحلیل روایات مدح و ذم آنان در نهج البلاغه)
اکرم السادات حسینی یحیی میر حسینی کمال صحرایی اردکانیتبعیت محض شامیان از معاویه، زبانزد خاص و عام است. در برخی از گزارههای نهجالبلاغه شامیان با خصوصیاتی چون جهالت، دنائت و پستی، خشونت، رذالت، فرومایگی و بندگانی تندخو معرفی شدهاند. برخی از مورخان نیز علت تبعیت اهل شام را کمخردی، تبعیت کورکورانه، فقدان اندیشه و تأمل، بی چکیده کاملتبعیت محض شامیان از معاویه، زبانزد خاص و عام است. در برخی از گزارههای نهجالبلاغه شامیان با خصوصیاتی چون جهالت، دنائت و پستی، خشونت، رذالت، فرومایگی و بندگانی تندخو معرفی شدهاند. برخی از مورخان نیز علت تبعیت اهل شام را کمخردی، تبعیت کورکورانه، فقدان اندیشه و تأمل، بیتفاوتی نسبت به اخبار و حوادث پنهان، بیان کردهاند. این در حالی است که بر پایه برخی گزارههای نهجالبلاغه، مردم شام به نظم، امانتداری، تبعیت بدون چشمداشت، مُصلحِ عموم و متحد توصیف شده، حتی حضرت علی (ع) آرزو کردند ای کاش معاویه ده نفر از اهل عراق را با یک نفر اهل شام معاوضه کند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با تمرکز بر جریان اُموی در شام، به علت تبعیت محض شامیان پرداخته است. از جمله نتایج این پژوهش آنکه گرچه مردم شام خصائصی ممتاز داشتند اما این ویژگیها دستاویز جریان ِاُموی به رهبریت معاویه قرار گرفت تا با تکیه بر باورهای پیشا اسلامی شامیان و سیاستهای متناسب با روحیات آنان، ویژگیهای مثبت مردم شام را به نفع خود مصادره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - بررسی تحلیلی تاریخی عدم ذکر نام امام علی علیه السلام در قرآن کریم «از منظر آزمون الهی»
محمود خوران علی محمدی آشنانیعدموجود نام امامعلی(ع) در متن قرآنکریم، از یکسو، پارهای از اخباریانشیعه را برانگیخته تا بهاستناد برخی از روایات، از حذف نام آنحضرت از قرآنکریم، سخن بگویند و ازسویدیگر، برخی از مخالفان شیعه آن را ابزار شبهه افکنی در خلافت بلافصل امام علی(ع) قرار داده اند؛ عدمذ چکیده کاملعدموجود نام امامعلی(ع) در متن قرآنکریم، از یکسو، پارهای از اخباریانشیعه را برانگیخته تا بهاستناد برخی از روایات، از حذف نام آنحضرت از قرآنکریم، سخن بگویند و ازسویدیگر، برخی از مخالفان شیعه آن را ابزار شبهه افکنی در خلافت بلافصل امام علی(ع) قرار داده اند؛ عدمذکر نام در نصّ تنزیلی قرآنکریم، مبتنی بر علل و مصالح متعدّدی است؛ یکیاز دلایلی که تاکنون مورد بررسی علمی قرار نگرفته، سنّت آزمونالهی در خلافت پیامبر اعظم(ص) است. پژوهۀ پیشِرو، با روش توصیفی-تحلیلی و بااستناد بهآیات، روایات وشواهدتاریخی،رفتار گروههای دخیل در آزمون شناخت و پیروی از رهبر الهی را در جامعۀ معاصر نبوی ، مورد بررسی قرارداده ‎و سپس نقش بیبدیل عدمذکر نام امامعلی(ع) درآشکارسازی منویات باطنی افراد وتحقّق بهینۀ این آزمون مهمّ را باز نمایاندهاست. همچنین در فرض ذکر نام، پیامدهای احتمالی خطرناکتر آن را، پیش رو نهادهاست.ضمنا پیش از ورود به بحث آزمون الهی، با بیان مراد برخی روایاتِ مدّعیِ ذکر نام، شبهۀ آن برطرف شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - واکاوی آرای علمای رسم المصحف در مصاحف کهن: مطالعۀ موردی مصحف شمارۀ 1 آستان قدس رضوی (مصحف منسوب به امام علی علیه السلام)
مریم قیدر مرتضی توکلییکی از مشهورترین مصاحف کهن قرآن، منسوب به دستخط امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی به شماره 1 وقف شده است. این مصحف به خط کوفی و در مقایسه با سایر نسخه ها تقریباً کامل است. در این پژوهش با مقایسۀ شیوۀ رسم این مصحف با رسم المصحف وی چکیده کاملیکی از مشهورترین مصاحف کهن قرآن، منسوب به دستخط امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی به شماره 1 وقف شده است. این مصحف به خط کوفی و در مقایسه با سایر نسخه ها تقریباً کامل است. در این پژوهش با مقایسۀ شیوۀ رسم این مصحف با رسم المصحف ویژگی های مشترک و متمایز آن بازشناسی شده است. مبنای شناخت رسم المصحف، آراء ابوعمرو دانی و ابوداود سلیمان بن نجاح بوده و در این خصوص مصحف امیری و لیبی مرجع قرار داده شده است. این تطبیق از یک سو نشان داده به لحاظ شیوۀ رسم، میان مصحف موردِ مطالعه با رسم المصحف مطابقت زیادی وجود داشته و از سوی دیگر مواضع اختلاف، جنس آنها و تکرارشونده و پربسامدبودن آنها نمایانده شده است. گفتنی است که عمدۀ این اختلافات (قریب به 2000 اختلاف در رسم واژه های قرآنی یافت شد) از جنس حذف یا زیادت الف و همچنین تفاوت در نگارش واو یا یاء یا همزه است که رسم الخط این مصحف را با رسم المصحف متمایز می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - Historical Analysis of the Iraqi Shiites’ Status from the Era of Imam Ali (AS) until the fall of Saddam
Zeinab Sadat Mirmohammadi Samaneh Keshvardoost Nayereh MirzababaeiAbstract:Iraqi Shiites make up near 60 percent of the population live in the southern half of the country. However, they have been rarely in the circles of power throughout history and often under colonial domination of minorities that reached its peak during the rule o چکیده کاملAbstract:Iraqi Shiites make up near 60 percent of the population live in the southern half of the country. However, they have been rarely in the circles of power throughout history and often under colonial domination of minorities that reached its peak during the rule of the Ba'ath Party. Thus, the Shiites were considered as an opposition through the history of Iraq, particularly after the World War I and the entry of Britain, although the intensity of the struggle varied according to different conditions. As noted, the Shiites who were in a weak position throughout the Iraq's history were able to gain significant influence on the structure of the Iraqi government and build a Shiite government due to changes in their country after 2003. The Shiites pursue their goals as Islamist parties and groups, and although they differ in many details of their goals, they are united in their general identity, Islam, and establishment of a Muslim community, and seek, in the light of reli-gious doctrines, giving meaning to future policies of their country. This research aims to investigate the Iraqi Shiites’ historical status from the era of Imam Ali (AS) until the fall of Saddam. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - نوع دوستی از نگاه پولس رسول و امام علی (ع) در روابط اجتماعی
بشیر اشرفی قربان علمی زهرا حسینی حمید زهرا ابراهیمینوعدوستی در روابط اجتماعی در دو دین اسلام و مسیحیت اهمیت ویژه ای دارد به طوری که از دیدگاه امام علی (ع ) و پولس رسول، دو تن از استوانه های این دو دین، تضعیف آن باعث فروریزی روابط انسانی می گردد. از آنجا که در اسلام و بالاخص در نگاه امام علی مردم اهل و عیال خداوند ند و د چکیده کاملنوعدوستی در روابط اجتماعی در دو دین اسلام و مسیحیت اهمیت ویژه ای دارد به طوری که از دیدگاه امام علی (ع ) و پولس رسول، دو تن از استوانه های این دو دین، تضعیف آن باعث فروریزی روابط انسانی می گردد. از آنجا که در اسلام و بالاخص در نگاه امام علی مردم اهل و عیال خداوند ند و در مسیحیت و نگاه پولس رسول، عضوی از بدن مسیح محسوب می شوند، محبت به آنها در واقع محبت به خود خداوند است، توصیه میکند، مسیحیان مهمان نواز باشند، از مریضان و داغدیدگان مراقبت نموده و در برابر کسانى که در احتیاج هستند سخاوتمند باشند. بجاى کار کردن براى رفع احتیاجات و خواسته هاى خود، مى بایست دید به همه مسیحیان داشته و براى سهیم شدن درآمد خود با دیگران حریص مى بودند. از مصادیق نوعدوستی در نگاه امام علی می توان به ایثار، مهربانی، کمک به نیازمندان، مهمان نوازی، و گذشت....اشاره کرد، از نظر امام اصل و جوهره زندگی، ملایمت و همواری نسبت به رنج های مردم است و آرامش نیز از رهگذر دوستی با مردم تحقق می یابد. از وصایای امام، توجه به وجدان اخلاقی در روابط با دیگران است، در این خصوص می فرمایند؛ ای پسرم نفس خود را میزان میان خود و دیگران قرار ده .پژوهش حاضر به روش تحلیلی مقایسه ای نشان می دهد، اگر محبت به مردم که نمودار محبت به پروردگار است بر روح آدمی حاکم گردد انسانی خدمتگزار و پرتلاش میسازد که هیچ گاه از خدمت به دیگران غفلت نمی ورزد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - رهبری عدالت محورانه امام علی(ع) در جنگ جمل
اکرم سادات حسینیچکیده: شناخت رفتار عدالتمحورانه امام علی (ع) پس از به دست گرفتن حکومت میتواند میزان صداقت وی در عملکردهای بعدی او را تبیین کند و آن را برجستهتر بنمایاند. علی (ع) عدالتگستری را نه آنگاه که از قدرت برکنار است، بلکه زمانی فریاد میکند که در رأس حکومت قرار دارد. امام چکیده کاملچکیده: شناخت رفتار عدالتمحورانه امام علی (ع) پس از به دست گرفتن حکومت میتواند میزان صداقت وی در عملکردهای بعدی او را تبیین کند و آن را برجستهتر بنمایاند. علی (ع) عدالتگستری را نه آنگاه که از قدرت برکنار است، بلکه زمانی فریاد میکند که در رأس حکومت قرار دارد. امام علی (ع) اولین اقدام خود پس از به دست گرفتن حکومت را عدالت و برابری اعلان میکند و تا پایان حکومت خود بر این امر مهم پافشاری دارد. او در جنگ جمل ابتدا میکوشد که از بروز جنگ جلوگیری کند؛ پس از جنگ نیز تلاش میکند که با فرمان عفو عمومی نشان دهد که عدالت هیچ منافاتی با گذشت و ایثار ندارد.این پژوهش درصدد بررسی رهبری عدالتمحورانه و راهکارهای امام علی (ع) در مواجهه با اصحاب جنگ جمل است. در این مقاله، نگارنده با روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به منابع معتبر تاریخی و حدیثی، بدین نتایج دستیافته است که: اجرای عدالت با استفاده از راهکارهای مناسب برای جلوگیری از جنگ و خونریزی، بخشش به هنگام قدرت، حفظ کرامت انسانی و پاسداشت حقوق افراد مخالف، کمک شایانی به بسط عدالت در جامعه و دفع عوامل فساد و انحراف میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - واکاوی دلالتهای تربیتی مثبت اندیشی در آموزههای حضرت علی (ع) و اعتبارسنجی آن
رضا فراشبندی زهره سعادتمند مریم براتعلی سید ابراهیم میرشاه جعفریپژوهش حاضر با هدف واکاوی دلالتهای تربیتی مثبتاندیشی در آموزههای حضرت علی (ع) و اعتبارسنجی آن انجام شده است. این پژوهش در زمره پژوهشهای کیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با نظام مقوله بندی قیاسی انجام شده است. حوزه پژوهش شامل متون مرتبط با آموزههای حضر چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف واکاوی دلالتهای تربیتی مثبتاندیشی در آموزههای حضرت علی (ع) و اعتبارسنجی آن انجام شده است. این پژوهش در زمره پژوهشهای کیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با نظام مقوله بندی قیاسی انجام شده است. حوزه پژوهش شامل متون مرتبط با آموزههای حضرت علی (ع) با استفاده از رویکرد هدفمند بود. ابزار گردآوری اطلاعات شامل فیش برداری مرتبط با واکاوی دلالتهای تربیتی مثبت اندیشی در آموزه-های حضرت علی (ع) بود. روش کدگذاری و پارگراف به عنوان واحد تحلیل، جهت تجزیه و تحلیل متون استفاده گردید. جهت سنجش روایی محتوایی از ضریب لاوشه (CVR) استفاده شد و در سطح 59 صدم مورد تایید قرار گرفت. یافته ها در دلالتهای تربیتی مثبتاندیشی در آموزههای حضرت علی (ع) شامل 13 مفهوم اصلی و 77 دلیل تربیتی بود که شاخص ترین آن عبارتند از: تقویت حس دوراندیشی، کسب پیروزی با دوراندیشی، گمان نیک نسبت به خداوند و دیگران، آسانگیری در امور زندگی، آرامش دل و سلامتی دین، حُسن نیت نسبت به دیگران، تقویت همبستگی و پیوند با دیگران، تقویت روابط با دیگران، همنشینی با افراد خوب و خوشنام، انتظار آیندهای مثبت و ... می-باشد. پرونده مقاله