با توجه به قرابت ظاهری و تشابه خواص جمعیتهای مختلف مرزه (Satureja spp.)، تفکیک گونههای آن از یکدیگر مستلزم انجام مطالعات تکمیلی و دقیقتر است. بر این اساس، S. avromanica و S. edmondi به عنوان دو گونه اندمیک ایران، به لحاظ خصوصیات کاریوتیپی و فیتوشیمیایی، مورد مطالعه ق چکیده کامل
با توجه به قرابت ظاهری و تشابه خواص جمعیتهای مختلف مرزه (Satureja spp.)، تفکیک گونههای آن از یکدیگر مستلزم انجام مطالعات تکمیلی و دقیقتر است. بر این اساس، S. avromanica و S. edmondi به عنوان دو گونه اندمیک ایران، به لحاظ خصوصیات کاریوتیپی و فیتوشیمیایی، مورد مطالعه قرار گرفتند. در مطالعات سیتوژنتیکی، صفات متعددی چون طول کل کروموزوم (TL)، طول بازوی بلند (LA)، طول بازوی کوتاه (SA)، شاخص سانترومری (CI)، درصد شكل کلی کروموزوم (%TF)، اختلاف طول نسبی (DRL)، شاخص عدم تقارن درون کروموزومی (A1)، شاخص عدم تقارن بین کروموزومی (A2)، شاخص پراکندگی (DI)، و فرمول کاریوتیپی (KF) برای جمعیتهای 48 و 55 از مرزه ادموندی و 63 و 67 از مرزه اورامانی اندازهگیری و محاسبه شد. بر اساس نتایج، عدد پايه كروموزومي در جمعیتهای اورامانی و ادموندی به ترتیب 12x=، (24x=2n=2) و 15x=، (30 x=2n =2) بود. در تجزیه خوشهای به روش پیوستگی کامل، جمعیتهای 63 و 67 در یک خوشه و جمعیتهای 48 و 55 در خوشه دیگر واقع شدند. همچنین جمعیتهای دو گونه از نظر تمامی صفات کاریوتیپی مورد مطالعه، با یکدیگر اختلاف آماری معنیداری داشتند (P<0.01). بر اساس آنالیز GC-MS، به ترتیب 21 و 25 ترکیب مختلف در اسانس مرزه ادموندی و مرزه اورامانی ردیابی شد. ترکيبات اصلی موجود در اسانس مرزه اورامانی، piperitone (%19) و piperitenone (3/%26) بود، در حالی که عمدهترین اجزای موجود در اسانس مرزه ادموندی p-cymene (2/%63)، thymol (7/%5) و γ-terpinene (8/%8) بود. بیشترین (36/1%) و کمترین (42/0%) میزان بازده اسانس به ترتیب مربوط به جمعیتهای 63 از مرزه اورامانی و 48 از مرزه ادموندی بود. بنابراین، دو گونه مذکور، به عنوان گونههای مستقل و متمایز از یکدیگر تلقی میشوند. همچنین، انجام مطالعات تکمیلی برای بررسی تنوع ژنتیکی این دو گونه به کمک مارکرهای مولکولی مختلف میتواند در تأیید نتایج حاضر، نیز حائز اهمیت باشد.
پرونده مقاله