فهرس المقالات بحران آب

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - بررسی نقش حکمرانی خوب در مدیریت بحران آب رودخانه زاینده رود
  الهام  خسروی پور
  کشورهای زیادی در سراسر دنیا با مشکلات مهمی در زمینه مدیریت منابع آب روبه رو شده اند. کشورهای در حال توسعه به دلایلی مانند فساد، فقدان جامعه مدنی و ناکارایی ساختار اداری و در کشورهای صنعتی یا توسعه یافته مسایلی مانند الگوی مصرف ناپایدار، استفاده بیش از حد از منابع و ... أکثر

  کشورهای زیادی در سراسر دنیا با مشکلات مهمی در زمینه مدیریت منابع آب روبه رو شده اند. کشورهای در حال توسعه به دلایلی مانند فساد، فقدان جامعه مدنی و ناکارایی ساختار اداری و در کشورهای صنعتی یا توسعه یافته مسایلی مانند الگوی مصرف ناپایدار، استفاده بیش از حد از منابع و ... نظام حکمرانی آب را با چالشهایی روبه رو ساخته است. در ایران نیز مشکل کم آبی به شکلی بحرانی، جدی و فراگیر شده که بسیاری از بخش¬ها اعم از اقتصاد، اجتماع، محیط زیست، کشاورزی و ... را درگیر ساخته است. از آنجا که حکمرانی آب به همه¬ی فعالیت¬هایی که در فرایند سیاست¬گذاری و تصمیم¬گیری درباره¬ی توسعه و مدیریت منابع آب نقش دارند اطلاق می¬شود و بیانگر یک تغییر در مناسبات دولت - جامعه در کشورهایی است که فعالیت¬های مرتبط با آب را به شکل اساسی توسعه داده¬اند، باتوجه به شرایط موجود و بحران آب جهانی، ضرورت یک تغییر اساسی در مدیریت منابع آب اجتناب ناپذیر است. نتایج تحقیقات نشان می¬دهد بحران آب در ایران خصوصا در مورد رودخانه زاینده¬رود در کنار سایر عوامل، ناشی از عدم مدیریت آب و بی¬توجهی به نقش حکمرانی آب است. از سویی حکمرانی خوب به عنوان نوعی از حکمرانی که رفاه عمومی و حقوق فردی را توامان تضمین می¬کند شاخص¬هایی دارد که به عنوان پایه¬های اساسی موردنیاز ارزیابی وضعیت حکمرانی آب در هر منطقه به شمار می¬روند. پرآب ترین رودخانه¬ی فلات مرکزی ایران، رودخانه¬ی زاینده-رود اصفهان، هرسال بیشتر از سال قبل دچار تشدید روند خشک شدن بوده که پیامدهای متعددی داشته و چاره¬ی بحران آب در این منطقه، گذار به حکمرانی خوب، کارآمد و سازگار با شرایط تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی منطقه است. هدف مقاله حاضر که به روش مروری و با کمک منابع کتابخانه¬ای و اینترنتی تهیه شده، بررسی نقش حکمرانی خوب در مدیریت بحران آب رودخانه زاینده¬رود اصفهان است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - کیفیت سبک زندگی و خشکی زاینده¬رود: فهم تفسیری تجارب زیسته¬ی شهروندان اصفهانی از بحران آب
  سحر فائقی
  مقالۀ پیش رو در پي فهمِ تفسیریِ تجاربِ زیسته ی شهروندان اصفهانی از کیفیتِ سبک زندگی اجتماعی- زیست محیطی شان در بحران کم آبی و خشکی زاینده رود بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع نامتجانس بود. 27 نفر ا أکثر

  مقالۀ پیش رو در پي فهمِ تفسیریِ تجاربِ زیسته ی شهروندان اصفهانی از کیفیتِ سبک زندگی اجتماعی- زیست محیطی شان در بحران کم آبی و خشکی زاینده رود بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع نامتجانس بود. 27 نفر از شهروندان زن و مرد اصفهانی در محدوده سنی 30 سال به بالا انتخاب و در طول مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته، تجربه زیسته ی خود راجع به کم آبی و خشکسالی زاینده رود را به طور کامل بیان کردند. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحليل مضمون و جهت تعیین اعتبار یافته ها از معیارهای قابلیت اعتبار، قابلیت اطمینان و مطابقت با عینیت داشتن، استفاده شد. یافته های این پژوهش در قالب 3 مقوله های فراگیر شامل 1- نارضایتی شهروندان از نزول سطح کیفی زندگی اجتماعی- محیط زیستی شان در قالب عدم احساس خوشبختی و عدم بهزیستی احساسی – هیجانی، 2- نارضایتی شهروندان از تغییر در سبک زندگی شان در قالب تغییر در نوع و نحوه گذراندن اوقات فراغت و تفریحات شان و 3- نارضایتی شهروندان از افزایش آلودگی های زیست محیطی دسته بندی شدند. در مجموع یافته ها بیانگر آن است که کم آبی و خشکی زاینده رود، کیفیت سبک زندگی اجتماعی- محیط زیستی شهروندان را تحت تأثیر قرار داده است، به علاوه مشارکت کنندگان بر این باور بودند که عنصر آب در این شهر نقش مهمي را در ارتقاء کيفيت سبک زندگی شان ایفا می کند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - بررسی نقش رسانه ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380
  اسماعیل کاوسی مینو حیدری روچی
  هدف پژوهش: هدف از این پژوهش بررسی نقش رسانه ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380 می باشد، شرکت آب و فاضلاباستان تهران در سال 80 با بحران آب مواجه شد که مهمترین عوامل آن عبارتند از: پدیده خشکسالی های پی در پی، رشد بی رویه جمعیت،افزایش بی رویه مصرف آب و به ویژه عدم توا أکثر

  هدف پژوهش: هدف از این پژوهش بررسی نقش رسانه ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380 می باشد، شرکت آب و فاضلاباستان تهران در سال 80 با بحران آب مواجه شد که مهمترین عوامل آن عبارتند از: پدیده خشکسالی های پی در پی، رشد بی رویه جمعیت،افزایش بی رویه مصرف آب و به ویژه عدم توازن و تعادل بین منابع و مصارف که با مدیریت جامع، برنامه ریزی اصولی و از همه مهمترهمکاری، هماهنگی و همسویی با رسانه ها به خصوص رسانه ملی توانست با اطلاع رسانی به موقع به مخاطبان، تاثیر زیادی بر افکار عمومیبگذارد وآنها را با برنامه های خود همسو و همراه کند.پیشینه پژوهش: رسانه های جمعی نقش حیاتی در زندگی افراد جامعه دارند. کارکردهای وسایل ارتباط جمعی و الگوهای رفتاری آنان بهطور کل بر اساس نیازهای جامعه تعیین می شود. لذا وسایل ارتباط جمعی با موقعیت و پایگاه خاصی که در جامعه دارند درصدد پاسخگوییانتظارات و نیازهای مخاطبان می باشند.گفتنی است در زمینه بحران، پژوهش هایی انجام شده است که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:''بحران آب چالش بزرگ خاورمیانه در قرن 21 "؛ این تحقیق توسط آقای مصطفی نوری گهر دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهرانمرکزی انجام شده است.این پژوهش به بررسی بحران آب به عنوان چالش بزرگ خاورمیانه در قرن 21 پرداخته است که به روش کتابخانهای انجام شده است."بحران آب در خاورمیانه با تاکید بر آبهای ایران " ؛این تحقیق توسط خانم ثریا دژبان خان ،دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامیواحد تهران مرکزی است . هدف پژوهش شناسایی ریشه بحران آب در منطقه و تاثیر حرکات منطقه ای در مورد آب به منظوررفع بحران و ارائه چاره جویی برای همکاری منطقه ای است که به روش کتابخانه ای انجام شده است. با توجه به موارد بالاتاکنون در این زمینه پژوهشی انجام نشده است که نویسنده در این پژوهش نقش رسانه ملی را در کنترل بحران آب تهران درسال 80 مورد بررسی قرار داده است.روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی و از نظر روش اجراهمبستگی است که برای جمع آوری اطلاعات پژوهش از پرسشنامه استفاده شده است.جامعه آماری: در این پژوهش کلیه مهندسین، متخصصین و کارشناسان شرکت آب و فاضلاب استان تهران هستند، که کار آماری برروی پرسشنامه ها هم در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است.یافته ها: با استفاده از آزمون پیرسون مشخص شد که چهار شاخصه متغیر مستقل ( رسانه ملی ) با کنترل بحران آب تهران رابطه معناداریوجود دارد. یعنی از مجموع چهار فرضیه که سنجش وجود رابطه بین میزگرد مطبوعاتی، کنفرانس خبری، تهیه خبر و گزارش، زیرنویسکردن برنامه ها است با کنترل بحران آب تهران تایید شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - تحلیلی بر تهدیدهای منابع آب ‫با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی با رویکرد پدافند غیرعامل
  مرضیه عبدالهی زهرا عزیزی
  10.30495/jrnr.2022.66640.10237
  کمبود آب از مهم ترین و اساسی ترین بحران های کشور است که علاوه بر مشکلات زیست محیطی در عرصه های اجتماعی و امنیتی نیز بروز کرده است. بررسی وضعیت بحران آب در مناطق مختلف برای پیش بینی اقدامات پدافندی مورد نیاز در مدیریت و جلوگیری از ایجاد تبعات اجتماعی ضروری است. تحقیق ح أکثر

  کمبود آب از مهم ترین و اساسی ترین بحران های کشور است که علاوه بر مشکلات زیست محیطی در عرصه های اجتماعی و امنیتی نیز بروز کرده است. بررسی وضعیت بحران آب در مناطق مختلف برای پیش بینی اقدامات پدافندی مورد نیاز در مدیریت و جلوگیری از ایجاد تبعات اجتماعی ضروری است. تحقیق حاضر با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل مشارکتی عوامل موثر در ایجاد و تشدید بحران آب در شهرستان بویین زهرا انجام شد. به این منظور ابتدا لایه های اطلاعاتی شامل خشکسالی، رده های خاک، میزان تبخیر و تعرق، میانگین مجموع بارش سالانه، رخنمون های زمین شناختی سطحی، فاصله از رودخانه های دایمی، میزان تخلیه یا دبی خروجی چاه های عمیق و کاربری تهیه و با بکارگیری تابع فازی مثلثی استانداردسازی شد و با استفاده از تابع تلفیق وزن دار خطی، لایه نهایی عرصه های بحران آب تولید گردید. نتایج بیانگر آن بود که سه مولفه اصلی میزان تخلیه آب توسط چاه های عمیق، میزان تبخیر و تعرق و تراکم جمعیت در سطح شهرستان، مهمترین عوامل دخیل در ایجاد و تشدید بحران کمبود آب بودند. همچنین سه طبقه بحران آب در سطح شهرستان شناسایی گردید که شامل طبقه با ریسک متوسط در بخش های شمالی شهرستان بویین زهرا (مساحت 1016 کیلومترمربع و حدود 34 درصد از مساحت کل شهرستان)، طبقه دوم یا عرصه های بحرانی منابع آب که بیشتر نواحی شرقی و مرکزی شهرستان بویین زهرا را در برگرفته است (39 درصد از مساحت شهرستان برابر 1155 کیلومترمربع) و طبقه سوم یا عرصه های در معرض بحران (مساحت آن حدود 830 کیلومترمربع و 27 درصد از مساحت شهرستان) می شوند. بر اساس نتایج به دست آمده، اثرگذارترین فعالیت در ایجاد بحران کمبود آب در این مطالعه مربوط به بخش کشاورزی است، بنابراین موثرترین اقدامات پدافندی در کاهش اثرات بحران کمبود آب در منطقه مورد مطالعه نظارت و جلوگیری از حفر چاه های عمیق جدید و پرکردن چاه های غیرمجاز تشخیص داده شد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه‌های آب و چالش‌های آن در شهرستان سلطانیه
  پریسا نجفلو جعفر یعقوبی جعفر نیکبخت
  هدف این تحقیق بررسی نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه های آب و چالش های این نظام در شهرستان سلطانیه بود. تحقیق کیفی حاضر، از نوع مطالعات موردی است که به روش رویکرد اکتشافی با استفاده از روش تحقیق نظریه مبنایی در شهرستان سلطانیه انجام‌شده است. جامعه آماری تحقیق، ذینفعان 533 أکثر

  هدف این تحقیق بررسی نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه های آب و چالش های این نظام در شهرستان سلطانیه بود. تحقیق کیفی حاضر، از نوع مطالعات موردی است که به روش رویکرد اکتشافی با استفاده از روش تحقیق نظریه مبنایی در شهرستان سلطانیه انجام‌شده است. جامعه آماری تحقیق، ذینفعان 533 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق مجاز در نظام بهره‌برداری مشاعی از چاه ها در شهرستان سلطانیه بود. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد و جمع آوری داده ها، با استفاده از مصاحبه های عمیق و نیمه ساختار مند تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. تجزیه‌وتحلیل داده ها در روش نظریه مبنایی صورت گرفت. نتایج نشان داد در مرحله کدگذاری باز 57 مفهوم استخراج شد که طی کد گذاری محوری 20 گزاره ی مقوله ای ایجاد شد. با توجه به نتایج کدگذاری انتخابی، نظام بهره‌برداری مشاعی موجود از چاه ها با چالش‌هایی شامل مشکلات اجتماعی، ضعف دانشی و نگرشی، موانع مالی، ضعف تصدی گیری دولت و کاهش ذخایر آبی مواجه هستند. پیامدهای ملموس این چالش ها، عدم تجهیز مزرعه به آبیاری تحت فشار، تمایل به حفر چاه غیر مجاز و پیشبرد کار های اداری با رشوه می باشند که باعث خسارت فزاینده به منابع آبی در منطقه می شوند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - Assessing the Water Resources Crisis of Mehran plain by Comparing and Analyzing Meteorological and Hydrological Drought Parameters
  علی عباسی نیا جعفر مرشدی منیژه ظهوریان جبرئیل قربانیان
  Lack of water and lack of proper management of available water resources creates a water crisis that is exacerbated by droughts and has various environmental, social and economic dimensions. The purpose of this study is to analyze and compare meteorological drought and أکثر

  Lack of water and lack of proper management of available water resources creates a water crisis that is exacerbated by droughts and has various environmental, social and economic dimensions. The purpose of this study is to analyze and compare meteorological drought and groundwater of Mehran plain using standardized precipitation index (SPI) and groundwater index (GRI) to assess the water resources crisis. In order to study the meteorological drought, monthly rainfall information of Mehran synoptic station was used and in order to study the drought of groundwater in Mehran plain, groundwater level changes in Mehran plain were analyzed based on water level data of 23 observation wells. Also, SPI index was used to monitor meteorological drought and GRI index was used to monitor hydrological drought in Mehran plain. The statistical period required for drought analysis was a 25-year statistical period from the water year of 75-74 to 97-96. After determining the moisture periods of the indices, monthly groundwater zoning maps were prepared. To prepare these maps, the kriging model was selected from among different models. Finally, by applying the optimal half-change model in kriging and entering groundwater data as a point layer, raster maps were prepared using Arc GIS software. The results of the SPI index show that during a period of statistics, 4 periods of severe drought occurred, the most severe of which was the 90-91 water year, with a value of SPI of -1.73. Also, the results obtained from the GRI index in the region show that an 11-year period of groundwater drought occurred, ie it started from the water year of 88-87 and continued until the water year of 98-97, the most severe of which was 90-91 with an index value of -1.11. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - بررسی گسترش فعالیت‌های فناورانه و دانش‌بنیان بر ارتقای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ( با تاکید بر بخش آب و نهاده‌های کشاورزی)
  علی انصاری محمد علی بصیری پیام نجفی
  10.30495/pir.2021.686432
  مساله کشاورزی در ایران به خصوص در سال‌های اخیر تحت تاثیر مسایلی همچون تحریم‌های بین‌المللی، خشکسالی‌های متوالی، تراریختگی، سوء مدیریت و امثالهم با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران پیوند خورده است. این پژوهش با تکیه ‌بر نظریات مکتب کپنهاک و نظریه اقتصاد مقاومتی به بررسی امن أکثر

  مساله کشاورزی در ایران به خصوص در سال‌های اخیر تحت تاثیر مسایلی همچون تحریم‌های بین‌المللی، خشکسالی‌های متوالی، تراریختگی، سوء مدیریت و امثالهم با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران پیوند خورده است. این پژوهش با تکیه ‌بر نظریات مکتب کپنهاک و نظریه اقتصاد مقاومتی به بررسی امنیت ملی پرداخته است. روش پژوهش، روش پیمایشی مقطعی با دو هدف توصیف و تبیین می‌باشد. جامعه مورد مطالعه، مدیران و صاحب‌نظران شرکت های دانش بنیان و فناور در حوزه مورد تاکید می‌باشد. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر انتخاب شد. ابزار اندازه‌گیری در این تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته جهت سنجش شکل‌گیری متغیرهای تحقیق بوده است. نتایج فرضیات نشان داد که رفع تبعات امنیتی ناشی از بحران آب در ایران با تکیه بر گسترش فعالیت های فناورانه و دانش بنیان موجب ارتقا امنیت جمهوری اسلامی ایران می گردد. و هم چنین، خودکفایی در کشاورزی و افزایش ضریب امنیت غذایی با تکیه بر گسترش فعالیت های فناورانه و دانش بنیان موجب ارتقا امنیت جمهوری اسلامی ایران می گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  8 - بحران آب در استان گیلان و راهکارهای مقابله با آن
  پرویز رضایی
  کشورایرانباتوجهبهگستردگیجغرافیایی،دارایشرایطمحیطیواقلیمیمتنوعیاست. چنانکهدرصدعمدهایازسطحکشورتحتتاثیرپرفشارجنبحاره (STHP)در مرکزوجنوبدارایآبوهوایخشکونیمهخشکاست . سواحلجنوبیخزرواستان گیلاندرشمالکشوردارایشرایطاقلیمیکاملاًمتفاوتیباسایرنقاطکشوراستومیزان بارشسالانهدربرخینقاطآ أکثر

  کشورایرانباتوجهبهگستردگیجغرافیایی،دارایشرایطمحیطیواقلیمیمتنوعیاست. چنانکهدرصدعمدهایازسطحکشورتحتتاثیرپرفشارجنبحاره (STHP)در مرکزوجنوبدارایآبوهوایخشکونیمهخشکاست . سواحلجنوبیخزرواستان گیلاندرشمالکشوردارایشرایطاقلیمیکاملاًمتفاوتیباسایرنقاطکشوراستومیزان بارشسالانهدربرخینقاطآنبه 8 برابرمیانگینکلکشورمیرسد. ایناستانبا برخورداریازبارشکافیورودخانههایفراوانازمناطقمرطوبوسرسبزکشوراستو برایناساسزندگیومعیشتساکنینآنبهویژهروستاییانمتکیبهمحصولاتآبی بهویژهکشتبرنجاست . بامحاسباتآماریوبرآوردمنابعآبسطحیوزیرزمینیبهظاهر مشکلبحرانآبدراستانمتصورنیستامافراوانیآبدستاندرکارانمربوطهراازفکر دستیابیبهمنابعجدیدیااتخاذسیاستهایلازمدرخصوصاستفادهبهینهازمنابعآبباز داشتهاست . وجودمسائلیازقبیلشیوهکشت،توزیعنامناسبزمانیبارش،نبودنامکانات ذخیرهآبدربخشهایوسیعیازاستان،استانداردنبودنمصرفآبدرواحدسطح، نگرشبهمنابعآبو ... باعثبرخیازبحرانهایمقطعیدراستانمیگرددودرفصل آبیارییکیازبزرگتریندغدغههایمسئولاناجراییوسیاسیاستان،مشکلکمآبیدر کشاورزیوجلوگیریازبحرانهاودرگیریهایاحتمالیاست . ازآنجاکهمنابعآبو مسائلمرتبطباآنبهویژگیهایطبیعیونحوهبهرهبرداریازمنابعآبومصرفآن ارتباطپیدامیکند؛دراینمقالهسعیشدهتابابررسیویژگیهایطبیعیاستان،منابعآبی موجودازیکطرف،سطوحزیرکشتونیازهایآبیآنازطرفدیگربهبررسیبحرانآب دراستانپرداختهشود . نتایجحاصلازتحقیقنشانمیدهدکهپتانسیلآبیموجوداستان حدود 4 برابرنیازفعلیاستبنابراینمشکلکمآبیوبحرانآبدراستانبرخلافسایر نقاطکشوربهعواملطبیعیارتباطینداشتهوبهریشهدرمدیریتمنابعآبوشیوههای بهرهبرداریازآنبرمیگرددولزومبهرهگیریازامکاناتوشیوههاینوینراطلب مینماید. تفاصيل المقالة