بررسی پدیده اسلام هراسی و راهکارهای قرآنی مقابله با آن
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
زهرا علیزاده
1
(استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دشتستان، بوشهر، ایران)
اعظم اعتمادی فرد
2
(استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد، یزد، ایران)
میناسادات طباطبایی
3
(استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میمه، اصفهان، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
هرچند اسلام هراسی از اصطلاحات تازه‌ای است که به طور خاص، در زمینه رابطه اسلام و تفکر غرب، تداوم یافته است و به پدیده پیش‌داوری یا تبعیض علیه اسلام و مسلمانان گفته می‌شود، ولی مسأله جدیدی نیست؛ چراکه ظهور اسلام با این پدیده توأمان بوده است. در صدر اسلام همواره مخالفان و معاندانی وجود داشتند که به علت به خطر افتادن منافعشان به ستیز با اسلام برمی‌خاستند و با جدیت و شدت به گونه‌ای عمل می‌کردند که ماهیت این دین مبین و مقاصدش را به گونه‌ای معرفی نمایند که رغبت‌ها را بزداید و عقول را از توجه به احکام آن منصرف نماید. تاریخ همواره شاهد چنین رفتارهایی در جهت نشان دادن اسلامی ناکارآمد و غیرمنطقی بوده است. سابقه این اصطلاح به دهه ۱۹۸۰ بازمی‌گردد، اما پس از حملات ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ گستره و عمق آن بیش‌تر شده است. با نگاهی دقیق‌تر به رابطه اسلام و تفکر غرب می‌توان پیشینه تاریخی این مفهوم را در ستیزه‌های مداوم این دو تمدن فرهنگی یافت، هرچند در تکامل این دو تمدن نقاطی از تعامل نیز وجود داشته اما قسمت غالب تعاملات بر اساس تعارض و بر پایه بی اعتمادی طرفین بوده است. در این پژوهش سعی بر این است که ابتدا تعریفی جامع از اسلام هراسی ارائه شود و پس از آن زمینه‌ها و عوامل رشد اسلام هراسی در دوران معاصر بررسی و در انتها راهکارهای قرآنی جهت مقابله با این پدیده و تخفیف آثار آن بیان شود.
Although islamophobia is one of the new expressions which specifically studies the relationship between Islam and Western opinions, it refers to prejudice or discrimination against Islam and Moslems. But it is not a new issue; because Islam's appearance was accompanied with the mentioned phenomena. In early Islam there had always been enemies and opponents who fight the Islam because their benefits were in danger. Islamophobia expression goes back to 1980s, but after 2001 September 11th attacks it becomes deeper and wider. The present paper attempts to present a comprehensive definition of Islamophobia initially and then introduces the fields and factors of islamophobia contagion in the contemporary era and finally suggests Quranic solutions and approaches to fight against this phenomena.
احمدی، حمید.1390ش، اسلام گرایی و مسأله خشونت، جامعه شناسی سیاسی جنبش‌های اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
الویری، محسن. 1392ش، مطالعات اسلامی در غرب، تهران: نشر سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت).
بینش، عبدالحسین. 1386ش، نگاهی نو به جنگ‌های صلیبی، قم: نشر زمزم هدایت.
ثواقب، جهانبخش.1380ش، نگرشی تاریخی بر رویارویی غرب با اسلام، قم: بوستان کتاب.
مطهری، مرتضی. 1369ش، ختم نبوت، تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب اسلامیه.
مقالات
افتخاری، اصغر. 1389ش، «دو چهره اسلام‌هراسی؛ سلبی و ایجابی در تبلیغات غرب»، مجله رسانه، جلد بیستم، شماره 2، صص 29- 43.
امام جمعه زاده، جواد. 1389ش، «ایرانفرهنگیتعاملیاتقابلباهویتغرب»، غرب شناسی بنیادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره دوم، صص 15-37.
امینیان، بهادر. 1388، «اسلام هراسیدرغرب،عللوبازیگران»، مجموعه مقالات همایش اسلام هراسی پس از ۱۱ سپتامبر علل، روندها و راه حل ها، تهران: صص 129-141.
انصاری، علیرضا. 1388ش، «عقب ماندگی جهان اسلام»، معارف اسلامی، سال بیست و هشتم، شماره 78، صص 1-10.
ایمان، محمد تقی و کلاته ساداتی، احمد. 1389ش، «جستاری در جهان‌بینی و علم»، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال اول، شماره چهارم، صص 7-30.
بخشی شیخ احمد، م. 1387ش، «القاعده و تروریسم مذهبی»، علوم سیاسی، شماره 41، صص 193- 216.
بهروزلک، غلامرضا. 1386ش، «اسلام سیاسی و اسلام گرایی معاصر»، پگاه حوزه، شماره 209، صص 12-30.
بهشتی مهر، احمد. 1386ش، «نیاز به دین از دیدگاه شهید مطهری»، معرفت، شماره 113، صص 83-98.
پوراسمعیلی، نجیمه. ۱۳۹۰ش، «ترس اروپا از اسلام به نام دفاع از هویت: پیامدهای منفی برای مسلمانان»، مرکز بین المللی مطالعات صلح، صص 100-118.
تبریزی، عبدالکریم. 1384ش، «اهداف بعثت پیامبر(ص)»، مبلغان، شماره 69، صص 76- 87.
تلاشان، حسن. 1392ش، «نمودهویتقرآنیانساندربیداریاسلامی»، دو فصلنامه علمی-پژوهشی انسان پژوهی دینی سال دهم، شماره 29، صص 159-185.
جانی پور، محمد و ستوده نیا، محمدرضا. 1392ش، «جهاد؛مقوله‌ایفرهنگیاعتقادیدرچارچوبسبکزندگیاسلامی»، دوفصلنامه تخصصی پژوهش‌های میان رشته‌ای قرآن کریم، سال چهارم، شماره اوّل، صص 75-92.
جعفریان، رسول. 1378ش، «انقلاباسلامیایراندردنیایجدید»، حضور، صص 114-137.
خرمشاد، محمدباقر. 1388ش، «انقلاباسلامیایرانواسلام سیاسی»، مجموعه مقالات گفتارهایی درباره انقلاب اسلامی، به اهتمام جلال درخشه، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
درخشه، جلال و حسینی فائق، سید محمد مهدی. 1391ش، «ابعاداسلامهراسیدربریتانیاپسازیازدهسپتامبر»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال نهم، شماره 28، صص275- 298
ربانی گلپایگانی، علی. 1376ش، «ضرورت و رسالت دین»، پیام حوزه، شماره 15، صص 75-96.
رضایی، اسدالله. 1391ش، «نقش امام خمینی(ره) در احیای هویت ایرانی اسلامی»، رشد آموزش علوم اجتماعی، زمستان 1391، شماره 57، صص 55- 58.
سالار، محمد. 1382ش، «تأثیرات فرهنگیانقلاباسلامیدرسطوحمختلففرامنطقه‌ای»، فصلنامه پژوهشی اندیشه انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره 7 و8، صص 92- 106.
شمخی، مینا. 1390ش، «تحریف پذیری و یا تحریف ناپذیری الفاظ قرآن و کتاب مقدس»، بینات، سال هجدهم، شماره 3، پیاپی 71، صص 85- 100.
شیرغلامی، خلیل. 1390ش، «اسلامهراسیواسلامستیزیدهسالپسازحادثه 11 سپتامبر»، فصلنامه سیاست خارجی، شماره 4، صص 996- 1022.
شیرودی، مرتضی و کاظمی، آصف.1390ش، «نقش رسانه‌های غرب در برابر گسترش اسلام در غرب»، سخن تاریخ، شماره 14، صص 137-179.
شیرودی، مرتضی. 1388ش، «انقلاباسلامیوبیداریاسلامی»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال پنجم، شماره 16، صص 73-105.
علی خانی، علی اکبر. 1385ش، «کرامت انسانی و خشونت در اسلام»، پژوهشنامه علوم سیاسی، ش3، صص 165- 191.
فراتی، عبدالوهاب و بخشی شیخ احمد، مهدی. 1391ش، «اسلام سیاسی و القاعده»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال اول، شماره دوم، صص 1- 34.
قاسمی حامد، مرتضی. 1392ش، «نگاهیبهآدابورسومدوره جاهلیتازمنظرقرآنوتاریخ»، فصلنامه حبل المتقین، دوره دوم، صص 74-92.
قرضاوی، یوسف. 1386ش، «حد فاصل خشونت و تروریسم در اسلام»، ترجمه جهاندار امینی، فروغ وحدت، شماره 9، صص 50- 57.
قنبرلو، عبدالله. 1389ش، «11 سپتامبروگسترشپدیدهاسلامهراسیدرغرب»، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره دوم.صص 103- 122.
کریمی نیا، محمد مهدی. 1387ش، «نقش دین اسلام درباره صلح و اصول محدودکننده جنگ»، کوثر معارف، سال چهارم، شماره پنجم، صص 57-92.
کلانتری، میکائیل. 1389، «علل عقب ماندگی مسلمانان»، معارف اسلامی، سال 29، ش80، صص 14-30.
مرادزهی خاشی، عبدالمجید. 1379ش، «خشونت در اسلام»، ندای اسلام، شماره 2، صص 58-79.
مرادی، مهدی. 1386ش، «برداشت‌های اروپایی از اسلام»، پگاه حوزه، شماره 206، صص 27-31.
مرادی، مجید. 1387ش، «اروپا و اسلام؛ تاریخی از سوء تفاهم»، پگاه حوزه، شماره 250، صص 26-35.
_||_
Ahmadi, Hamid, 2011, Islamism and the issue of violence, Political Sociology of Islamic Movements, Tehran, Publisher: Imam Sadiq University (AS).
Eftekhari, Asghar, 2010, Two Faces of Islamophobia; A Bad and Positive in the Promotion of the West, Media Magazine, Volume Twenty, No. 2, pp. 29- 43.
Imam Jumazadeh, Jawad, 2010, Iran Cultural Interaction or Confrontation with Western Identity, Basic Westernism, Humanities Research Institute and Cultural Studies, First Year, Second Edition. Pages 15-37.
Aminian, Bahador, 1388, Islamophobia in the West, causes and actors, Proceedings of the conference of Islamophobia after September 11, Causes, Trends and Solutions, Iran, Tehran, pp. 129-141.
Ansari, Alireza, 2009, The Longevity of the Islamic World, Islamic Education, Year Twenty-Eighth, No. 78, pp. 1-10.
Iman, Mohammad Taghi, Kalateh Sadaty, Ahmad, 2010, A Survey on Worldview and Science, Social Cultural Knowledge, First Year, No. 4, pp. 7-30.
Shaikh Ahmad, M, 1387, Al-Qaeda and Religious Terrorism, Political Science, No. 41. Pages 193-216.
Barezolak, Gholamreza, 1386, Political Islam and contemporary Islamists, Pegah Hosa, No. 209.Ph. 12-30.
Beheshti Mehr, Ahmad, 2007, The Need for Religion from the Viewpoints of Martyr Mutahhari, Knowledge No. 113. 83-98.
Insight, Abdolhossein, 2007, A New Look at the Crusades, Qom, Zamzam Hedayat Publishing.
Pourasemili, Nijima, 1390, Europe's fear of Islam in the name of identity defending: negative implications for Muslims, International Center for Peace Studies, pp. 100-118.
Tabrizi, Abdolkarim, 2005, The Purposes of the Prophet's Prophet (pbuh), Missionaries, No. 69. pp. 76-87.
Taleshan, Hassan, 1392, Demonstration of the Qur'anic Identity in Islamic Awakening, Two Journal of Religious Humanist Studies, Vol. 10, No. 29, pp. 159-185.
Sequence, Jahanbakhsh, 2001, A Historical Approach to the West's Confrontation with Islam, Bostan's Book of Qom.
Janipour, Mohammad, Sotoudeh Nia, Mohammad Reza, 1392; Jihad; a Cultural Belief in the Framework of the Islamic Lifestyle, Two Specialist Papers in the Middle of the Holy Qur'an, Fourth Edition, No. 1, pp. 75-92.
Jafarian, Rasool, 1999, Islamic Revolution of Iran in the New World, Journal of Presence, No.. Pages 114-137.
Khorramshad, Mohammad Bagher, 2009, Islamic Revolution and Political Islam, Proceedings of Speeches on the Islamic Revolution, by Jalal Darshcheh, Tehran; Imam Sadiq University.
Darshcheh, Jalal, 2012, Hosseini Faeq, Seyyed Mohammad Mehdi, Dimension of Islamophobia in the United Kingdom after 9/11, Journal of Islamic Revolution Studies, no. 28, pp. 275-298.
Rabbani Golpayegani, Ali, 1376, Necessity and Mission of Religion, Payam Noor Monthly No. 15. pp. 75-96.
Rahmanian, Dariush, 1382, Etiology of Death and Longevity of Iranians and Muslims in the View of Dr. Ali Shariati, Allameh Volume 1, No. 4, pp. 128-160.
Rahmanian, Dariush, 2008, The Criticism of Death of Iranians and Muslims in terms of Mirza Naeini and Professor Motahari Part Two, Allameh Quarterly, No. 3, pp. 154-167.
Rezaei, Asadollah, 2012, The role of Imam Khomeini in restoring Islamic Iranian identity, the growth of social science education, Winter 2013, No. 57. pp. 55-58.
Salar, Mohammad, 1382, Cultural Impact of Islamic Revolution in Different Levels of Transnationalization, Quarterly Journal of Islamic Revolution Thought, Second Year, No. 7 & 8, pp. 92-106.
Shemikh, Mina, 1390, The distortion or inaccuracy of the words of the Qur'an and the Bible, Binath eighteenth, No. 3, Successive 71. Pages 85- 100.
Shargh-lami, Khalil, 1390, Islamophobia and Islamophobia Ten years after the 9/11 incident, Foreign Policy Quarterly, No. 4, pp. 996-1022.
Shirudi, Morteza, 2009, Islamic Revolution and Islamic Awakening, Journal of Islamic Revolution Studies, Vol. 5, No. 16. Pages 73-105.
Shiroudi, Morteza, 2011, Kazemi, Asef, The Role of Western Media Against the Spread of Islam in the West, Speech on Issue No. 14, pp. 137-179.
Ali Khani, Ali Akbar, 2006, Human Dignity and Violence in Islam, Political Science Research, No. 3, pp. 165 - 191.
Fratti, Abdul Wahhab, 1391, Shaikh Ahmad, Mehdi, Political Islam, and Al-Qaeda, The Quarterly in Political Studies in the World of Islam, First Year, No. 2, pp. 1 - 34.
Ghasemi Hamed, Morteza, 1392, A look at the customs and customs of the period of ignorance from the perspectives of the Qur'an and history, Habal al-Muttaqin Quarterly, Second Volume, 3, 4, pp. 74-92.
Qaradawi, Yousef, 2007, Interpreter Jahandar Amini, Intervention of Violence and Terrorism in Islam, Forough Vahdat, No. 9. pp. 50- 57.
Ghanbarlu, Abdullah, September 13, 2010, and the spread of the phenomenon of Islamophobia in the West, Contemporary Political Questions, Research Institute for Humanities and Cultural Studies, Year 1, No. 2. Pages 103-122.
Kariminia, Mohammad Mehdi, 2008, The Role of Islam on Peace and Restrictive Principles of War, Kowsar Education, Fourth Year, No. 5. 57-92.
Kalantari, Mikael, 2010, The causes of Muslim retardation, Islamic education, year ninth, No. 80. pp. 14-30.
Moradzai Khatii, Abdolmajid, 2000, Violence in Islam, Call of Islam, No. 2, pp. 58-79.
Moradi, Majid, 2008, Europe and Islam; a History of Misunderstanding, Pegah Area, No. 250, pp. 26-35.
Moradi, Mehdi, 2007, European Concepts of Islam, Pegah Hosa, No. 206. pp. 27-31.
Morshedi Zad, Ali; Ghaffari Hashjin, Zahed; 2007; Islamophobia in Europe; Origins and Factors; Political Knowledge; Third Year, No. II. Pages 113-139.
Razarmani, Sayed Isa; 1393, Quran and Science, 2014 - No. 15, Pages 129-154.
Motahhari, Morteza, 1369, End of Prophecy, Tehran, Sadra.
41. Makaram Shirazi, Naser, 1374, The Interpretation of the Holy Quran (Sample Interpretation), Darlcat Sabalamieh, Tehran.
Mirihamedi, Mostafa, 2005, Sharia of Peace and Mercy, Andisheh Tabriz Magazine No. 3. 63-82.
Najafi Firouzjaei, Abbas, 1382, Al-Qaeda and Wahhabi think-tanks, Strategic Magazine, No. 27, pp. 232-256.
Vanaki Farahani, M, 2005, Passing on Religious Thought in the West, Center for Islamic Studies of Sound and Television. Qom: The Voice of the Islamic Republic of Iran, Center for Islamic Studies of Sound and Television.
Elvira, Mohsen, 1392, Islamic Studies in the West, Publishing: Organization for the Study and Compilation of Humanities Books of Universities (position). P. 135.
Runnymede trust, the Islam phobia: a challenge for us all, London: Runnymede Trust. Form hereon, 1997.
Savage, Timothy, "Europe and Islam: Crescent Waxing, Cultures Clashing", The Washington Quarterly, 2004.
