چالش‏ های بومی‏ سازی ضمانت اجراهای کیفری در حقوق ایران با تاکید بر مجازات‏های جامعه ‏مدار

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

نظام الدین پیامی ¹ , وحید زارعی شریف ² , امیر رضا محمودی ³ , عاطفه لرکجوری ⁴

1 - دانشجوی دکتری، گروه حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران. [e-mail]
2 - استادیار گروه حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران. (نویسنده مسئول): [e-mail]
3 - استادیار گروه حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران. [e-mail]
4 - استادیار گروه حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1400/10/03 تاریخ پذیرش : 1401/02/02 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: چالش, بومی‌سازی, ضمانت اجراهای کیفری, مجازات جامعه مدار,

چکیده مقاله :

این پژوهش باهدف بررسی چالش‌های بومی‌سازی ضمانت اجراهای کیفری در حقوق ایران با تأکید بر مجازات جامعه مدار در ایران به‌صورت مطالعه کتابخانه‌ای با روش توصیفی _ تحلیلی انجام‌شده است. مجازات جامعه مدار (جایگزین کیفر حبس)، مجازاتی است که در راستای سیاست جنایی مشارکتی در بستر جامعه، نه در مؤسسه‌ها و نهادهای دولتی همانند زندان و مؤسسه‌های مشابه، اعمال و اجرا می‌شود. با افزایش جمعیت کیفری زندان‌ها و عدم کار آیی مجازات حبس تلاش‌های بسیاری در قالب سیاست‌های مختلف صورت گرفته که می‌توان پیدایش مجازات اجتماع‌محور را به‌عنوان بارزترین این نوع تلاش‌ها دانست که در قانون مجازات اسلامی سال 1/2/1392 به تصویب رسید. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مجازات جامعه مدار با چالش‌هایی در عمل مواجه شد. این چالش‌ها عبارت‌اند از:1-تعارض قوانین که تعارض مادۀ ۸۴ قانون مجازات اسلامی با مادۀ ۳۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری در مورد خدمات عمومی رایگان؛ تعارض الزام به اخذ رضایت محکوم و رسیدگی غیابی که در مادۀ 406 قانون آیین دادرسی کیفری با مواد 65، 66 و 68 قانون مجازات اسلامی؛ امکان صدور دو نوع مجازات خدمات عمومی که تبصرۀ مادۀ 64 و تبصرۀ 3 از ماده 84 قانون مجازات اسلامی با بند د ماده 23 قانون مجازات اسلامی و تصریح تبصرۀ 2 همین ماده تعارض دارد. عدم وجود سازوکار مناسب جهت هماهنگی بین دادگستری و نهادهای پذیرنده؛ در قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری در خصوص نهادهای قضایی مرتبط با مجازات جایگزین سزا گرایی کاستی‌هایی دیده می‌شود؛ چالش‌های تقنینی متعاقب صدور حکم 2-موانع فرهنگی شامل: قضات سنت‌گرا؛ نگرش‌های سزا گرایانه عامه مردم؛ تأخر فرهنگی؛ فقدان نیروی انسانی مناسب.3- موانع سیاسی که شامل: ایدئولوژی و فرهنگ سیاسی و سیاست کیفری سخت‌گیرانه غیرعلمی است. نتیجه‌گیری کلی: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که اجرای مجازات جامعه مدار با سه چالش قانونی، فرهنگی و سیاسی مواجه هستند.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to investigate the challenges of localization of criminal enforcement guarantees in Iranian law with emphasis on community-based punishments in Iran as a library study with a descriptive-analytical method. Community-based punishments are punishments that are applied and executed in line with participatory criminal policy in the context of society, not in government institutions and institutions such as prisons and similar institutions. With the increase in the criminal population of prisons and the inefficiency of imprisonment, many efforts have been made in the form of various policies, which can be considered the emergence of community-based punishments as the most obvious of these efforts, which was approved by the Islamic Penal Code on 1/2/2013. Findings. The findings of the study show that community-based punishments face challenges in practice. These challenges are: ; Conflict of the obligation to obtain the consent of the convict and trial in absentia as provided in Article 406 of the Code of Criminal Procedure with Articles 65, 66 and 68 of the Islamic Penal Code; The possibility of issuing two types of public service punishments, the note of Article 64 and Note 3 of Article 84 of the Islamic Penal Code are in conflict with paragraph "d" of Article 23 of the Islamic Penal Code and the specification of Note 2 of this article. Lack of proper structure for coordination between the judiciary and the receiving institutions; And legislative challenges following sentencing 2. Cultural barriers, including: traditionalist judges; The punitive attitudes of the masses; Cultural delay; Lack of adequate manpower. 3. Political barriers that include: ideology and political culture and strictly unscientific criminal policy. Overall Conclusion: Research findings show that the implementation of community-based punishments faces three legal, cultural and political challenges. are