بررسی جامعه شناختی شبکه های اجتماعی در ایجاد رفتار جمعی نمایشی در فضاهای عمومی شهری ( مورد مطالعه شهر کرمان )

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

سپیده حضرتی ^{1 *} , آزاده موسوی ²

1 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان. ایران (نویسنده مسئول)
2 - مربی گروه جامعه‌شناسی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

تاریخ دریافت : 1402/12/13 تاریخ پذیرش : 1403/03/22 تاریخ انتشار : 1403/10/04

کلید واژه: شبکه‌های اجتماعی, رفتارهای جمعی نمایشی , هراس اجتماعی, مدگرایی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر تعیین تاثیر شبکه‌های اجتماعی در ایجاد رفتارهای جمعی نمایشی در فضاهای عمومی شهری است. رویکرد پژوهشی در این مطالعه کمی، روش پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی-کاربردی و شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه افراد بالای 15 سال ساکن شهر کرمان است. بر اساس شیوه نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب و بررسی شدند. جهت گردآوري داده ها در بخش میدانی از پرسشنامه محقق ساخته با ضریب پایایی 79/0استفاده شد.ساکن شهر کرمان است همچنین برای آزمون فرضیه‌های پژوهش نیز از آزمون‌های تی تک نمونه‌ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون استفاده شد.نتایج به دست آمده از آزمون فرضیات نشان داد که میانگین تمامی گویه ها بالاتر از 3 (میانگین نظری) می‌باشد. همچنین مقادیر همبستگی بین مولفه‌های پژوهش با میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی در سطح متوسط و بالا می‌باشد. بیشترین مقدار همبستگی بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و رفتارهای جمعی نمایشی در بعد هراس اجتماعی (518/0R=) می‌باشد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می‌دهد که میانگین هر یک از مؤلفه‌های شش‌گانه رفتار جمعی نمایشی (هراس اجتماعی، مُد اجتماعی، هوس جمعی، شیدایی اجتماعی، جنون اجتماعی و شایعه) در بین مردم بوشهر بیشتر از میانگین مورد انتظار است. به‌طوری که در جهان امروز هیچ جامعه‌ای نمی تواند ادعا کند که از تأثیرات ناشی از این بحران در امان خواهد بود ، لذا رسانه‌ها علی‌رغم اینکه باعث توسعه و تقویت انسجام در بسیاری از موارد می‌شوند، اما در جنبه فردی باعث توسعه و تقویت رفتارهای شیدایی و نامناسب اجتماعی فردی می‌شود.

چکیده انگلیسی:

The aim of the current research is to determine the impact of social networks in creating dramatic collective behaviors in urban public spaces. The research approach in this quantitative study, the research method in terms of objective, fundamental-applied and the method of data collection, is a descriptive survey type. The statistical population of the current study includes all people over 15 years old living in Kerman. Based on random cluster sampling method, 384 people were selected and examined. In order to collect data in the field part, a researcher-made questionnaire was used with a reliability coefficient of 0.79. He is a resident of Kerman. Also, to test the hypotheses of the research, sample t-test, Pearson correlation, and regression were used. The results obtained from the hypothesis test show It showed that the average of all items is higher than 3 (theoretical average). Also, the correlation values ​​between the research components with the amount of use of social networks are at a medium and high level.So that in today's world, no society can claim that it will be safe from the effects of this crisis. Today's religious and national identities, each in a different way, are facing some kind of crisis and inappropriate collective behavior.The highest correlation value between the amount of use of social networks and dramatic collective behaviors is in the dimension of social phobia (R=0.518). Therefore, despite the fact that the media causes the development and strengthening of cohesion in many cases, but in the individual aspect,

منابع و مأخذ:

احمدی، حبیب (1393). روان شناسی اجتماعی، چاپ سوم، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
احمدی، معصومه (1399). بررسی جامعه‌شناختی نقش شبکه های اجتماعی بر مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان بوشهری، رساله برای دریافت درجه‌ی دکتری «.PH.D»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر.
افراسيابي، حسين؛ سيارخلج، حامد و شكوهي فر، كاوه (1395). عوامل مرتبط با مدگرايي در بين جوانان شهر يزد، جامعه پژوهي فرهنگي، 7(1)، 35-64.‎
امجدیان، مهدی؛ مرادی، علی (1400). مطالعه جامعه‌شناختی شکل‌گیری رفتارهای جمعی نمایشی در بستر تجربه زیسته مردم از ویروس کرونا مورد مطالعه شهر کرمانشاه، مطالعات جامعه شناختی شهری، 11(39)، 59-29.
اوجی، فرزانه (1393). برسي عوامل فردي و خانوادگي بردرخواست حمايت‌هاي اجتماعي از شبكه‌هاي مجازي آنلاين در بین دانشجويان دانشگاه آزاد تهران، پايان نامه كارشناسي ارشد رشته‌ي ارتباطات گرايش علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلا مي واحد تهران شرق.
جان بزرگي، ابراهيم (1390). عوامل روان شناختي موثر بر بروز رفتارهاي تخريبي جمعي (مورد کاوي تماشاگران فوتبال)، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 2(27)، 143-121.
جودان، سعید (1396). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با تمایل به رفتار جمعی در بین تماشاگران مسابقات فوتبال (مطالعه موردي شهر شیراز)، پایان نامه‌ي کارشناسی ارشد در رشته‌ي علوم اجتماعی دانشگاه شیراز.
دیوسالار، عبدالرسول (1393). قدرت ارتباطات یا قدرت اطلاعات، نقدی بر نظریه قدرت شبکه‌ای مانوئل کاستلز، قصلنامه نقد کتاب، 1(3 و 4)، 91-110. شمس، مرتضی و فرقانی، محمد مهدی (1397). شبکه‌های اجتماعی مجازی و تولید شایعات در انتخاباتِ سیاسی (مطالعه موردی: شبکه اجتماعی اینستاگرام)، فصلنامه رسانه‌های دیداری و شنیداری، 12(28)، 120-95.
عرب مازار یزدی، محمد؛ بدری، احمد و عزیزیان، افشین (1391). آزمون تجربی رفتار جمعی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران، مطالعات تجربی حسابداری مالی،(39)10 ،1-27.
کوئن، بروس(1387). مباني جامعه شناسي. ترجمه غلامعباس توسلي و رضا فاضل، تهران: انتشارات سمت.
محسنيان راد، مهدي (1378). ارتباط شناسي: ارتباطات انساني (ميان فردي، گروهي، جمعي)، تهران: سروش.
محمدی، جمال؛ خالق پناه، کمال و غلامی، الهه (1395). تجربه مصرف شبکه‌های اجتماعی مورد مطالعه: شبکه اجتماعی بی تاک، فصلنامه پژوهش ات فرهنگی ایران، 9(4)، 5-88.
مرادی، علی و محمدی فر، نجات (1399). نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری هراس اجتماعی و تغییر سبک زندگی ناشی از ویروس کرونا: مورد مطالعه شهر کرمانشاه، فصلنامه پژوهش‌های انتظام اجتماعی، 12(2)، 148-123.
Arpaci, I., Karatas, K., Baloglu, M., & Haktanir, A. (2022). COVID-19 phobia in the United States: Validation of the COVID-19 phobia scale (C19P-SE). Death Studies, 46(3), 553-559
. Baccarella, C. V., Wagner, T. F., Kietzmann, J. H., & McCarthy, I. P. (2018). Social media? It's serious! Understanding the dark side of social media. European Management Journal, 36(4), 431-438
. Bak-Coleman, J. B., Alfano, M., Barfuss, W., Bergstrom, C. T., Centeno, M. A., Couzin, I. D., ... & Weber, E. U. (2021). Stewardship of global collective behavior. Proceedings of the National Academy of Sciences, 118(27), e2025764118. McPhail, C. (2017). The myth of the madding crowd. Routledge. Warren, L. C. (1976). Two views of dissolution: an examination of collective behavior theory and critical theory on the subject of mass social behavior.-- (Doctoral dissertation, Simon Fraser University. Theses (Dept. of Sociology and Anthropology)
.