تحلیل محتوای کتب درسی قرآن و هدیه های آسمانی براساس ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین در دوره ابتدایی
محورهای موضوعی : برنامه درسی
1 - دانشگاه فرهنگیان کرمانشاه
کلید واژه: محتوای کتب درسی, ساحت های تربیتی, تربیت دینی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر، بررسی محتوای کتب درسی قرآن و هدیه های آسمانی دوره ابتدایی از منظر توجه به ساحت‌های تربیتی است. در این پژوهش روش تحلیل محتوا كه روشی كمّی، عینی و نظام مند برای تحلیل كتاب های درسی است به کار رفته است . جامعه تحلیلی پژوهش حاضر شامل کتب حوزه مطالعات تربیت دینی، "قرآن" و "هدیه های آسمانی "دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1403-1402 بودند. داده‌ها با استفاده از شاخصهای توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفتند. بدین معني که داده‌های پژوهش در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون(بهنجار کردن داده‌های جدول فراوانی، محاسبه بار اطلاعاتی مقوله‌ها و به دست آوردن ضریب اهمیت آنها) تجزیه، تحلیل و توصیف شدند. نتایج پژوهش نشان داد که میزان توجه به ساحت های شش گانه به ترتیب در کتاب های قرآن و هدیه های آسمانی816 و 535 مرتبه بوده است. از بین کتابهای درسی قرآن 6 پایه، بیشترین توجه به ابعاد و مؤلفه‌های ساحت‌های شش‌گانه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در کتاب قران سال ششم با 14/18 درصد و کمترین توجه درکتاب قران سال دوم با 40/16 درصد مي‌باشد. همچنین در کتابهای درسی قرآن دوره ابتدایی بیشترین توجه به بعد اعتقادی، اخلاقی و عبادی با 90/37 درصد و کمترین توجه به بعد اقتصادی حرفه ای با 80/9 درصد اعمال شده است.
The current research has been conducted with the aim of analyzing the content of the textbooks of the Qur'an and heavenly gifts of the elementary school from the perspective of paying attention to the six areas of education, the document of the fundamental transformation of education. In this research, the method of content analysis, which is a quantitative, objective and systematic method for analyzing textbooks, is used.. The analytical community of the current research included the books "Quran" and "Heavenly Gifts" of the elementary school year in the academic year 1401-1402, in the period after the implementation of the fundamental change document, which were selected in order to pay attention to the research question. The data were analyzed using descriptive indices in Shannon's entropy analytical process. This means that the research data were analyzed and described in Shannon's entropy analytical process (normalizing frequency table data, calculating the information load of categories and obtaining their importance coefficient). The results of the research showed that the amount of attention paid to the six areas was 816 and 535 times in the books of the Quran and heavenly giftsimeducation document in the 6th year Quran book with 18.14% and the least attention in the second year Quran book with 16.40%. Also, in the Qur'an textbooks of the primary period, the most attention is paid to the religious, moral and devotional dimension with 37.90% and the least attention to the professional economic dimension with 9.80%.
-اسکات، ویلیام. (1391). تئوری حسابداری مالی، ترجمه علی پارسائیان، تهران: ترمه.
-بختیاری،لیلا؛ دهقانی، مرضیه(1401). بررسی پژوهش های انجام شده مرتبط با سند تحول بنیادین آموزش وپرورش ایران: یک مطالعه فرا ترکیب، فصلنامه علمی علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 10(19). 15-47.
-عظیمی, محمد. (1401). تحلیل محتوای کتاب های هدیه های آسمانی بر اساس مولفه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت.6(5)، 91-81.
-عظیمی گلوگاهی، امیر و باقرپور، معصومه(1402) .تحلیل محتوای کتابهای درسی قرآن و پیام‌های آسمانی دوره ابتدایی بر اساس مؤلفه سلامت معنوی، مجله پژوهش هاي برنامه ريزي درسي و آموزشي، 13(2)،116-107.
-قاسمی، خسین، کاظمی، محمود(1293). تحلیل محتوای کتاب درسی هدیه های آسمان پایة ششم ابتدایی و میزان انطباق آن با مبانی قرآنی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، فصلنامه نوآوری های آموزشی، 52(13)، 117-100.
-کوثری، مریم؛ نورور زاده، رضا(1388). تبیین ویژگی های عناصر برنامه درسی مقطع کارشناسی با تاکید بر پرورش مهارت های کارآفرینی، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 18،54-1.
-عابدی، فاطمه؛ منادی، مرتضی؛ خادمی، ملوک و کیامنش، علیرضا(1397). تحلیل محتوای کتابهای دین و زندگی دوره متوسطه با تأکید بر شاخصهای تربیتی در برنامه درسی ملی، فصلنامه تعلیم و تربیت، 135، 121-101.
-رحمانی، عاطفه؛ دانشمند، بدرالسادات؛ سلطانی، اصغر(1402). فصلنامه علمی علوم تربیتی از دیدگاه اسلام،11(21)، 91-116.
-سالمی، نرگس، بالی پور بابادی، مرجان(1403). تحلیل میزان توجه به متغیرهای شهدا و ایثارگران هشت سال دفاع مقدس در کتاب های درسی دوره ابتدایی شانزدهمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران.تهران.
-صوفیلرملکی، سهیل،)1402(، بررسی اهمیت وجود درس هدیه های آسمان در برنامه درسی مقطع ابتدایی و تحلیل محتوای این کتاب، چهارمین کنفرانس بین المللی و پنجمین کنفرانس ملی یافته های نوین در مدیریت، روان شناسی و حسابداری،تهران،https://civilica.com/doc/1926142
-ظهرابی اصل، مهران؛ دولت دوست، حسین (1400) . بررسی پیام های قرآنی کتب آموزش قرآن ابتدایی براساس ساحت های شش گانه تربیت. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 771،30-762
-دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش(1391).برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، مصوبه اسفند 1391 . تهران: شورای عالی آموزش و پرورش با همکاری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.
-نوریان، محمد(1399). راهنمای عملی تحلیل محتوای کمی و کیفی کتاب های درسی دوره ی ابتدایی، تهران، انتشارات شورا.
-Lanenburg, F. C. and A. C Ornstein(2004); Educational Administration ,Concepts and Practices; Wadsworth Publishing Compaining.
-Izgar, G. (2019). A Study of Religious Education Course Books in Terms of Values Education: The Case of Turkey. Journal of Education and e-Learning Research, 6. p.10-16.