-
حرية الوصول المقاله
1 - بررسی تطبیقی ساختار روایی و محتوایی دو قصّۀ عامیانه (دارابنامه و بختیارنامه)
خاطره بختیاری هفت لنگ مسعود معتمدی منیژه زارعیقصّههای عامیانه یکی از انواع ادبی به شمار میآید که برگرفته از یک سنّت کهن در داستان پردازی است که داستان پرداز مقوله های گوناگونی را در آن به کار میگیرد تا علاوه بر سرگرم‎کنندگی، خصوصیّات، روحیّات و آرزوهای مردم ایران و همچنین تاریخ اجتماعی آنان را به تصویر بکشد. أکثرقصّههای عامیانه یکی از انواع ادبی به شمار میآید که برگرفته از یک سنّت کهن در داستان پردازی است که داستان پرداز مقوله های گوناگونی را در آن به کار میگیرد تا علاوه بر سرگرم‎کنندگی، خصوصیّات، روحیّات و آرزوهای مردم ایران و همچنین تاریخ اجتماعی آنان را به تصویر بکشد. دو قصّۀ عامیانۀ دل‎انگیز و خواندنیِ دارابنامۀ طرطوسی و بختیارنامۀ دقایقی مروزی از این نوع هستند. از آنجایی که قصّههای بلند عامیانه، ظرفیّت پژوهشی بالایی دارند؛ پژوهش حاضر، به بررسی و مقایسۀ ساختار روایی و محتوایی این دو داستان اختصاص یافته است. در این پژوهش، که به شیوۀ تحلیلی-توصیفی و با استفاده از مطالعات کتابخانهای انجام شده، پس از بررسی و تحلیل روایی و محتوایی دو اثر، این نتایج به دست آمده است که ساختار روایی داراب‎نامه نسبت به بختیارنامه از استحکام و جذابیّت بیشتری برخوردار است. همچنین از نظر محتوایی، داراب‎نامه، حضور فرهنگ طلایی و باستانی ایران زمین است، امّا در بختیارنامه، بیشتر با فرهنگ اسلامی روبرو هستیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - تحلیل ریخت شناسی و بررسی ویژگی های قصه خیر و شر از هفت پیکر نظامی
مینا خادم الفقرا عطامحمد رادمنشخمسۀ نظامی از جمله آثاری است که از قرن ها پیش مورد توجه ادب دوستان بوده است. منظومۀ هفت پیکر چهارمین مثنوی از این خمسه است که حاوی داستان های پر ماجرایی است. موضوع این مثنوی، سرگذشت بهرام گور از هنگام زایش تا مرگ اوست. یکی از داستان های این مثنوی، داستان خیر و شر است- ک أکثرخمسۀ نظامی از جمله آثاری است که از قرن ها پیش مورد توجه ادب دوستان بوده است. منظومۀ هفت پیکر چهارمین مثنوی از این خمسه است که حاوی داستان های پر ماجرایی است. موضوع این مثنوی، سرگذشت بهرام گور از هنگام زایش تا مرگ اوست. یکی از داستان های این مثنوی، داستان خیر و شر است- که هنگام نشستن بهرام را در روز پنجشنبه در گنبد صندلی و افسانه گفتن دختر پادشاه اقلیم ششم- به تصویر می کشد. در این مقاله، ابتدا خلاصه ای از این داستان بیان می شود سپس سازه های این داستان براساس الگوی ریخت شناسی ولادیمیرپراپ تجزیه و تحلیل میگردد. پراپ معتقد بود که بر همۀ داستان های عامیانه، قوانینی حاکم است که پس از مطالعۀ آنها با فرمول بندی صحیح، ساختار این قصه ها به دست می آید. سعی نگارندگان این مقاله بر این است که ضمن نمایاندن ویژگیهای قصه و بیان بعضی از عناصر، ساختار داستان را از راه تفکیک آن به ساختهای کوچکتر، براساس الگوی یاد شده، بررسی کند و نشان دهد که داستان خیر و شر یکی از داستان های منظوم تعلیمی- غنایی و یکی از داستان های اخلاقی مجموعۀ هفت پیکر است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی ساختار روایی بیت کُردی «شورمحمود و مرزینگان» براساس نظریّة پراپ
زهرا منتظرپناهبیشترین دستاوردهای ساختارگرایی و بسیاری ازمحدودیّتهای آن در زمینة روایتشناسی که به شیوة بررسی قصّه های عامیانه انجام شد، توسّط پراپ و استراوس بود. علاوه بر بینش تأثیرگذار این دو پژوهشگر، خمیرمایه و سرشت مصالح اساطیری و افسانه ها هم عاملی برای پژوهش گردید؛ به علاوه، ای أکثربیشترین دستاوردهای ساختارگرایی و بسیاری ازمحدودیّتهای آن در زمینة روایتشناسی که به شیوة بررسی قصّه های عامیانه انجام شد، توسّط پراپ و استراوس بود. علاوه بر بینش تأثیرگذار این دو پژوهشگر، خمیرمایه و سرشت مصالح اساطیری و افسانه ها هم عاملی برای پژوهش گردید؛ به علاوه، این داستانها قابلیّت این را دارندکه سرچشمة شناسایی داستان های عصر مدرن قرارگیرند. پراپ از نویسندگان برجستة مکتب فرمالیست روس، با تدوین کتاب ریخت شناسی قصّه های پریان و اثبات ساختار یکسان برای این قصّه ها، از آغازگران علم روایت شناسی جدید شد و با این نگاه، امکان مطالعة بسیاری از قصّه ها را به شیوهای علمی و کاربردی برای پژوهشگران فراهم نمود. تحلیل ساختاری که درحوزة ادبیّات( فارسی و دیگر زبان های محلّی در ایران) مورد توجّه قرارگرفته، گامی درجهت شناخت دقیق و همه جانبة این آثاراست. نوشتار حاضر می خواهد تا یکی از بیت های کُردی با عنوان شورمحمود و مرزینگان را براساس نظریّة ولادیمیر پراپ، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و موافقت الگوی ساختاری پراپ را با افسانه های کردی نشان دهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - Analysis of the mythological story "Malik Mohammad, Malik Ahmad and Malik Jamshid" based on Joseph Campbell's theory
Marjan Aliakbarzadeh zehtabStories are rooted in the cultural beliefs of every nation, especially the mythological stories that originated from the ethnic and national unconscious according to Jung. The objective of the present study was to analyze the Azeri story "Malik Mohammad, Malik Ahmad and أکثرStories are rooted in the cultural beliefs of every nation, especially the mythological stories that originated from the ethnic and national unconscious according to Jung. The objective of the present study was to analyze the Azeri story "Malik Mohammad, Malik Ahmad and Malik Jamshid" based on Joseph Campbell's hero journey's theory (1987-1904). The significance of this study is the cultural and mythological importance of folk tales and Campbell's theory. This study was conducted as interdisciplinary by descriptive-analytical method. The question is; How do the stages of the above story match Campbell's hero journey? What are the most important mythological symbols of this story? Hypothesis Given the mythological nature of this story, although not all stages of the hero journey can be applied, it definitely has many stages, and many mythological symbols can be found and analyzed. Some of the study results; due to the Oedipus complex in the hero (Malik Mohammad), instead of him reaching unity with the father with the help of the goddess, the father of the earth (the king) is in love with the mother, and he, with the connivance of the goddess, prevented the two from reaching each other. Therefore, the stage of his oneness with the father is not complete. Also, this folk tale, with its simple plot, lacks stages of the hero's refusal of the return, magic flight and rescue from without to bring the hero back, and the hero simply returns to society. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - عناصر داستانی قصههای عاشقانۀ عامیانه و قابلیت آن برای پویانمایی (با تأکید بر قصّه های مشدی گلین خانم)
فریبا شمسی محبوبه خراسانی شهرزاد نیازیقصههای عامیانۀ عاشقانه سرشار از ماجراهایی هستند که با توجه به ساختار روایی و داستانی مناسب، عناصر نمایشی، قابلیت تبدیل به فیلمنامه و پویانمایی را دارند. در این پژوهش که با روش اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است، عناصر روایی موجود در قصّههای عامیانه و متن منتخب، یعنی أکثرقصههای عامیانۀ عاشقانه سرشار از ماجراهایی هستند که با توجه به ساختار روایی و داستانی مناسب، عناصر نمایشی، قابلیت تبدیل به فیلمنامه و پویانمایی را دارند. در این پژوهش که با روش اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است، عناصر روایی موجود در قصّههای عامیانه و متن منتخب، یعنی قصّههای مشدی گلین خانم یررسی شده است. هدف این پژوهش تبیین ظرفیت پویانمایی قصههای عامیانه ایرانی بوده است. نتیجۀ به دست آمده این است که قصههای مردمی دارای شخصیتها و عناصری فانتزی و خیالی هستند که در صورت پرداختِ درست میتوانند برای ساخت پویانمایی به کار آیند. به منظور تحلیل و تأکید بیشتر، عناصر روایی و نمایشی بر اساس نظریۀ سالیوان، شومر و الکساندر در یک نمونه از این قصهها تحقیق شد و قابلیت این قصهها برای تبدیل به پویانمایی اثبات گردید. همچنین بررسیهای جادو و خیال و ارزش آن برای پویانمایی نشان میدهد که عناصر خیالین فراوان این قصهها، به فیلمنامهنویسان در استفادة بهتر از این گونۀ خاص کمک میکند، ضمن این که میتوان با اقتباس از این قصههایِ غنی از مایههای فرهنگ کهن ایرانی، بین پویانمایی و فرهنگ جامعه نیز ارتباط برقرار کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - تحلیل شخصیت پری در قصههای محلی فارس (موردپژوهی: قصههای تیله مار، دختر ماه و ستاره و دختر نارنج و ترنج)
عاطفه امیری فرشید سادات شریفیقصههای پریان، قصههایی است که در آنها حوادث و ماجراهایی غیرعادی اتفاق میافتد. در این قصهها قهرمان که معمولاً دختری فقیر و برخوردار از زیبایی و نیکویی است، به دنبال ماجراهایی که در قصه برایش اتفاق میافتد به دلیل سیرت نیکو و نیک اندیشی از ویژگیهایی بهره مند میشود و أکثرقصههای پریان، قصههایی است که در آنها حوادث و ماجراهایی غیرعادی اتفاق میافتد. در این قصهها قهرمان که معمولاً دختری فقیر و برخوردار از زیبایی و نیکویی است، به دنبال ماجراهایی که در قصه برایش اتفاق میافتد به دلیل سیرت نیکو و نیک اندیشی از ویژگیهایی بهره مند میشود و در پایان قصه با شاهزاده ازدواج میکند. این قصهها قرن هاست که سینه به سینه نقل شده و در دورۀ معاصر محققان و پژوهندگان ادبیات عامیانه آنها را گرد آورده و برای تحلیل در دسترس پژوهشگران قرار دادهاند.در این مقاله سه قصه با بن مایههای مشترک از قصههای پریان در منطقۀ فارس انتخاب شده اند. دختران این قصهها قهرمانان پیش برندۀ قصه و دارای ویژگیهای پریگونگی اند؛ برخی از خویشکاریهای پریان را پذیرفته و در قصهها به صورت نمادین و یا با جایگشتهایی نشان داده شده اند. در سطح دوم قصه میتوان این شخصیتهای پریگونه را همان ایزدبانوان باروری و زایش در جوامع کهن کشاورزی دانست. هدف مقاله رسیدن به الگوی مشترک میان سه قصه است. این سه قصه دارای بنمایههای مشترکی هستند و به این علت که به یک منطقه (استان فارس) تعلق دارند،گمان میرود که پارههای پراکندۀ یک اسطورۀ قدیمی، یعنی همان ایزدبانوی باروری و زایش را به طور نمادین در چند قصه نشان میدهند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - اسطوره در متل کودکان (با نگاهی به متل دویدم و دویدم)
حافظ حاتمی نغمه شکرانهاسطورهها یا همان سلوک و مذاهب منسوخ اقوام و ملّتها ـ که خواب و خیالگونه در ذهن و رفتار ناخودآگاه فردی و جمعی حاضرند ـ پیوندهایی عمیق و دیرپا با ادبیات و هنر دارند. در حقیقت، اسطوره ادبیاتی است غیر تاریخی که در انواع ادبی؛ یعنی شفاهی و مکتوب، سرودهها و نوشتهها، حما أکثراسطورهها یا همان سلوک و مذاهب منسوخ اقوام و ملّتها ـ که خواب و خیالگونه در ذهن و رفتار ناخودآگاه فردی و جمعی حاضرند ـ پیوندهایی عمیق و دیرپا با ادبیات و هنر دارند. در حقیقت، اسطوره ادبیاتی است غیر تاریخی که در انواع ادبی؛ یعنی شفاهی و مکتوب، سرودهها و نوشتهها، حماسهها و مانند آن به چشم میخورد. ادبیات کودک و نوجوان نیز از شاخ و برگهای انبوه و در هم تنیده و در عین حال استواری است که ریشه در فرهنگ و ادبیات عامّه دارد. ردّ پای گذر اسطوره از گذرگاه این بخشِ ادبیات، در پیکرة ترانهها، متلها، حکایات و قصّهها عمیق و ماندگار است. متلها با درونمایههای لطیف و سرگرمکننده به شعر و یا نثرِ خوشآهنگ، بخشی از این ادبیات خوانده میشوند. در این پژوهش اسنادی ـ کتابخانهای برای نشان دادن وابستگی میان اسطوره و ادبیات کودک و نوجوان، به بررسی و تحلیل متل دویدم و دویدم و عناصر اساطیری آن پرداخته شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - بررسی تحلیلی جایگاه زن درروایتهای قصه چلگیس براساس بنمایههای اساطیری
سکینه مرادی محمد حسین کرمیقصۀ چلگیس یکی از قصههای مشهور و زبانزد در ادبیات عامیانه است. در روایتهای گوناگون این قصه، عناصر مشترکی مانند توصیف شخصیّت چلگیس با مشخصههای تکرارشونده، بنمایۀ نبرد قهرمان با اژدها، سرزمینهای بیآب و قحطیزده، وجهی نمادین و اساطیری به قصه میدهد. هدف این پژوهش د أکثرقصۀ چلگیس یکی از قصههای مشهور و زبانزد در ادبیات عامیانه است. در روایتهای گوناگون این قصه، عناصر مشترکی مانند توصیف شخصیّت چلگیس با مشخصههای تکرارشونده، بنمایۀ نبرد قهرمان با اژدها، سرزمینهای بیآب و قحطیزده، وجهی نمادین و اساطیری به قصه میدهد. هدف این پژوهش دریافت نقش و جایگاه زن در جامعه با روش تحلیلی ـ توصیفی، در روایتهای گوناگون قصۀ چلگیس در مجموعه فرهنگ افسانههای مردم ایران با توجه به ژرفساخت اساطیری قصه میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد با توجه به پیشینۀ مادرسالاری و پرستش ایزدبانوان در ایران، شخصیّت چلگیس میتواند تجسمی از ایزدبانو آناهیتا، ایزدبانوی آب در باور و اساطیر ایرانی باشد. همچنین همنشینی بنمایههای اساطیری مرتبط با کنش شخصیت اصلی زن و مرد در ساختار پیوسته قصه، بیانگر برجستهسازی کنشها و قدرت مردانه، تفویض خویشکاری زنانه به مردان، انفعال شخصیّت زن و تثبیت جایگاه زن به عنوان یک همسر مطیع است. با این رویکرد قصة چلگیس فضایی در حال گذار از افول باورهای مادرسالاری و شکلگیری جامعهای پدرسالار را ترسیم میکند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - تحلیل سبک¬شناختی عناصر کهن¬الگویی فرآیند فردیّت یونگ در داستان¬های عامیانه
معصومه خلیل نوعلی آباد حمیدرضا فرضی رستم امانیاز رويكردهای ارتباطی میان ادبیات و روانشناسی، نقد کهن¬الگویی آثار ادبی است که با بررسی¬ها مي¬توان به لايه¬های معنايی نهفته در محتوای آثار راه يافت. از آثار ادبی، داستان¬های عامیانه با توجه به دارا بودن بن¬مایه¬های اساطیری و محتوای اخلاقی تعلیمی، اهمیّت بسزایی در آشکار س أکثراز رويكردهای ارتباطی میان ادبیات و روانشناسی، نقد کهن¬الگویی آثار ادبی است که با بررسی¬ها مي¬توان به لايه¬های معنايی نهفته در محتوای آثار راه يافت. از آثار ادبی، داستان¬های عامیانه با توجه به دارا بودن بن¬مایه¬های اساطیری و محتوای اخلاقی تعلیمی، اهمیّت بسزایی در آشکار ساختن محتویات ناخودآگاه دارند در این مقاله، با هدف بررسی سبک¬شناسی عناصرکهن¬الگویی و تأثیر آن در فرآیند فردیّت، بیست داستان عامیانه از مجموعه «فرهنگ افسانه¬های مردم ایران»درویشیان و خندان مهآبادی در تکرارهای سبکی عناصر مختلف کهن¬الگویی، انواع کهن¬الگو و چگونگی فرآیند فردیّت به صورت توصیفی تحلیلی بررسی شده است. کهنالگوی بنیادی داستان¬ها، کهن¬الگوی سایه می¬باشد. در فرآیند فردیّت، شخصیت¬ها در مقابله با سایه به کمک دیگر کهن¬الگوها که مهمترین آن پیر خرد می¬باشد به کمال فردیّت می¬رسند و در مواردی که کهن¬الگوی یاریگر ندارند و سازگاری کهن¬الگوها متعادل نیست، قهرمان شکست خورده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - Analysis of the Kurdish Tale "Shirzad Shirdil" Based on Joseph Campbell's Theory of the Hero's Journey
مرجان علی اکبرزاده زهتابThe present article, which has been written in a descriptive-analytical manner based on field studies in the field of popular literature, examines the oral and Kurdish tale "Shirzad Shirdil," which has not yet been fully documented, based on Joseph Campbell's (1904-1987 أکثرThe present article, which has been written in a descriptive-analytical manner based on field studies in the field of popular literature, examines the oral and Kurdish tale "Shirzad Shirdil," which has not yet been fully documented, based on Joseph Campbell's (1904-1987) theory of the hero's journey. It aligns the stages of the tale with this theory and also addresses some of its symbols. The importance of the present subject is due to the cultural-literary value of folk tales and the interdisciplinary position of Campbell's theory. The main question is: How and to what extent do the stages of this tale correspond to the hero's journey? The hypothesis is that although this tale does not have all the stages of Campbell's hero's journey, it has most of them. Based on the research findings, since Shirzad is accompanied by the older dimension of his existence – Malek-Ahmad - both dimensions must necessarily attain transcendence. Therefore, to complete the hero's journey, the repetition of a stage such as the meeting with the goddess, the passage through the belly of the whale, the ultimate boon, the apotheosis, and the master of two worlds is sometimes manifested. Additionally, this tale lacks the stages of the hero's refusal of return, the magical flight, and the rescue from without. تفاصيل المقالة