بررسی زیبائی آفرینی در مثنوی های عطار نیشابوری

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

عشرت ایشان آقا ¹ , محمد فاضلی ² , محمد علی شریفیان ³

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد مشهد،دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد ،ایران
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی واحد مشهد،دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد،ایران
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد شیروان ،دانشگاه آزاد اسلامی ،شیروان ،ایران

تاریخ دریافت : 1400/06/23 تاریخ پذیرش : 1400/06/23 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: عطّار نیشابوری, مثنوی, زیبائی آفرینی,

چکیده مقاله :

چکیدهدر مقاله حاضر که در حوزه زیبایی شناسی است، ابتدا به تعریف مفهوم زیبایی و زیبایی شناسی و سپس به نقد برخی از نظریه های عطّار نیشایوری و دلایل هنری بودن و ادبیّت شعر از طریق گزاره های عاطفی و جمال شناسی پرداخته شده است. زیبایی امری نسبی بوده، و با توجه به شرایط تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی قابل بررسی است. معیارهای زیبایی شناسی شامل موارد گوناگونی است که در میان اقوام و ملل مختلف با یکدیگر تفاوت دارند. عطّار نیشابوری آموزگار زیبایی و زیبایی آفرینی بود و عشق در مثنوی هایش مظهر کشش انسان به جمال و کمال می باشد. عطّار، زیبایی را دو قسم می داند: یکی زیبایی معنوی که در آن عالم مظهر و جلوه گاه حضرت حق است. نوع دیگر، زیبایی ظاهری است که در آن معشوق زمینی مظهر و تجلّی جمال الهی می شود. به کارگیری عناصر زیبایی شناسی در شعر، دریافتن عاطفه و ادراک شاعر توسط مخاطب، و توجه به سهل ِممتنع بودن مثنوی های عطّار نیشابوری از عواملی است که تأثیر به سزایی در ادراک زیبایی شناسی به جای می نهد.

چکیده انگلیسی:

AbstractIn the present article, which is in the field of aesthetics, first the concept of aesthetics is defined and then some of Attar Neyshayuri's theories and the reasons for being artistic and poetry literature through emotional and aesthetic propositions are discussed. Beauty is relative and can be studied according to historical, geographical and cultural conditions. Aesthetic criteria include a variety of items that differ from one nation to another. Attar Neyshabouri is a teacher of beauty and aesthetics and love in his Masnavi is the manifestation of human attraction to beauty and perfection. Attar considers beauty as two types: one is spiritual beauty in which the world is the manifestation of Hazrat Haqq. Another type of beauty is the apparent beauty in which the earthly lover is the manifestation of divine beauty. The use of aesthetic elements in poetry, the perception of the poet's emotion and perception by the audience and the attention to the ease of refraining from Attar Neyshabouri's Masnavi are some of the factors that have a great impact on aesthetic perception. wo

منابع و مأخذ:

منابع  و مآخذ

1ـ احمدی، بابک. ساختار تأویل متن. تهران: نشر مرکز، 1392.

2ـ حمیدیان، سعید. سعدی در غزل. تهران: انتشارات نیلوفر، 1393.

3ـ خطیب‌ قزوینی‌، محمدبن‌ عبدالرحمان‌. الایضاح‌ فی‌ علوم‌البلاغة‌: المعانی‌ و البیان‌ و البدیع‌، بیروت‌، بی‌تا.

4ـ دانشور، سیمین. علم الجمال و جمال در ادب فارسی. تهران: نشر قطره، 1388.

5ـ دورانت، ویل. لذات فلسفه، ترجمۀ عباس زریاب خویی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. چاپ پنجم، 1374.

6ـ دیچز، دیوید. شیوه‏های نقد ادبی، ترجمه محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی. تهران: نشر علمی، چاپ چهارم، 1373.

7ـ ژیمنز، مارک. زیبایی‏‏شناسی چیست؟، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: نشر ماهی، 1387.

8ـ سکّاکی، یوسف بن ابی بکر بن محمد بن علی. مفتاح العلوم. بیروت: انتشارات داراالکطوب العلمیه چاپ دوم، 1407 قمری.

9ـ شمیسا، سیروس. سیر غزل در شعر فارسی. تهران: نشر فردوس، 1370.

10ـ صیادکوه، اکبر. مقدمه‏ای بر نقد زیباشناسی سعدی. تهران: نشر روزگار، 1386.

11ـ عطّار، فریدالدین. الهی نامه، تدوین ح، مجدآبادی. تهران: انتشارات زوار، 1389.

12ـ ـــــــــــــــــ. مصیبت نامه، تدوین ن. تهران: انتشارات زوار، 1373.

13ـ ـــــــــــــــــ. منطق الطیر، تصحیح صادق گوهرین. تهران: نشر علمی فرهنگی، چاپ بیستم، تهران، 1383.

14ـ ـــــــــــــــــ. منطق الطیر، تدوین محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: انتشارات سخن، 1388.

15ـ ـــــــــــــــــ. منطق الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: ؟، چاپ نهم، 1392.

16ـ کروچه، بندتو. کلیات زیبایی‏‏شناسی، ترجمۀ فؤاد روحانی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1350.

17ـ مقدادی، بهرام. فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی. تهران: انتشارات فکر روز، تهران. ، چاپ اوّل، 1378.

18ـ موحد، ضیاء. سعدی. تهران: انتشارات طرح نو، چاپ سوم، 1378.

19ـ وحیدیان کامیار، تقی. وزن و قافیه شعر فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1374.

20ـ یاکوبسن، رومن. زبان‏‏شناسی و شعرشناسی، ترجمۀ کوروش صفوی، مجموعۀ مقاله. تهران: انتشارات سورۀ مهر، 1380.

 

مقاله

1ـ صهبا، فروغ. مبانی زیبایی‏‏شناسی شعر. مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شمارۀ 44، 1384، صص 109 ـ 90.

2. Elrich Victor (1988). Russian Formalism History-Doctrine. US. Alpine Press. Encyclopædia Britannica (2012). Ultim.