خوانش رمان سرگذشت ندیمه اثر مارگرت آتوود بر اساس چهارچوب تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

معصومه اسداله شریفی ¹ , زهره صفوی زاده سهی ^{2 *} , فاطمه عظیمی فرد ³ , مرجان طاهری اسکوئی ⁴

1 - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد تاکستان
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی تاکستان
3 - پژوهشگر ارشد صدا و سیما
4 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی تاکستان

تاریخ دریافت : 1404/03/02 تاریخ پذیرش : 1404/04/22 تاریخ انتشار : 1404/02/13

کلید واژه: تحلیل گفتمان انتقادی, نورمن فرکلاف, گفتمان قدرت, ایدئولوژی, سرگذشت ندیمه.,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به تحلیل سطح نوشتاری مارگرت آتوود در رمان سرگذشت ندیمه از منظر تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف می‌پردازد. این تحلیل از سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین صورت گرفته است. در سطح توصیف، ویژگی‌های زبانی و ساختاری اثر بررسی شده است.  در سطح تفسیر، گفتمان‌های قدرت که در رمان شکل می‌گیرند، تحلیل شده است و مشخص شده است که زبان در این اثر چگونه برای بازنمایی روابط قدرت و سرکوب به کار رفته است. در نهایت، در سطح تبیین، فرآیند بازتولید و چالش هژمونی قدرت از طریق زبان تبیین گشته است.  یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که آتوود به ‌صورتی هنرمندانه از ابزارهای زبانی برای نمایش رابطۀ قدرت و مقاومت استفاده می‌کند و با به‌کارگیری آگاهانۀ این سازوکارها،  گفتمان قدرت را آشکار ساخته است. از یک سو، گفتمان رسمی گلیاد با طبیعی‌سازی زبان، قدرت خود را تثبیت می‌کند و از سوی دیگر، راوی با زیرپا گذاشتن این قواعد زبانی، مقاومت را امکان پذیر می‌سازد.

 

چکیده انگلیسی:

The present study examines Margaret Atwood’s writing style in The Handmaid’s Tale through the lens of Norman Fairclough’s Critical Discourse Analysis (CDA). The analysis is conducted across three levels: description, interpretation, and explanation. At the descriptive level, the linguistic and structural features of the text are analyzed. At the interpretive level, the power discourses constructed within the novel are scrutinized, revealing how language is strategically employed to represent power relations and systemic oppression. Finally, at the explanatory level, the processes of hegemonic reproduction and subversion through linguistic practices are elucidated. The findings of this study indicate that Atwood artistically manipulates linguistic devices to articulate the interplay between power and resistance. Through a deliberate deployment of these discursive mechanisms, she unveils the underlying power discourse. On one hand, the official Gileadean discourse reinforces its hegemony by naturalizing its linguistic regime; on the other hand, the narrator’s subversion of these linguistic conventions facilitates resistance.

 

منابع و مأخذ:

امینی، ا. (1399) بازنمایی جنگ و گفتمان‌های حاکم در رمان «زمستان ۶۲» اسماعیل فصیح: مطالعه‌ای با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف. فصلنامه نقد ادب معاصر عربی، دانشگاه یزد، 5(1)، 75-96. # #
آتوود، م. (1396) سرگذشت ندیمه. سهیل سمی، تهران: ققنوس. # #
بیات، ز. و خالقی، ع. (1396) تحلیل گفتمان انتقادی رمان «بوف کور» صادق هدایت با روش فرکلاف. فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، دانشگاه رازی کرمانشاه، 8(2)، 45-67. # #
رضایی، م. (1395) بازنمایی زنان و قدرت در رمان «سووشون» سیمین دانشور: تحلیل گفتمان انتقادی وندایک. مجله ادبیات پارسی معاصر، دانشگاه تهران، 6(1)، 33-52. # #
قاسمی، روح اله. (1398). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: اندیشه احسان. # #
قبادی، ح.، و محمدی، ف. (1397) طنز سیاسی و نقد گفتمان‌های قدرت در رمان «دایی جان ناپلئون» ایرج پزشکزاد: تحلیل گفتمان انتقادی. مجله پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، دانشگاه شهید بهشتی، 9(4)، 112-134. # #
گذشتی، م. (1398) بررسی رابطه زبان، ایدئولوژی و قدرت در رمان «نفحات نفت» رضا براهنی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف. نشریه نقد ادبی، دانشگاه علامه طباطبایی، 12(3)، 89-110. # #
ملک مرزبان، ن. ف. (1400) تحلیل گفتمان فمینیستی رمان «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» زویا پیرزاد: مقاومت در برابر کلیشه‌های جنسیتی. مجله مطالعات زنان، دانشگاه الزهرا، 11(2)، 55-78. # #

Atwood, M. (1985). The handmaid’s tale. Toronto: Everyman’s library. # #
Baker, P. and Ellece, S. (2011). Key terms in discourse analysis. London Press. # #
Baker, P. (2006). Representing Afghan migrants in The Enemy’s Country by Mohammad Hossein Mohammadi: A corpus-based discourse analysis. Using Corpora in Discourse Analysis (pp. 132-150). Bloomsbury. # #
Bloomaert, J. (2005). Discourse: A critical Introduction. Cambridge and New York: Chamboredon University Press. # #
Fairclough, N. (1992a). Critical language awareness. London: Longman. # #
Fairclough, N. (1992b). Discourse and social change. Cambridge: Polity press. # #
Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis. London: Longman. # #
Fairclough, N. (1998). Political discourse in media. Oxford: Blackwell. # #
Fairclough, N. (2010). Critical discourse analysis: The critical study of language. London: Longman. # #
Fairclough, N., & Wodak, R. (1997). Critical discourse analysis of George Orwell’s *1984*: Language as a tool of ideological control. In Discourse as social interaction (Vol. 2, pp. 258-284). Sage Publications. # #
Mills, S. (2008). Masculinity and nature in Jack London’s The Call of the Wild: A feminist critical discourse analysis. Language and Sexism, 15(3), 201-220. Cambridge University Press.
Said, E. (1993). Colonial discourse in Joseph Conrad’s Heart of Darkness. In Culture and imperialism (pp. 19-31). Vintage Books. # #
Van Dijk, T. (2005). Race and power in Toni Morrison’s Beloved: A critical discourse analysis. Journal of Literary Semantics, 34(2), 145-167. # #