بررسی میزان و عوامل مرتبط با بهرهمندی از اینترنت (مورد مطالعه: شهروندان شهر یزد)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری
کلید واژه: اینترنت, یزد, رضایتمندی, بهرهمندی, پایگاه اقتصادی- اجتماعی, نگرش به فناوریهای ارتباطات و اطلاعات,
چکیده مقاله :
شهر جایگاه ارزشها و نهادهای مدرن است. تقاضا برای دستیابی پردازش و به کارگیری اطلاعـات یک ارزش مدرن و شبـکه‌ی بین‌المللی اطلاعات یا اینترنت یک نهاد مدرن است. داده‌های تاریخی گواه آن است که شهرها عهده‌دار جایگاه نهادهای مدرن بوده‌اند. ایده‌های شهر الکترونیک، شهرداری الکترونیک، اقتصاد الکترونیک، دولت الکترونیک وغیره گویای نیاز جامعه به استفادهی وسیع علمی از اینترنت است.اینترنت زندگی شهری را به طور قابل ملاحظه‌ای تحت تأثیر قرار داده و برخی از مشکلات اجتماعی جامعهی شهری را کاهش داده، در عین حال زندگی شهری را به خود وابسته کرده است آنچنان که در شرائط کنونی قطع اینترنت بویژه در شهرها، زندگی اجتماعی را دچار اختلال می‌نماید. هم‌چنین نتایج تحقیق بیانگر این مطلب است که در جامعهی آماری این مطالعه، فلش علیّت با حرکت از بعد ساختاری به بعد شناختی سرمایه‌ی اجتماعی در افزایش احساس شهروندی افراد نقش مؤثرتری ایفا می‌کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با بهرهمندی شهروندان از اینترنت در شهر یزد انجام شده است. جامعهی آماری این پژوهش را جمعیت ۵۴-۱۷ سال شهر یزد تشکیل داده است که بر اساس سرشمـاری ۱۳۸۵، ۲۶۷۸۷۰ نفر بوده‌اند، مطابق فرمول کوکران ۳۸۴ نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گیـری خوشه‌ای متناسب (pps) انتخاب شدند. تکنیک اصلی گرد‌آوری داده‌ها پرسشنامه بود که اعتبار آن به روش محتوایی سنجیده شد و برای سنجش پایائی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید که برای مفاهیم اساسی پرسشنامه از مقادیر مناسب برخوردار بود، داده‌های گرد‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌‌های پژوهش نشان داد که میزان بهرهمندی شهروندان یزدی (۵۴-۱۷ سال) از اینترنت پایین است و این میزان با متغیرهای میزان تحصیلات، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات، رضایتمندی از فناوری اطلاعات و ارتباطات و میزان نیاز به فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای رابطه‌ی معناداری است؛ اما با متغیرهای سن، جنس و استفاده از وسایل ارتباط جمعی دارای رابطه‌ی معناداری نیست.نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای میزان تحصیلات و نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات، در مجموع ۸/۲۱ درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی میزان بهرهمندی از اینترنت را تبیین می‌کنند.
The city is the seat of modern values and institutions. Demand to the acquisition, processing, and utilization of information is a modern value and the Internet is a modern institution. Historical data show that the city is the place of modern institutions. The ideas of the electronic city, electronic municipality, electronic economy and so forth are an indication of society’s need to use Internet-based information. The Internet has affected city life considerably and has reduced some urban problems and has made city life dependent on the Internet so much so that under circumstances, urban life will become seriously disrupted without it. So, the aim of this article is to study the extent of, and factors affecting, residents’ internet utilization in the city of Yazd. The research population consisted of all Yazdi residents between the ages 17-54 whose number in the year of 2006 was 267870, of which, based on Cochran’s formula, 384 individuals were selected using a cluster sampling technique. Data gathering tool was a questionnaire that had content validity and its reliability coefficient was above the 0.7 threshold. The results showed that Yazdi residents’ level of Internet usage was rather low and that it was significantly related to level of education, socio-economic status, perceptions about information technology and communication, satisfaction with information technology and communication, and level of need of information technology and communication. There was no relationship between age and gender and Internet usage. The results of stepwise regression analysis showed that the variables level of education and perceptions about information technology and communication, together could explain about 21.8 percent of the dependent variable, namely Internet usage.
- آقابابایی، عزیزالله، جلالی، داریوش و باقری، سهیلا. (1387). «مطالعه عوامل مؤثر بر استفاده جوانان از اینترنت: تحلیلی بر نتایج یک پیمایش در استان چهار محال بختیاری»، نشریه مجله جهانی رسانه، دورهی 3، شمارهی 2.
- اصنافی، امیررضا و حمیدی، علی. (1384). «نقش فنآوری اطلاعات و ارتباطات در توسعهی آموزش و دانش با تأکید بر نقش کتابخانههای مجازی»، مجلهی الکترونیکی مرکز اطلاعات و آمار ایران، دورهی 3، شمارهی 2، صص 23-1.
- جوکار، عبدالرسول، نعیمی، شیلا. (1387). «مقایسهی میزان استفاده از اینترنت در تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان و دانشگاه شیراز»، نشریهی مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، شمارهی 75، صص 238-223.
- درهمی، ولی، اعلم، فاطمه. (1388). همگام با فناوری اطلاعات، یزد: علم نوین.
- ذکائی، محمد سعید. (1383). جامعهشناسی جوانان ایران، تهران: نشر آگه.
- زمانی، بیبی عشرت، نوریان، محمد. (1384). «بررسی نظرات دانشجویان دانشگاه اصفهان مراجع به اثرات مثبت و منفی استفاده از اینترنت»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی توسعهی دانشگاه مجازی، کاشان: انتشارات مرسل، صص 155-140.
- سمیعی، م. (1383). «نقش اطلاعات و ارتباطات در جهان امروز»، نشریهی فولاد، شمارهی 111، صص 55-48.
- سورین، ورنر . جیمز تانکارد. (1381). نظریههای ارتباطات، ترجمهی علیرضا دهقان، تهران: دانشگاه تهران.
- سون، ویندال، نبو سیگناتیزر و جین اولسون. (1387). کاربرد نظریههای ارتباطات، ترجمهی علیرضا دهقان، چاپ دوم، تهران: جامعهشناسان.
- شرکت مخابرات استان یزد، http://www.Yazdtelecom.ir
- عنایتی، ترانه، ضامنی، فرشیده و کاظمیتبار، فرهاد. (1390). «چگونگی استفاده از اینترنت به وسیلهی دبیران دبیرستانهای شهرستان نوشهر»، فصلنامهی علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال دوم، شمارهی 2، صص 76-57.
- کاستلز، م. (1382). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (ظهور جامعهی شبکهای) ترجمه ا. علیقلیان و ا. خاکباز، تهران: نشر طرح نو.
- کریمی، یوسف. (1384). روانشناسی شخصیت، چاپ پانزدهم، تهران: دانشگاه پیامنور.
- مختارینوری، جمیله، زهری، سیما، یغمایی، فریده، عبادی، عباس و یولداشخان، مهریار. (1389). «مطالعهی ارتباط عوامل مؤثر بر استفاده از اینترنت با تمایل به بکارگیری آن در اعضای هیأت علمی بر اساس تئوری رفتار منطقی»، پژوهش پرستاری، دورهی 5، شمارهی 19، صص 34-25.
- مککوایل، دنیس. (1382). درآمدی بر نظریهی ارتباطات جمعی، ترجمهی پرویز اجلالی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
- هزارجریبی، حبیبالله و باقرپور، معصومه. (1386). «بررسی میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در دانشجویان پیامنور و ارائهی الگویی جهت استفادهی بهینه»، فصلنامهی اندیشههای تازه در علوم تربیتی، شمارهی 7، صص 123-111.
- یعقوبی، جعفر. (1380). عوامل مؤثر بر پذیرش و کاربرد اینترنت در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی هیأت علمی و دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی رشتهی ترویج و آموزش کشاورزی طراحی وبسایت، پایاننامهی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
- Cheong, w. H (2002)."Internet adoption in Macao", Journal ofcomputer Mediated Communication, Vol. 7, No. 2. Pp 11-18.
- Holcombe, M. (2000). Factors Influencing Teacher Acceptance of the Internet as a teaching Tools: A Study of Texas Schools Receiving a TIF or a TIF Grant; Unpublished Master’s Thesis, University of Baylor, USA.
- Taylor, W. J., Zhu, G. X., Dekkers, J., and Marshall, S. (2003b). “Socioeconomic factors affecting home internet usage patterns in centeral Queensland”. Information Science Journal, Vol. 6. No. 1. Pp 233-242.
- Vaizoglu, S.A. et al (2004). "Internet use among high school students in Ankara, Turkey". Saudi Medical Journal, 25(6), Pp 737-740.
- Yaghoubi, T. and E. Shamsai (2004).”Assessing Effective Factors in Using Internet by Faculty Memmbers of Agricutural college of Zanjan University; Iran”, proceedings of the 19th Annual conferenceDublin, Irland, http: //www.aiaee.org/2004/, accepted /o88. Pdf (accessed February 22,2011).