-
دسترسی آزاد مقاله
1 - دو تأویل از یک تمدن: بازخوانی دو اثر عبدالحسین زرینکوب؛ دو قرن سکوت و کارنامه اسلام
سیاوش شوهانیتاریخ نگاری اسلامی فراز و نشیب بسیاری داشته و از شرایط و ویژگی های اجتماعی و تاریخی بسیاری تأثیر پذیرفته است، تا آنجا که می توان از مؤلفه هایی یاد کرد که به مثابه مجموعه یک گفتمانِ تاریخی، تاریخ نگاری یک دوره را رقم می زند.آثار دکتر عبدالحسین زرین کوب درباره تاریخ ا چکیده کاملتاریخ نگاری اسلامی فراز و نشیب بسیاری داشته و از شرایط و ویژگی های اجتماعی و تاریخی بسیاری تأثیر پذیرفته است، تا آنجا که می توان از مؤلفه هایی یاد کرد که به مثابه مجموعه یک گفتمانِ تاریخی، تاریخ نگاری یک دوره را رقم می زند.آثار دکتر عبدالحسین زرین کوب درباره تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، طی نیم قرن گذشته در حوزه دانشگاهی از مقام و مرجعیت شایانی برخوردار بوده است. دو قرن سکوت، محصول دهه سی خورشیدی، اثری که بیش از آثار دیگر وی زبانزد عام و خاص است، روایتی متفاوت با روایت کارنامه اسلام، محصول دهه پنجاه خورشیدی، ارائه می دهد. در روایت نخست بر دستاورد تمدن اسلامی در قرون نخست می تازد و ورود اعرابِ مسلمان را منشأ نگون بختی ایرانیان می نامد و در روایت دیگر به آن می بالد و این تلاقی را موجب باروری و شکوفایی دو تمدن می داند. مقاله پیش رو سعی دارد به مقایسه این دو روایت از تمدن اسلامی و واکاوی تناقض پیش آمده از منظر هرمنوتیک بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - سواد رسانه ای و آگاهی از آسیب های شبکه های اجتماعی
حسن مقدس زاده هاجر صفاهیههدف از انجام این پژوهش سنجش رابطه بین مهارتهای سواد رسانهای با آگاهی نسبت به آسیبهای شبکههای اجتماعی بوده است. روش پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی از نوع همبستگی است. ابزار گردآوری دادهها در این پژوهش دو پرسشنامه پژوهشگر ساخته بوده است. جامعه آماری پژوهش عبارت بودند ا چکیده کاملهدف از انجام این پژوهش سنجش رابطه بین مهارتهای سواد رسانهای با آگاهی نسبت به آسیبهای شبکههای اجتماعی بوده است. روش پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی از نوع همبستگی است. ابزار گردآوری دادهها در این پژوهش دو پرسشنامه پژوهشگر ساخته بوده است. جامعه آماری پژوهش عبارت بودند از کلیه کارکنان مرکز منطقهای اطلاعرسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (160 نفر) که به روش نمونهگیری تصادفی ساده و براساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 113 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدهاند. یافتههای پژوهش نشان داد که در مجموع میزان سواد رسانهای کارکنان مورد بررسی بالاتر از حد متوسط بوده است. بین میزان سواد رسانهای کارکنان با میزان استفاده آنها از شبکههای اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود داشته است. همچنین رابطه مثبت و معناداری بین میزان سواد رسانهای و آگاهی کارکنان مورد بررسی نسبت به آسیبهای شبکههای اجتماعی (فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی و فردی- روانی) وجود داشته است. در دنیای دیجیتالی و اطلاعاتی امروز مجهز بودن افراد به مهارتها و سوادهای جدید از جمله سواد رسانهای از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و افراد باید برای فراگیری این مهارتها اقدام نمایند؛ تا بتوانند با استفاده از معیارهای مناسب به ارزیابی شبکههای اجتماعی و اخبار و اطلاعات مندرج در آنها پرداخته و اطلاعات صحیح و کارآمد را برای تصمیمگیریهای خود مورد استفاده قرار دهند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی پدیده اسلام هراسی و راهکارهای قرآنی مقابله با آن
زهرا علیزاده اعظم اعتمادی فرد میناسادات طباطباییهرچند اسلام هراسی از اصطلاحات تازهای است که به طور خاص، در زمینه رابطه اسلام و تفکر غرب، تداوم یافته است و به پدیده پیشداوری یا تبعیض علیه اسلام و مسلمانان گفته میشود، ولی مسأله جدیدی نیست؛ چراکه ظهور اسلام با این پدیده توأمان بوده است. در صدر اسلام همواره مخالفان و چکیده کاملهرچند اسلام هراسی از اصطلاحات تازهای است که به طور خاص، در زمینه رابطه اسلام و تفکر غرب، تداوم یافته است و به پدیده پیشداوری یا تبعیض علیه اسلام و مسلمانان گفته میشود، ولی مسأله جدیدی نیست؛ چراکه ظهور اسلام با این پدیده توأمان بوده است. در صدر اسلام همواره مخالفان و معاندانی وجود داشتند که به علت به خطر افتادن منافعشان به ستیز با اسلام برمیخاستند و با جدیت و شدت به گونهای عمل میکردند که ماهیت این دین مبین و مقاصدش را به گونهای معرفی نمایند که رغبتها را بزداید و عقول را از توجه به احکام آن منصرف نماید. تاریخ همواره شاهد چنین رفتارهایی در جهت نشان دادن اسلامی ناکارآمد و غیرمنطقی بوده است. سابقه این اصطلاح به دهه ۱۹۸۰ بازمیگردد، اما پس از حملات ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ گستره و عمق آن بیشتر شده است. با نگاهی دقیقتر به رابطه اسلام و تفکر غرب میتوان پیشینه تاریخی این مفهوم را در ستیزههای مداوم این دو تمدن فرهنگی یافت، هرچند در تکامل این دو تمدن نقاطی از تعامل نیز وجود داشته اما قسمت غالب تعاملات بر اساس تعارض و بر پایه بی اعتمادی طرفین بوده است. در این پژوهش سعی بر این است که ابتدا تعریفی جامع از اسلام هراسی ارائه شود و پس از آن زمینهها و عوامل رشد اسلام هراسی در دوران معاصر بررسی و در انتها راهکارهای قرآنی جهت مقابله با این پدیده و تخفیف آثار آن بیان شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - نگرشی هویتمحور بر سیاست متوازن روسیه در قبال کشورهای اسلامی خاورمیانه: مطالعه موردی ایران و عربستان (2020-2011)
سید رزاق مقیمی داوود کیانی مهدی جاودانی مقدمهدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مؤلفههای مؤثر بر سیاست روسیه نسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه، پس از انقلابهای عربی است. در این راستا، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چه عواملی روسیه را به سمت اتخاذ سیاست متوازن نسسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه از سال 2011-2020 سوق داده اس چکیده کاملهدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مؤلفههای مؤثر بر سیاست روسیه نسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه، پس از انقلابهای عربی است. در این راستا، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چه عواملی روسیه را به سمت اتخاذ سیاست متوازن نسسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه از سال 2011-2020 سوق داده است؟ همچنین پژوهش بر این فرضیه استوار است که در فاصله سالهای 2011-2020 میلادی، روسیه از یکسو در مبارزه علیه تروریسم تکفیری، به همکاری با گروههای شیعی به رهبری ایران روی آورد و از سوی دیگر، با هدف جلوگیری از تحریک بنیادگرایی دینی در جمهوریهای مسلماننشین خود، به گسترش روابط با کشورهای اسلامی سنّی مذهب پرداخت. در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و در قالب چارچوب نظری سازهانگاری، تحلیلی نسبتاً متمایز از ماهیت روابط روسیه با کشورهای اسلامی خاورمیانه در مقطع پس از انقلابهای عربی ارائه گردید. نتایج حاکی از آن است که با وقوع انقلابهای عربی در سال 2011 میلادی و شکلگیری دستهبندیهای جدیدی در سطح منطقهای و بینالمللی در خاورمیانه، به ویژه پیرامون بحران سوریه که آغازگر مقطع تازهای در روابط روسیه با جهان اسلام بود، مسکو با هدف دفع خطر جریان افراطگرایی اسلامی، تلاش کرد با اتخاذ سیاست متوازن نسبت به کشورهای اسلامی خاورمیانه، ضمن پرهیز از ایجاد تنش با آنها، به تقویت روابط با آنان بپردازد. لذا انتظار میرود، نقش اسلام در سیاست خارجی روسیه افزایش یابد و دولتمردان روسی، تمایل بیشتری به تعامل سازنده با کشورهای اسلامی خاورمیانه پیدا نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - «دین حداقلی انگاران» و «دین حداکثری انگاران» دوگانه اندیشههای سیاسی جدید در جهان اسلام
خدیجه محمدپورمرزبالی فرزاد حسینیهدف پژوهش حاضر طرح طبقهبندیهای اندیشههای سیاسی جهان اسلام براساس میزان سهم و جایگاه دین در دولت مدرن به عنوان مبدأیی برای تقسیمبندی اندیشههای جدید در جهان اسلام، و با تکیه بر سه شاخص نسبت شریعت و قانون در دولت، اعتبارسنجی معرفت سیاسی و میراثگرایی است. روش پژوهش ت چکیده کاملهدف پژوهش حاضر طرح طبقهبندیهای اندیشههای سیاسی جهان اسلام براساس میزان سهم و جایگاه دین در دولت مدرن به عنوان مبدأیی برای تقسیمبندی اندیشههای جدید در جهان اسلام، و با تکیه بر سه شاخص نسبت شریعت و قانون در دولت، اعتبارسنجی معرفت سیاسی و میراثگرایی است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که دین حداقلیانگاران نقشی اقلی را برای دین و سنتهای دینی در عرصه دولت قائلند و دین و دولت مدرن را مانعالجمع میپندارند و در مدیریت امور این جهانی اولویت را به نهاد دولت میدهند، دین حداکثریانگاران سهمی بسیط برای دین و سنن الهی در عرصه دولت قائلند، و قائل به گسست این جهان و جهان دیگر نیستند تا مدیریت آن دو را به دو نهاد جداگانه واگذار کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - واکاوی مبانی فقهی هم گرایی مسلمانان در جهان اسلام
اکرم هاشم زاده حسین ایزدیدر حال حاضر بیش از گذشته تعامل بین ملت ها ضروری و مهم بوده و عدم تعامل با دیگران امری غیر ممکن و بعید است. لذا اسلام این حقیقت را پذیرفته و در این راستا به مسلمانان راهکارهای مناسب ارائه داده است. همانا از زمان بعثت پیامبر عظیم الشان و ارائه دین مبین اسلام به بشریت به ع چکیده کاملدر حال حاضر بیش از گذشته تعامل بین ملت ها ضروری و مهم بوده و عدم تعامل با دیگران امری غیر ممکن و بعید است. لذا اسلام این حقیقت را پذیرفته و در این راستا به مسلمانان راهکارهای مناسب ارائه داده است. همانا از زمان بعثت پیامبر عظیم الشان و ارائه دین مبین اسلام به بشریت به عنوان جامع ترین منشور اخلاقی- انسانی، جهت تکامل روزافزون بشر و دستیابی به پیشرفت های دنیوی و اخروی برای تمامی قرون، تاکید عمیق بر ضرورت تحقق وحدت و همگرایی میان مسلمانان به عنوان امتی واحد همواره از سوی قرآن مبین و رسول مکرم اسلام صورت پذیرفته است. از جمله نخستین اقداماتی که رسول خدا به محض ورودشان به مدینه برای تشکیل حکومت اسلامی انجام دادند بنا نهادن پایه های وحدت و همگرایی میان مسلمانان جهت ایجاد امت واحد بود. موضوع این پژوهش واکاوی مبانی فقهی هم گرایی مسلمانان در جهان اسلام است و با ارزیابی ادله فقهی (کتاب، سنت، اجماع، عقل) به دنبال مبانی جهت همگرایی می باشیم، فلذا با استناد به آیات صریح قرآن کریم از جمله آیات 103 و 105 سوره آل عمران و احادیث وارد شده از پیامبر گرامی اسلام و سیره عملی مسلمانان صدر اسلام به تبیین و تدوین دقیق این مسله پرداخته ؛و اثبات شده که امر وحدت اسلامی ریشه ای عمیق در تفکر دینی دارد و مبنای هم گرایی مسلمانان جهان قرار گرفته است و حال با توجه به این امر در این مقاله بدلیل اهمیت و ضرورت موضوع به واکاوی مبانی فقهی هم گرایی مسلمانان در جهان اسلام پرداخته شده است. در این بررسی از روش کتابخانه ایی با استفاده از کتاب های مرتبط با مقوله وحدت و همگرایی اسلامی استفاده شده است. در این پژوهش علاوه بر نوشته رهبران اهل شیعه، از معاریف اهل سنت همچون محمد الدسوقی و عبدالمتعال صعیدی نیز بهره گرفته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - «شکاف حاکمیتی» در جمهوری اسلامی ایران و بازتاب در سیاستهای منطقهای آن
اشرف کارگر قمیها محمدرحیم عیوضی مجید توسلی رکنآبادی علی اشرف نظریشکاف حاکمیتی، از مهمترین آسیبهای سیاسی است که میتواند در یک نظام سیاسی به وجود بیاید. این شکافها بر اثر عدم وجود یک توافق کلان بر سر منابع قدرت و چگونگی توزیع آن به وجود میآید و برآمده از ناتوانی نخبگان سیاسی در ارائۀ درکی درست از این مسائل است. از این رو هنگامی که چکیده کاملشکاف حاکمیتی، از مهمترین آسیبهای سیاسی است که میتواند در یک نظام سیاسی به وجود بیاید. این شکافها بر اثر عدم وجود یک توافق کلان بر سر منابع قدرت و چگونگی توزیع آن به وجود میآید و برآمده از ناتوانی نخبگان سیاسی در ارائۀ درکی درست از این مسائل است. از این رو هنگامی که نظامی با این آسیب مواجه است در عرصههای مختلف، چه داخلی و چه خارجی، دچار اشکالات عمده میشود. در جمهوری اسلامی، با وجود ابرگفتمان انقلاب اسلامی در سالهایی نسبتاً طولانی، میان نخبگان سیاسی اجماعی در زمینههای مختلف وجود نداشته یا بسیار کم رنگ بوده است و همین موجب ایجاد خرده گفتمانهای گوناگونی شده است. این خرده گفتمانها در تضاد با یکدیگر راه را بر سیاستگذاری درست بسته و موجبات تشتت در سیاستهای داخلی و خارجی را ایجاد کرده است. مقالۀ حاضر با روش گفتمان، ضمن اشاره به این خرده گفتمانها به دنبال درک نتایج این شکاف حاکمیتی در سیاستهای ایران در منطقه و جهان اسلام است با این فرضیه که: شکاف حاکمیتی در جمهوری اسلامی ایران، موجب کاهش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه و این موضوع موجب تضعیف جایگاه کشورهای اسلامی همسو و تقویت رقبا میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - باستانشناسی دوران اسلامی، تاریخچه ومفاهیم
ستار خالدیان حسین صدیقیانباستانشناسی دوران اسلامی، موضوع مناسب و مورد علاقه در بسیاری از دانشگاه ها و خصوصاً کشورهای اسلامی است که تعلقات عالی آنها را به تاریخ و فرهنگ برجسته شان نشان می دهد و زمینه فرهنگی مشترکی برای بسیاری از کشورهای اسلامی را بهوجود آورده است. اما در این میان شاید یکی ا چکیده کاملباستانشناسی دوران اسلامی، موضوع مناسب و مورد علاقه در بسیاری از دانشگاه ها و خصوصاً کشورهای اسلامی است که تعلقات عالی آنها را به تاریخ و فرهنگ برجسته شان نشان می دهد و زمینه فرهنگی مشترکی برای بسیاری از کشورهای اسلامی را بهوجود آورده است. اما در این میان شاید یکی از اصلی ترین مباحث نبود تعریف و رسالتی مشخص برای آن باشد؛ این مقاله سعی دارد ضمن ارائه تاریخچه مطالعات باستانشناسی دوران اسلامی و فراز و نشیب های آن، به بررسی محتوایی و تعاریف پرداخته و رسالت های پیش رو برای این شاخه از باستانشناسی را مورد توجه قرار دهد. باستانشناسی دوران اسلامی علمی است که در آنانواع مختلف فعالیت های پژوهشی موجود در گرایش های دیگر باستانشناسی را در بر می گیرد. در کنار آن نیز باستانشناس دوران اسلامی باید شناخت و توجه کاملی به جهان اسلام و دین و فقه اسلامی داشته باشد و از دستاوردهای علما و فقهای اسلامی و هم چنین مورخان تاریخ اسلام استفاده نماید تا بتواند با نگاهی جامع و کامل به یک اثر فرهنگی بنگرد و آن اثر را در قالب درست خود ببیند؛ تا از این رهگذر بتواند به درک بهتر تمدن اسلامی همیشه جاویدان نایل آید و هدف نهایی از این علم را باید کسب آگاهی و شناختی از انسان دانست که خود قرآن نیز بر آن تأکید دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - تحلیلی بر پیشینه شکل گیری و رشد سلفی گری و بازتاب آن در جهان اسلام
داود میرزایی مهدی جاودانی مقدم رضا پریزادسلفی گری و نوسلفی گری به عنوان پدیده ای تاریخی در جهان اسلام، در سه دهه اخیر با شکل گیری و تشدید فعالیت گروه های سلفی، نمود و ظهور بیشتری یافته است. این مقاله تلاش دارد تا به این سوال اصلی بپردازد که ریشه ها و زمینه های تاریخی شکل گیری و رشد سلفی گری چیست و چه بازتابی د چکیده کاملسلفی گری و نوسلفی گری به عنوان پدیده ای تاریخی در جهان اسلام، در سه دهه اخیر با شکل گیری و تشدید فعالیت گروه های سلفی، نمود و ظهور بیشتری یافته است. این مقاله تلاش دارد تا به این سوال اصلی بپردازد که ریشه ها و زمینه های تاریخی شکل گیری و رشد سلفی گری چیست و چه بازتابی در جهان اسلام و بویژه در بحران های اخیر در غرب آسیا داشته است؟ فرضیه این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته این است که ظهور و گسترش سلفی گری، محصول یک پدیده چندبعدی و عمیقِ هویتی و سیاسی به عنوان برساخته ای ذهنی است که در دیالکتیک با واقعیات عینیِ دولت های اسلامی و مداخلات قدرت های بزرگ بر پیچیدگی و گستردگی آن افزوده و بر اختلاف و واگرایی میان مذاهب و دولتهای اسلامی بویژه در دو دهه اخیر در غرب آسیا دامن زده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - مستنداتی فقهی بر ضرورت همگرایی مسلمانان جهان
اکرم هاشم زاده حسین ایزدیهمواره از زمان بعثت پیامبر و ارائه دین اسلام به بشریت تأکید بر ضرورت تحقق همگرایی میان مسلمانان از سوی قرآن و معصومین صورت پذیرفته و از همان صدر اسلام مصلحان در تحقق آن تأکید داشتند. ضرورت همگرایی از آن روست که با تأسف، آسیبی متوجه همگرایی بوده و آن اینکه؛ افرادی با تو چکیده کاملهمواره از زمان بعثت پیامبر و ارائه دین اسلام به بشریت تأکید بر ضرورت تحقق همگرایی میان مسلمانان از سوی قرآن و معصومین صورت پذیرفته و از همان صدر اسلام مصلحان در تحقق آن تأکید داشتند. ضرورت همگرایی از آن روست که با تأسف، آسیبی متوجه همگرایی بوده و آن اینکه؛ افرادی با توجه به دلایلی که در مقایسه با دلایل همگرایی از استحکام و هویت فقهی بسیار نازلتری برخوردارند، برطبل واگرایی میکوبند. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که مبانی فقهی همگرایی مسلمانان چیست. مقاله حاضر با یاری جستن از روش توصیفی- تحلیلی و از طریق جمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای و با مراجعه به کتب و مقالات نگارش یافته در این زمینه، سعی دارد که مسأله همگرایی و ضرورت آن را به طور جامع تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان میدهد که در بحث همگرایی رجوع به کتاب(قرآن)، سنت و استفاده از اجماع کاشف سنت و در نهایت ارجاع به عقل و استفاده از مستقلات و غیر مستقلات عقلی فراگیر و اجتناب ناپذیر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - ترامپ، طرح معامله قرن و چالش های فراروی جهان اسلام
علی قاسمیانمعامله قرن اصطلاحی سیاسی و به طرحی گفته میشود که در سال ۲۰۱۸ میلادی از سوی دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در راستای روند سازش میان تشکیلات خودگردان فلسطین و رژیم اسرائیل مطرح شده است. در این راستا در تحقیق توصیفی- تحلیلی حاضر، ضمن تبیین چرایی اتخاذ این طرح از سوی چکیده کاملمعامله قرن اصطلاحی سیاسی و به طرحی گفته میشود که در سال ۲۰۱۸ میلادی از سوی دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در راستای روند سازش میان تشکیلات خودگردان فلسطین و رژیم اسرائیل مطرح شده است. در این راستا در تحقیق توصیفی- تحلیلی حاضر، ضمن تبیین چرایی اتخاذ این طرح از سوی دولت آمریکا و نیز حمایت برخی متحدین اروپایی و عربی همچون عربستان، اردن و مصر از آن، این سوال مطرح می شود در صورت تحقق این طرح چه چالش ها و آسیب های متوجه جهان اسلام و کشورهای اسلامی و بخصوص کشور فلسطین می شود و وظیفه جهان اسلام در خنثی سازی و ابطال این طرح چیست؟ یافته های نوشتار حاضر نشان می دهد در صورتی اجرایی شدن معامله قرن، مهمترین پیامد آن حذف ناعادلانه و به حاشیه راندن حق سرزمینی فلسطینیها و از بین بردن گروه های مقاومت در نوار غزه و داخل فلسطین و خارج از آن، و نیز تبدیل رژیم صهیونیستی به ژاندارم منطقه خواهد بود. علاوه براین تحت پیگرد قرار دادن جریان های اسلام سیاسی و تلاش برای فتنه افکنی و به راه انداختن جنگ های طائفه ای و نژادی در منطقه و غارت سرمایه های مادی و معنوی کشورهای منطقه به نفع آمریکا و صهیونیست ها از دیگر آثار اجرایی شدن این طرح است. لذا با توجه به پیامدها و آثار مخرب این طرح آمریکایی، یگانه سلاح فلسطینی ها و جهان اسلام برای ناکامی و ابطال این چالش فراروی جهان اسلام، راهبرد مقاومت منشعب از بیداری اسلامی با محوریت انقلاب اسلامی ایران است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - انسان در صحیفۀ سجادیه
عباس اسکوئیان آرزو شمس آبادیصحیفۀ سجادیه از اندک آثار بازماندۀ سدۀ نخست هجری است. با وجود آن که تا کنون مطالعات درون دینی متعددی در بارۀ معارف مندرج در این اثر صورت گرفته است، کمتر کوششی میتوان سراغ داد که از رویکردی توصیفی، چارچوب کلی اندیشههای مندرج در آن را بازنمایاند. چنین تلاشهایی از جهات م چکیده کاملصحیفۀ سجادیه از اندک آثار بازماندۀ سدۀ نخست هجری است. با وجود آن که تا کنون مطالعات درون دینی متعددی در بارۀ معارف مندرج در این اثر صورت گرفته است، کمتر کوششی میتوان سراغ داد که از رویکردی توصیفی، چارچوب کلی اندیشههای مندرج در آن را بازنمایاند. چنین تلاشهایی از جهات مختلف ضروری است. از نگاهی تاریخی، بازشناسی اندیشههای مندرج در صحیفۀ سجادیه میتواند برای شناخت بهتر گفتمان سیاسی و فرهنگی حاکم در سدۀ نخست هجری، خاصه عصر تابعین بسیار مفید باشد. گذشته از این، میتوان از طریق مقایسۀ اندیشههای بازتابیده در متن صحیفه با هر آنچه در بارۀ اندیشههای رایج در آن عصر میدانیم، دلایل و مستنداتی در تأیید اصالت صحیفه نیز بیابیم. در این مطالعه کوشش شده است نگرش بازتابیده به انسان در این اثر بازشناسی، و درک بازتابیده در آن از ماهیت، استعدادها، نقاط ضعف و ویژگیهای دیگر کاویده انسان شود. چنین کوششی افزون بر آن که گامی برای حصول دستاوردهای پیش گفته است، میتواند به بازخوانی اندیشۀ اخلاقی مندرج در این اثر نیز یاری رساند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - اندیشۀ اخلاقی بازتابیده در صحیفۀ سجادیه
حامد خانی (فرهنگ مهروش)صحیفۀ سجادیه، متنی منسوب به امام زین العابدین (ع)، و از کهنترین آثار بازمانده از نخستین سدههای تمدن اسلامی است. عموم شیعیان صحیفه را دربردارندۀ تعالیم اخلاقی گستردهای ریشهدار در وحی الاهی و معارف اهل بیت (ع) میدانند. بااینحال، کمتر کوششی برای بازشناسی اندیشۀ اخلاقی چکیده کاملصحیفۀ سجادیه، متنی منسوب به امام زین العابدین (ع)، و از کهنترین آثار بازمانده از نخستین سدههای تمدن اسلامی است. عموم شیعیان صحیفه را دربردارندۀ تعالیم اخلاقی گستردهای ریشهدار در وحی الاهی و معارف اهل بیت (ع) میدانند. بااینحال، کمتر کوششی برای بازشناسی اندیشۀ اخلاقی بازتابیده در آن، یا صورتبندی مبانی فلسفی این اندیشه صورت گرفته است؛ کوششی که میتواند برخی مجهولات تاریخ اندیشۀ اخلاقی در جهان اسلام، خاصه در سدههای نخست را روشن کند. این مطالعه به همین منظور دنبال میشود. بنا ست که در آن، چارچوب کلی نظام اخلاقی مندرج در صحیفۀ سجادیه را بازکاویم. بدین منظور، نخست اندیشههای هستیشناسانه و انسانشناسانه را در صحیفۀ سجادیه را مرور خواهیم کرد. آن گاه از کمالی سراغ خواهیم گرفت که برای انسانی با این ویژگیها، در یک چنین هستی ترسیم شده است؛ همچنان که در بارۀ راه رسیدن به چنین کمالی بر پایۀ آموزههای صحیفه بحث میکنیم. این تلاش راهی خواهد بود بدان سو که پس از مقایسۀ اندیشۀ اخلاقی صحیفه با دیگر مکاتب اخلاقی شناختۀ جهان اسلام در سدههای متقدم، شاخصهای تفکر اخلاقی این اثر بازشناسی شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - افول و زوال مدل ترکیه در خاورمیانه
بشیر اسماعیلی محمد زارع زاده محمد فلاحچکیده نظر به موقعیت ترکیه در منطقه خاورمیانه و تأثیرگذاری این کشور در تحولات منطقه، این کشور از زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه میکوشد جایگاهی مهمتر از قبل برای خود ترسیم نماید. ترکیه با درنظر داشتن اینکه وارث آخرین امپراتوری اسلامی است، کوشیده است دوران صیانت خو چکیده کاملچکیده نظر به موقعیت ترکیه در منطقه خاورمیانه و تأثیرگذاری این کشور در تحولات منطقه، این کشور از زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه میکوشد جایگاهی مهمتر از قبل برای خود ترسیم نماید. ترکیه با درنظر داشتن اینکه وارث آخرین امپراتوری اسلامی است، کوشیده است دوران صیانت خود در جهان اسلام را احیا نماید. در این راستا، در سالهای اخیر الگوی ترکیه را با دو پس سیاسی و اقتصادی به جهان اسلام و بهویژه در خاورمیانه معرفی کرده است. دموکراسی، توسعه اقتصادی، ثبات سیاسی و ایجاد یک نقش مرجعیت سیاسی در اختلافات منطقهای از جمله شاخصهای الگوی ترکیه است که علیرغم کسب توفیق در مراحل ابتدایی، در ادامه با ناکامیهای پیدرپی مواجه شده است. مسائل داخلی که ترکیه با آن دست بهگریبان است، در کنار مسائل منطقهای و بینالمللی در حوزههای سیاسی و اقتصادی باعث شده است مدل مورد نظر ترکیه مانند گذشته جذابیت نداشتهباشد و در عمل با شکست مواجه گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - آینده پژوهی روند همگرائی و وحدت دنیای اسلام
محمدرضا قائدی علیرضا گلشنیچکیده این پژوهش کوشیدهاست به ترسیم چالشهای درونی و بیرونی وحدت جهان اسلام بپردازد. از این رهگذر، روندهای موجود در جهان اسلام تبیین شدهاست تا مشخص کنند که آیا وضعیت موجود، حاکی از همگرایی دنیای اسلام است یا واگرایی؟ هدفی که این پژوهش دنبال میکند، این است که بر اساس و چکیده کاملچکیده این پژوهش کوشیدهاست به ترسیم چالشهای درونی و بیرونی وحدت جهان اسلام بپردازد. از این رهگذر، روندهای موجود در جهان اسلام تبیین شدهاست تا مشخص کنند که آیا وضعیت موجود، حاکی از همگرایی دنیای اسلام است یا واگرایی؟ هدفی که این پژوهش دنبال میکند، این است که بر اساس واقعیتهای موجود در نظام بینالملل و روندهای دنیای اسلام، آیا در آینده امکان تحقق وحدت جهان اسلام وجود دارد؟ این پژوهش با استفاده از روش آیندهپژوهی، به نتایجی نیز دست یافته است. واکاوی وضعیت موجود در جهان اسلام، حکایتگر آن است که به علت تضاد منافع دولتهای اسلامی، حداقل در کوتاه مدت، شاهد وحدت مسلمانان نخواهیم بود و برای برونرفت از این وضعیت باید طرح وحدت دنیای اسلام، ابتدا مورد اجماع نخبگان فکری و حکومتی جهان اسلام قرار گیرد و سپس اقدامات عملی و برنامههای مشترک را جایگزین ترویج خصومت و مهار افراطیگری نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - تجدیدجایگاه جغرافیدانان مسلمان با ایجاد اتحادیه جغرافیایی جهان اسلام (I.W.G.U)
نصرالله مولایی هشجینسرگذشت خدمات مسلمانان به جغرافیا، بخشی از آن تجدید حیات فکری است که طلوع تمدن اسلامی را مشخص می کند. رشد وگسترش این تمدن با نمایان شدن روح تازه علمی که به نحوی چشمگیر خِرد را بر قدرت چیره کرد پیوند نزدیک داشت. بطوریکه تا قرن نهم هجری ـ قمری(قرن پانزدهم میلادی)، علم جغرا چکیده کاملسرگذشت خدمات مسلمانان به جغرافیا، بخشی از آن تجدید حیات فکری است که طلوع تمدن اسلامی را مشخص می کند. رشد وگسترش این تمدن با نمایان شدن روح تازه علمی که به نحوی چشمگیر خِرد را بر قدرت چیره کرد پیوند نزدیک داشت. بطوریکه تا قرن نهم هجری ـ قمری(قرن پانزدهم میلادی)، علم جغرافیا و جغرافیدانان در جهان اسلام بر تمامی دنیا تأثیرگذار بود. در شرایط کنونی جهان اسلام، و با هدف تهیه داده های کاربردی جغرافیا در عرصه کشورهای اسلامی ( در سطوح منطقه ای ، ملی و ناحیه ای)، ترسیم آینده توسعه یافتگی جهان اسلام و تبیین و ارائه راهکارها و راهبردهای علمی توسعه، تجدید جایگاه و نقش جغرافیا و جغرافیدانان مسلمان متناسب با شرایط جدید، تلاش برای تولید علم در مقیاس جهانی و توسعه فناوری اطلاعات جغرافیایی، ضرورت ایجاد اتحادیه جغرافیایی جهان اسلام ( I.W.G.U) پیشنهاد می شود. این اتحادیه می تواند، موجب شود تا انجمن های جغرافیایی، موسسات جغرافیایی و دانشگاه ها در کشورهای اسلامی با برنامه ریزی مناسب و بهینه و همگام با تحولات جهانی، در جهت توسعه علم جغرافیا با تاکید بر جنبه های کاربردی آن و همگرایی درون تمدنی در قالب،امت اسلامی به توسعه جهان اسلام بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - بررسی و مقایسه میزان استفاده از مجلات فارسی نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاههای مادر طی سالهای 1389-1380
مریم جهانگیری فریده عصارههدف: میزان استفاده از مجلات علمی فارسی نمایه شده در پایگاه ISC در تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه های ما در طی سال های 1380-1389 بررسی و مقایسه شده است. روشپژوهش: پژوهش حاضر بر حسب هدف، یک پژوهش کاربردی است. از بعد جمع آوری اطلاعات، توصیفی غیرآزمایشی به روش سندی و تحلی چکیده کاملهدف: میزان استفاده از مجلات علمی فارسی نمایه شده در پایگاه ISC در تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه های ما در طی سال های 1380-1389 بررسی و مقایسه شده است. روشپژوهش: پژوهش حاضر بر حسب هدف، یک پژوهش کاربردی است. از بعد جمع آوری اطلاعات، توصیفی غیرآزمایشی به روش سندی و تحلیل استنادی است. تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه های مادر در پایگاه ISC طی سال های 1380-1389، 37988 مدرک می باشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است. بر اساس این فرمول حجم نمونه هر دانشگاه به تفکیک مشخص گردید، سپس از روش نمونه گیری طبقه ای استفاده شد و با توجه به نسبت تعداد مدارک در هر دانشگاه و هر سال تعداد نمونه ها مشخص گردید، که حجم نمونه حدود2424 مدرک تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد میزان استفاده از مجلات علمی فارسی نمایه شده در پایگاه ISC توسط پژوهشگران دانشگاه های مورد مطالعه در دهه ی 89-1380، برابر با 5/75 درصد است. بیشترین میزان استفاده از مجلات علمی فارسی نمایه شده در پایگاه ISC مربوط به دانشگاه صنعتی اصفهان با 3/90 درصد می باشد. دانشگاه صنعتی امیرکبیر 3/83 درصد، دانشگاه شهید بهشتی 8/77 درصد، دانشگاه شیراز 6/77 درصد، دانشگاه صنعتی شریف 3/75 درصد، دانشگاه تهران 1/77 درصد، دانشگاه تربیت مدرس 70 درصد و دانشگاه علم و صنعت ایران 3/53 درصد از مجلات علمی فارسی نمایه شده در پایگاه ISC در ارجاعات خود استفاده کرده اند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش حاکی از آن است که پژوهشگران به مجلاتی بیشتر استناد می کنند که در پایگاه های استنادی نمایه می شوند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که از کل مجلاتی که توسط پژوهشگران دانشگاه های مادر، مورد استناد قرار گرفته اند 9/57 درصد مجلاتی هستند که به صورت چاپی/الکترونیکی توزیع می شوند و 1/42 درصد فقط به صورت چاپی توزیع شده اند. بدین ترتیب به نظر می رسد مجلاتی که به صورت رایگان از طریق وب در اختیار کاربران هستند بیشتر مورد استناد قرار می گیرند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - بررسی میزان همتألیفی پژوهشگران ایرانی حوزه روانشناسی در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بین سالهای 1390-1386
هاجر صالحی فریبا نظریهدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان هم تألیفی پژوهشگران ایرانی در حوزه روانشناسی در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در سالهای 1390-1386 بود. روش پژوهش: در پژوهش حاضر از روش توصیفی - تحلیلی با استفاده از ابزارهای علم سنجی استفاده شده است. ابزار پژوهش پایگاه استنادی علوم چکیده کاملهدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان هم تألیفی پژوهشگران ایرانی در حوزه روانشناسی در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در سالهای 1390-1386 بود. روش پژوهش: در پژوهش حاضر از روش توصیفی - تحلیلی با استفاده از ابزارهای علم سنجی استفاده شده است. ابزار پژوهش پایگاه استنادی علوم جهان اسلام است. جهت دروندهی دادهها و انجام محاسبهها از نرم افزار اکسل استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه مقالههای نمایه شده در حوزه روانشناسی، در بازه زمانی 1390-1386 است که در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نمایه شده است. در این پژوهش شاخص همکاری، درجه همکاری و ضریب همکاری برای رشته روانشناسی محاسبه شده است. یافتهها: یافتههای پژوهش حاکی از آن است که مدارک چهار نویسندهای با نرخ رشد 32/0، دارای بیشترین رشد در میان مدارک با سایر الگوهای هم تألیفی بودهاند. ضریب مشارکت پژوهشگران در دوره مورد مطالعه برابر با 54/0 و بیشترین ضریب همکاری مربوط به سال 1390 برابر با 59/0 ، میانگین درجه همکاری در سالهای بررسی شده برابر 83/0 بوده است. نتیجه گیری: در مجموع از پژوهش حاضر استنباط میشود که پژوهشگران روانشناسی تمایل به تولید مقالههای چند نویسندهای دارند؛ به طوریکه با وجود افزایش و رشد مقالههای روانشناسی، مقالهها و مدارک یک نویسنده در بیشتر سالها کاهش یافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - روابط ترکیه و اسرائیل در دو دهه اخیر(2019-2000) همگرایی یا واگرایی
مجید بزرگمهری< p>موضوع روابط ترکیه و اسرائیل از جمله مباحث مهم مطالعات منطقه ای، خاورمیانه و جهان اسلام محسوب می شود. جمهوری ترکیه اولین کشوردر میان کشورهای اسلامی خاورمیانه بود که در سال 1949م رژیم صهیونیستی را با نام اسرائیل به عنوان یک دولت به رسمیت شناخت و روابط دیپلماتیک چکیده کامل< p>موضوع روابط ترکیه و اسرائیل از جمله مباحث مهم مطالعات منطقه ای، خاورمیانه و جهان اسلام محسوب می شود. جمهوری ترکیه اولین کشوردر میان کشورهای اسلامی خاورمیانه بود که در سال 1949م رژیم صهیونیستی را با نام اسرائیل به عنوان یک دولت به رسمیت شناخت و روابط دیپلماتیک با آن برقرار نمود. روابط دو کشور، دارای ماهیت راهبردی بر اساس نیازهای امنیتی دو طرف است. به رغم بروز تغییرات سیاسی در ترکیه و روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه که یک حزب با ماهیت و سیاست اسلامی است این روابط همچنان ادامه یافته است. دولتمردان اسرائیل از هر حزب ، از جمله حزب راستگرای افراطی لیکود به رهبری بنجامین نتانیاهو،نیز مستمرا سیاست حفظ روابط با ترکیه را تعقیب کرده اند. قرارداد همکاری نظامی امنیتی دو کشور از سال 1996 تا کنون فعال است و ملغی نشده است. سوال محوری ما ازچیستی عوامل همگرایی و واگرایی روابط ترکیه و اسرائیل در دو دهه اخیر (2000-2019) می باشد. در این تحقیق با تکیه بر نظریه مجموعه امنیتی منطقه ای، چهارچوب روابط ترکیه و اسرائیل تحلیل شده است وروش تحقیق ، توصیفی تحلیلی و تکیه بر اسناد و گزارش های متخصصان موضوع بوده است. نتیجه نهایی تحقیق عبارت از اینست که در شرایط فعلی ترکیه و اسرائیل سیاست اتحاد و همکاری خود را ادامه می دهند هرچند که این اتحاد از انسجام کافی برخوردار نیست و هر دو طرف از اهرم فشار برای اجبار به همسویی طرف مقابل در شرایط خاص استفاده می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - رویکرد روسیه در قبال جهان اسلام پس از انقلاب های عربی: تداوم یا تغییر سیاست ها
سید رزاق مقیمی داود کیانی مهدی جاودانی مقدمدر پی انقلاب های عربی سال 2011 و شکل گیری ترتیبات جدید در معادلات سیاسی و امنیتی منطقه خاورمیانه، روسیه تلاش کرد سیاست متوازنی نسبت به کشورهای اسلامی در پیش گرفته و در عین تقویت روابط با آنها، از ایجاد تنش با آنان پرهیز نماید. هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر سیا چکیده کاملدر پی انقلاب های عربی سال 2011 و شکل گیری ترتیبات جدید در معادلات سیاسی و امنیتی منطقه خاورمیانه، روسیه تلاش کرد سیاست متوازنی نسبت به کشورهای اسلامی در پیش گرفته و در عین تقویت روابط با آنها، از ایجاد تنش با آنان پرهیز نماید. هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر سیاست خارجی روسیه در قبال جهان اسلام، پس از انقلاب های عربی سال 2011 و پاسخ به این پرسش است که مؤلفه های اصلی سیاست خارجی روسیه در قبال جهان اسلام به ویژه نسبت به کشورهای منطقه خاورمیانه کدامند؟ فرضیه اصلی که مورد آزمون قرار گرفته، این است سیاست خارجی روسیه در قبال جهان اسلام به ویژه پس از وقوع انقلاب های عربی در خاورمیانه، بر مبارزه با بنیادگرایی دینی، پرهیز از ورود به شکاف های مذهبی شیعه - سنی و تلاش برای بهبود تصویر روسیه در میان جوامع اسلامی سنی مذهب ابتنا داشته است. در نوشتار حاضر، تلاش شد به روش توصیفی - تحلیلی و در قالب چارچوب نظری سازه انگاری، تحلیلی نسبتا متمایز از ماهیت روابط روسیه با جهان اسلام در مقطع پس از انقلاب های عربی در سال 2011 تا 2020 ارائه گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - فرقهگرایی، برخورد تمدنها و مدیریت بحران در جهان اسلام
نجمه ملکیان بروجنی نوذر شفیعی محمدرضا دهشیریبحران در جهان اسلام عوامل و اشکال زیادی دارد و بسیاری ریشۀ آن را از دریچۀ فرقهگرایی مورد تحلیل قرار میدهند؛ بهنحویکه فرقهگرایی را چه بهصورت فعال و یا غیرفعال، شاخصترین بحران در دنیای اسلام قلمداد میکنند. هدف اصلی این مقاله بررسی منشأ فعال شدن فرقهگرایی در دنیای چکیده کاملبحران در جهان اسلام عوامل و اشکال زیادی دارد و بسیاری ریشۀ آن را از دریچۀ فرقهگرایی مورد تحلیل قرار میدهند؛ بهنحویکه فرقهگرایی را چه بهصورت فعال و یا غیرفعال، شاخصترین بحران در دنیای اسلام قلمداد میکنند. هدف اصلی این مقاله بررسی منشأ فعال شدن فرقهگرایی در دنیای اسلام در سطح کلان است. این پژوهش با طرح این سؤال که چه عواملی باعث فعال شدن فرقهگرایی و ظهور و بروز آن در شکل درگیریهای فرقهای در جهان اسلام شده بهگونهای که آن را به یک بحران مسلط در این پهنه تبدیل کرده است؟ به ارزیابی این فرضیه می پردازد که نظم سیاسی بینالمللی اقتضا می کند فرقهگرایی بهعنوان یک بحران مزمن (غیرفعال) در دنیای اسلام در راستای اهداف نظم سیاسی بینالمللی فعال شود. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش تحلیلی- تبیینی است. ابزار گردآوری اطلاعات، فیشبرداری و پرسشنامه و روش تجزیهوتحلیل اطلاعات کمی و کیفی و بر اساس چارچوب نظری جنگ تمدنهای هانتینگتون و طیف لیکرت استخراجشده است. یافته نظری پژوهش آن است که پدیدههای داخلی، منطقهای و بینالمللی قابل دستکاری و مدیریت هستند و یافته کاربردی هم به این موضوع برمیگردد که جهان اسلام باید با تقسیم و توزیع قدرت سیاسی متناسب با بافت اجتماعی کشورها که نزدیکترین راهحل به نظر میرسد در جهت رفع این عارضه اقدام کند. پرونده مقاله