روند واگرایانۀ علم و فنّاوری قریب به سه سده قبل از میلاد شروع شده و تا اواسط سدۀ بیستم میلادی ادامه داشته است. تفکیک تدریجیِ علوم از فلسفه و سپس شکلگیری رشتههای دانشگاهی شواهدی تاریخی بر این مدعاست. پیدایش انقلاب صنعتی و پیامد آن یعنی نظام کارخانهای، نفوذ رویکرد حرفه چکیده کامل
روند واگرایانۀ علم و فنّاوری قریب به سه سده قبل از میلاد شروع شده و تا اواسط سدۀ بیستم میلادی ادامه داشته است. تفکیک تدریجیِ علوم از فلسفه و سپس شکلگیری رشتههای دانشگاهی شواهدی تاریخی بر این مدعاست. پیدایش انقلاب صنعتی و پیامد آن یعنی نظام کارخانهای، نفوذ رویکرد حرفهایگری در علم و فنّاوری و وجود تفکّر تحلیلیِ تجزیهمدار، مهمترین تحولات فرهنگی است که موجب شکلگیریِ سیر واگرایانۀ علم و فنّاوری است. از اواسط سدۀ بیستم میلادی با ظهور دو جریان میانرشتهایها و فنّاوریهای نوپدید، همگراییِ علم و فنّاوری آغاز شده است. جایگزینی تفکّر نظام-مند به جای تفکّر تحلیلیِ تجزیهمدار و نیز رویکرد ناحرفهایگری به جای رویکرد حرفهایگری دو عامل تأثیرگذار بر این تغییر پارادایم است. در این مقاله با رویکردی فرهنگی- تاریخی و استفاده از اسنادِ موجود به دنبال تبیین این ادعا هستیم که روند علم و فنّاوری در طی چند صد سال، سیر واگرایانه داشته و به تدریج در اواسط سدۀ بیستم میلادی شواهدی از همگرایی آن مشاهده شده است.
پرونده مقاله