رتبه‏ بندی و مدل سازی ساختاری تفسیری عوامل کسب و کار پایدار و نوآورانه اقامتگاه‏ های گردشگری سدهای استان خوزستان (مطالعه موردی اقامتگاه گردشگری سد مارون)

محورهای موضوعی : مدیریت بازاریابی

محمد امین ایزدجو ¹ (دانشجوی دکتری،گروه مدیریت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
مریم درویشی ² (استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد امیدیه، دانشگاه آزاد اسلامی، امیدیه، ایران)
محمد همتی ³ (دانشیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحدسمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران)
قنبر امیرنژاد ⁴ (دانشیار،گروه مدیریت دولتی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/02/16 تاریخ پذیرش : 1402/04/14 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: کسب ‌و کار پایدار, استان خوزستان, اقامتگاه‌های گردشگری سدها, مدل‌سازی ساختاری تفسیری, کسب و کار نوآورانه,

چکیده مقاله :

مقدمه: هدف از انجام این پژوهش رتبه‌بندی و مدل‌سازی ساختاری تفسیری عوامل کسب ‌و کار پایدار و نوآورانه اقامتگاه‌های گردشگری سدهای استان خوزستان - مطالعه موردی اقامتگاه گردشگری سد مارون می‌باشد. این موضوع با بررسی اینکه چگونه نوآوری مدل کسب‌ و کار ممکن است به پایداری در زمینه خاص گردشگری و مهمان‌نوازی کمک کند، غنا می بخشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر نوع تحقیق ترکیبی (کیفی-کمی) هست. ابتدا عوامل مؤثر با بررسی ادبیات و تحلیل محتوای مصاحبه های مرحله کیفی این پژوهش استخراج گردید. سپس از تکنیک های FAHP و ISM جهت تأیید مدل استخراجی از بخش کیفی مورد استفاده قرار گرفت و بر اساس نظرات خبرگان دانشگاهی و اجرایی، روابط بین عوامل مختلف تعیین و تحلیل شد .ابزار گردآوری داده جدول ماتریسی محقق ساخته و واحد تحلیل نیز مضمون مستخرج از مرحله کیفی است. یافته‌ها: بر اساس این یافته‌ها ابعاد مدل کسب‌ و کار پایدار و نوآورانه برای اقامتگاه‌های گردشگری سد‌های استان خوزستان شامل مشتری شناسی، آمیخته ارتباطی، درآمدزایی، خلق ارزش، فعالیت‌های کلیدی، منابع کلیدی، مدیریت ذینفعان، شرکای کلیدی، هزینه یابی، پایداری، مسئولیت اجتماعی و نوآوری شناسایی و تأیید گردید. نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان می‌دهد که عوامل کسب ‌وکار پایدار و نوآورانه می‌تواند کارایی کسب‌ و کار اقامتگاه‌های گردشگری را افزایش داده و علاوه بر این، انتظارات گردشگران را برآورده کرده و پایدارتر شوند.

چکیده انگلیسی:

Introduction: The purpose of this research is to rank and model the interpretive structure of sustainable and innovative business factors of dam tourist resorts in Khuzestan province, a case study of the Maroon Dam tourist resort. This issue contributes to the existing literature by examining how business model innovation may contribute to sustainability in the specific context of tourism and hospitality. Research method: The current research is applied in terms of purpose and mixed (quantitative) in terms of type of research. First, effective factors were extracted by literature review, content analysis and related researches. Then, FAHP and ISM techniques were used to verify the model extracted from the qualitative part, and based on the opinions of academic and executive experts, the relationships between various factors were determined and analyzed. It is the background. Findings: Based on these findings, the dimensions of a sustainable and innovative business model for dams tourist accommodation in Khuzestan province include customer orientation, communication mix, revenue generation, value creation, key activities, key resources, stakeholder management, key partners, costing, Sustainability, social responsibility and innovation were identified and confirmed. Conclusion: This study shows that sustainable and innovative business factors can increase the business efficiency of tourist accommodations and, in addition, meet the expectations of tourists and become more sustainable.  

منابع و مأخذ:

نابع

• باپیری، جعفر، قادری، اسماعیل، محمودزاده، مجتبی (1401)، طراحی چارچوب مدل کسب‌وکار پایدار اقامتگاه‌های بوم‌گردی با استفاده از روش فراترکیب، برنامه ریزی و توسعه گردشگری، 11(40)،186-161.


• جهرمی، امین پژوهش (1396)، نوآوری در مدل کسب وکار (عامل جدید مزیت رقابتی). بررسی‌های بازرگانی، 8(12)، 1-20.


• دشت لعلی، زهرا، علیقلی، منصوره، نوربخش، سیدکامران (1399)، شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر گردشگری هوشمند در کشور ایران) مورد مطالعه: شهر اصفهان، فصلنامه مدیریت کسب و کار، 47، 196-212.


• دولتی، مهین، حسینی،میرزا حسن، وظیفه دوست، حسین، عدالتیان شهریاری، جمشید (1399)، فصلنامه مدیریت کسب و کار، 48، 213-232.


• رنجبریان، بهرام، زاهدی، محمد (1395)، شناخت گردشگری، تهران، انتشارات چهارباغ.


• قهفرخی، وحید؛ محمدی نسب، علی؛ مهدی زاده، الهه (1395)، کاوشی بر تأثیر سکون سازمانی بر عملکرد شرکت ‌های کوچک و متوسط با تأکید بر نقش نوآوری مدل کسب وکار و نوآوری باز»، مدیریت فرهنگ  سازمانی، 14(4)، 1111-1136.


• کلابی، امیر محمد (1399). مدل سازی عوامل موثر بر پایداری مدل ‌های کسب و کار، پژوهش‌های مدیریت عمومی، 13(48)،134 –


• نصرت آبادی و درژریس؛ (2016)جامعه شناسی سفر و گردشگری (با رویکرد توسعه پایدار).


• نیازی، محسن، حسین پناهی، حلیمه، بایزدی، رحیم (1401)، مدلسازی ساختاری تفسیری عوامل مؤثر بر مهاجرت منابع انسانی از ایران، مجله مدیریت فرهنگی، 16(55)، 22-1.


• نیرومند، پورانداخت، رنجبر، محبوبه، اعرابی، سیدمحمد، حاج صادقی، بهناز (1392)، ارائه چارچوبی برای طراحی مدل کسب و کار، مدیریت فناوری اطلاعات، 5(4)، 284-267.


• Afauh, A., & Tucci, C. L.(2004). Internet business models and strategies: text and cases. MacGraw-Hill/Irwin.


• Afuah ,A., Tucci, C.(2003). Internet Business Models and Strategies. McGraw-Hill,New York.


• Bocken, B., and Viktor, F. (2014).Business model innovation in alliances: Successful configurations. Journal of Business Research 69( 9): 3584-3590.


• Bocken, N.(2017). Business-led sustainable consumption initiatives: impacts and lessons learned. Journal of Management Development, 36 (1), 81–96.


• Casadesus-Masanell, R., Zhu, F.(2019). Business model innovation and competitive imitation: The case of sponsor-based business models. Strategic Management Journal. 34 (4): 464–482.


• Dolnicar, S., Laesser, C., & Yanamandram, V. K. (2018). Factors driving sustainable and innovative tourism accommodation. Journal of Sustainable Tourism, 26(10), 1703-1720.


• Fortuny,M,. Soler,R,. Cánovas,C.,Sánchez,A.(2016).Technical approach for a sustainable tourism development. Case in the Balearic Islands, Journal of Cleaner ProductionVolume 16(7), 860–869.


• Global Sustainable Tourism Council (GSTC). (2021). Global Sustainable Tourism Criteria for Accommodations. Retrieved from, https://www.gstcouncil.org/gstc-criteria/gstc-accommodations-criteria.


• Hardy, A.; Beeton, R.J.S., & Pearson, L.(2002). Sustainable Tourism: An Overview of the Concept and Its Position in Relation to Conceptualisations of Tourism. J. Sustain. Tour. 10, 475–496.


• Hawkins, R.; Middleton, V.T.C. (1998).Sustainable Tourism: A Marketing Perspective; Butterworth-Heinemann: Oxford, UK, 1998.


• Høgevold, N.M.; Svensson, G., & Padin, C. A.(2015). sustainable business model in services: An assessment and validation. Int. J. Qual. Serv. Sci, 7, 17–33


• Hung Lee, A., Fen-Hauh Jan, B., Jui-Tu, L.(2021).Developing an indicator framework for assessing sustainable tourism: Evidence from a Taiwan ecological resort Ecological Indicators 125 (20) 107-1027.


• Hunter, C.& Green, H.( 1995). Tourism and the Environment: A Sustainable Relationship? Routledge: London, UK, 212.


• Kujala, S., Karlos, A., Pertti, A., and Virpi, (2010). Business models in project-based  firmsTowards a typology of solution-specific  business models. International Journal of Project  Management 28(2), 96-106.


• Lizarraga, O.(2019). Impacts of US Residential Tourism in Northwest Mexican Coastal Destinations: The Cases of Mazatlán, Sinaloa; Cabo San Lucas, Baja California Sur and Puerto Peñasco, Sonora. Rev. Lat. Am. Tur. 5, 1–14


• Presenza, A., Messeni Petruzzelli, A., & Natalicchio, A.(2019). Business Model Innovation for Sustainability. Highlights from the Tourism and Hospitality Industry , Sustainability, 11(212), 1-5.


• Sarkar, R., & Sinha, A. (2015). The village as a social entrepreneur: Balancing conservation and livelihoods. Tour. Manag. Perspect. 16, 100–106.


• Scheepens, A.E., Vogtländer, J.G., & Brezet, J.C.(2016). Two life cycle assessment (LCA) based methods to analyse and design complex (regional) circular economy systems. Case: Making water tourism more sustainable. J. Clean. Prod, 114, 257–268.


• Singh, M., Maitra, R.(2022). Design and Delivery of the Rural Tourism Experience:A Case Study of Two Models Around Bangalore, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/331645505


• Souto, J.E. (2015). Business model innovation and business concept innovation as the context of incremental innovation and radical innovation. Tour. Manag. 51, 142–155.


• Telfer, D. J., & Sharpley, R. (2015). Tourism and development in the developing world. Routledge.


• (2018). Indicators of Sustainable Development for Tourist Destinations—A Guidebook; WTO: Geneva, Switzerland, 507p.


• Yang, Y., Wani, G.A., Nagaraj, V., Haseeb, M., Sultan, S., Hossain, M.E., Kamal, M., & Shah, S.M.R.(2023). Progress in Sustainable Tourism Research: An Analysis of the Comprehensive Literature and Future Research Directions. Sustainability, 15, 2755.1-15.


• Zhang, Y, Shukuan Zhao, and Xiaobo Xu.(2016).Business model innovation: an integrated approach based on elements and functions.” Information Technology and Management 17,(3)303-310.


• Zhang, Y., Haseeb, M., Hossain, M.E., Hu, M., & Li, Z.(2022). Study on the Coupling and Coordination Degree between Urban Tourism Development and Habitat Environment in the Yangtze River Delta in China. Environ. Sci. Pollut. Res.