مصادیق رجوع به کارشناس در فقه امامیه و حقوق ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

محمد اجاق ¹ , محمدعلی صفا ² , مهدی بهره‌مند ³

1 - دانشجوی الهیات و معارف اسلامی گرایش رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت، کرمان، ایران. [e-mail]
2 - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت، کرمان، ایران. (نویسنده مسئول) [e-mail]
3 - 3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت، کرمان، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1402/05/17 تاریخ پذیرش : 1402/05/31 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: فقه امامیه, حقوق ایران, ادله اثبات دعوی, کارشناس,

چکیده مقاله :

نظر کارشناس، تحقیقی است که دادگاه به منظور تمییز حق با تمهید مقدمات آن به عهده‌ی شخص صلاحیتدار به نام کارشناس می‌نهد و از او می‌خواهد که اطلاعات فنی و تخصصی که در دسترس دادگاه نیست را در جهت حل و فصل دعاوی حقوقی و کیفری در اختیار دادرس قرار دهد. در واقع هدف از پژوهش حاضر بررسی فقهی و حقوقی مصادیق رجوع به کارشناس است که به شیوه توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای نگاشته شده و یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در شرایط فعلی و با تخصصی شدن امور و همچنین با توجه به پیچیده شدن پرونده‌های دادگستری مخصوصاً در زمینه‌هایی که قاضی هیچ تخصصی در این زمینه ندارد چاره‌ای جز استناد و رجوع به نظریه کارشناس وجود ندارد که قانونگذار برای اعتبار بخشیدن به قدرت اثباتی نظریه مذکور شرایطی را ازجمله وثاقت کارشناس قرار داده است که در صورت محرز شدن آن شرایط، نظر کارشناس را معتبر می‌داند هرچند به جهت کثرت پرونده‌ها و سهل شدن جریان دادرسی حتی احراز عدالت را در پرونده‌های کیفری که به پزشکی قانونی ارجاع شده چون به سهولت امکان پذیر نیست، لازم نمی‌داند و نظریه پزشک را مورد استناد قرار می‌دهد. ولی وجود این شرایط هیچگونه دلالتی بر مکلف بودن قاضی به ترتیب اثر دادن نظر کارشناس در غیر از موارد عدم مطابقت با اوضاع و احوال محقق ندارد. فلذا قاضی در صورت لزوم به نظر کارشناس استناد خواهد کرد و نسبت به قبول یا رد آن مخیر است و در اصل قاضی بر اساس اختیار وسیع خود به بررسی و ارزیابی ادله خواهد پرداخت.

چکیده انگلیسی:

An expert's opinion is an investigation that the court entrusts to a competent person called an expert in order to distinguish the right by preparing its preparations and asks him to provide technical and specialized information that is not available to the court in order to resolve legal and criminal cases. put In fact, the purpose of the current research is to examine jurisprudential and legal examples of referring to an expert, which is written in a descriptive-analytical way and with library tools, and the findings of the research indicate that in the current situation and with the specialization of affairs and also considering the complexity Court cases, especially in the fields where the judge has no expertise in this field, there is no other option but to cite and refer to the expert's theory. In order to give validity to the evidential power of the said theory, the legislator has set conditions, including the reliability of the expert, and if those conditions are established, the opinion He considers the expert to be reliable, although due to the large number of cases and the ease of the proceedings, he does not consider it necessary to achieve justice even in the criminal cases referred to the forensic medicine because it is not easily possible, and he cites the doctor's theory. But the existence of these conditions does not mean that the judge is obliged to give effect to the expert's opinion, except in cases of non-compliance with the researcher's circumstances. Therefore, if necessary, the judge will refer to the expert's opinion, and he is free to accept or reject it, and basically, the judge will examine and evaluate the evidence based on his broad authority.