آسیب‌شناسی ترجمه‌های نهجالبلاغه
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
حامد شریعتی نیاسر
1
(استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران.)
منصور پهلوان
2
(استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، ایران)
کلید واژه: تطور زبانی, آسیب شناسی, امام علی علیه السلام, ترجمه نهجالبلاغه, اغلاط ترجمه,
چکیده مقاله :
نهجالبلاغه که آن را فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق دانسته‌اند، کتابی است گرانقدر شامل خطبه‌ها نامه‌ها و حکمت‌های علی علیه السلام است که آن را دانشمند صاحب نام امامی سیدرضی (م۴۰۶) گردآورده است. این کتاب که هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ اعتقادی و هم به لحاظ سیاسی و اجتماعی دارای اهمیت است، قرن‌ها است که در دسترس مسلمانان قرار دارد و از آن بهره‌های کثیر عاید شده است. از این کتاب ترجمه‌های چندی به زبان فارسی صورت پذیرفته است که شمار آن بالغ بر یکصد عنوان می‌گردد اما در این ترجمه‌ها علاوه بر نکات ارزشمند و مفیدی که در آنها هست، گاه اغلاطی به چشم می‌خورد که به فهم درست عبارت‌های نهجالبلاغه آسیب می‌رساند به گونه‌ای که در بعضی موارد معنا و مقصود عبارت مولا علی علیه‌السلام با این ترجمه‌ها تطبیق ندارد. گاهی انتقال معنای صحیح فدای عبارت‌پردازی مترجم گردیده و گاه به تطور معنای لغوی الفاظ در طی قرون توجه نشده است. دسته‌بندی این اغلاط و معرفی آنها تحت عنوان آسیب‌های ترجمه‌های نهجالبلاغه موضوع این مقاله است.
Nahj al-Balagha, the Imam Ali's Speeches collected by Seyyed Razhi (the famous Imamie Scholor in the fourth century) is said to be over the Creature speech and below the the creator speech. It is a precious book containing the sermons; letters and short words (Hekmat) of Ali (as). This book is important both literally, religiously, politically and socially. It has been available to Muslims for centuries and they benefited greatly from it. This book has several translations in Persian that number up to 100 titles But in addition to the valuable and useful points in these translations, there are some ambiguities that damages the proper understanding of Nahj al-Balagha's terms, so that in some cases the meaning of Mulla 'Ali's words is inconsistent with these translations. Sometimes the translation of the literal meaning of the phrase is rendered by an interpreter, and sometimes the changes of literal meaning of the words over the centuries has been ignored. The categorization of these ambiguities and mistakes and recognizing their damages to the correct meaning of Nahj al-Balagha's in its translations are the subject of this article.
کتاب ها
ابن ابی الحدید، عزالدین هبة الله (1385ق) شرح نهجالبلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر: دار احیاء الکتب العربیه.
ابن ابی‌طاهر طیفور، ابوالفضل احمد ( 1326 /1908م) بلاغات النساء و طرائف کلامهن و ملح نوادرهن و اخبار ذوات الرأی منهن و اشعارهن فی الجاهلیة و صدر الإسلام، قاهره: مطبعة مدرسة والدة عباس الأول.
ابن اثیر، مبارک بن محمد (1367) النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، تصحیح محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، چاپ 4، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن میثم، علی بن میثم بحرانی (1362) شرح نهجالبلاغه، دورۀ ۵ جلدی، چاپ 2، تهران: دفتر نشر الکتاب.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق) لسان العرب، چاپ 3، بیروت: دارصادر.
ازهری، محمد بن احمد (1421ق) تهذیب اللغة، بیروت: داراحیا التراث العربی.
بهاء‌الدین، جعفر(1385) اقوال الإمام علی بن ابی‌طالب علیه السلام فی کتاب لسان العرب، مراجعة، حامد صدقی، تهران: معهد العلوم الانسانیه و الدراسات الثقافیه.
پهلوان، منصور (1387) فرهنگ واژگان نهجالبلاغه، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
تبریزی، محمد حسین بن خلف (1380) فرهنگ فارسی برهان قاطع، تهران: انتشارات نیما.
تمیمی آمدی، عبدالواحد (1384) غررالحکم و دررالکلم، ترجمه و شرح جمال الدین محمد خوانساری، تصحیح میرجلال الدین حسینی ارموی محدث، چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1376ق) الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، تصحیح احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دارالعلم للملایین.
حسینی شیرازی، سید محمد (1326ق) توضیح نهجالبلاغه، بیروت: دارالعلوم.
رحمتی، محمد‌کاظم (۱۳۹۷) درآمدی بر شناخت نسخه‌های نهجالبلاغه، تهران: انتشارات دانشگاه مذاهب اسلامی.
سید رضی، محمد بن حسین (1406ق) خصائص الأئمة علیهم السلام، تصحیح محمد هادی امینی، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.
سید رضی، محمد بن حسین (1379) نهجالبلاغه، ترجمه محمود رضا افتخارزاده، تهران: روزگار.
سید رضی، محمد بن حسین (1379) نهجالبلاغه، ترجمۀ محمد دشتی، قم: مشهور.
سید رضی، محمد بن حسین (1384) نهجالبلاغه، ترجمۀ حسین استاد ولی، تهران، اسوه.
سید رضی، محمد بن حسین (1379) نهجالبلاغه، ترجمۀ حسین انصاریان، چاپ 4، تهران: انتشارات پیام آزادی.
سید رضی، محمد بن حسین (بی تا) نهجالبلاغه، ترجمۀ حسین بن شرف الدین اردبیلی، بی‌جا: دفتر نشر فرهنگ اهل‌بیت علیهم السلام.
سید رضی، محمد بن حسین (1378) نهجالبلاغه، ترجمۀ سید جعفر شهیدی، چاپ 14، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
سید رضی، محمد بن حسین (1379) نهجالبلاغه، ترجمۀ سید جمال الدین دین‌پرور (نهجالبلاغه پارسی)، تهران: بنیاد نهجالبلاغه.
سید رضی، محمد بن حسین (1366) نهجالبلاغه، ترجمۀ اسدالله مبشری، چاپ سوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
سید رضی، محمد بن حسین (1378) نهجالبلاغه، ترجمۀ مصطفی زمانی، چاپ 12، تهران: مؤسسه انتشارات نبوی.
سید رضی، محمد بن حسین (1363) نهجالبلاغه، ترجمه و شرح مولی فتح الله کاشانی (تنبیه الغافلین)، تصحیح: منصور پهلوان، تهران: انتشارات میقات.
سید رضی، محمد بن حسین (1374) نهجالبلاغه، ترجمۀ عبدالمجید معادیخواه (خورشید بی‌غروب نهجالبلاغه)، قم: نشر ذره.
سید رضی، محمد بن حسین (1394) نهجالبلاغه، ترجمۀ سید علی موسوی گرمارودی، تهران: نشر قدیانی.
سید رضی، محمد بن حسین (1378) نهجالبلاغه، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، چاپ 3، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی- بنیاد نهجالبلاغه، تهران.
سید رضی، محمد بن حسین (1379) نهجالبلاغه، ترجمۀ ناهید آقامیرزایی، تهران: انتشارات بهزاد.
سید رضی، محمد بن حسین (1380) نهجالبلاغه، ترجمۀ محمد مهدی فولادوند، تهران: نشر صائب.
سید رضی، محمد بن حسین (1379) نهجالبلاغه، ترجمۀ و شرح سید علینقی فیض‌الاسلام، چاپ پنجم، تهران: انتشارات فقیه.
سید رضی، محمد بن حسین (1379) نهجالبلاغه، ترجمۀ سید کاظم ارفع، چاپ 2، تهران: انتشارات فیض کاشانی.
سید رضی، محمد بن حسین (بی تا) نهجالبلاغه، ترجمۀ گویا و شرح فشرده‌ای بر نهجالبلاغه؛ زیر نظر ناصر مکارم شیرازی، قم: انتشارات مطبوعاتی هدف.
سید رضی، محمد بن حسین (1396) نهجالبلاغه، ترجمه و شرح نکته‌ها اسماعیل منصوری لاریجانی، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
سید رضی، محمد بن حسین (1377) نهجالبلاغه، ترجمۀ منسوب به قرن ۵ و ۶- تصحیح، مقابله و شرح واژگان: عزیزالله جوینی، چاپ 2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سید رضی، محمد بن حسین (1376) نهجالبلاغه، شرح محمد عبده، ترجمۀ علی اصغر فقیهی، تهران: نشر صبا.
سید رضی، محمد بن حسین (1397) نهجالبلاغه، ترجمه و شرح واژگان، مترجم و ویراستار: حسین استادولی، پدید‌آورندگان: زهرا قرة الاعیان، فاطمه لاجوردی و افسانه مجاوری، تهران: انتشارات بنیاد نهجالبلاغه.
سید رضی، محمد بن حسین (1379) نهجالبلاغه، ترجمۀ محمد تقی جعفری، چاپ 2، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران.
سید رضی، محمد بن حسین (1380) نهجالبلاغه، ترجمۀ محمد جواد شریعت، تهران: نشر اساطیر.
سید رضی، محمد بن حسین (1378) نهجالبلاغه، ترجمۀ ناصر احمد زاده، چاپ دوم، تهران، انتشارات اشرفی.
سید رضی، محمد بن حسین (1377) نهجالبلاغه، ترجمۀ فارسی قرن پنجم و ششم، مترجم نامعلوم، تصحیح عزیزالله جوینی، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
سید رضی، محمد بن حسین (1389) نهجالبلاغه، نسخه خطی کتابت به سال۴۸۳ق، شماره ۵۰۸ کتابخانۀ مرکز احیاء میراث اسلامی قم، نسخه برگردان به قطع اصلی با پیشگفتار سید محمد مهدی جعفری با همکاری محمد برکت، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
سید رضی، محمد بن حسین (1381) نهجالبلاغه: پرتوی از نهجالبلاغه با نقل منابع و تطبیق با روایات مآخذ دیگر، پژوهش، برگردان و ویراستاری سید محمد مهدی جعفری، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سید رضی، محمد بن حسین (1414ق) نهجالبلاغه، تصحیح صبحی صالح، قم: مؤسسة دارالهجرة.
سید رضی، محمد بن حسین (بی تا) نهجالبلاغه، تصحیح و شرح محمد عبده، مصر: مطبعة الاستقامة.
شوشتری، محمد تقی (1376) بهج‌الصباغه فی شرح نهجالبلاغه، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
صدوق، محمد بن علی بن بابویه (1385) علل الشرایع، قم: کتابفروشی داوری.
صدوق، محمد بن علی بن بابویه (1413) کتاب من لایحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
طهرانی، سید محمد حسین (1431ق) رسالة بدیعة فی تفسیر آیة الرجال قوامون علی النساء، بیروت: دارالمحجة البیضاء.
طهرانی، سید محمد حسین (1418ق) رسالة بدیعة فی تفسیر آیة الرجال قوامون علی النساء (دوره علوم و معارف اسلامی، ۵)، ترجمۀ چند تن از فضلا، مشهد: انتشارات علامه طباطبایی.
قرشی بنایی، سید علی اکبر (1377) مفردات نهجالبلاغه، تصحیح محمد حسن بکائی، تهران: مؤسسه فرهنگی نشر قبله.
قزوینی، محمد بن یحیی (1386) ترجمان اللغة، ترجمه و شرح قاموس اللغة فیروزآبادی، تهذیب و تصحیح، تهران: موسسه شمس الضحی.
قمی، شیخ عباس، (1375) شرح حکم نهجالبلاغه، تصحیح باقر قربانی زرین، تهران: بنیاد نهجالبلاغه.
فاضل، جواد (1340) سخنان علی علیه السلام، به اهتمام حسن سادات ناصری، چاپ 9، تهران: موسسه مطبوعاتی علمی.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1415ق) القاموس المحیط، بیروت: دارالکتب العلمیة.
فراهیدی، خلیل،(1409) کتاب العین، چاپ 2، قم: نشر هجرت.
کاشانی، مولی فتح الله (1366) تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین: ترجمه و شرح فارسی نهجالبلاغه، تصحیح و توضیح منصور پهلوان، تهران: انتشارات میقات.
کراجکی، محمد بن علی (1421ق) التعجب من اغلاط العامة فی مسألة الإمامة، تصحیح و تخریج فارس حسون کریم، تقدیم علی کورانی العاملی، قم: دار الغدیر. کلینی، محمد بن یعقوب (1429) الکافی، قم: دارالحدیث.
مسعودی، علی بن الحسین (1409ق) مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق داور اسعد، قم: دارالهجره.
معلوف، لوییس (1992م) المنجد فی اللغة، الطبعة الثالثة و الثلاثون، بیروت: دارالمشرق.
معین، محمد (1360) فرهنگ فارسی، دورۀ شش جلدی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1380) پیام امام، شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه، جلد۳، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
مقالات
ابن الرسول، سید محمدرضا؛ حیدری، بتول (1390) از قهرمان تا پهلوان: بررسی سیر تطور معنایی واژه قهرمان، پژوهشنامۀ نقد ادب عربی، شمارۀ ۳، صص۵-۴۲.
پهلوان، منصور (1384) تاریخ نگارش نهجالبلاغه مترجم آستان قدس رضوی، مقالات و بررسی ها، دفتر۷۷ (۱)، علوم قرآن، صص۱۵۵-۱۶۶.
پهلوان، منصور (1391) تحقیق در ضبط و معنای حکمت ۳۲۰ نهجالبلاغه، پژوهش‌های نهجالبلاغه، شمارۀ ۳۵، صص۴۳-۶۶.
حق‌پرست، امین (1393) چند معنی تازه در ترجمۀ لغات نسخه‌ای از نهجالبلاغه، مجلل گزارش میراث، دورۀ دوم، سال هشتم، شمارۀ 21، صص۶۴ص-۶۶.
شریعتی نیاسر، حامد و پهلوان، منصور (1397) تحقیق در ضبط حکمت ۲۵۲ نهجالبلاغه: والإمامة نظاماً للأمة، پژوهش‌های قرآن و حدیث، دورۀ ۵۱، شمارۀ 2، صص 49-68.
_||_Books
Ibn Abi al-Hadid, Izz al-Din al-Hibba Allah (1965) Sharh Nahj al-Balaghah, research by Muhammad Abu al-Fadl Ibrahim, Egypt: Dar Al-Ahya al-Kitab al-Arabiya.
Ibn Abi Tahir Tayfur, Abu al-Fadl Ahmad (1326/1908 AD) Balāghāt al-nisā (Rhetoric of women), Cairo: Madrasa Walida Abbas publications.
Majd ad-Din Abu's Saadat Mubarak bin Abil Karam(1988) An-nihaya fi gharib al-hadith wa’l athar, edited by Mahmoud Muhammad Tanahi and Taher Ahmad Zawi, Qom: Ismailian.
Ibn Maytham, Ali Ibn Maytham Bahrani (1963) Sharh Nahj al-Balaghah, Tehran: Book Alkitab.
Ibn Manẓūr, Muḥammad b, Mukarram (1993) Lisān al-ʿArab, Beirut: Dar Sader.
Azhari, Muhammad ibn Ahmad (2000) Tahdhib al-Lingha, Beirut: Darahiyah al-Tarath al-Arabi.
Abū Manṣūr Muḥammad ibn Aḥmad al-Azharī (2000) Tahdhib al-Lughat (The Concise Guide of Languages), dar ahya' alturath alearabiy, biyrut: lubnan.
Baha al-Din, Jafar(2006) Sayings of Imam Ali bin Abi Talib, peace be upon him, in the book Lisan al-Arab, revised Hamid Sedqi, Tehran: Institute of Human Sciences and Cultural Studies.
Pahlawan, Mansour (2008) Farhang and Aghgan Nahj al-Balaghah, Tehran: Elmi Farhangi publications.
Tabrizi, Muhammad Hussain bin Khalaf (2001) Farhang Persian, Burhan Qati’, Tehran: Nima publications.
Tamimi Amadi, Abd al-Wahed (2005) Gharar al-Hakam wa Daral-Kalam, translated and explained by Jamal-ud-Din Muhammad Khansari, Correction of Mirjal-al-Din Hosseini Armavi, updated, Print 4, Tehran: tehran.university publication.
Jawhari, Ismail bin Hammad (1997) Al-Sahih: Taj Al-Lughah and Sahih Al-Arabiya, Correction Ahmed Abdel-Ghafour Attar, Beirut: Dar Al-Ilm.
Hosseini Shirazi, Seyyed Muhammad (1947) Explanation of Nahj al-Balaghah, Beirut: Dar al-Uloom.
Rahmaty, Muhammad Kazem (2018) An introduction to identify of Nahj al-Balaghah manuscript, Tehran: The publications of nazaheb eslami university.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (1985) Characteristics of the Imams, peace be upon them, Correction Muhammad Hadi Amini, Mashhad: Islamic Research Academy.
Seyyed Razi, Muhammad bin Hussein (2018) Nahj al-Balaghah, translated by Mahmoud Reda, Iftikharzadeh, Tehran, Rozegar.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (2000) Nahj al-Balaghah, translated by Muhammad Dashti, Qom: Mashhur. Syed Radhi, Muhammad ibn Husayn (2005) Nahj al-Balaghah, translated by Hussain Ustad Wali, Tehran, Osve.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (2000) Nahj al-Balaghah, translated by Hussain Ansarian, 4th edition, Tehran: Payam Azadi publications.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (No date) Nahj al-Balaghah, translated by Hussain bin Sharaf al-Din Ardebili, No place: Farhang Ahl al-Bayt Publishing Book, peace be upon them.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Hussain (1999) Nahj al-Balaghah, translated by Seyyed Jafar Shahidi, 14th edition, Tehran: Sherkt Ilmi and Farhangi publications.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Hussain (2000) Nahj al-Balaghah, translated by Seyyed Jamal al-Din Dinparvar (Nahj al-Balaghah Parsi), Tehran: Boniyad Nahj al-Balaghah.
Seyyed Razi, Muhammad bin Hussein (1987) Nahj al-Balaghah, translated by Asadullah Mobashari, third edition, Tehran: Farhang Islamic Publication Book.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Hussein (1999) Nahj al-Balaghah, translated by Mostafa Zamani, Tehran: Institution of entesharat Nabawi.
Syyed Razi, Muhammad ibn Husayn (1984) Nahj al-Balaghah, translated and explained by Mawla Fathallah Kashani (Tanbih al ghafilin), Edited by Mansour Pahlwan, Tehran: Ansharat Miqat.
Syyed Razi, Muhammad ibn Husayn (1995) Nahj al-Balaghah, translated by Abd al-Majid - Maadikhwah (Khurshid Begrub Nahj al-Balaghah), Qom: Zarre Publishing.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Hossain (2015) Nahj al-Balaghah, translated by Seyyed Ali Mousavi Garmaroudi, Tehran: Qadiani Publishing.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Hussain (1999) Nahj al-Balaghah, translated by Abd al-Muhammad Aite, Print 3, Tehran: Islamic Farhang Publication Book - Baniyad Nahj al-Balaghah, Tehran.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (2000) Nahj al-Balaghah, translated by Nahid Aghamirzai, Tehran: Behzad publications.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (2001) Nahj al-Balaghah, translated by Muhammad Mahdi Fooladvand, Tehran: Saeb Publishing.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Hossain (2000) Nahj al-Balaghah, translation and explanation of Seyyed Aliqi Faydul-Islam, edition 5, Tehran: Ansharat Faqih.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Hussain (2000) Nahj al-Balaghah, translated by Syed Kazem Irfa', Print 2, Tehran: Fayd Kashani publications.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (No date) Nahj al-Balaghah, seemingly and compressed translation of Nahj al-Balaghah;under review of Nasser Makarem Shirazi, Qom: Hadaf publication.
Seyyed Razi, Mohammad Ibn Hussein (2017) Nahj al-Balaghah, translation and explanation of points Ismail Mansouri Larijani, Tehran: International Publishing Company.
Seyyed Razi, Mohammad Ibn Hussein (1998) Nahj al-Balaghah, translation attributed to the 5th and 6th centuries - Correction, confrontation and explanation of words Azizullah Jovini, 2nd edition, Tehran: Tehran University Press.
Seyyed Razi, Mohammad Ibn Hussein (1376) Nahj al-Balaghah, Sharh Mohammad Abduh, translated by Ali Asghar Faqihi, Tehran: Saba Publishing.
Seyyed. Razi, Mohammad Ibn Hussein (2018) Nahj al-Balaghah, translation and explanation of words, translator and editor Hossein Ostadoli, creators: Zahra Qara al-Ayan, Fatemeh Lajevardi and Afsaneh Mojavari, Tehran: Nahj al-Balaghah Foundation Publications.
Seyyed Razi, Mohammad Ibn Hussein (2000) Nahj al-Balaghah, translated by Mohammad Taghi Jafari, 2nd edition, Tehran: Islamic Culture Publishing Office.
Seyyed Razi, Mohammad Ibn Hussein (2001) Nahj al-Balaghah, translated by Mohammad Javad Shariat, Tehran: Asatir Publishing.
Seyyed Razi, Mohammad Ibn Hussein (1999) Nahj al-Balaghah, translated by Nasser Ahmadzadeh, 2edition, Tehran: Ashrafi Publications.
Seyyed Razi, Mohammad Ibn Hussein (2010) Nahj al-Balaghah, manuscript written in 483 AH, No. 508 Library of the Qom Islamic Heritage Revival Center, transliterated to the original with a foreword by Seyyed Mohammad Mehdi Jafari in collaboration with Mohammad Barakat, Tehran: Written Heritage Research Center.
Seyyed Razi, Mohammad Ibn Hussein (2002) Nahj al-Balaghah: A ray of Nahj al-Balaghah by quoting sources and comparing it with the narrations of other sources, research, translation and editing by Seyyed Mohammad Mehdi Jafari, Tehran: Publications of the Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (1993) Nahj al-Balaghah, corrected by Subhi Saleh, Qom: Dar al-Hijra Foundation.
Seyyed Razi, Muhammad ibn Husayn (No date) Nahj al-Balaghah, correction and explanation by Muhammad Abdu, Egypt: Istiqamah Press.
Shoushtari, Mohammad Taghi (1997) Bahja al-Sabbagha fi Sharh Nahj al-Balaghah, Tehran: Amirkabir Publishing Institute.
Saduq, Mohammad Ibn Ali Ibn Babavieh (2006) Causes of Sharia, Qom: Davari Bookstore.
Saduq, Muhammad ibn Ali ibn Babawiyyah (1992) Book of the Immaculate Conception, correction and commentary by Ali Akbar Ghaffari, Qom: Islamic Publishing Foundation.
Tehrani, Sayyid Muhammad Hussein (2010) A novel treatise on the interpretation of the verse (Men are in charge of women), Beirut: Dar al-Muhajjah al-Bayda.
Tehrani, Seyyed Mohammad Hussein (1997) A novel treatise on the interpretation of the verse (Men are in charge of women) (Islamic sciences and education, 5),Translated by several scholars, Mashhad: Allameh Tabatabai Publications.
Ghorashi Banai, Seyyed Ali Akbar (1998) Vocabulary of Nahj al-Balaghah, edited by Mohammad Hassan Bakai, Tehran: Qibla Publishing Cultural Institute.
Qazvini, Mohammad Ibn Yahya (2007) Language Translator, Translation and Explanation of Firoozabadi Language Dictionary, Refinement and Correction Shams Al-Dhahi Institute, Tehran: Shams Al-Dhahi Institute.
Qomi, Sheikh Abbas (1996) Description of the ruling of Nahj al-Balaghah, corrected by Baqir Ghorbani Zarrin, Tehran: Nahj al-Balaghah Foundation.
Fazel, Javad (1961) Remarks of Ali PBUH, by Hassan Sadat Naseri, Chapanham, Tehran: Scientific Press Institute.
Firuzabadi, Muhammad ibn Ya'qub (1994) Al-Qamoos Al-Muhit, Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya.
Farahidi, Khalil (1988) Kitab al Eiyn, 2 edition, Qom: Hijrat Publishing.
Kashani, Molly Fathollah (1987) Punishment of the unaware and the remembrance of the mystics: Persian translation and explanation of Nahj al-Balaghah, correction and explanation by Mansour Pahlavan, Tehran: Miqat Publications.
Karajki, Muhammad ibn Ali (2000) The wonder of the general misunderstanding in the issue of Imamate, correction and expulsion of Fars Hassan Karim, presented by Ali Korani Al-Ameli, Qom: Dar Al-Ghadir.
Kulini, Muhammad ibn Ya`qub (2008) Al-Kafi, Qom: Dar al-Hadith.
Masoudi, Ali Ibn Al-Hussein (1988) Moruj al zahab va Maaden al juhar, research by Davar Asad, Qom: Dar al-Hijra.
Maalouf, Lewis (1992) Al-Munajjid in the language, the 33thd edition, Beirut: Dar Al-Mashreq.
Moin, Mohammad (1981) Persian Culture, six-volume period, Tehran: Amirkabir Publications.
Makarem Shirazi, Nasser et al (2001) Imam's message, a new and comprehensive explanation of Nahj al-Balaghah, Volume 3, Tehran: Islamic Library.
Articles
Ibn Rasool, Sayyid Muhammad Reza; Heidari, Batool (2011) From Ghahraman to pahlavan: A Study of the Semantic Evolution of the Word Hero, Journal of Critique of Arabic Literature, No. 3, pp. 52-42.
Pahlavan, Mansour (2005) Date of writing Translated Nahj al-Balaghah, by Astan Quds Razavi, Articles and Studies, Book 77 (1), Quranic Sciences, pp. 155-166.
Pahlavan, Mansour (2012) Research on the recording and meaning of the wisdom of 320 Nahj al-Balaghah, Nahj al-Balaghah researches, No. 35, pp. 43-66.
Haghparast, Amin (2014) Some new meanings in translating the words of a copy of Nahj al-Balaghah, Luxury Heritage Report, Volume 2, Year 8, No. 21, pp. 64, pp. 66.
Shariati Niasar, Hamed and Pahlavan, Mansour (2018) Research in Recording the Wisdom of 252 Nahj al-Balaghah: The Imamate is a system for the nation, Research in the Qur'an and Hadith, Volume 51, Number 2, pp. 49-68.
