بررسی تأثیر پساب‌های فاضلاب شهری و صنعتی بر تغییرات میزان کروم و وانادیوم در بافت عضله ماهی لوتک (Cyprinionmacrostomum) و نازک (Chondrostomaregium) در رودخانه قره‌سو کرمانشاه (1392)
محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذاییمقداد پیرصاحب 1 , کیومرث شرفی 2 , عبداله درگاهی 3 , اسماعیل عزیزی 4 , طوبی خسروی 5 , مهدی غایب زاده 6 *
1 - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
2 - دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
3 - دانشجوی دکترای تخصصی مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
4 - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
5 - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
6 - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
امروزه ورود فلزات سنگین به محیط‌های آبی در اثر تخلیه بی‌رویه پساب فاضلاب های مختلف صنعتی یک مشکل زیست محیطی در سطح جهانی محسوب می‌شود که باعث تجمع فلزات سنگین در بدن آبزیان(از جمله بافت عصله ماهیان) می گردد. در این مطالعه سعی بر ارزیابی میزان کروم و وانادیوم در بافت عضله ماهی لوتک (Cyprinion macrostomum) ونازک (Chondrostoma regium) در رودخانه قره‌سو کرمانشاه (1392) می باشد. برای این منظور 8 ایستگاه مختلف در طول روخانه و با توجه به نقطه تخلیه پساب فاضلاب شهری و صنعتی جهت نمونه‌برداری تعیین شد. از هر ایستگاه 10 نمونه انتخاب گردید و پس از آماده‌سازی نمونه ها اقدام به سنجش فلزات کروم و وانادیوم با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی شد. میانگین میزان کروم و وانادیوم بافت عضله گونه های مورد بررسی در بین ایستگاه های مختلف تفاوت معنی‌داری داشتند (05/0 p<)، بطوریکه کمترین و بیشترین میزان کروم بافت عضله ماهی به ترتیب مربوط به ایستگاه 3 و 8 و در مورد وانادیوم به ترتیب مربوط به ایستگاه 6 و 8 بوده است. میانگین وانادیوم بافت عضله گونه های مورد بررسی در ایستگاه های 3، 4، 5 و6 از میزان استاندارد WHO با اختلاف معنی‌داری کمتر است (05/0 p<) و در بقیه ایستگاه ها با اختلاف معنی‌داری بالاتر از استاندارد WHO است. میانگین کروم در تمامی ایستگاه ها بالاتر از استاندارد FDAوWHO برآورد گردید (05/0 p<). مقایسه نتایج این مطالعه با سایر مطالعات و همچنین با استانداردهای FDA و WHO، نشان‌دهنده مقادیر بالایی از فلزات سنگین کروم و وانادیوم در بافت عضله دو گونه ماهی مورد بررسی است. آلودگی بیش از حد رودخانه قره‌سو کرمانشاه به انواع فاضلاب های مختلف صنعتی و نیز فاضلاب شهر کرمانشاه از دلایل افزایش مقادیر فلزات سنگین است که باید در جهت کاهش این آلاینده های رودخانه قره سو اقدام نمود.
Nowadays, the entrance of heavy metals in the aquatic environment is an important and also a global environmental concern due to the indiscriminate discharging of various industrial wastewaters, which cause accumulation of heavy metals in body of aquatic animals including fishes. The present study aimed to evaluate the amount of Chromium and Vanadium in muscle tissue of Chondrostoma regium and Cyprinion macrostomum fish in Kermanshah Gharasou River in 2013. For sampling eight different places were chosen along the river and according to places of discharging municipal and industrial wastewaters. A total of 10 samples were collected from each place and all samples were analyzed for determination of Chromium and Vanadium metals using atomic absorption spectrophotometer. Based on results, mean concentrations of Chromium and Vanadium in muscle tissue of investigating different species among all places were significantly different (P <0.05). The minimum amount of Chromium and Vanadium content was observed at the 3 and 8 sampling stations; while the maximum quantity was determined at the 6 and 8 stations. Results revealed that mean content of Vanadium at the 3, 4, 5 and 6 station was significantly lower (P <0.05) than the standard limit approved by WHO, however, at the other stations the Vanadium content was significantly higher (P <0.05) than the WHO limit. The estimated Chromium quantity of all stations was higher than the FDA and WHO standards (P <0.05). Comparing the results of the present study with findings of other researches and also existing standards (FDA and WHO) indicate high levels of Chromium and Vanadium residues in muscle tissue of fishes. High loads of Pollutants with different types of industrial and municipal wastewater in Kermanshah Gharasou River are the major cause of heavy metals residues. Therefore, it is crucial to apply practical approaches to reduce these pollutants in Gharasou River.