عوامل اثرگذار بر اظهارنظر حسابرس نسبت به تداوم فعالیت

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

مجتبی صفی پور افشار ¹ , احمدصادق سلطانی نژاد ² , ابراهیم سلطانی نژاد ³

1 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران
2 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه باهنر، کرمان، ایران
3 - گروه حسابداری، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی کرمان، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/07/17 تاریخ پذیرش : 1401/09/18 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: اهرم مالی, دوره تصدی حسابرس, تأخیر گزارش حسابرس, خرید اظهارنظر حسابرس, واژه‌های کلیدی: اظهارنظر تردید نسبت به تداوم فعالیت,

چکیده مقاله :

چکیده سهام‌داران و سرمایه‌گذاران با اعتماد به صورت‌های مالی و گزارش حسابرس، تصمیمات سرمایه‌گذاری بلندمدت خود را اخذ می‌کنند. از گذشته‌های دور حسابرسی به‌عنوان مکانیسمی در جهت کنترل مشکلات نمایندگی و تضاد منافع به کار گرفته شده است. اگر حسابرس در طی بررسی‌های خود به شواهدی مبنی‌بر ناتوانی شرکت به تداوم فعالیت دست یابد، باید در گزارش حسابرسی این موضوع را شامل سازد. هدف از این پژوهش بررسی عوامل اثرگذار بر اظهارنظر حسابرس نسبت به تداوم فعالیت شرکت از جمله: دوره تصدی حسابرس، تأخیر گزارش حسابرس، خرید اظهارنظر حسابرس، نسبت نقدینگی و اهرم مالی شرکت می‌باشد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نوع همبستگی می‌باشد و برای آزمون فرضیه‌ها از رگرسیون چندمتغیره و لجستیک استفاده شده است. نمونه پژوهش شامل 160 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال‌های 1389 تا 1398 است. ‎ ‎یافته‌های حاصل از آزمون فرضیه‌ها نشان داد که نسبت اهرم مالی باعث افزایش میزان اظهارنظر تردید نسبت به تداوم فعالیت می‌شود. همچنین، خرید اظهارنظر حسابرس نیز از مواردی است که باعث کاهش میزان اظهارنظر تردید نسبت به تداوم فعالیت شرکت می‌شود .

چکیده انگلیسی:

Abstract Investors and stock holders decide about their long-term investments based on confidence in financial statements and audit report. Auditing has been a mechanism for controlling agency problem and conflict of interests for a long time. Auditors should inlist in her report evidence of customer’s inability to continue its operations. This research aims to investigate the factors affecting going concern audit opinion, such as: audit tenure, audit lag, auditor opinion shopping, liquidity ratio and leverage ratio.This a applied research and its type is a correlation investigation, multi variate and logistic regression have been used for hypothesis testing. Research sample consists of 160 firms listed on Tehran Stock Exchange (TSE).Findings from testing the hypotheses showed that the ratio of financial leverage increases the level of skepticism about the continuity of activity. Also, opinion shopping is a factor that has a negative relationship with going concern opinion.

منابع و مأخذ:

 

فهرست منابع

• ابراهیمی فهادانی، الهه، (1395)،"تأثیر حق‌الزحمه حسابرس و تاخیر در ارائه گزارش حسابرسی بر گزارش تداوم فعالیتحسابرس در شرکت‌های ورشکسته پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،پایان‌نامه کارشناسی ارشد، حسابداری،دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.


• اعتمادی، حسین، عادل آذر و مهدی ناظمی اردکانی، (1389)،"بررسی نقش تخصص حسابرس در صنعت بر مدیریت واقعی سود و عملکرد عملیاتی آتی"، دانش حسابداری، 1(1)، صص 28-9.


• بدری، احمد و حسین علیخانی، (1386)،"عوامل مؤثر بر تاخیر انتشار گزارش‌های حسابرسی با تجزیه فرآیند به CCT و FCT"، مجله چشم‌انداز مدیریت، 6(21-22)، صص 118-83.


• بهارمقدم، مهدی‌، تنابندهصالحی و زینباعظمی، (1396)،"رابطه بین توانایی مدیریت، حق‌الزحمه حسابرسی و تداومفعالیت در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"،مجله پژوهش‌های‌ حسابداریمالی، 9(2)، صص 44-23.


• خدامی پور، احمد و اسماعیل امیری، (1398)، "اثر نوع حق‎الزحمه حسابرسی بر حساسیت جریان نقدی سرمایه‎گذاری"،مجله بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 26(1)، صص 86-65.


• سپهروند، سعید، ایوب یغمائی علیشاه و سعید فتحی افکاری، (1396)،"تأثیر جنسیت حسابرس بر گزارش ابهامنسبت به تداوم فعالیت در شرکت‌هایورشکسته پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،مجله پژوهش‌های مدیریت و حسابداری، 4(36)، صص 119-107.


• کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ایران، (1397)،"استانداردهای حسابداری"، استاندارد شماره 1، تهران، انتشارات سازمان حسابرسی، تجدیدنظر شده، صص43-1.


• کمیته تدوین استانداردهای حسابرسی ایران، (1383)،"استانداردهای حسابرسی"، استاندارد شماره 570. تهران، انتشارات سازمان حسابرسی، صص 617-601.


• مرید احمدی یزدی، زهرا، منصوره سادات غفاری و نادرنقش‌بندی،(1399)،"تأثیر اظهارنظر تداوم فعالیت حسابرس بر پایداری سود: نقشمحدودیت مالی"،چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 3(33)، صص 54-40.


• مهدوی، غلامحسین و مظفر جمالیان‌پور، (1389)،"بررسی عوامل مؤثر بر سرعت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،پژوهش‌های حسابداری مالی، 2(6)، صص 108-89.


• مؤمنی، علیرضا و سیده زهرا حسینی، (1399)،"بررسی میزان تأثیر تأخیر در گزارش حسابرسی و حق‌الزحمه حسابرس برکیفیت حسابرسی در پی ادغام مؤسسات حسابرسی خدمات‌دهنده به شرکت‌هایپذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،مجله رویکردهای پژوهشی نوین درمدیریت و حسابداری، 4(36)، صص 62-48.

 

• 
  
  
  
  • Abdillah, R., Mardijuwono, A. W., &Habiburrochman, H. (2019),“The Effect of Company Characteristics and Auditor Characteristics to Audit Report Lag”,Asian Journal of Accounting Research, 4(1),PP. 129-144
  
  
  • Alfasa, F. (2013),“Analisis Faktor Faktor Yang Mempengaruhi Opini Audit Going Concern”, Skripsi tidak diterbitkan. Universitas Airlangga, Surabaya.
  
  
  • Altman, E., & McGough, T. (1974),“Evaluation of a Company as a Going Concern”,Journal of Accountancy, 138(6),PP. 50–57.
  
  
  • Aprilia, W. (2012), “Pengaruh Model Prediksi Kebangkrutan, Kualitas Audit, Pertumbuhan Perusahaan, Opini Audit Tahun Sebelumnya, dan Opinion Shopping Terhadap Opini Audit Going Concern, Skripsi tidak diterbitkan Universitas Airlangga, Surabaya”.
  
  
  • Archambeault, D., & DeZoort,T. (2001),“Auditor Opinion Shopping and the Audit Committee: An Analysis of Suspicious Auditor Switches”,International Journal of Auditing, 5(1), PP. 33-52.
  
  
  • Arnedo, L., Lizarraga, F., Sanchez, S., & Ruiz, E. (2012),“Las Expectativas del Usuario Ante la Salvedad al Principio de Empresa en Funcionamiento. Evidencia Empírica delFenómeno de la Profecía Autocumplida Para el Caso Espanol”,Revista Española de Financiacinn y Contabilidad, 41(154), PP.263-289.
  
  
  • Astuti, I. R. (2012),“Pengaruh Faktor Keuangan dan Faktor non Keuangan Terhadap Penerimaan Opini Audit Going Concern. Skripsi tidak diterbitkan. Fakultas Ekonomika dan Bisnis”, Universitas Diponegoro Universitas Diponegoro, Semarang, available at: www.eprints.undip.ac.id.
  
  
  • Badri, A; Alikhani, H. (2007),“Factors Affecting the Delay in Publishing Audit Reports by Breaking down the Process into CCT and FCT”, Journal of Management Vision. 6 (21-22), PP.118-83. (in persian)
  
  
  • Bahar Moghaddam,  M., Salehi, T., &Azami, Z. (2017),“The Relationship between Management Ability, Audit Fee, and Going Concern among Firms Listed on Tehran Stock Exchange”,Journal of Financial Accounting Research, 9(2), PP. 23-44. (in persian).
  
  
  • Boynton, W., & Johnson, R. (2006), “Modern Auditing: Assurance Services and Integrity of Financial Reporting”, 7th ed., PT. Gramedia Pustaka, Jakarta.
  
  
  • Carey, P., & Simnett, R. (2006),“Audit Partner Tenure and Audit Quality”,The Accounting Review, 81(3), PP. 653–676.
  
  
  • Carey, P., Geiger, M., & O’connell, B. (2008),“Costs Associated with Going‐Concern‐Modified Audit Opinions: an Analysis of the Australian Audit Market”, Journal of Accounting and Economics, 44(1), PP. 61-81.
  
  
  • Carson, E., Fargher, N., Geiger, M., Lennox, C., Raghunandan, K., & Willekens, M. (2012),“Auditor Reporting on Going-concern Uncertainty: A Research Synthesis”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 32(1), PP. 353- 284.
  
  
  • Chan, .H., Luo, V., & Mo, P. (2016),“Determinants and Implications of long Audit Reporting Lags: Evidence from China”, Accounting and Business Research, 46(2), PP. 145-166.
  
  
  • Chen, F., Peng, S., Xue, S., Yang, Z., & Ye, F. (2015),“Do Audit Clients Successfully Engage in Opinion Shopping? Partner-Level Evidence”,Journal of Accounting Research, 54(1), PP. 79-112.
  
  
  • Defond, M., Raghunandan, K., & Subramanyam, K. (2002),“Do Non-audit Service Fees Impair Auditor Independence? Evidence from Going Concern Audit Opinions”, Journal of Accounting Research, 40(4),PP. 247-1.274.
  
  
  • Dopuch, N., Holthausen, R., & Leftwich, R. (1987),“Predicting Audit Qualifications with Financial andMarket Variables”, The Accounting Review, 62 (3),PP. 431–454.
  
  
  • Ebrahimi Fahadani, E. (2016),“The Impact of Audit Fees and Delays in the Audit Report on GoingConcern Audit Reporting On Bankrupt Companies Listed On the Tehran Stock Exchange”, Master Thesis. Faculty Economy and social science, University Shahid Chamran, Ahwaz, Iran. (in persian)
  
  
  • Gallizo, J.L ., & Saladrigues R. (2015),“An Analysis of Determinants of Going Concern Audit Opinion: Evidence from Spain Stock Exchange”, Journal of Intangible Capital, 12(1), PP. 1-16.
  
  
  • Garcia, B., Gill, B., Heras, E., & Rusanescu, S. (2018),“Opinion-Shopping: Firm Versus PartnerLevel Evidence”, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2776609
  
  
  • Geiger, M., & Raghunandan, K. (2002),“Auditor Tenure and Audit Reporting Failures”,Auditing: A Journal of Practice & Theory, 21 (1), PP. 67–78.
  
  
  • Geiger, M., Raghunandan, K., & Rama, D. (2005),“Recent Changes in the Association between Bankruptcies and Prior Audit Opinions”, Auditing:A Journal of Practice & Theory, 24(1), PP. 21-35.
  
  
  • Hapsoro, D., &Santoso, T. R. (2018),“Does Audit Quality Mediate the Effect of Auditor Tenure, Abnormal Audit Fee and Auditor’s Reputation on Giving Going Concern Opinion?”,International Journal of Economics and Financial Issues, 8(1), PP. 143-152.
  
  
  • Hassan, Y. M. (2016),“Determinants of Audit Report Lag: Evidence from Palestine”, Journal of Accounting in Emerging Economies, 6(1),PP. 13-32.
  
  
  • Iran Auditing Standards Foundation Committee. (2004),“Auditing Standards, Standard No. 570”, Tehran, Audit Organization Publications, PP. 601-617. (in persian)
  
  
  • Iranian Accounting Standards Foundation Committee. (2018), Accounting Standards, Standard No. 1. Tehran, Audit Organization Publications, revised, PP. 1-43. (in persian)
  
  
  • Januarti, I., Siti, M, & Fitrianasari, E. (2008), “Analisis Rasio Keuangan dan Rasio Non Keuangan Yang Mempengaruhi Auditor Dalam Memberikan Opini Audit Going Concern Pada Auditee (Studi Empiris Pada Perusahaan Manufaktur yang terdaftar di BEJ tahun 2000-2005)”,Jurnal Manajemen, Akuntansi dan Sistem Informasi, 8(1), PP. 43-58.
  
  
  • Khani, Z., Rajabudri, H., & Sadri, N. (2020),“Relationship between Audit Quality (Size of Auditing Firm, Auditor Specialization in Industry and Auditor Tenure) and the Auditor's unusual Fee with the Auditor's Comments on the Continuation of the Activity”,Journal of Audit Science, 20(79),PP. 259-241. (in persian)
  
  
  • Khodamipour, A., & Amiri, E. (2019),“The Effect of the Audit Fee Type on Investment Cash Flow Sensitivity”, Journal of Accounting and Auditing Review, 26(1),PP. 65-86. (in persian)
  
  
  • Kida, T. (1980),“An Investigation into Auditors’ Continuity and Related Qualification Judgments”,Journal of Accounting Research, 18(2),PP. 506–523.
  
  
  • Knechel, R., & Vanstrelen, A. (2007),“The Relationship between Auditor Tenure and Audit Quality Implied by Going Concern Opinions”,Auditing:A Journal of Practice & Theory, 26(1),PP. 113-131.
  
  
  • Koh, H. (1991),“Model Predictions and Auditor Assessments of Going Concern Status”,Accounting and Business Research, 21(84),PP. 331–338.
  
  
  • Lennox, C. (1999a),“The Accuracy and Incremental Information Content of Audit Reports in Predicting Bankruptcy”,Journal of Business, Finance and Accounting, 26(5–6),PP. 757–778
  
  
  • Lennox, C. (2000),“Do Companies Successfully Engage in Opinion Shopping? Evidence from the UK”,Journal of Accounting and Economics, 29(3),PP. 321-337.
  
  
  • Lennox, C. (2002),“Going-concern Opinions in Failing Companies: Auditor Dependence and Opinion Shopping”, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=240468
  
  
  • Lennox, C. (2002),“Opinion Shopping, Audit Firm Dismissals, and Audit Committees”, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=299843
  
  
  • Li, C. (2009),“Does Client Importance Affect Auditor Independence at the Office Level? Empirical Evidence from Going-concern Opinions”,Contemporary Accounting Research,26(1), PP. 201–230.
  
  
  • Li, D. (2010), “Does Auditor Tenure Affect Accounting Conservatism? Further Evidence”,Journal of Accounting and Public Policy, 29(3),PP. 226-241.
  
  
  • Lopez, E., Barbadillo, E., & Aguilar, N. G. (2010),“Do Independent Audit Committees Prevent Auditor Opinion Shopping?”,SSRN Electronic Journal. Available at: https://ssrn.com/abstract=1723112.
  
  
  • Lu, T. (2006),“Does Opinion Shopping Impair Auditor Independence and Audit Quality?”,Journal of Accounting Research, 44(3),PP. 561-583.
  
  
  • Masyitoh, O., & Adhariani, D. (2010),“The Analysis of Determinants of Going Concern AuditReport”, Journal of Modern Accounting and Auditing, 6(4),PP. 26-37.
  
  
  • Mohammadrezaei, F., Tanani, M., & Aliabad, A. (2018),“Audit Failure: Audit Report Lag and Moderating Role of Family Ownership”,Journal of Accounting and Auditing Review. 25(1),PP. 51-70. (in persian)
  
  
  • Mo'meni, A., & Hosseini, S. Z. (2020),“Investigating the Effect of Delay in Audit Report and Auditor's Fee on Audit Quality Following the Merger of Service Audit Firms to Companies Listed on the Tehran Stock Exchange”,Journal of New Research Approaches in Management and Accounting, 4(36), PP. 62-48. (in persian)
  
  
  • Moradi,, Osoolian,M., & Norouzi,M. (2014), “Audit Opinion and Earnings Management: Uncertainty in Going-concern”,Journal of Accounting and Auditing Review, 21(3),PP. 313-328. (in persian)
  
  
  • Morid Ahmadi Yazdi, , Ghafari, M. S., & Naghshbandi, N. (2020),“The Impact of the Auditor's Continuity on Profit Sustainability: The Role of Financial Constraints”,Journal of Accounting and Management Vision, 3(34),PP. 40-54. (in persian)
    
    
    
    682. Mutchler, J. (1985),“A Multivariate Analysis of the Auditor’s Going-concern Opinion Decision”,Journal of Accounting Research. 23(2),PP. 668–682.
    
    
    
    
  
  
  • Ohlson, J. (1980),“Financial Ratios and the Probabilistic Prediction of Bankruptcy”,Journal of Accounting Research, 8(1),PP. 109-131.
  
  
  • Palmrose, Z. V. (1986),“Audit Fees and Auditor Size: Further Evidence”,Journal of Accounting Research, 24(1),PP. 97-110.
  
  
  • Praptitorini, M. D., & Januarti, I. (2011),“Analisis Pengaruh Kualitas Audit, Debt Default dan Opinion Shopping Terhadap Penerimaan Opini Audit Going Concern”,Jurnal Akuntansi dan Keuangan Indonesia, 8(1),PP. 78-93.
  
  
  • Rahmani, H. (2017),“The Relationship between the Auditor's Tenure and the Statement of Continuity of Activity for Helpless Owners”, Raja Higher Education Institute, Faculty of Management, Tehran. Master Thesis. (in persian)
  
  
  • Read, W., & Yezegel, A. (2016),“Auditor Tenure and Going Concern Opinions for Bankrupt Clients: Additional Evidence”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 35(1),PP. 163-179.
  
  
  • Ruiz-Barbadillo, E., Aguilar, G. N., & Carrera, N. (2009),“Does Mandatory Audit Firm Rotation Enhance Auditor Independence? Evidence from Spain”, Auditing:A Journal of Practice & Theory, 28(1), PP. 113–135.
  
  
  • Ryu, T., & Roh, C-Y. (2007),“The Auditor’s Going Concern Opinion Decision”, International Journal of Business and Economics, 6(2),PP. 89-101.
  
  
  • Securities and Exchange Commission. (1988),“Disclosure Amendments to Regulation S-K, Form 8-K and Schedule 14A Regarding Changes in Accountants and Potential Opinion Shopping Situations”, Financial Reporting Release No. 31.
  
  
  • Sepehrvand, S., Yaghmaei, A. A., & Fathi Afkari, S. (2017),“The Effect of the Auditor's Gender on the Ambiguity Report Regarding the Continuity of Activity in Bankrupt Companies Listed on the Tehran Stock Exchange”,Journal of Management and Accounting Research, 4(36), PP. 119-107.(in persian)
  
  
  • Simamora, R. A., & Hendarjatno, H. (2019),“The Effects of Audit Client Tenure, Audit Lag, Opinion Shopping, Liquidity Ratio, and Leverage to the Going Concern Audit Opinion”,Asian Journal of Accounting Research, 4(1), PP. 145-156
  
  
  • Sinason, D., Jones, J., & Shelton, S. W. (2001), “An Investigation of Auditor and Client Tenure”, American Journal of Business, 16(2), PP. 31-40.
  
  
  • Teoh, S. H. (1992),“Auditor Independence, Dismissal Threats, and The Market Reaction to Auditor Switches”,Journal of Accounting Research, 30(1), PP.1-23.