بررسی ساختار روایی بیت کُردی «شورمحمود و مرزینگان» براساس نظریّة پراپ

الموضوعات :

زهرا منتظرپناه ¹

1 - کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه قم

تاريخ الإرسال : 28 السبت , محرم, 1438 تاريخ التأكيد : 12 الأحد , ربيع الأول, 1438 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية: پراپ, Morphology, Propp, بیت, ریخت‌شناسی, افسانة عامیانه, شورمحمود و مرزینگان, Beyt, Folk Tales, Shour Mahmoud and Marzyngan,

ملخص المقالة :

بیشترین دستاوردهای ساختارگرایی و بسیاری ازمحدودیّت‌های آن در زمینة روایت‌شناسی که به شیوة بررسی قصّه های عامیانه انجام شد، توسّط پراپ و استراوس بود. علاوه بر بینش تأثیرگذار این دو پژوهشگر، خمیرمایه و سرشت مصالح اساطیری و افسانه ها هم عاملی برای پژوهش گردید؛ به علاوه، این داستان‌ها قابلیّت این را دارندکه سرچشمة شناسایی داستان های عصر مدرن قرارگیرند. پراپ از نویسندگان برجستة مکتب فرمالیست روس، با تدوین کتاب ریخت شناسی قصّه های پریان و اثبات ساختار یکسان برای این قصّه ها، از آغازگران علم روایت شناسی جدید شد و با این نگاه، امکان مطالعة بسیاری از قصّه ها را به شیوه‌ای علمی و کاربردی برای پژوهشگران فراهم نمود. تحلیل ساختاری که درحوزة ادبیّات( فارسی و دیگر زبان های محلّی در ایران) مورد توجّه قرارگرفته، گامی درجهت شناخت دقیق و همه جانبة این آثاراست. نوشتار حاضر می خواهد تا یکی از بیت های کُردی با عنوان شورمحمود و مرزینگان را براساس نظریّة ولادیمیر پراپ، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و موافقت الگوی ساختاری پراپ را با افسانه های کردی نشان دهد.

المصادر:

کتاب‌نامه:

1-اسکولز، رابرت؛ درآمدی برساختارگرایی در ادبیّات، ترجمه: فرزانه طاهری، تهران، آگاه، مهر 1379.

2- ________ ، ساختارگرایی در ادبیّات، ترجمه: فرزانه طاهری، تهران، مرکز، چ دوّم، 1383.

3- پراپ، ولادیمیر، ریشه­های تاریخی قصّه­های پریان، ترجمه: فریدون بدره­ای، تهران، توس، اوّل، بهار 1371.

4- ________ ، ریخت­شناسی قصّه­های پریان، ترجمه: فریدون بدره­ای، تهران، توس، دوّم، زمستان 1386.

5- رحیمیان شیرمرد، محمّد؛ سرآغاز و سیر ادبیّات داستانی کردی، تهران، رامان سخن، اوّل، 1393.

6- گیرو، پی­یر؛ نشانه­شناسی، ترجمه: محمّد نبوی، تهران، آگه، دوّم، 1383.

7- محجوب، محمّد جعفر؛ ادبیّات عامیانة ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران، چشمه، ج اوّل و دوّم، چ چهارم، زمستان 1387.

8- معین، محمّد؛ تحلیل هفت­پیکر نظامی، تهران، نشر معین، اوّل، 1384.

9- مقدادی، بهرام؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی از افلاطون تا عصر حاضر، تهران، فکر روز، اوّل، 1378.

10- لحظه( ویژة ادبیّات داستانی)، گردآورنده و مترجم: امیرعبّاس مهندس، تهران، مرسل، اوّل، مرداد 1382.

11- منظومة کردی شورمحمود و مرزینگان، ضبط و ترجمه و توضیح: قادر فتّاحی قاضی، تبریز، انتشارات مؤسّسه تاریخ و فرهنگ ایران، ش 12، دی­ماه 1348.

 

 

مقالات:

1-خلیلی جهانتیغ، مریم؛ صادقی، زهرا؛ «ریخت­شناسی داستان همسفر اثر هانس کریستین اندرسن»، نشریّة پژوهش­های ادبی و بلاغی، سال اوّل، شماره اوّل، زمستان 1391، صص 33ـ 42.

2- صادق­زاده، محمود؛ بررسی کاربرد معنایی و ادبی عدد هفت و چهل در مثنوی معنوی، نشریّة ادب و زبان دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 16، شماره 34، پاییز و زمستان 1392.

3- نبی­لو، علیرضا؛ «ریخت­شناسی داستان مهر و ماه»، پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، شماره 23، زمستان 1390، صص 101ـ 122.

 

 

 

تارنما:

1-درویشیان، علی اشرف؛ تاریخ: 26/2/ 2015، ساعت: PM 52 :1  www.fermisk.mihanblog.com